Lis i osieł

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Bajki i przypowieści Lis i osieł Lis stary, wielki oszust, sławny swym rzemiosłem, Że nie miał przyjaciela, narzekał przed osłem. Sameś sobie w tym winien rzekł mu osieł na to Jakąś sobie zgotował, obchodź się zapłatą. Głupi ten, co wniść w przyjaźń z łotrem się ośmiela: Umiej być... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dzisiaj w Betlejem

Autor nieznany

Dzisiaj w Betlejem... Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem wesoła nowina,  Że Panna czysta, że Panna czysta porodziła Syna.  Chrystus się rodzi, Pan oswobodzi,  Anieli grają, Króle witają,  Pasterze śpiewają, bydlęta klękają,  Cuda, cuda ogłaszają.    Maryja Panna, Maryja Panna Dzieciątko piastuje,  I Józef stary, i Józef stary Ono pielęgnuje.  Chrystus się rodzi itd.    Chociaż w stajence, chociaż w stajence Panna Syna rodzi,  Przecież on wkrótce, przecież on wkrótce ludzi oswobodzi. [...]Autor nieznanyAutor nieznany - hasło to odnosi się zarówno do utworów plastycznych i literackich, których autor pozostaje bezimienny, choć jest zapewne konkretną osobą, o której można by ustalić jakieś przypuszczalne informacje (jak np. o Gallu Anonimie czy Mistrzu Pięknej Madonny z Wrocławia), jak również do utworów będących najprawdopodobniej dziełem pewnej zbiorowości, np. cechu. W przypadku sztuk wizualnych szczególny rodzaj anonimowości zachowują autorzy tworzący w pracowniach wielkich mistrzów, wykonujący ich polecania, pomniejsze partie większych zamówień. Niemal detektywistyczne technologie, m.in.: badania wieku podłoża, prześwietlenie warstwy malarskiej podczerwienią, pozwalają współcześnie coraz lepiej identyfikować twórców. Czasami jednak można wskazać tylko krąg kulturowy twórcy, centrum artystyczne, pod którego wpływem autor tworzył oraz oszacować czas powstania dzieła. W przypadku literatury do dzieł o autorze zbiorowym zaliczyć można utwory ludowe lub niektóre dzieła starożytne, których powstanie ginie w mrokach dziejów: zrodzone w kulturze oralnej, były powtarzane i zapamiętywane przez kolejnych słuchaczy. Z czasem ktoś zapisywał zapamiętany utwór, niekiedy powstawało kilka niezależnych zapisów. Po epoce antycznej, kiedy twórczość miała zapewniać autorowi indywidualną, ,,imienną" nieśmiertelność - na początku średniowiecza za cnotę twórców uznawano anonimowość. Sztuka miała służyć chwale Boga, religii, kraju - instytucjom trwalszym od znikomego i mało istotnego jednostkowego bytu. Legendy, mity, wiele kronik czy pieśni - teksty ważne dla całych społeczności, to często dzieła, których autorów nie sposób wskazać.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wielbić naturę?

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Wiel­bić na­tu­rę? Wiel­bić na­tu­rę?... Za co?... Praw­da, nie po­błą­dzi,  Bo nią mus praw ta­jem­nych dla czło­wie­ka rzą­dzi,  Bo jest ma­szy­ną mar­twą, a jej ru­chy wiecz­ne  Są bez­ce­lo­we cał­kiem, są, bo są ko­niecz­ne.    Ko­chać na­tu­rę?... Za co?... Za to, że mię gwał­tem  Bez­względ­nym utwo­rzy­ła i odzia­ła kształ­tem  Ludz­kim, mo­że nie­szczę­ściu naj­bar­dziej przy­stęp­nym? [...]Kazimierz Przerwa-Tetmajer Ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu Zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Na Skalnym Podhalu (1910), Legenda Tatr (1912); wiersze: Eviva l'arte; Hymn do Nirwany; Koniec wieku XIX; Prometeusz; Lubię, kiedy kobieta; Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej; Pieśń o Jaśku zbójniku; List Hanusi. Poeta, jeden z czołowych przedstawicieli polskiego modernizmu (Młodej Polski); spośród jego obfitej twórczości poetyckiej najistotniejsze dla historii literatury pozostają wiersze z drugiej (1894), trzeciej (1898) i czwartej (1900) serii Poezji, oddające ducha dziewiętnastowiecznego dekadentyzmu, pesymizmu egzystencjalnego, a także fascynacji myślą Schopenhauera i Nietzschego oraz mitologią i filozofią indyjską, które właściwe było pokoleniu Tetmajera, szczególnie młodopolskiej bohemie. Tetmajer zasłynął ponadto jako autor śmiałych erotyków, a także piewca górskiej przyrody Tatr i popularyzator folkloru podhalańskiego; pisał również dramaty (Zawisza Czarny, Rewolucja, Judasz), nowele i powieści (Ksiądz Piotr; Na Skalnym Podhalu; Legenda Tatr; Z wielkiego domu; Panna Mery). Był przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera, stanowił prototyp postaci Poety z Wesela Wyspiańskiego. Jego ojciec, Adolf Tetmajer, brał udział w powstaniu listopadowym i styczniowym; matka, Julia Grabowska, należała do tzw. koła entuzjastek, literatek skupionych wokół Narcyzy Żmichowskiej. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1884-1886) zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. Zajmował się twórczością poetycką i pracą dziennikarską w "Kurierze Polskim" (współredaktor 1989--93), "Tygodniku Ilustrowanym", "Kurierze Warszawskim" i krakowskim "Czasie". Przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Adama Krasińskiego (wnuka Zygmunta, zajmującego się wydawaniem spuścizny autora Nie-Boskiej komedii) i w tej roli przebywał w Heidelbergu (1895). W czasie I wojny światowej był związany z legionami Piłsudskiego (redagował pismo "Praca Narodowa"); po wojnie wdał się w spór polsko-czechosłowacki o linię graniczną w Tatrach, był organizatorem Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala oraz prezesem Komitetu Obrony Kresów Południowych. W 1921 został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1934 członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. Drugą połowę życia poety naznaczyła choroba. Powikłania wywołane kiłą doprowadziły najpierw do zaburzeń psychicznych (które ujawniły się już podczas obchodów 25-lecia jego twórczości w 1912 r.), a w późniejszym czasie do utraty wzroku. Pod koniec życia Tetmajer egzystował dzięki ofiarności społecznej, umożliwiono mu mieszkanie w Hotelu Europejskim w Warszawie, skąd został eksmitowany w styczniu 1940 r. przez okupacyjne władze niemieckie. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus z powodu nowotworu przysadki mózgowej oraz niewydolności krążenia. Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem; na warszawskich Powązkach znajduje się jego symboliczny grób. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Sztuka kochania

Owidiusz

Sztu­ka ko­cha­nia Księ­ga pierw­sza I Je­że­li ktoś z was, Rzy­mia­nie,  nie wie, co mi­ło­ści sztu­ka  do­ka­zać jest dzi­siaj w sta­nie,  niech w tej książ­ce wie­dzy szu­ka.    Nie­chaj uważ­nie od­czy­ta  utwo­ru te­go stro­ni­ce,  a po­tem nie­chaj sto­su­je  prze­pi­sy mo­je w prak­ty­ce.    Sztu­ką jest kie­ro­wać okręt  przez oce­anu ot­chła­nie.  Sztu­ką -- jaz­da na ry­dwa­nie.  Sztu­ką jest też mi­ło­wa­nie...    Nie Ty sztu­ki tej ta­jem­nic  na­uczy­łeś mnie, Fe­bu­sie.  Nie zdra­dzi­ły ich swym śpie­wem  le­śne pta­szy­ny mi­lu­sie...    Nie zja­wi­ła mi się Klio  ani jej sio­stry-bo­gi­nie,  jak He­zjo­do­wi, gdy sta­do  pasł on­gi w Askry do­li­nie. [...]OwidiuszUr. 43 p.n.e. w Sulmo Zm. 17 lub 18 n.e. w Tomis Najważniejsze dzieła: Metamorfozy, Sztuka kochania, Tristia (Żale) Właśc. Publius Ovidius Naso. Poeta z epoki Augusta, wybitny autor elegii cechujących się wytwornym stylem. Na rzecz kariery literackiej porzucił sprawowanie lukratywnych urzędów. Wygnany z Rzymu w 8 roku n.e. przez cesarza Augusta. O powodach tego wygnania pisał enigmatycznie, iż spowodowała je "carmen et error", tj. "pieśń i błąd". Ani August, ani następny cesarz Tyberiusz nie odwołali tego wyroku, skazującego Owidiusza na funkcjonowanie z daleka od wszelkich centrów kultury. Najambitniejszym dziełem Owidiusza są z pewnością Metamorfozy, czyli poemat opowiadający mity zawierające motyw przemiany. Budzącym najwięcej emocji - Tristia, wyrażające żal z powodu wygnania. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Latem 1987

Andrzej Sosnowski

Andrzej Sosnowski Życie na Korei Latem 1987 A było tak, że twoja śmierć usiadła w moim cieniu, żeby się o mnie oprzeć, odetchnąć moimi myślami. Zerwałem się z miejsca, szukałem słońca w zenicie. Uzbroiłem się po zęby w humor i witaminy. Wzruszyłem ramionami i strząsnąłem duszę, zerwałem czarny bandaż, czarną łunę z pamięci. Dodałaś mi polotu. Jadłem owoce garściami. Mikroelementy stanęły na straży komórek. Sz... Andrzej Sosnowski ur. 29 maja 1959 Najważniejsze dzieła: Życie na Korei (1992), Stancje (1998), Po tęczy (2007), Najryzykowniej (2007), Sylwetki i cienie (2012) Poeta, eseista i tłumacz. Przekładał dzieła takich autorów jak Ezra Pound, John Ashbery, Elizabeth Bishop, John Cage, Ronald Firbank, czy Harry Mathews. Laureat Nagrody Poetyckiej Silesius i Nagrody Osobnej - specjalnego wyróżnienia Nagrody Literackiej Gdynia, nominowany także do Nagrody Literackiej Nike. W swojej poezji odwołuje się do tradycji literatury anglosaskiej, pisząc erudycyjne, skomplikowane wiersze, niekiedy oparte o ukryte reguły konstrukcyjne w stylu Raymonda Roussela, kiedy indziej iskrzące się od ironii. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Oto Bóg, który łona tajemnic odmyka

Juliusz Słowacki

Oto Bóg, który łona tajemnic odmyka... Oto Bóg, który łona tajemnic odmyka,  Podniósł wreszcie zasłonę czarną z matecznika  I pokazał... okropną umysłów ruinę,  Oczy krwią zaszłe, twarze zielone i sine,  Dogasające oczy przy ofiarnej czarze,  Zabójstwa serc i skryte na trupy cmentarze,  Kijami po moskiewsku nasiekane grzbiety,  Żywe zwierzęce widma — włóczęgi — szkielety,  Chodzące ludzi szczątki — ciał ruchome ćwierci,  Pełny wężowisk ducha matecznik, gród śmierci...    Tamże jest tron jako grób straszliwy i czarny,  Na którym się pokazał ów niedźwiedź polarny,  Figura z krwi i z ciała, wewnątrz chora, pusta,  Mocarz zapowiedziany w proroctwie oszusta.  Przed jego pożyczoną już od cara mocą  Szkielety waryjatów kładną się, gruchocą,  Podlą się i za podłość mu składają dzięki. [...]Juliusz SłowackiUr. 4 września 1809 r. w Krzemieńcu Zm. 3 kwietnia 1849 r. w Paryżu Najważniejsze dzieła: Kordian (1834), Anhelli (1838), Balladyna (1839), Lilla Weneda (1840), Beniowski (1840-46), Sen srebrny Salomei (1844), Król-Duch (1845-49); wiersze: Grób Agamemnona (1839), Hymn o zachodzie słońca (1839), Odpowiedź na ?Psalmy przyszłości? (1848) Polski poeta okresu romantyzmu, epistolograf, dramaturg. W swoich utworach (zgodnie z duchem epoki i ówczesną sytuacją Polaków) podejmował problemy związane z walką narodowowyzwoleńczą, przeszłością narodu i przyczynami niewoli. Jego twórczość cechuje kunsztowność języka poetyckiego. W późniejszym, mistycznym okresie stworzył własną odmianę romant. mesjanizmu i kosmogonii (system genezyjski). Studiował prawo w Wilnie, krótko pracował w Warszawie w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz w Biurze Dyplomatycznym Rządu powstańczego 1831 r. Podróżował po Szwajcarii, Włoszech, Grecji, Egipcie i Palestynie. Osiadł w Paryżu, gdzie zmarł na gruźlicę i został pochowany na cmentarzu Montmartre. W 1927 r. jego prochy złożono w katedrze na Wawelu. autor: Katarzyna Starzycka Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

my delicje

Szczepan Kopyt

Szczepan Kopyt sale sale sale my delicje jesteś grobem świń kurczaków i piwska nie da się tego piękniej powiedzieć kochane centrum przerobu biomasy płyną do ciebie ławice rzekami i wielkim oceanem zwinna sarna zmienia się w padlinę i lgnie do twojego otworu wyjątkowo dużo uwagi poświęcasz także zabiegom pielęgnacyjnym zależy ci żeby archeologia nie miała się czego wstydzić utrzymujesz wydz... Szczepan Kopyt ur. 1983 Najważniejsze dzieła:Yass 2005, Sale sale sale 2009, Buch 2011, Kir 2013 Poeta i muzyk, absolwent filozofii. Laureat Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina (2004). Nominowany do Paszportu Polityki (2011) oraz dwukrotnie do Nagrody Literackiej Gdynia (w 2010 i 2014). Jeden z głównych autorów nurtu poezji zaangażowanej. Nagrał dwa albumy z zespołem Yazzbot Mazzut, kolejne dwa w duecie z perkusistą Piotrem Kowalskim. Najbardziej znana piosenka tego duetu to wykonanie wiersza Kto zabił Jolantę Brzeską. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wiersz o szukaniu

Tadeusz Gajcy

Wiersz o szu­ka­niu Ile rąk, ile spoj­rzeń  ile me­lo­dii trze­ba w śnie --    Nie wiem ja i ty nie wiesz  i nikt wie­dzieć nie mo­że,  ile rąk, ile spoj­rzeń  ile me­lo­dii --    kto wie?    Czy na ło­dy­dze z za­pa­chu i bar­wy,  czy na li­ściu pła­skim, któ­ry wy­rzeź­bił wiatr  i czy na­praw­dę zie­lo­nym bla­skiem, czy na­praw­dę --  przez jed­ną chwi­lę czy przez wie­le lat?    A przez wes­tchnie­nia le­ni­wych żmij  zwi­nię­tych pła­sko w księ­ży­co­wej mgle,  a przez usta sy­czą­ce je­żyn,  a przez kwia­ty wy­so­kie i pręż­ne  iść źle.    Więc śpij --    Czy wcze­śniej czy póź­niej no­cą ci się przy­śni  ko­ron­ko­wy fos­fo­rycz­ny kształt --  Ni­kły pło­myk le­śny bia­ły sen wy­ci­śnie  i obu­dzisz się z otwar­tą dło­nią, jak­byś ze­rwać i po­go­nić chciał.    Więc śpij --    Po­że­glu­jesz po­wie­ka­mi wstecz  i ra­mio­na wy­rzu­cisz za kra­wędź --  a tam -- z pu­chu księ­ży­co­wych mlecz  tań­czy w igłach drzew chwiej­nych i barw­nych.    Mchy spie­nio­ne su­ną jak ob­ło­ki  przy­gwoż­dżo­ne ło­dy­ga­mi grzy­bów --  nie od­róż­nisz -- pło­myk jest po­dob­ny  do ma­lut­kich owa­dów nie­ży­wych. [...]Tadeusz GajcyUr. 8 lutego 1922 r. w Warszawie Zm. 16 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Wczorajszemu, Kolęda, Widma, Do potomnego, Homer i orchidea pseud. Karol Topornicki, Roman Oścień Poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki. Ukończył gimnazjum i liceum księży marianów na Bielanach. Od 1941 r. studiował filologię polską na podziemnym UW. Członek organizacji Konfederacja Narodu; współzałożyciel (1942), a od 1943 r. redaktor konspiracyjnego czasopisma tej organizacji ?Sztuka i Naród?. Żołnierz AK; brał udział w akcji składania wieńca pod pomnikiem Kopernika (25 maja 1943 r.). Zginął w powstaniu warszawskim wraz z Zdzisławem Stroińskim na Starym Mieście. Otrzymał nagrodę na podziemnym konkursie czasopisma ?Sztuka i Naród? za wiersz Wczorajszemu (1942), włączony później do antologii Słowo prawdziwe (1942). Nagrodzony także przez czasopismo ?Kultura i Jutro? (1943) za wiersz Rapsod o Warszawie. Wyraziciel ideowego i artystycznego grupy ?Sztuka i Naród?; w artykule Już nie potrzebujemy (?SiN? nr 11, 12 z 1943 r.) i O wawrzyn (wyd. ?Kierunki? 1967, nr 19) polemizował z literackimi poprzednikami, zarzucając poetom ?Skamandra? bezideowość i koniunkturalizm, a Awangardzie Krakowskiej ? ?ekwilibrystykę intelektualną?; poetów swojej generacji uważał za kontynuatorów katastrofizmu. Sam rolę poety widział w byciu odkrywcą tajemnicy bytu i wychowawcą narodu. W poematach Z dna nawiązującym do przeżyć z wojny obronnej 1939 r. oraz Widma wyd. w debiutanckim tomie z 1943 r. (będącym poetycką odpowiedzią na cykl poetycki Borowskiego pt. Gdziekolwiek ziemia...) zawarł wizję apokaliptycznej zagłady. W śpiewogrze Misterium niedzielne (1943) podjął próbę przezwyciężenia własnego katastrofizmu, przedstawiając świat czasu wojny jako groteskę i nawiązując do folkloru warszawskich przedmieść. W ostatnim tomie zwraca uwagę jego testament poetycki Do potomnego. Często posługiwał się konwencją snu, wizji, sięgał po formy ballady, kolędy, piosenki.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.