Szkoła Zgromadzenia Kupców miasta Łodzi (1898-1939)

Adrianna Szczerba

Tematem pracy są dzieje Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi w latach 1898–1939, czyli od jej założenia do zakończenia działalności. Wykroczenie poza wyznaczone ramy czasowe wiązało się z koniecznością przedstawienia sytuacji łódzkiego szkolnictwa przed powstaniem „handlówki” oraz udzieleniem odpowiedzi na pytanie o jej dalsze losy. Przedstawiono sytuację łódzkiego szkolnictwa na przełomie XIX i XX w. oraz w okresie międzywojennym, historię szkoły, tj. organizowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego i tworzenie bazy materialnej, historię budowy domu dla nauczycieli. Integralną częścią monografii są aneksy, zawierające materiały źródłowe do historii szkoły: pierwszy statut, tygodniowe rozkłady lekcji w wybranych latach oraz wspomnienia spisane przez byłych uczniów ok. 1960 r. Publikowany zbiór fotografii dokumentuje życie szkolne. Problematyka zawarta w pracy odnosi się do dziejów Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, a więc do historii jednej placówki oświatowej. Jednak zachodzi konieczność nakreślenia rzeczywistego obrazu. Z chwilą powstania była to istotnie jedna szkoła i mimo trzech reorganizacji oraz zmian nazwy i charakteru w ciągu kilkunastu następnych lat taki stan trwał. W 1933 r. w związku z reformą szkolnictwa dotychczasowy zakład został przekształcony w szkołę powszechną III stopnia i szkołę średnią, obejmującą gimnazjum (a nieco później również i dwa licea). Szkoły były własnością Zgromadzenia Kupców niezależnie od zmian organizacyjnych i mieściły się we wspólnym budynku przy ul. Dzielnej (ob. Narutowicza), korzystały z tej samej bazy dydaktycznej oraz zatrudniały w zasadzie tych samych pedagogów – stąd w pracy nazwa „Szkoła Zgromadzenia Kupców”, która najbardziej odpowiada charakterowi placówki. Popularnymi nazwami używanymi w okresie jej działania były również: „handlówka”, Szkoła Kupiectwa Łódzkiego i Łódzka Szkoła Handlowa. Podstawą źródłową pracy stał się zespół akt szkolnych (ponad 3 tys. jednostek) objętych nazwą Prywatne Gimnazjum i Liceum Męskie Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, przechowywany w łódzkim Archiwum Państwowym. Uzupełnieniem archiwaliów były informacje prasowe, zwłaszcza artykuły zamieszczane na łamach dziennika „Rozwój” oraz niepublikowane opracowanie pt. Materiały do księgi pamiątkowej Szkoły Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, przygotowane prawdopodobnie przez ostatniego dyrektora Antoniego Idźkowskiego z okazji zjazdu absolwentów w latach 60. XX w.  

Quo vadis? Henryka Sienkiewicza. Od legendy do arcydzieła

Teresa Świętosławska

W studwudziestolecie edycji dzieła, stusiedemdziesięciolecie urodzin pisarza i stulecie jego śmierci, w Roku Henryka Sienkiewicza, gdy powieść wybrana została w ogólnopolskim plebiscycie jako lektura Narodowego Czytania, potrzeba nowego spojrzenia na „najsławniejszą powieść polską” (jak nazwał ją Julian Krzyżanowski), przełożoną na ponad 50 języków, wielokrotnie ekranizowaną i adaptowaną, wydaje się oczywista. Autorka, przybliżając legendę genezy powieści i obszar jej recepcji, a także złożoną problematykę relacji dwóch kultur w rycie przejścia (Rzymu antycznego i rodzącej się tradycji chrześcijańskiej), rozważa (i rozstrzyga), czy można (i dlaczego) nadać Quo vadis? status eposowego arcydzieła. W studium o tytułowym dziele autorka podkreśla również, że nie tylko świat antyku współtworzył europejską kulturę, lecz także – in statu nascendi – krąg Biblii, a spłycanie wpływu zwłaszcza Nowego Testamentu na powieść Sienkiewicza zuboża jej interpretacje. Poprzez kontakt z Quo vadis? Czytelnik doświadczy otwarcia perspektywy na nowy, ważny dla dzieła, obszar tematyczny – problematykę chrześcijańską i związane z nią wartości. 

Corporate governance w bankach. Teoria i praktyka

Monika Marcinkowska

Kwestie specyfiki władztwa korporacyjnego w bankowości podejmowane były dotąd relatywnie rzadko. W ubiegłym wieku ukazało się niewiele publikacji na ten temat, dopiero w obecnym stuleciu nadano większą rangę tej problematyce. Szczególnie istotnym impulsem do rozwoju badań w tym obszarze był globalny kryzys finansowy zapoczątkowany na amerykańskim rynku kredytów hipotecznych, a rozprzestrzeniony niemal na cały świat (m.in. poprzez powiązania kapitałowe i organizacyjne instytucji finansowych oraz globalny handel instrumentami finansowymi – często o skomplikowanej konstrukcji i trudnym do oszacowania ryzyku). Powyższe zagadnienia stanowiły główną motywację przeprowadzenia badań, których pokłosiem jest niniejsza monografia. Jej celem jest poznanie mechanizmów ładu korporacyjnego i ocena ich znaczenia w bankach, a w konsekwencji - opracowanie całościowego modelu władztwa korporacyjnego w tych instytucjach. Praca oparta jest na obszernych studiach literaturowych, które stanowiły inspirację do przeprowadzenia własnych badań empirycznych, obejmujących reprezentantów polskiego sektora bankowego (zarówno banki komercyjne, jak i spółdzielcze).

Pedagog społeczny. Teoria i praktyka działalności społecznej

Arkadiusz Żukiewicz

Publikacja wpisuje się w nurt badań łódzkiej szkoły pedagogów społecznych odwołujących się do tradycji reprezentowanej przez twórczynię tej dyscypliny naukowej, Helenę Radlińską. Autorzy postawili sobie za cel przedstawienie sylwetki pedagoga społecznego, kontekstów i przestrzeni jego działalności, uwzględnili przy tym również nowe wyzwania wynikające ze zmian społecznych w otoczeniu. W drugiej części publikacji Czytelnicy znajdą liczne odniesienia do praktyki działania pedagogów społecznych, np. pracy asystentów rodzinnych, kwestii psychiatrii środowiskowej czy też rewitalizacji społeczno-pedagogicznej. „Rola pedagoga społecznego nadal nie jest jednoznacznie rozpoznawana w przestrzeni społecznej. Fakt ten, który może jedynie zaskakiwać (posiadamy bardzo bogaty dorobek naukowy z pedagogiki społecznej dzięki wybitnym jej twórcom), stanowi także inspirację do kolejnych wyzwań, bowiem zarówno zasług twórców, jak i ich współczesnych kontynuatorów dla rozwoju tej dyscypliny naukowej, tworzenia wielu szkół naukowych oraz wkładu w rozwój społeczeństwa nie wolno zapominać. Ponieważ znacząco poszerzyło się też pole praktyki działania pedagoga społecznego, na analizę naukową zasługują wszystkie aktywności dotąd nierozpoznawane w kręgu jego działania”. Z recenzji prof. dr hab. Barbary Kromolickiej (Uniwersytet Szczeciński)

Integracja handlowa krajów o różnych poziomach rozwoju gospodarczego. Przypadek Meksyku w Północnoamerykańskim Porozumieniu o Wolnym Handlu

Justyna Wieloch

Prezentowana monografia zawiera pogłębioną i wielowątkową analizę efektów integracji handlowej krajów o różnych poziomach rozwoju gospodarczego. Przedstawiono w niej wyniki badań opłacalności liberalizacji wymiany międzynarodowej z perspektywy kraju słabiej rozwiniętego. Za przykład posłużyło Północnoamerykańskie Porozumienie o Wolnym Handlu - unikalne w skali światowej ze względu na asymetrię rozwoju gospodarek uczestniczących w nim państw. Ocenę skutków integracji dla Meksyku sformułowano na podstawie szerokich studiów literaturowych i empirycznych. Publikacja jest jednym z pierwszych w Polsce opracowań naukowych ukazujących w sposób kompleksowy przebieg procesów integracji gospodarczej na kontynencie północnoamerykańskim.

Politycy, dyplomaci i żołnierze. Studia i szkice z dziejów stosunków międzynarodowych w XX i XXI wieku ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Maciejowi Brzezińskiemu w 70. rocznicę urodzin

Dariusz Jeziorny, Sławomir M. Nowinowski, Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski

Oddawany do rąk czytelników tom studiów i szkiców z dziejów stosunków międzynarodowych w XX i XXI w. jest dedykowany Panu Profesorowi Andrzejowi Maciejowi Brzezińskiemu – wybitnemu historykowi i nauczycielowi akademickiemu, w latach 1993–2016 kierownikowi Zakładu, a następnie Katedry Historii Powszechnej Najnowszej Uniwersytetu Łódzkiego. Książka dotyczy różnych aspektów stosunków międzynarodowych, począwszy od schyłku belle époque przed I wojną światową poprzez dwudziestolecie międzywojenne, II wojnę światową i panujący po niej ład pojałtański, a na problemach współczesnego świata skończywszy. Ta rozległość chronologiczna prezentowanych zagadnień odzwierciedla obszar zainteresowań naukowych Profesora Brzezińskiego. Problemy badawcze ukazano przez pryzmat działań polityków, dyplomatów i żołnierzy – bohaterów opisywanych wydarzeń, głównych aktorów oraz animatorów badanych procesów, przedsięwzięć czy instytucji. Mimo różnorodności podjętych tematów wszystkie one mieszczą się w nurcie szeroko rozumianej historii relacji międzynarodowych i międzypaństwowych czy stosunków dyplomatycznych. Taki dobór rozpraw nadaje publikacji spójny charakter, czyniąc zeń wieloautorskie studium adresowane przede wszystkim do historyków i miłośników najnowszych politycznych i dyplomatycznych dziejów świata.

"Życie książki". Edycja krytyczna na podstawie wydania z 1951 r. w opracowaniu Grzegorza Czapnika i Zbigniewa Gruszki

Jan Muszkowski

Przygotowanie książki poświęconej Janowi Muszkowskiemu motywowane było przede wszystkim zamiarem ponownego podjęcia dyskusji o jego poglądach, koncepcjach naukowych, dorobku i osiągnięciach z perspektywy nowoczesnej nauki o książce. W poszczególnych artykułach poddano analizie: sylwetkę i działalność organizacyjną uczonego, paradygmaty oraz koncepcje leżące u podstaw jego teorii książki, dzieła naukowe i popularyzatorskie profesora oraz współczesne kontynuacje jego myśli. Szczególnym zainteresowaniem badaczy cieszy się sformułowany na łamach publikacji system książki, powstały z uwzględnieniem paradygmatu pozytywistycznego. Dzięki krytycznemu opracowaniu, „Życie książki” Jana Muszkowskiego ma szansę na powrót do kanonu lektur bibliologicznych, ponadto stanowi lekturę po prostu pasjonującą. Niniejsza publikacja ukazuje szeroki zakres badań i działalności związanej z książką, specjalistycznym kształceniem i międzynarodowymi zasługami Jana Muszkowskiego. Stanowią też hołd środowiska naukowego i zawodowego dla wybitnego profesora w 60. rocznicę jego śmierci. 

Literatura

Monika Kucner

Monografia Moniki Kucner poświęcona jest tematowi dla wielu fascynującemu, a dotychczas nigdy szerzej niebadanemu i nieopisanemu w publikacjach. Jest to cenna inicjatywa przybliżenia czytelnikowi polskiemu twórczości niemieckojęzycznych łodzian XIX i XX w., tym bardziej że Autorka nie traci z pola widzenia wielokulturowości miasta, uwzględniając także aspekty żydowskie i polskie. Monika Kucner jest kompletną badaczką literatury; co dokumentują liczne publikacje z tego zakresu, nie dziwi więc, że ta książka jest dziełem szczególnym, nie tylko ze względu na wybór tematu, ale też na dobrze przemyślany sposób jego prezentacji, podparty warsztatem badawczym i umiejętnościami formułowania swoich przemyśleń na piśmie.