Już bez tabu? Ciąża w polskiej kulturze

Anna Golus

Już bez tabu? to monografia ciąży i narodzin w polskiej kulturze i literaturze. Autorka w interesujący sposób opisuje wiodącą przez skandale obyczajowe i literackie drogę od tabu obejmującego okres ciąży i poród do apoteozy ciąży i narodzin. Na kartach książki śledzimy zmiany, które zachodziły (i wciąż zachodzą) w szeroko rozumianej kulturze, oraz ich odzwierciedlenie w polskiej literaturze. W pierwszej, kulturoznawczej części monografii omówione są dotyczące ciąży i porodu przemiany społeczno obyczajowe (takie jak społeczny stosunek do kobiet w ciąży, do porodu i nowonarodzonych dzieci), rozwój medycyny (przede wszystkim takich jej dziedzin jak położnictwo czy pediatria), feministyczne poglądy na temat macierzyństwa oraz wizerunek ciąży w języku potocznym (od etymologii słów do języka e mam) i w kulturze masowej. Część druga - "(Nie)wdzięczny temat literatury" - poświęcona jest literackim obrazom ciąży i narodzin. W tej części omówione zostały zarówno książki, których głównym tematem jest zagadnienie ciąży i porodu, jak i utwory poświęcone tej problematyce jedynie częściowo. Utworów takich jest w polskiej literaturze niewiele. Przez wiele stuleci zagadnienie to było całkowicie nieobecne w literaturze. Do roku 1927, kiedy został wydany pierwszy utwór poświęcony ciąży i początkom macierzyństwa, zagadnienie to objęte było bardzo silnym tabu - podejmowanie go wywoływało skandal i wzbudzało wstręt. Na przełomie XX i XXI wieku natomiast ukazało się (aż) kilka książek podejmujących tę problematykę. Już bez tabu? to popularnonaukowa książka nie tylko bogata merytorycznie i pełna ciekawostek z wielu różnych dziedzin, ale również wciągająca jak najlepsza powieść!   WSTĘP 5I. HISTORIA ZAGADNIENIA 6W UJĘCIU INTERDYSCYPLINARNYM 61. PRZEMIANY SPOŁECZNO-KULTUROWE 61.1. Ciąża 61.2. Poród 141.3. Początek życia i uczuć macierzyńskich 182. MEDYCYNA I BIOETYKA 283. PATRIARCHAT I FEMINIZM 364. ETYMOLOGIA I WSPÓŁCZESNE DYSKURSY 455. LITERATURA I KULTURA MASOWA 50II. (NIE)WDZIĘCZNY TEMAT LITERATURY 571. TABU 572. WSTRĘT 623. SKANDAL 774. APOTEOZA 864.1. Ciąża 904.2. Poród 1004.3. Fizjologia i metafizyka, czyli ?przerażająca oczywistość tajemnicy" 109ZAKOŃCZENIE 112BIBLIOGRAFIA 113 FRAGMENTWarto przyjrzeć się również językowi, jakim posługują się matki w Internecie - na forach i blogach. Matki te, same siebie nazywające e-mamami,  stanowią dość liczną grupę, pod wieloma względami (przede wszystkim pod względem językowym) bardzo specyficzną. Poświęconych macierzyństwu dyskusyjnych forów internetowych jest bardzo wiele - zarówno samodzielnych, jak i tematycznych, będących częścią większych forów. Służą one wymianie doświadczeń, udzielaniu porad i wsparcia, samopomocy itp. Istnieją oddzielne fora dla kobiet ciężarnych, dla kobiet starających się o dziecko, dla matek wcześniaków, niemowląt, przedszkolaków, bliźniąt, trojaczków; oddzielne o porodzie, połogu, karmieniu piersią i butelką itd., itd. Jednym słowem - na takich forach można od innych kobiet dowiedzieć się wszystkiego, co związane jest z macierzyństwem. Jest jednak jedno ?ale" - język. E-mamy nie piszą o dzieciach - piszą o "dzieciaczkach", "skarbeczkach", "słoneczkach". Wszystkie słowa, które można zdrobnić, są zdrabniane. Ponadto do ciąży nie dochodzi w wyniku zapłodnienia, ale "zafasolkowania", a płód określany jest mianem "fasolka". Nie używa się również słów "okres" ani "miesiączka" - zastępuje się je znakiem "@" (!), co jest chyba najbardziej znamiennym przejawem specyfiki tego języka (i zarazem pewnych zahamowań forumowiczek). Kolejnym tabu jest aborcja czy nawet samoistne poronienie. Nie mówi się o tym wprost - utratę ciąży opisuje się na przykład za pomocą zdania "Mam aniołeczka w niebie".Identyczna sytuacja językowa ma miejsce na blogach - internetowych pamiętnikach opisujących dzień po dniu życie dziecka (często nawet życie płodowe - istnieją bowiem blogi poświęcone ciąży i ?fasolce w brzuszku"). Również tutaj uderza infantylizm używanego słownictwa. Razi ponadto infantylna szata graficzna - nadmiar kiczowatych błyszczących elementów, różu, postaci bajkowych itp. Co ciekawe, niektóre z tych blogów pisane są przez rodziców "w imieniu dziecka". Bardzo znamienne są też informacje zamieszczane w rubryce "O mnie", przeznaczonej na parę słów o autorze bloga. Zazwyczaj cała ta wiedza streszcza się w jednym zdaniu typu "Jestem (szczęśliwą) żoną (najwspanialszego człowieka na świecie) i (szczęśliwą) matką (najwspanialszych skarbeczków/dzieciaczków na świecie)", często podsumowanym stwierdzeniem "Czy coś więcej trzeba pisać?". Tak jakby w momencie urodzenia dziecka przestawało być ważne, kim kobieta była w przeszłości, jej zainteresowania, doświadczenie, wykształcenie... a zaczęło się liczyć tylko (!) to, że jest matką, a właściwie "e-mamą", "mamusią skarbeczków"...Współczesne matki spotykają się z tym specyficznym, infantylnym językiem nie tylko w Internecie. Podobnym językiem bowiem przemawia do nich codzienne otoczenie: rodzina, znajomi, obcy ludzie, a nawet - co może dziwić - fachowe poradniki dla rodziców. Język czasopism cechuje przede wszystkim specyficzne pomieszanie elementów terminologii medycznej/psychologicznej/eksperckiej z infantylizmem używanego słownictwa. Autorami artykułów w pismach poradnikowych są tzw. "eksperci"  - lekarze, psychologowie, dietetycy itd. W ich autorytarny, fachowy żargon wpleciona jest masa zdrobnień i spieszczeń (typu "brzuszek", "maluszek", "pupcia"), co - w połączeniu z siłą autorytetu - sprawia, że niedoświadczone matki mogą poczuć się jak pozbawione własnego rozumu, bezwolne wykonawczynie niezliczonych eksperckich zaleceń (często zupełnie niewykonalnych i wywołujących u kobiet lęki i obawy typu "Nie jestem dobrą matką, bo nie czytam dziecku dwadzieścia minut dziennie, tylko piętnaście, i to niecodziennie").Pojawia się zatem pytanie, czy i jak - przy takim stanie językowym - pisać o ciąży, porodzie i wczesnym macierzyństwie? Dotychczas problem ten nie istniał - nie tylko o tym nie pisano, ale i nie mówiono. W dzisiejszych czasach, kiedy pozornie wszystkie tabu zostały już przełamane, mówienie o tym doświadczeniu, będącym specyficznym połączeniem fizjologii, metafizyki i traumy, wciąż sprawia wiele trudności. Trauma ciąży i porodu jest bagatelizowana nie tylko przez otoczenie, ale również przez matki. W życiu codziennym - w języku potocznym, na internetowych forach i blogach, w poradnikach - służy temu najczęściej infantylizacja.W dalszej części pracy zostanie ukazane, w jaki sposób literatura wykorzystuje i przetwarza te ubogie środki językowe.

W dobrej wierze

Małgorzata Zając

„W dobrej wierze” to powieść obyczajowa. Akcja toczy się we współczesnym świecie i dotyka aktualnych problemów społecznych. Bohaterowie – ludzie dobrze sytuowani, cieszący się powszechnym poważaniem, spełnieni rodzinnie i zawodowo – kierują się w życiu zasadami religii katolickiej. Dzięki temu wszystko wydaje im się proste. Do czasu, gdy los wystawia ich na próbę. Nieoczekiwanie przychodzi im się zmierzyć z problemem homoseksualizmu i aborcji, do tej pory rozważanymi wyłącznie teoretycznie. Pojawiają się pytania dotyczące wierności małżeńskiej i konieczność stawienia czoła chorobie alkoholowej. Dylematy moralne zmuszają bohaterów do weryfikacji poglądów, wcześniej uznawanych za oczywiste i niepodważalne. Okazuje się, że nic nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać, kiedy spotyka człowieka osobiście. Małgorzata Zając Absolwentka Pedagogiki na Uniwersytecie Śląskim. Miłośniczka literatury. Odkąd pamięta czytała wszystko, co wpadło jej w ręce. Od najmłodszych lat również pisała. Początkowo traktowała to jak hobby, z czasem jednak zrozumiała, że pisarstwo jest jej największą pasją. Myśl ta przyszła równocześnie z pomysłem na pierwszą powieść, którą niniejszym oddaje w ręce Czytelników. Marzy, by z pisania zrobić sposób na życie.

Cydonia

Eryk Ostrowski

Wiersze Cydonii były publikowane na łamach czasopism "Odra" (2006, 2007, 2008, 2009, 2010), "Kraków" (2006), "Więź" (2007), "Nowa Okolica Poetów" (2008), "Fraza" (2010), "Topos" (2010). Słowo wstępne Julia Hartwig Z recenzji: Dwa skrzydła poezji Ostrowskiego to: miłość i śmierć. Duża wrażliwość, obrazowość wyobraźni, rytmiczność frazy przypominająca niekiedy lirykę Józefa Czechowicza, krańcowy subiektywizm. Właściwie rządzi tymi lirykami jedna jedyna logika: serca, namiętności, co na tle współczesnych poetów-ironistów, poetów-cyników, poetów-behawiorystów jest czymś wręcz egzotycznym. Józef Baran   Cydonia jest zbiorem wierszy o różnorodnych twórczych formach. Pojawia się tam rym stosowany jako muzyczna konieczność, rym kunsztowny świadczący o tym, że młody współczesny poeta świetnie wykorzystuje ciągłość kulturową, niejako modernizuje tradycję. Poemat Karmiący, zawarty w tym tomie, osiąga w niektórych wersach poetycką doskonałość: nie tylko robi duże wrażenie, ale wręcz poraża poetyckością obrazów, nastrojowością i ekspresją. Ponadto autor umiejętnie wykorzystuje swój intelekt, który nadaje jego wierszom lirycznym oryginalną wyższą jakość. Czytając wiersze Eryka Ostrowskiego orientujemy się błyskawicznie, że poeta nikogo nie naśladuje, nie schlebia modom i tendencjom. Ma własną, oryginalną dykcję poetycką. Cydonia wnosi do poezji polskiej nową wartość poetycką, a takich wartości nie widzę zbyt wiele w polskiej współczesnej poezji. Będzie książką ważną wśród wielu książek poetyckich. Józef Kurylak   Poemat Daremne piękna to żywioł wizyjności, ekspresja wyobraźni, estetycznie odrębna i może trochę eskapistyczna. Ale przecież buduje dynamikę tego tomu. Dzięki niemu tom zyskuje dodatkowy "głos" - poniekąd zapowiedziany przez poemat Karmiący - wchodzi w dialog, opalizuje rozmaitymi odcieniami. Widzę zresztą w strukturze Cydonii wyraźne przejście od przestrzeni życia do przestrzeni sztuki, od krwi do miłości, widzę rozszyfrowywanie nieznanego i ów most do ?tak", o którym poeta pisze we wstępie. Janusz Pasterski   Gdy się czyta tego typu dokumenty "nawiedzenia i szlachetnej naiwności", patrzy się na życie jak na odzyskany skarb. Karol Maliszewski    

Cudzoziemiec oraz inne przypadki

Roman Staniek

Opowiadanie to składa się z zasłyszanych lub wymyślonych historyjek, które autor "wrzucił do jednego kosza" i przy pomocy fikcyjnych bohaterów połączył ze sobą. Integracja społeczeństw oraz rasizm są aktualnymi tematami we wspólnej Europie. Wielu polityków debatuje i łamie sobie głowy nad rozwiązaniem tych problemów. Tomasz Janowski, bohater mojej książki, w niekonwencjonalny sposób pracuje nad tymi jakże skomplikowanymi sprawami. Książka przeznaczona jest dla dorosłych czytelników.

Ukryci przed słońcem

Ewa Kołda

Samantha jest niczym nie wyróżniającą się, szesnastoletnią dziewczyną. A przynajmniej do czasu, gdy w nowej szkole poznaje nie do końca zwyczajnych przyjaciół. Dziwnym zrządzeniem losu nastolatka dowiaduje się o istnieniu w swoim najbliższym otoczeniu istot znacznie potężniejszych, niż ludzie. Co więcej, sama pozyskuje moce, których jednak nie potrafi do końca kontrolować. Ze względu na swoje nowo nabyte umiejętności staje się celem potężnego maga, pragnącego objąć władzę nad niczego nieświadomymi ludźmi. Świat pełen niedomówień, tajemnic i magii wciąga ją w siebie. Czy uda jej się w nim odnaleźć? SPIS TREŚCI: CZĘŚĆ PIERWSZA    5I Spodnie    5II Impreza    13III Babcia    19IV Niespodzianki    26V Telefony    43VI Zgoda    56VII Luna    76CZĘŚĆ DRUGA    89VIII Wymiana    89IX Jezioro    97X   Zebranie    106XI Rozmowa    120XII Prawda    132XIII Uczucie    144XIV Spotkanie    153CZĘŚĆ TRZECIA    160XV Pogoda    160XVI Ratunek    169XVII Miasto    190XVIII Naczelnik    213XIX Powrót    228XX Mag    247XXI Rodzina    256

Ciepłe śniadania

Małgorzata Haisig

Ciepłe śniadania to znakomity pomysł dla tych, którzy chcą energetycznie rozpoczynać każdy dzień. Przez cały rok! To również znakomity początek drogi zwanej zdrowym stylem życia. W książeczce tej znajdziesz 29 śniadaniowych przepisów, które dadzą ci siłę i energię na pierwsze, poranne wyzwania. Jest ona przeznaczona nie tylko dla nowicjuszy rozpoczynających przygodę ze zdrowym odżywianiem, ale również tych, którzy już od dawna gotują na śniadanie kaszę jaglaną i owsiankę. Wiele przepisów takich jak: złote mleko, złota pasta, masło ghee, congee z jajkiem i sosem sojowym może cię naprawdę zaskoczyć! Małgorzata Haisig Absolwentka kursów zdrowego stylu życia i technik jogowskich. Praktykuje jogę oddechu. Od ponad 15 lat pasjonuje się Medycyną Chińską i kulturą Wschodu. Certyfikowana terapeutka ajurwedyjskiego zabiegu MARMA.

Wernher von Braun. Saturn V

Radosław Gawlik

E-book opowiada historię Wernher'a von Brauna – człowieka, który całe swoje życie poświęcił poznawaniu kosmosu oraz inżynierii rakietowej. Jego zmagania opisuje barwny życiorys, zawarty również w publikacji. Zwieńczeniem życia podmiotu pozostaje niedościgniona po dziś dzień rakieta Saturn V. Konstrukcja jako pierwsza i zarazem ostatnia, postawiła ludzi na Księżycu.

Zielona dusza

Hanna Krugiełka

Zielona Dusza jest pełna różnych nastrojów i przeżyć. Ponieważ jest zielona gdzieś w najgłębszych zakamarkach zawsze przemawia przez nią optymizm i gra szczęście. Po smutnych wydarzeniach zazwyczaj następują te weselsze, które znakomicie równoważą się z nimi, a nawet pozostawiają w czytelniku odrobinę kolorowych emocji. "Zielona dusza" - to zbiór subtelnych utworów opowiadających o pewnym czasie. Najpierw jest to smutny okres po utraconej miłości, później następuje otwarcie na nowe uczucie. Towarzyszy mu ogromna tęsknota i nadzieja. Tłem dla historii uczuć są przemyślenia autorki i niezwykłe spotkania ze zwykłymi ludźmi i zjawiskami. Tomik kończy się optymistycznymi wierszami o spełnionej, wyśnionej miłości. Zapraszam do czytania, przeżywania, czucia...