Świat arabski Kultura i polityka

Praca zbiorowa

VIII Ogólnopolska Konferencja Arabistyczna, która odbyła się w Warszawie w dniach 8-9 maja 2009 roku dowiodła, że w Polsce nie brakuje ważnych i interesujących badań nad problematyką świata arabskiego oraz islamu. Badania te niosą ogromny potencjał naukowy, wzbogacający różne dziedziny wiedzy: od humanistyki poprzez politologię i nauki społeczne do gospodarki. Orientalistyka, a zwłaszcza arabistyka i islamistyka, stały się niezbędne w ramach studiów interdyscyplinarnych, które dzisiaj w pełnym swoim wymiarze odznaczają się trójstopniowym schematem, łącząc teorię, ujęcia empiryczne oraz rzetelną wiedzę o poszczególnych regionach świata. Informacje o nich są niezbędne w możliwie szerokim zakresie, stąd wiedza o krajach Wschodu, w tym arabskich i muzułmańskich obszarach świata, jest dzisiaj tak bardzo potrzebna. Konferencja, gromadząc specjalistów z tej dziedziny z różnych stron Polski, dowiodła żywotności tych nauk. Dynamika samego wydarzenia, głębokie zaangażowanie referentów w poszczególne dziedziny badań, wywołały głębsze refleksje nad przebiegiem i tematyką konferencji. Stąd narodził się pomysł przekrojowego ujęcia szczególnie ważnych zagadnień z zakresu arabistyki i islamistyki na wybranych przykładach już nie w charakterze zapisu wygłoszonych referatów, ale inspirowanych nimi prac z zakresu badań prowadzonych przez poszczególnych autorów. W związku z tym powstał niniejszy zbiór artykułów, ilustrujący ważne, interesujące i nowatorskie problemy badawcze.

Dziewczyny z północy

Sheng Keyi

„Dziewczyny z północy” to pierwsza powieść Sheng Keyi. Powieść, do której publikacji o mały włos w ogóle by nie doszło. Pisarka, sama pochodząca z małej wioski, opisuje w swej książce problemy, którym stawić czoła muszą wiejskie dziewczyny przybywające do miasta. Należą do nich nie tylko walka o pozycję społeczną, wolność, utrzymanie się, nauka życia na nowych zasadach, ale także problemy wynikające ze starcia konserwatywnego wychowania z miejskimi realiami oraz niskiego poziomu edukacji seksualnej na chińskiej wsi. Autorka nie stroni od tematów tabu – wykorzystywania wiejskich migrantek, licznych aborcji, a nawet przymusowych sterylizacji… Utwory Sheng Keyi prezentują przede wszystkim codzienną walkę o przetrwanie chińskich kobiet z ubogich warstw społecznych. Autorka pisze dosadnie i ostro, lubi eksperymentować, a jednocześnie potrafi doskonale oddać duchowy, wewnętrzny świat swych bohaterek. Są to postaci z krwi i kości, wzorowane na licznych, anonimowych dziewczynach, których codzienność wymaga heroizmu, a na które mało kto zwraca uwagę.     Książka jest niczym dziki krzyk, żądanie, by czytelnicy ujrzeli finansowy, emocjonalny, prawny i seksualny wyzysk, jakiego doświadczają miliony dziewcząt z północy, które wyemigrowały do chińskich miast w poszukiwaniu pracy. Maura Elizabeth Cunningham, „Los Angeles Review of Books”   Qian Xiaohong, bohaterka „Dziewczyn północy”, [...] mogłaby być każdą młodą kobietą obsługującą cię w restauracji lub uwijającą się z mopem i patrzącą, jak chodzisz po podłodze, którą właśnie umyła. Albo, choć walczy, aby uniknąć takiego losu – siedzącą za szklanymi drzwiami w oświetlonym na różowo zakładzie „fryzjerskim”, którego obracający się na zewnątrz szyld informuje o nielegalnych usługach seksualnych. Didi Kirsten Tatlow, „International Herald Tribune”

Nasz syn zostaje mnichem

Kiyohiro Miura

Nasz syn zostaje mnichem to opowieść o tym, jak dwunastoletni urwis słuchający rocka w ciągu kilku lat przemienia się w młodego adepta praktyk zen, mnicha, dla którego jedyną muzyką stają się czytane głośno sutry. Jest to zarazem studium dojrzewania rodziców do nowej rzeczywistości, próba - nie do końca udana - pogodzenia się, każdego z nich na swój sposób, z przeznaczeniem, które odebrało im syna. Autor zastanawia się, czym jest przeznaczenie i czy należy iść za jego głosem. Pokazuje nam, co to znaczy "opuścić dom" i zostać mnichem praktykującym zen, jak wygląda ceremonia przyjęcia do świątyni i życie w niej.

Sfera sacrum w przestrzeni miejskiej Warszawy

Mikołaj Madurowicz

Książka ta jest ważną pozycją w polskim piśmiennictwie poświęconym kwestiom miejskim. I to nie tylko ze względu na swoją interdyscyplinarność. Przedstawia bowiem nowe spojrzenie na sfery sacrum i profanum przestrzeni miejskiej, ich wymiar materialny i metafizyczny, a także czysto urbanistyczny i architektoniczny. Pozwala w sposób jasny i klarowny zdefiniować te pojęcia i znaleźć ich odpowiedniki w przestrzeni miejskiej. Daje niezwykle wnikliwy obraz tworzenia sfery sacrum w Warszawie, jej tworzenia, transformacji sfery sacrum, lecz także i jej unicestwiania. W takim ujęciu współczesna stolica Polski nabiera innego wymiaru, staje się bowiem wzorcem losów współczesnego sacrum miejskiego i to nie tylko w krajach postkomunistycznych, lecz także wysoko zurbanizowanych. Z tego też względu studium Mikołaja Madurowicza zainteresuje z pewnością nie tylko urbanistów i architektów, lecz wszystkich, którzy w praktyce zajmują się miastem z różnych punktów widzenia. Można mieć nadzieję, że stanie się także inspiracją do dalszych badań nad przestrzenią humanistyczną miasta, szczególnie zaś Warszawy, która dziś poszukuje swej tożsamości, ogromnie ważnej zarówno ze społecznego, jak i naukowego punktu widzenia.

Celtowie

O hogain Daithi

Przez prawie dwa tysiące lat Celtowie stanowili jedną z głównych grup ludów indoeuropejskich kształtujących kulturowe, etniczne i polityczne oblicze Europy. W pierwszym tysiącleciu przed naszą erą z pierwotnych siedzib w dorzeczu górnego Dunaju rozprzestrzeniali się niemal we wszystkich kierunkach, tak iż wpływ ich i osadnictwo sięgnęły z jednej strony Wysp Brytyjskich i Półwyspu Iberyjskiego, z drugiej Bałkanów, a nawet Azji Mniejszej. Później, w wyniku klęsk w konfrontacji z imperium rzymskim oraz naporu Germanów, ich potęga gwałtownie się skurczyła. Celtyckie społeczności i kultura przetrwały jedynie na zachodnich obrzeżach Europy. Daithy Ó hÓgáin śledzi kulturowe, militarne i polityczne dzieje Celtów od najstarszych, identyfikowanych z nimi kultur archeologicznych, poprzez burzliwe dzieje ekspansji i walk po uformowanie się celtyckich państwowości we wczesnym średniowieczu od Bretanii, przez Walię i Irlandię, po Szkocję. Obszernie wykorzystuje informacje zawarte w klasycznych dziełach pisarzy greckich i łacińskich, przytaczając wiadomości i opinie o Celtach z pism Strabona, Pliniusza Starszego, Juliusza Cezara i innych. Daithy Ó hÓgáin jest wykładowcą na University College w Dublinie i uznanym specjalistą w dziedzinie historii kultury, literatury i folkloru Irlandii. Opublikował m.in. opracowania The Sacred Isle. Belief and Religion in Pre-Christian Ireland (1999) i Historic Ireland. 5000 Years of Irelands Heritage (2001) oraz encyklopedię The Lore of Ireland. An Encyclopaedia of Myth, Legend and Romance (2006).

Mały słownik sztuki chińskiej

Mieczysław Jerzy Kunstler

Pierwsza w Polsce próba hasłowego ujęcia różnorodnych przejawów sztuki chińskiej, od anonimowych malowideł ściennych sprzed kilku tysiącleci po współczesną architekturę ludową. Obok haseł biograficznych, zbiorczych i tematycznych są tu także geograficzne, dzięki czemu słownik może pełnić funkcję przewodnika po najciekawszych i najbardziej reprezentatywnych dla Chin obiektach zabytkowych.

Kapitalizm i nowoczesność. Islam, Chiny, Indie a narodziny Zachodu Kapitalizm i nowoczesność. Islam, Chiny, Indie a narodziny Zachodu

Jack Goody

Patron medialny: Le Monde Diplomatique Jack Goody w jednej z najważniejszych prac historiograficznych ostatnich lat omawia przyczyny gospodarczej i społecznej przewagi Zachodu nad pozostałymi częściami swiata. Dokonując drobiazgowych analiz historycznych, stara się precyzyjnie określić moment, w którym Europa oraz świat angloamerykański zaczęły dystansować wszystkie inne kontynenty. Prezentuje liczne przykłady przemian w sferze gospodarczej i technologicznej po czym zdecydowanie odrzuca założenie o długotrwałej dominacji europejskiej, mającej rzekomo kulturowe podłoże. Jego zdaniem, do Wielkiego Rozwidlenia w dziejach świata doszło dopiero podczas rewolucji przemysłowej. Wcześniejszą - sięgającą szesnastego wieku - eksplozję innowacyjności i postępu na Zachodzie należy interpretować jako aspekt funkcjonowania sieci stosunków produkcyjnych i handlowych, obejmującej cały świat euroazjatycki. Książka Goody'ego to świeże spojrzenie na dzieje kapitalizmu, uprzemysłowienia i nowoczesności. Lektura obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych wielką debatą na temat gospodarczych narodzin Zachodu. Jack Goody jest emerytowanym profesorem antropologii społecznej w St John's College na Uniwersytecie w Cambridge.

O sztuce rządzenia według Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi

Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi

Mozi ( V/IV w. p.n.e. ) – „pierwszy rywal Konfucjusza” i założyciel wpływowej szkoły moistów. Przekonywał o konieczności dopasowania się do woli Nieba (Tianzhi) i propagował potrzebę powszechnej, nieróżnicującej miłości  jako podstawę dobrego funkcjonowania społeczeństwa.  Mengzi, Mencjusz (IV /III w. p.n.e.) -  w tradycyjnych Chinach uznawany za najwybitniejszego myśliciela po Konfucjuszu. Przekonany, że człowiek z natury jest dobry, uważał, że najlepsze rządy to realizacja „Drogi królewskiej” - według której władca, otoczony mądrymi doradcami, stworzy swojemu ludowi warunki umożliwiające życie w zgodzie z wrodzonym dobrem własnej natury. Xunzi (IV/III w. p.n.e.)- wybitny przedstawiciel wczesnego konfucjanizmu. Uważał, że ludzka natura jest zła i powinno ją ujarzmić właściwe wykształcenie. Zgadzał się z Mencjuszem , że dobro państwa zależy ostatecznie od moralnej postawy władcy, lecz większy nacisk kładł na drobiazgowe przestrzegane zasad hierarchii i dyscyplinę społeczną. Han Feizi (III w. p.n.e.) - najwybitniejszy przedstawiciel szkoły „legistów”.  Podzielał przekonanie Xunzi o wrodzonym złu ludzkiej natury i uważał, że najlepszą metodą rządzenia jest wprowadzenie i bezwzględne stosowanie przepisów i procedur, które najskuteczniej uniemożliwią ludziom czynienie zła.