Zagłada cmentarzy żydowskich

Krzysztof Bielawski

Historia niszczenia cmentarzy żydowskich w Polsce prześledzona przez Krzysztofa Bielawskiego ukazuje swoje niepokojące karty. Jeszcze do niedawna powszechne było przypisywanie dewastacji nekropolii żydowskich jedynie lub głównie Niemcom podczas drugiej wojny światowej. W rzeczywistości istotny udział w tych działaniach ma także miejscowa ludność oraz powojenne państwo polskie. Przytoczone i udokumentowane zdjęciami przykłady nowych zastosowań, jakie wymyślono dla macew, np. przerobienie ich na płyty chodnikowe lub tarczę szlifierską, mają w sobie wstrząsającą moc. Krzysztof Bielawski przytacza setki przykładów działań prowadzących do zniszczenia cmentarzy żydowskich w Polsce. Jest to obraz całkowicie nieznany, a zarazem przytłaczający swoją skalą. Od początku osadnictwa żydowskiego na terenach dzisiejszej Polski powstało około 1200 cmentarzy żydowskich - zniszczeń nie uniknął bodaj żaden. Autor opisuje rzeczywistość smutną, niepokojącą, wywołującą poczucie moralnego oburzenia i wstydu. z recenzji dr. Krzysztofa Persaka Praca uzupełnia istotną lukę w piśmiennictwie dotyczącym losów Żydów polskich. Stanowi jakościowy krok w zakresie tego, co wiedzieliśmy dotychczas o losie cmentarzy żydowskich w czasie i po Zagładzie. z recenzji dr. hab. Augusta Grabskiego Krzysztof Bielawski jest zaliczany do czołowych badaczy cmentarzy żydowskich w Polsce. Tematyka podjęta w jego pracy mieści się w obrębie białych plam w polskiej historiografii - jest tabuizowana, niechciana, przemilczana, marginalizowana, omijana, niepoprawna, wstydliwa, wreszcie nieznana. Książka jest dopełnieniem, na innym polu, publikacji takich autorów jak Jan T. Gross, Jan Grabowski i Barbara Engelking. prof. Andrzej Trzciński, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej W 2021 roku książka otrzymała III Nagrodę im. Józefa A. Gierowskiego i Chonego Shmeruka za najlepszą naukową publikację książkową w dziedzinie historii i kultury Żydów w Polsce. Publikacja dofinansowana ze środków: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Fundacja Rodziny Nissenbaumów, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Przesilona wątpliwość

Sebastian Duda

W swoich esejach Sebastian Duda podejmuje interpretację wybranych dzieł literackich, w których szuka odpowiedzi na intrygujące go pytania teologiczne. Uważnie czyta Miłosza, Leśmiana i Białoszewskiego, wnika w głąb wątpliwości nękających Jerzego Nowosielskiego, zajmuje swoją pozycję wobec okrzyku, który Dostojewski włożył w usta Iwana Karamazowa: "Zwracam Bogu bilet!". Polemizuje też z interpretacjami, w których dzieła Tolkiena i Lewisa odczytuje się w duchu chrześcijańskim - dostrzega w nich raczej gnozę. Książka Dudy przynosi istotną refleksję na temat utraty poczucia duchowości we współczesnym świecie.

Na początku był sens

Ks. Krzysztof Grzywocz

Mówiąc o duchowości chrześcijańskiej, ks. Grzywocz pozostaje bliski konkretom życia i wyraża swą myśl w zrozumiałych i prostych słowach. Stara się odpowiedzieć na żywotne problemy współczesnego człowieka, takie jak: zabieganie, brak czasu na odpoczynek, trudność z ustaleniem hierarchii spraw, podejmowanie się zbyt wielu zadań, zachowania kompensacyjne. Lektura książki może przynieść wiele cennych podpowiedzi, pomocnych w lepszym rozumieniu siebie, naszej ludzkiej natury, jej przemiany i rozwoju, w uporządkowaniu naszego codziennego życia, a także relacji z Bogiem i ludźmi. Znajdziemy w niej także cenne przemyślenia i uwagi dotyczące głębi myśli papieża Franciszka zawartej w adhortacji "Amoris laetitia". Mogą się one przyczynić do jej odczytania i realizacji zarówno w układaniu życia małżeńskiego, jak i w posłudze pasterzy na rzecz dobra i rozwoju współczesnych małżeństw i rodzin. (Bp Andrzej Czaja, Słowo wstępne)

Felice Milena Dora

Andrzej Stanisław Kowalczyk

Życie erotyczne FRANZA KAFKI jest tematem licznych analiz, opracowań biograficznych, a nawet powieści. FELICE, MILENĘ, DORĘ traciliśmy jednak z oczu z chwilą, gdy ich związek z autorem "Procesu" z różnych powodów kończył się. W tej książce trzy kobiety interesują nas nie tylko dlatego, że łączyła je z Kafką więź seksualna. Widzimy w nich autonomiczne osoby, które odzyskują prawo do własnego losu. "Tylko dlatego - pisał Kafka w liście do przyjaciela w roku 1903 - że ludzie wytężają wszystkie siły i ochoczo sobie pomagają, utrzymują się na znośnej wysokości nad piekielną głębią, do której się garną. Są ze sobą powiązani linami i źle jest już wtedy, gdy te liny poluzują się wokół jednego z nich i opada on nieco głębiej niż inni, w pustą przestrzeń, a strasznie jest, gdy liny wokół niego się zerwą i on spada. Dlatego trzeba się trzymać innych. Przypuszczam, że dziewczyny pomagają nam się unosić, ponieważ są tak lekkie, dlatego musimy kochać dziewczyny i dlatego one muszą kochać nas". Mieszkamy zatem w sąsiedztwie piekła, które nas przeraża i przyciąga. Przed upadkiem w otchłań chroni tylko międzyludzka więź. Ale asekuracja byłaby zawodna, gdyby nie wspomagał jej erotyzm. Kobieta ratuje mężczyznę przed upadkiem w pustkę. Erotyzm miał wówczas dla Kafki sens przede wszystkim moralny, pozbawiony był samoistnej wartości. [fragment książki]

Szału nie ma, jest rak

ks. Jan KJaczkowski, Katarzyna Jabłońska

Niektórzy wieścili mu, że będzie karykaturą księdza. Niespełna jedenaście lat jego kapłaństwa to m.in. stworzenie domowego hospicjum, potem budowa od podstaw hospicjum stacjonarnego; współtworzenie Areopagów etycznych - letnich warsztatów dla studentów medycyny; praca katechety w szkole, gdzie ani uczniowie nie oszczędzali jego, ani on ich. 1 czerwca 2012 r. zdiagnozowano u niego nowotwór mózgu. Po dwóch operacjach, poddawany kolejnym chemioterapiom, nadal pracował na rzecz hospicjum i służył jego pacjentom. Wspierał też swoich dawnych uczniów i wychowanków - niejednemu z nich pomógł wyprostować życie. Mówił, że jest "otwarty na cud", ale jednocześnie przygotowuje się na to, żeby "dobrze przeżyć swoją śmierć". Ksiądz Jan Kaczkowski zmarł 28 marca 2016 r. Książka Szału nie ma, jest rak, pierwszy przeprowadzony z nim wywiad rzeka, świetnie oddaje jego niepowtarzalną osobowość. Janek ma ze swojego okna niezwykłą perspektywę: i na śmierć, i na życie może patrzeć z dystansu. Na śmierć, bo wciąż żyje pełną piersią. Na życie - bo świadomie i mądrze codziennie zmaga się ze śmiercią. I o życiu, i o śmierci mówi więc takie rzeczy, że oczy stają czasem w słup, a z nóg spadają ciepłe kapcie. Tu nie ma ani grama ględzenia, jest obudzona po zderzeniu ze ścianą ostra, kryształowa intensywność. Janek lubi powtarzać, że przed śmiercią bardzo chciałby jeszcze zrobić coś pożytecznego. Właśnie zrobił. Szymon Hołownia

Świat przyspiesza, ja zwalniam

Wojciech Marczewski, Damian Jankowski

Wojciech Marczewski, twórca niezapomnianych filmów "Zmory", "Dreszcze" i "Ucieczka z kina Wolność", to jeden z najważniejszych reżyserów w historii polskiego kina. Jakie są źródła jego artystycznej wrażliwości? Co go obecnie pochłania? Co myśli o współczesnym polskim kinie? Czy możemy jeszcze liczyć - po dwudziestu latach milczenia - na jego nowe dzieło? Wielki artysta kina w rozmowie z Damianem Jankowskim nie uchyla się od odpowiedzi na najbardziej osobiste pytania: o poczucie artystycznego spełnienia, o szczęście, przemijanie i smak życia. Wojciech Marczewski jest świetnym interpretatorem zdarzeń, z którymi mamy do czynienia. Każde spotkanie z nim to prawdziwa uczta. Książka "Świat przyspiesza, ja zwalniam" jest tego potwierdzeniem. Polecam! Janusz Gajos

Eseje dla Kassandry

Jerzy Stempowski

Tom ten zawiera wybór szkiców pisanych między 1929 i 1960. Większa ich część traktuje zagadnienia literatury, od Tukidydesa do najnowszych prądów literackich. Esej tytułowy mówi o proroctwach i prorokach. W kilku szkicach autor wspomina dawną Warszawę, z początku obecnego stulecia i z lat trzydziestych. Brydżyści znajdą w nim wspomnienie o młodości Ely Culbertsona - tak o zbiorze "Eseje dla Kassandry" pisał sam Stempowski.

Syn marnotrawny. Biografia ocalenia

ks. Andrzej Draguła

Z czym pozostaje czytelnik po lekturze "Syna marnotrawnego"? Czuje się zdruzgotany, bo był pewien, że doskonale zna tę przypowieść, w której wszystko na pozór jest oczywiste. Tymczasem ks. Andrzej Draguła pozbawia go tej pewności. Pokazuje, jak wielką rolę przy interpretowaniu przypowieści odgrywają pozaewangeliczne teksty kultury. Uświadamia, że Wirkungsgeschichte (historia oddziaływania) to nie tylko wpływ tekstu biblijnego na teologię, literaturę, sztuki plastyczne czy muzykę, ale również oddziaływanie tych dziedzin na odbiór tekstu ewangelicznego. Między słowami radzi, aby spróbować przeczytać historię ojca i jego synów na nowo, na nowo przyjrzeć się rodzinnym relacjom, na nowo utożsamić z bohaterami bez zakładania, że przecież wszystko jest wiadome. Z tej rady mogą, a nawet powinni skorzystać wszyscy zainteresowani rozważaniem Ewangelii i stosowaniem jej w życiu. "Syn marnotrawny. Biografia ocalenia" będzie dla nich doskonałym przewodnikiem na drodze odwracania się od stereotypów, odchodzenia od schematycznego myślenia i powtarzania frazesów, które nie mają zakorzenienia w tekście źródłowym. To również odświeżająca lektura obowiązkowa dla egzegetów, dogmatyków, moralistów, pastoralistów, kaznodziejów tkwiących w przekonaniu, że nic ich już w przypowieści nie zdoła zaskoczyć. To wreszcie arcyciekawe, niezwykle erudycyjne opracowanie, które zadowoli najbardziej nawet wymagających badaczy kultury. dr hab. Kalina Wojciechowska, prof. Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie