Wędrowcy

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Wędrowcy Przez ogród idą pełen cudnych kwiatów,  Na piersi twarze zadumane kłonią,  Nie upajają się czarowną wonią,  Ani wieńcami stroją się szkarłatów.    Pojmują rozkosz barw i aromatów,  Nęci ich ona, lecz nie sięgną po nią;  Chwytają ciernie pokrwawioną dłonią  I liczą ślady bolesnych stygmatów. [...]Kazimierz Przerwa-Tetmajer Ur. 12 lutego 1865 w Ludźmierzu Zm. 18 stycznia 1940 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Na Skalnym Podhalu (1910), Legenda Tatr (1912); wiersze: Eviva l'arte; Hymn do Nirwany; Koniec wieku XIX; Prometeusz; Lubię, kiedy kobieta; Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej; Pieśń o Jaśku zbójniku; List Hanusi. Poeta, jeden z czołowych przedstawicieli polskiego modernizmu (Młodej Polski); spośród jego obfitej twórczości poetyckiej najistotniejsze dla historii literatury pozostają wiersze z drugiej (1894), trzeciej (1898) i czwartej (1900) serii Poezji, oddające ducha dziewiętnastowiecznego dekadentyzmu, pesymizmu egzystencjalnego, a także fascynacji myślą Schopenhauera i Nietzschego oraz mitologią i filozofią indyjską, które właściwe było pokoleniu Tetmajera, szczególnie młodopolskiej bohemie. Tetmajer zasłynął ponadto jako autor śmiałych erotyków, a także piewca górskiej przyrody Tatr i popularyzator folkloru podhalańskiego; pisał również dramaty (Zawisza Czarny, Rewolucja, Judasz), nowele i powieści (Ksiądz Piotr; Na Skalnym Podhalu; Legenda Tatr; Z wielkiego domu; Panna Mery). Był przyrodnim bratem Włodzimierza Tetmajera, stanowił prototyp postaci Poety z Wesela Wyspiańskiego. Jego ojciec, Adolf Tetmajer, brał udział w powstaniu listopadowym i styczniowym; matka, Julia Grabowska, należała do tzw. koła entuzjastek, literatek skupionych wokół Narcyzy Żmichowskiej. Podczas studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1884-1886) zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. Zajmował się twórczością poetycką i pracą dziennikarską w "Kurierze Polskim" (współredaktor 1989--93), "Tygodniku Ilustrowanym", "Kurierze Warszawskim" i krakowskim "Czasie". Przez wiele lat pełnił funkcję sekretarza Adama Krasińskiego (wnuka Zygmunta, zajmującego się wydawaniem spuścizny autora Nie-Boskiej komedii) i w tej roli przebywał w Heidelbergu (1895). W czasie I wojny światowej był związany z legionami Piłsudskiego (redagował pismo "Praca Narodowa"); po wojnie wdał się w spór polsko-czechosłowacki o linię graniczną w Tatrach, był organizatorem Komitetu Obrony Spisza, Orawy i Podhala oraz prezesem Komitetu Obrony Kresów Południowych. W 1921 został prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1934 członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. Drugą połowę życia poety naznaczyła choroba. Powikłania wywołane kiłą doprowadziły najpierw do zaburzeń psychicznych (które ujawniły się już podczas obchodów 25-lecia jego twórczości w 1912 r.), a w późniejszym czasie do utraty wzroku. Pod koniec życia Tetmajer egzystował dzięki ofiarności społecznej, umożliwiono mu mieszkanie w Hotelu Europejskim w Warszawie, skąd został eksmitowany w styczniu 1940 r. przez okupacyjne władze niemieckie. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus z powodu nowotworu przysadki mózgowej oraz niewydolności krążenia. Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem; na warszawskich Powązkach znajduje się jego symboliczny grób. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dom świętego Kazimierza

Józef Czechowicz

dom świętego kazimierza spokojnie miękko świeci chwila bez godziny  twarz opada nad książką rosa może granat  widzę zawsze samotny łuskę wód w złocie gliny  bór iskrzy się sosnami patrz gwiazda źródlana  gwiazda źródlana innych    o wszystkie mosty paryża serce się tłukło i tłukło  brooklyn przydeptał ręce spłynęły pasma krwi  notre dame we snach dygotała zbliżała twarz wypukłą  krzyknąć polska zbudzić się powieki smutne odwinąć  mógł sen lat wielu minąć ten także musi minąć  zamknięte drzwi  drzwi    poranek płoty naprzeciw szyn kolejowych plątowisko  dzwon gasnący z kościoła wśród nawałnicy drzew  zakonnic śpiew  płacz dzieci    chyba już wszystko    nie można chwiać się jak tamta sosna pod gwiazdą  palce na piórze zwinięte cierpko cierpiąco  grają niby na flecie naszą syberię nasz dom  gonią przed oczy śniadą pól naszych gorącość    kraju bliski tak bliski że całujesz  setką ludzi ty chodzisz od skroni do skroni  bocianich gniazd żałujesz  i chleba kruszyny nie ronisz  kraju    fabryki ciepło ryczą do pracy łzę płoszą zaranną  nie można chwiać się jak sosna pod gwiazdą źródlaną    naród czeka i nie wie  stoi w adama głosie  sypia w juliusza śpiewie       przerwa przeczuwa finał ubogim karawanem    za miasto do montmorency    wsuwa się trumna w ulicy cień od liści pstry    w deskach czemu nie są z sosny    palec srebrnym pierścionkiem chudy i żałosny    uderza w sęki na wybojach    jedyna zbroja    a miasto jeszcze mosty tętnią    przeczucie chłodne jak dół wskazuje dłonią tę drogę    na wspólnej bratniej mogile wieńców nie będzie nie zwiędną    z bogiem prochu wielkości z bogiem      południe przechodzi tędy śpieszy się na zachód  zapominajcie okna o kadzidlanym zapachu  on jest wszystkim i niczym trzepocze lekki gołąb  stąpa ciężko po ziemi przeobrażalny jak blask  cięży progom zydlom stołom    on gdy szyby tej celi zasłania na płask  wielkie oblicze  wierszom daje imiona z kształtu trudu wyliczeń  smugami tęczowymi wiją się zwitki papieru  z niebieska smutne łaskawe lecz gorące  parzą i palą czoło jak bryzgi eteru    wychodzą niespodziewane strofy  wołają podnosząc dłonie  chaosu dosyć  linia koło koniec  zrywają się    pamiętasz konie  na antycznym łuku wspinające się prychające brązem    spadają  milczy bruk  także bez wieńców i wstąg  leżą na kamieniach w krąg  gruzy piorunami pobite    myśli ładu i spękanych rąk  korabiami na falach błękitnych kartek  jakże daleko stąd  jak daleko od lat 80-tych  są źrenice na paryż otwarte    bywa że pośród czadu czarnych lokomotyw  gdy ludzie chcą ułożyć linię szyn bardzo prosto  serafin schodzi z chmury z matowej pozłoty  pomagać dłoniom pierwszym aniołowym siostrom  pochyla się i blaknie to wola to i mus  a gdy prostował się nad stalą  rósł  kolorem się zapalał    pisząc na stołku w słońcu które ciosa izbę  ustaną palce także siostry serafinów  palce rozprute marzeniem ociekające przez liczbę  ku dołom rozkopanym ku rudawym glinom  linią inną    ach patrz duch młot upuścił na szyny i szpały  duch w skrzydłach jęczy z nagła taje w atmosferze  przy dzwonie rękopisy polskę obsiewały  kto anioła wyzwolił z obłoku sam nie żył    spokojnie miękko świeci chwila bez godziny  ostrzą się na kamieniu zórz lotki jaskółkom  bramo przytułku okna przytułku  tej nocy łuski sekwany zabrzękną  norwid    brzęk wszerz niemieckiej krainy  do wisły doleci  a tam struny w fortepianach pękną    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

XXXIII (Pośród narodów, wyście nędzarzami!...)

Adam Asnyk

Adam Asnyk Nad głębiami XXXIII Pośród narodów, wyście nędzarzami! Z dumą hidalgów nosicie łachmany, I odkrywacie światu swoje rany, Aby zarabiać na chleb krwią i łzami. Własną nikczemność znacie dobrze sami, Więc się chowacie w pamiątek kurhany, I gdy kto skargę podniesie stroskany, Wołacie: że on świętość grobu plami. Trzeba mieć litość nad wami, nędzarze... Adam Asnyk Ur. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie czerwonych, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Testament

Fagus

Testament Zatroskany o kunszty, znalazłem się w matni.  Z rymopisów bezliku dziś jestem ostatni.  Długo rojeniem górnym durzyła się głowa,  Jak sprząc siłę idei z wspaniałością słowa:  Lecz doświadczam, że próba, którą wciąż się czyni,  Jest daremna w stosunku do boskiej przyczyny.  Przysięgam, że przenigdy podmuch próżnej chwały  Nie musnął mnie: igraszki czczość niedoskonałej;  Szczerość niesforna, oto jedyna ma duma:  Nieznany, jaki byłem, o ustroniu dumam;  Opuściłem je z żalem, żołnierz bezimienny,  Pod nazwaniem przybranym drukując ten senny  Poemat życia, tęskniąc za słodyczą mroku  (Harpokrates jest mitem tak pełnym uroku! [...]FagusUr. 22 listopada 1872 w Brukseli Zm. 9 listopada 1933 w Paryżu Najważniejsze dzieła: La Danse macabre, La Pri?re de quarante heures (Modlitwa czterdziestu godzin), La Guirlande ? l'Épousée (Wieniec panny młodej) Własc. Georges Faillet, pseud. Fagus a. Felicien Fagus. Francuski poeta, przedstawiciel symbolizmu, publicysta i krytyk sztuki. Syn uchodźców politycznych: rodzina wróciła do Belville we Francji, kiedy przyszły poeta miał 8 lat. Pracował jako urzędnik ubezpieczeniowy, potem miejski. W 1914 r. zmobilizowany. Jego poglądy ewoluowały od anarchistycznych ku katolicko-monarchistycznym. Podczas tzw. afery Dreyfusa solidaryzował się z Émilem Zolą, czego wynikiem było wydanie zbioru korespondencji Colloque sentimental entre Émile Zola et Fagus. Przyjaźnił się z Alfredem Jarry, Guillaumem Apollinairem, Paulem Léautaud i Augustem Rodinem. Zginął potrącony przez samochód.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pieśń X (Juno, porzuć swój gniew długi...)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Pieśń X Juno, porzuć swój gniew długi, A ty, Pallas, także drugi; Gładka Wenus gładszą czuje, Nowy sąd Parys gotuje. Jabłko złote położyła Erycyna, bo zwątpiła. Śliczna dziewko, tak tusz sobie: Klejnot ten należy tobie; A żadna jeszcze nie wstała, Którać by go odjąć miała. Równie taka rano wschodzi Jutrzenka, g... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Morskie oko

Adam Asnyk

Mor­skie oko I Po­nad płasz­cza­mi bo­rów, ści­śnię­te za­po­rą  Ścian ol­brzy­mich, co w ko­ło ze so­bą się zwar­ły,  Ciem­ne wo­dy roz­le­wa po­sęp­ne je­zio­ro  Od­zwier­cie­dla­jąc w ło­nie gła­zów świat za­mar­ły.    Sto­czo­ne z szczy­tów bry­ły, mchu po­kry­te ko­rą,  Po brze­gach ru­mo­wi­sko swo­je roz­po­star­ły,  Na niem po­gię­te, krzy­we, ko­so­drze­wu kar­ły  Gdzie­nie­gdzie na­gą pust­kę w wian­ki swe ubio­rą. [...]Adam AsnykUr. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie ?czerwonych?, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dzieciństwo

Jerzy Liebert

Jerzy Liebert I Dzieciństwo Wpatrzony w matczyne oczy, Obejmowałem was z całych sił, Dni, rozcinane skrzydłami wiatraków, I owijałem się w krajobraz wasz, Kładąc na twarz Koronkę lecących ptaków. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jes... Jerzy Liebert Ur. ur. 24 lipca 1904 w Częstochowie Zm. zm. 19 czerwca 1931 w Warszawie Najważniejsze dzieła: tomiki poezji Druga ojczyzna (1925), Gusła (1930), Kołysanka jodłowa (1932); zbiór korespondencji Listy do Agnieszki Poezja Lieberta stanowi zapis jego poszukiwań metafizycznych. Tematyka religijno-filozoficzna przejawia się już w debiutanckim wierszu Zmartwychwstanie. Modlitwa młodego poety, opublikowanym w chrześcijańskim Czynie. Związany ze środowiskiem Skamandrytów, przyjaźnił się Liebert z Jarosławem Iwaszkiewiczem, publikował w Skamandrze i Wiadomościach literackich. Ważną relacją była dla poety przyjaźń z Bronisławą Wajngold, która przyjęła chrzest jako Agnieszka, a następnie wstąpiła do zakonu franciszkanek. Za jej przyczyną Liebert znalazł się w kręgu inteligencji katolickiej, związanym z ośrodkiem zakonnym w podwarszawskich Laskach, czytał filozofów chrześcijańskich i brał udział w dyskusjach na temat tych lektur. Dziennikiem tych przeżyć są Listy do Agnieszki. Studiował polonistykę na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, ale ukończenie studiów uniemożliwiła mu gruźlica i kłopoty materialne. Dzięki wsparciu przyjaciół wyjeżdżał na kuracje do Worochty. Zmarł w Warszawie w wieku 27 lat. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

sacrum bulimiczne

Marta Podgórnik

Marta Podgórnik Próby negocjacji sacrum bulimiczne palec w gardle bulimiczki ma moc bliską stwórcy, odkąd ten notuje stały regres formy. liście gniją. ktoś podłożył bombę z opóźnieniem zapłonu wliczonym przezornie w chaos przestępnego roku. miesiączka jak zwykle zwleka aż upragnione plamienie robi wstyd białej spódnicy ... Marta Podgórnik ur. 1979 Najważniejsze dzieła: Próby negocjacji (1996), Rezydencja surykatek (2011), Zawsze (2015) Poetka, krytyczka literacka, redaktorka związana z wydawnictwem Biuro Literackie. W Tekstyliach, czyli książce omawiającej na bieżąco młodą literaturę w 2002 roku, jej styl nazwano lirycznym ekshibicjonizmem. Dalsze tomiki udowodniły, że to tylko część prawdy. W swoich wierszach Podgórnik łączy wyrafinowanie formalne, grę z popkulturą i tradycyjnie pojęte wyrażanie siebie (to jest pisanie o własnych dramatach uczuciowych). Podobna mieszanka jest jednak niemożliwa do zrealizowania, jako że stylizacje i biegłość techniczna zakładają dystans z definicji uniemożliwiający mówienie wprost. Wobec tego poezji Marty Podgórnik nie opuszcza napięcie między lirycznym wyznaniem a jego ironicznym pastiszem. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.