Regionalizm literacki w Polsce. Zarys historyczny i wybór źródeł

Zbigniew Chojnowski, Małgorzata Mikołajczak

Seria NOWY REGIONALIZM W BADANIACH LITERACKICH prezentuje prace podejmujące nowatorskie interdyscyplinarne badania nad regionalizmem literackim. Jej celem jest ukazanie tradycji literackich badań regionalnych, rozpoznanie sytuacji literatury regionalnej w Polsce i rekonceptualizacja obszaru literaturoznawstwa regionalistycznego w perspektywie nowych orientacji pojawiających się w światowej humanistyce.     Kolejny tom serii literaturoznawczych studiów regionalistycznych przynosi całościowe spojrzenie na obecność idei regionalistycznej w polskiej refleksji o literaturze. Profesorowie Małgorzata Mikołajczak i Zbigniew Chojnowski, znakomici filolodzy i zarazem kulturoznawcy, autorzy wielu znaczących prac z obszaru zagadnień między innymi geopoetyki, geografii literackiej oraz dyskursu tożsamościowego w literaturze, przygotowali rzecz fundamentalną. Antologię wypowiedzi krytycznoliterackich, publicystycznych i naukowych podejmujących w zasadniczy sposób kwestię regionalizmu jako zjawiska literackiego. Zważywszy na aktualność, wszechstronność oraz dynamizm współczesnego dyskursu społecznego o szeroko rozumianej tożsamości kulturowej, w której istotnym czynnikiem jest związek z miejscem, prace literaturoznawcze zmierzające do badania i naukowego porządkowania tego dyskursu są nie do przecenienia.   prof. dr hab. Andrzej Zawada

Moich 60 pamiętnych partii

Bobby Fischer

Wszystkie 60 partii z niniejszej książki zawiera dla mnie coś pamiętnego i ekscytującego [...]. Starałem się być zarówno szczery, jak i dokładny w swoich objaśnieniach, w nadziei, że pozwolą one wnikliwie spojrzeć na szachy, a to z kolei da czytelnikowi możliwość pełniejszego ich zrozumienia i podniesienia umiejętności w grze. Bobby Fischer, Wprowadzenie Uznawana jednogłośnie za najważniejsze dokonanie komentatorskie Bobby'ego Fischera książka Moich 60 pamiętnych partii z pewnością należy do najsłynniejszych i najbardziej wpływowych publikacji szachowych w historii. Wydana po raz pierwszy po angielsku w 1969 roku, zawiera wyjątkowo obiektywne, szczere i samokrytyczne analizy najważniejszych, efektownych i szczególnie pouczających pojedynków amerykańskiego arcymistrza - nie tylko wygranych, lecz także kilku remisowych i przegranych przez niego - z okresu od 1957 do 1967 roku. Bardzo osobiste komentarze Fischera charakteryzują się też wyjątkową plastycznością, stanowiąc żywy i barwny literacki obraz pojedynków z czołowymi arcymistrzami z tamtych lat. Wkrótce po napisaniu tej książki Bobby sięgnął po koronę mistrza świata. Robert ("Bobby") Fischer (1943-2008) zasłynął już jako nastolatek fenomenalnymi zdolnościami szachowymi. W 1972 roku wywalczył tytuł światowego championa w konfrontacji z Rosjaninem Borysem Spasskim - meczu, którzy trzymał w napięciu cały świat i niezmiernie przyczynił się do popularyzacji szachów. Styl gry Fischera wyróżniał się błyskotliwością, a jego profesjonalizm w podejściu do zgłębiania szachowych tajników wyznaczył nowe standardy na tym polu. Fischer uznawany jest dziś za jednego z najwybitniejszych arcymistrzów w historii szachów.

Nowy autotematyzm? Metarefleksja w poezji polskiej po roku 1989

Agnieszka Waligóra

Nowy autotematyzm? Metarefleksja w poezji polskiej po roku 1989 ma na celu odświeżenie i przywrócenie badaniom literaturoznawczym pojęcia autotematyzmu, popularnego w XX stuleciu w związku z dominacją paradygmatu strukturalno-semiotycznego oraz żywotnością poetyk modernistycznych, współcześnie zaś odsuniętego czy zapomnianego w wyniku różnego typu przemian następujących po roku 1989. Problematyka ta jest natomiast wyraźnie obecna i niezwykle ważna w najnowszej twórczości literackiej – leży u podstaw najważniejszych dla końcówki XX i początku XXI wieku debat krytycznych, które dotyczyły poezji niezrozumiałej i polityczności sztuki, silnie wiążących się z problemem referencjalności tekstu. Okoliczności te motywują do ponownego zbadania metarefleksyjnych wymiarów współczesnej literatury oraz emancypacyjnego potencjału samozwrotnej liryki. Analizowane są one w odniesieniu do podstawowych dla autotematyzmu kwestii: formy tekstowej, medium języka oraz podmiotu tworzącego, które obudowane zostają teoretycznymi, filozoficznymi i politycznymi kontekstami zjawiska – między innymi jego możliwą nieantropocentrycznością. Problemy te zostają zobrazowane na przykładzie szeregu tekstów poetyckich, między innymi tych autorstwa Krystyny Miłobędzkiej, Andrzeja Sosnowskiego, Tomasza Pułki, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Szczepana Kopyta, Joanny Mueller, Edwarda Pasewicza, Macieja Taranka czy Natalii Malek.

Pisarstwo kobiet pomiędzy dwoma dwudziestoleciami

redakcja: Inga Iwasiów, Arleta Galant

  Użyta w tomie formuła „pisarstwa pomiędzy” zakłada istnienie dość stabilnego kontekstu historycznoliterackiego, teoretycznego i metodologicznego. Po pierwsze: punktem odniesienia czyni dwudziestolecie międzywojenne, po drugie: umowny przełom 1989 roku. Nietrudno zauważyć, iż kobiece pisanie traktujemy jako część procesu kulturowego, nie zaś margines czy eksces, mając nadzieję na udzielenie pytań o specyfikę literatury w rzeczywistości PRL-u, ale także, na przykład, o postać polskiego powojennego modernizmu, doświadczenie emigracji, dyskursy polityczne rozmaicie profilujące, cieniujące opowieści tożsamościowe. Z kolei ostatnie dwadzieścia lat literatury (1989-2009), umowność przełomu związanego z rokiem 1989., nie zawsze udane (i niekonieczne, nieobowiązkowe) próby zerwania ze światopoglądową i estetyczną tradycją przezwyciężanego okresu, dwuznaczne odniesienia do tradycji, namawiają do tego, by zastanowić się nad odmiennością „przedprzełomowego” doświadczenia kobiet, nad – być może – niepochwytnymi w hierarchii najnowszych usystematyzowań sytuacjami pisania, nad wieloaspektowym wchodzeniem w pisarskie, egzystencjalne, społeczne role. W ten sposób „zagubione ogniwo” przemienia się w skomplikowaną sieć zależności, których analiza okazuje się wyzwaniem historycznoliterackim – „podziemie kobiet” zyskuje dodatkowe obiegi, ale też stanowi wyzwanie metodologiczne - ze Wstępu

Sekrety mielizn

Erskine Childers

Pierwszy thriller szpiegowski, którego akcja toczy się na morzu Carruthers, znęcony perspektywą polowania na kaczki, dołącza do swego przyjaciela Daviesa, który wybrał się na rejs po Bałtyku. W trakcie lawirowania między zdradzieckimi mieliznami na pokładzie Dulcibelli Carruthers powoli dowiaduje się, jaki jest prawdziwy sens ich wyprawy i jak bardzo od jej powodzenia zależy bezpieczeństwo Wielkiej Brytanii. W podróży śladem szpiegowskiej intrygi bohaterowie nieustannie napotykają na nowe niebezpieczeństwa, poznają dziwnych żeglarzy i angielskich zdrajców, a przede wszystkim odkrywają flotyllę niemieckich barek desantowych i okrętów, która gromadzi się w zatokach Wysp Fryzyjskich i przygotowuje do inwazji na Morze Północne. Sekrety mielizn to książka uważana za jedną z najlepszych powieści szpiegowskich XX wieku. Miłośników tego gatunku zjednuje sobie bogactwem technicznych szczegółów żeglugi przybrzeżnej, sugestywnymi i budzącymi sympatię postaciami bohaterów, pasjonującym stylem narracji oraz umiejscowieniem akcji w przededniu wybuchu I wojny światowej.

Prasa chińska o przemianach społecznych i kulturowych kraju w początkach XXI wieku

Praca zbiorowa

Książka przedstawia współczesne Chiny poprzez teksty publikowane w prasie chińskiej i – na ile to możliwe – z chińskiej perspektywy. Materiał prasowy pochodzi głównie z lat 2004–2010. Teksty prasowe z pierwszej dekady XXI wieku uzupełniono zaktualizowanymi wstępami, w których autorzy – i zarazem redaktorzy publikacji - starali się zarysować po krótce nowe zjawiska z drugiej dekady naszego wieku. Przemiany społeczne i kulturowe w Chinach zostały pokazane w zwierciadle miejscowej prasy. Stanowi to zarówno okazję do bliższego poznania kraju, jak i tamtejszej prasy. Jednocześnie daje wgląd w sposób myślenia chińskiego społeczeństwa o swoim kraju oraz o jego problemach. „Prawdy prasowe” i „prawdy życia codziennego” nie są  tożsame (i nie jest to tylko przypadek chiński) – w przypadku Chin po części wynika to z tradycji cywilizacji konfucjańskiej, a po części z ograniczeń polityczno-cenzuralnych. Celem redaktorów książki było pokazanie polskiemu czytelnikowi, jak różnorodne problemy dyskutowano na łamach prasy, nawet tej oficjalnej, oraz jak różnią się między sobą publikowane opinie i jakim kwestiom Chińczycy stawiali czoła na co dzień w zmieniającej się szybko rzeczywistości pierwszej dekady XXI wieku. Każdy rozdział tematyczny (jest ich siedem) został wzbogacony o krótką listę proponowanych lektur: naukowych, popularnonaukowych, a także z literatury pięknej, które bardziej dociekliwemu czytelnikowi zapewniają uzupełnienie i pogłębienie wybranego tematu. Książkę poprzedzają wprowadzenie prof. Krzysztofa Gawlikowskiego oraz uwagi o prasie chińskiej w epoce reform dr. Agnieszki Łobacz. Całość zamyka aneks z programowymi wystąpieniami polityków chińskich. Książka ma charakter popularyzatorski i naukowy zarazem, dostosowana jest do potrzeb osób interesujących się Chinami, fachowców z różnych dziedzin, ale także dla badaczy i analityków zajmujących się tym krajem. Publikacja powinna też zainteresować studentów i badaczy stosunków międzynarodowych, w których Chiny odgrywają coraz większą rolę, jak też czytelników ze sfery dziennikarstwa oraz mediów. Pokazane zostało funkcjonowanie współczesnych mediów w cywilizacji post-konfucjańskiej, zasadniczo odmiennej od zachodniej, i w kraju przechodzącym skomplikowane procesy transformacji zupełnie inaczej, niż przebiegała ona w Polsce oraz w krajach naszego regionu. Publikacja została przygotowana w Zakładzie Studiów Azjatyckich Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS.

Biblijne tajemnice różańca

KS. M.S. WRÓBEL

"Różaniec nie jest tylko modlitwą ludzkich warg. To także i przede wszystkim kontemplacja najważniejszych tajemnic naszego odkupienia, dokonanego przez Jezusa Chrystusa. To streszczenie całej Ewangelii, Dobrej Nowiny o zbawieniu. Z Matką naszego Pana wspominamy wydarzenia, które ciągle są aktualne i dotykają egzystencjalnie każdego z nas. Razem z Maryją upodabniamy się do Chrystusa, uczymy się od Niej wiary i miłości do Niego i tak jak Ona pragniemy nieść Go światu." fragm. Wstępu, abp Stanisław Budzik

Osobowość i osiągnięcia w nauce

Maria Flakus

Współcześnie psycholodzy skłaniają się ku postrzeganiu inteligencji zaledwie jako jednego z czynników znaczących dla osiągnieć szkolnych, nie wyczerpującego jednak puli możliwości do poszukiwania potencjalnych determinantów osiągnięć szkolnych. Myśląc o podobnych czynnikach pozazdolnościowych powiązanych z ocenami, badacze zwracali się w stronę wielu obszarów stanowiących tradycyjne przedmioty zainteresowania psychologii, w tym – cech osobowości. Na możliwość powiązania obszaru funkcjonowania osobowościowego i intelektualnego zwracają uwagę tak badania naukowe, jak i niektóre teorie inteligencji, w tym – teorie inwestycji, analizujące rozwój intelektualny aktywności przejawianej w tym obszarze z poziomu kilku grup czynników, w tym również osobowości.