Inżynieria systemów internetu rzeczy. Zagadnienia bezpieczeństwa i komunikacji

Jacek Wytrębowicz, Paweł Radziszewski, Krzysztof Cabaj

Celem publikacji jest przedstawienie zagadnień inżynierskich związanych z bezpieczeństwem i komunikacją w systemach IoT (Internet of Things), w tym w systemach WoT (Web of Things), przy czym termin WoT oznacza koncepcję budowy systemu informatycznego wykorzystującego protokół HTTP i powiązane z nim techniki. We wstępie omówiono komponenty wchodzące w skład systemów IoT, architekturę ich połączeń i wewnętrzną architekturę urządzenia IoT, będącego minikomputerem zespolonym z wybraną rzeczą, środowiskiem, zwierzęciem czy nawet z człowiekiem, terminologię definiowaną w różnych modelach referencyjnych systemów IoT, problemy konstrukcyjne wynikające ze specyfiki tych systemów i zagadnienia badawcze inspirowane tymi problemami. W rozdziale o bezpieczeństwie zawarto wprowadzenie podstawowych pojęć i skrótową prezentację rozwiązań stosowanych w tradycyjnych sieciach komputerowych. Uwypuklono zagrożenia specyficzne dla systemów IoT i techniki bezpieczeństwa dedykowane komponentom o ograniczonych zasobach obliczeniowych. Zaprezentowano także techniki bezpieczeństwa mogące znaleźć zastosowanie w budowie systemów WoT. Opis technik komunikacyjnych podzielono na trzy kolejne rozdziały poświęcone zagadnieniom warstwy aplikacji (identyfikacja urządzeń IoT, technologie WWW i protokoły wymiany wiadomości stosowane do budowy systemów IoT), warstwy sieci (protokół Internet w wersji szóstej - IPv6, protokół routingu) i warstwy łącza danych według modelu OSI/ISO (standardy sieci radiowych wykorzystywane do komunikacji między urządzeniami IoT i służące do podłączania tych urządzeń do internetu). Książka jest przeznaczona dla studentów i inżynierów zainteresowanych problematyką projektowania i implementowania systemów internetu rzeczy, a potencjalni odbiorcy powinni mieć podstawowe wykształcenie informatyczne i znajomość sieci komputerowych. Wiedza zawarta w opracowaniu pomoże czytelnikowi dokonywać właściwych wyborów projektowych z olbrzymiej liczby możliwych technik i standardów, pozwoli budować bezpieczne systemy i skróci czas potrzebny na prace koncepcyjne związane z budową nowych lub rozbudową istniejących systemów IoT.

Kształtowanie systemów w wybranych obszarach transportu i logistyki

Marianna Jacyna, Agnieszka Merkisz-Guranowska, Ilona Jacyna-Gołda, Michał Kłodawski, ...

Podręcznik dotyczy zagadnień kształtowania sieci transportowej w obszarze współdziałania środków transportu i organizacji sieci, w tym organizacji podmiotów recyklingu. Swym zakresem obejmuje problemy istotne z poznawczego i aplikacyjnego punktu widzenia. Dużym walorem podręcznika jest przedstawienie zastosowania aplikacji metod badawczych na danych rzeczywistych. Zaprezentowane narzędzia wspomagania podejmowania decyzji w wybranych obszarach mogą mieć zastosowanie nie tylko w działalności transportowej, ale także logistycznej.

Uwarunkowania prawne organizacji bezpieczeństwa informacji Rzeczypospolitej Polskiej

Marian Kowalewski

W książce zaprezentowano podstawy prawne i normalizacyjne bezpieczeństwa informacji i systemów teleinformatycznych. Ich stosowanie jest podstawą, a zarazem gwarantem organizowania i stosowania rozwiązań w zakresie ochrony informacji, w ujęciu krajowym i międzynarodowym, w jakich funkcjonuje Rzeczypospolita Polska.   W rozdziale pierwszym przedstawiono podstawowe programy i akta prawne stanowiące podstawę organizacji cyberbezpieczeństwa o wymaganym wysokim poziomie (na szczeblu europejskim oraz w ramach poszczególnych państw Wspólnoty). Zwrócono także uwagę na problemy ochrony danych osobowych, zapewnienia bezpieczeństwa informacji niejawnej oraz bezpieczeństwa informacji w ramach tzw. europejskich ram interoperacyjności, które mają związek z bezpieczeństwem informacji.   W rozdziale drugim zaprezentowano poglądy, koncepcje, deklaracje i strategie obowiązujące w NATO, mające na celu zapewnienie cyberbezpieczeństwa państw członkowskich tej organizacji.   W rozdziale trzecim przedstawiono rządowy program, politykę, doktrynę, założenia do strategii i strategię oraz ustawę, które dotyczą bezpieczeństwa informacji i ochrony cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej. Omówiono też główne treści ustaw dotyczących ochrony danych wrażliwych, w tym osobowych oraz informacji niejawnej i problemy bezpieczeństwa informacji wynikające z krajowych ram interoperacyjności.   W rozdziale czwartym omówino aktualny stos dokumentów standaryzacyjnych, które dotyczą problemów ochrony informacji, w tym budowy i wdrażania nowoczesnych rozwiązań zapewniających wysoki poziom cyberbezpieczeństwa, określony w dokumentach prawnych Unii Europejskiej oraz Rzeczypospolitej Polskiej.

Wieloagentowe systemy decyzyjne

Piotr Pałka

Niniejsze opracowanie powstało z myślą o odbiorcy zainteresowanym pogłębieniem wiedzy dotyczącej problematyki, projektowania i implementacji systemów podejmowania decyzji, realizowanych jako systemy wieloagentowe. Podręcznik jest skierowany do szeroko rozumianego odbiorcy akademickiego, w szczególności do studentów i doktorantów kierunku informatyka, ale także do naukowców zainteresowanych pogłębieniem swojej wiedzy. Zakładam, że czytelnikiem tego podręcznika będą przede wszystkim informatycy, ale jego treść może zainteresować także matematyków czy ekonomistów oraz osoby zainteresowane rozwiązywaniem problemów za pomocą narzędzi informatycznych. Opisywane w podręczniku przykłady dotyczą praktycznych zastosowań wieloagentowych systemów decyzyjnych w energetyce, geodezji, polityce czy zarządzaniu.

Analiza sygnałów diagnostycznych maszyn elektrycznych

Adam Biernat

W pracy przedstawiono analizę sygnału pomiarowego (przemieszczeń powierzchni wirujących obiektów, przyspieszenia drgań powierzchni obudowy, prądów fazowych, strumienia rozproszenia na zewnątrz maszyny) pod kątem ilościowych i jakościowych zmian wywołanych uszkodzeniem wybranych węzłów maszyny elektrycznej. Sygnał pomiarowy wykazuje indywidualne cechy wynikające z uwarunkowań projektowo-konstrukcyjnych, które należy uwzględnić przy formułowaniu werdyktu diagnostycznego.

Podstawy automatyki. Ćwiczenia laboratoryjne

Andrzej Wojtulewicz, Krzysztof Zarzycki, Patryk Chaber, Robert Nebeluk

Celem opracowania jest przedstawienie w praktyce podstawowych zagadnień automatyki: opis obiektów dynamicznych do celów sterowania, sprzężenie zwrotne i jego rola, struktury układów regulacji, podstawy projektowania układów regulacji służących do nadążania (serwomechanizmy) oraz do tłumienia wpływu zakłóceń (układy regulacji przemysłowej), realizacje cyfrowe algorytmów regulacji. Omówiono się także platformy sprzętowe współczesnych systemów automatyki: programowalne sterowniki logiczne (PLC), a także przemysłowe systemy monitorowania i gromadzenia danych (SCADA). W skrypcie dokonano wprowadzenia w tematykę nowoczesnych systemów automatyki przemysłowej (wykonanie zadań laboratoryjnych wymaga przyswojenia przez studentów wiedzy związanej ze środowiskami programistycznymi sterowników PLC oraz SCADA). Szczegółowe opisy techniczne pozwolą na poznanie obiektów wykorzystywanych podczas zajęć praktycznych. Zebranie dostępnych materiałów w jeden skrypt pozwala na uporządkowanie i usystematyzowanie wiedzy. Tak opracowany materiał stanowi istotne dopełnienie wykładu.

Fundamentowanie dla inżynierów budownictwa wodnego

Stanisław Pisarczyk

Konieczność opracowania nowego podręcznika z zakresu fundamentowania wynika z wprowadzenia w Polsce nowych norm dotyczących zasad badania i klasyfikacji gruntów oraz obliczania nośności i osiadań fundamentów bezpośrednich i na palach (Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne), jak również szeroko stosowanych nowych technologii wzmacniania gruntów i wykonywania nowych typów pali. W podręczniku omówiono nową klasyfikację gruntów według PN-EN ISO 14688:2006, badania podłoża gruntowego dla celów fundamentowania, fundamenty bezpośrednie i na palach, fundamenty na studniach i kesonach, ścianki szczelne i szczelinowe oraz mury oporowe i kotwy. Wiele miejsca poświęcono fundamentom budowli hydrotechnicznych i budowli specjalnych. Opisano też wykonawstwo robót fundamentowych i fundamentów na lądzie i pod wodą. Szeroko omówiono metody wzmacniania gruntów i fundamentów.

Badanie i zarządzanie ryzykiem w transporcie drogowym z zastosowaniem algorytmów sztucznej inteligencji

Mariusz Izdebski

Praca dotyczy tematyki zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji w procesach przewozowych do minimalizacji zdarzeń niebezpiecznych. Wartością poznawczą przeprowadzonych badań jest opracowanie autorskich, oryginalnych modeli zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym wraz z ich algorytmizacją narzędziami sztucznej inteligencji. Opracowane modele zarządzania ryzykiem mogą mieć zastosowanie w różnych obszarach, np. budownictwie. Wykorzystanie algorytmów sztucznej inteligencji w zarządzaniu ryzykiem w transporcie drogowym pozwoliło na opracowanie oryginalnych metod oceny i zarządzania ryzykiem w procesach przewozowych. Do badania redukcji poziomu ryzyka zastosowano dwa zaawansowane algorytmy sztucznej inteligencji - mrówkowy i genetyczny. Sposób ich działania jest różny, co pozwoliło na porównanie jakości generowanych rozwiązań, a tym samym wyznaczenie efektywności tych algorytmów w zarządzaniu ryzykiem w transporcie drogowym. Monografia składa się z dziewięciu rozdziałów, które podzielono na trzy obszary tematyczne. W pierwszym obszarze (rozdz. 1-3) zdefiniowano najnowsze badania z zakresu tematyki ryzyka w transporcie drogowym, scharakteryzowano kluczowe zagrożenia w procesach przewozowych i przedstawiono procedurę zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym. Kluczowym elementem tej części monografii jest opis algorytmów sztucznej inteligencji stosowanych w zarządzaniu ryzykiem w transporcie drogowym, ze szczególnym podkreśleniem dużej roli, jaką odgrywają użyte algorytmy. W drugim obszarze (rozdz. 4 i 5) opisano modele zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym i przedstawiono ich formalny zapis. W trzecim obszarze (rozdz. 6-8) opisano proces algorytmizacji opracowanych modeli zarządzania ryzykiem wraz ze sposobem szacowania ryzyka na odcinkach sieci transportowej i przedstawiono weryfikację algorytmów zastosowanych w aplikacji do przykładów. W podsumowaniu monografii przedłożono rekomendacje dla decydentów zarządzających ryzykiem w transporcie drogowym, a także podkreślono oryginalność przedstawionych badań i ich dalszy kierunek.