Vade Nobiscum, tom XXIV/2024, Studia nad Bliskim Wschodem

Piotr Chyliński, Patryk Grancow, Rafał Kanas, Kamil Ludwiczak, ...

Vade Nobiscum to cyklicznie wydawana monografia wieloautorska pod auspicjami Studenckiego Koła Naukowego Historyków UŁ. Niniejszy tom stanowi pokłosie ogólnopolskiej, studencko-doktoranckiej konferencji naukowej "Tygiel kultur, narodów i religii - Bliski Wschód na przestrzeni dziejów", która odbyła się w Łodzi w dniach 13-15 marca 2024 roku i miała charakter interdyscyplinarny. Tom XXIV zawiera dziesięć artykułów autorstwa uczestników tej konferencji. Dotyczą one szeroko rozumianej historii politycznej oraz społecznej, etnologii, nauk o kulturze i religii oraz politologii od starożytności po XXI wiek, m.in. zagadnień z zakresu dyplomacji, relacji społecznych na Bliskim Wschodzie, a także roli muzyki w polityce czy figur retorycznych w kwestiach wizerunkowych między chrześcijanami a muzułmanami.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 2 (2012)

Dorota Filipczak

The theme of issue 2 (2012) is "Marginalia/Marginalities" explored across literature, theatre, film, and cultural theory. It opens with a conversation between Dorota Filipczak and film director Krzysztof Zanussi, addressing cultural exchange and the challenges faced by European cinema. The section "Marginal Matters in Theatre and Film" examines how actors and marginalized spaces have been historically portrayed. Its contributors discuss 18th-century biographies that reframe actors as cultural agents, Samuel Beckett's self-translation of Waiting for Godot, nature as a marginal force in Terrence Malick's The Thin Red Line, and the rise of The Big Lebowski from cult obscurity to cultural significance. The authors in the "Margins in Fiction, Poetry and Literary Theory" section write about revisiting the Gothic genre, linking marginality to terror and the fantastic in fin de siecle fiction, Bruno Schulz's ex-libris art, J. H. Prynne's poetry, Edward Said's oeuvre, the Polish reception of Thomas Keneally, and the role of false quotations in Jim Crace's Arcadia. The final section, "Marginalized Identities," focuses on individuals in conflict with dominant cultural or social norms. Topics include Ira Daniel Aldridge's biography, gay masculinities in "Brokeback Mountain," female marginalization in dystopian fiction, and intercultural identity in works by Alice Walker, Louise Erdrich, Daniel Chacon, Michel Tournier, Monica Ali, Jhumpa Lahiri, and Aravind Adiga. The issue concludes with three reviews (of The Making of London: London in Contemporary Literature by Sebastian Groes; Simon Glendinning's Derrida; and Native Authenticity: Transnational Perspectives on Native American Literary Studies, edited by Deborah L. Madsen), as well as two interviews: between Fadia Faqir and Maria Assif, and Norman Ravvin and Krzysztof Majer.

Tańczymy zaczarowani taniec młodości. Łódzka awangarda żydowska - publikacje artystyczne wydawnictwa Achrid, 1921

Dariusz Dekiert, Irmina Gadowska, Krystyna Radziszewska

Trzy publikacje: Ojf wajtkajten krajznde fal ich Dawida Zytmana, Himlen in opgrunt Chaima Króla i Zwischen dem Abend- und Morgenrot Rahel Lipstein to niezwykłe tomiki poetyckie, które ukazały się w 1921 roku w łódzkim efemerycznym wydawnictwie Achrid. Ich wyjątkowość wiąże się nie tylko z literackimi poszukiwaniami autorów, ale bardziej jeszcze z techniką publikacji: tomiki zostały opracowane graficznie przez trzy młode artystki żydowskie, Idę Brauner, Esterę Karp i Dinę Matus, które wykonały linoryty poszczególnych stron opatrując tekst poetycki bogatymi elementami graficznymi, strony te następnie, po wykonaniu odbitek, były ręcznie kolorowane. Niezwykły zamysł typograficzny wynikał z powiązań twórców tych publikacji z żydowską awangardową grupą Jung Idysz, której aktywność, choć krótkotrwała, bo obejmująca lata 1918-1921, była swoistym "okresem burzy i naporu" w młodej twórczości żydowskiej na terenie Łodzi. Niniejsze wydawnictwo jest próbą wydobycia z niepamięci i zaprezentowania współczesnym czytelnikom twórczości przedstawicieli łódzkiej awangardy żydowskiej z początku okresu międzywojennego. Upamiętnia setną rocznicę opublikowania przez wydawnictwo Achrid niezwykłych tomików, które dzisiaj są już bibliofilskimi "białymi krukami". * * * Oyf vaytkeytn krayznde fal ikh by Dawid Zitman, Himlen in opgrunt by Chaim Krul and Zwischen dem Abend- und Morgenrot by Rahel Lipstein are three extraordinary books of poetry, published in 1921 in Łódź by the ephemeral Achrid publishing house. Their uniqueness is associated not only with their authors' literary search, but even more with the technique of publication: the books were graphically designed by three young Jewish artists, Ida Brauner, Esther Karp and Dina Matus, who made linocuts of individual pages and provided the poetic text with rich graphic elements. Then, after making the prints, the pages were hand colored. The unusual typographic design of the publications resulted from the connections between the authors of these books with the Jewish avant-garde group Yung Yiddish, whose activity, although short-lived, covering the years 1918-1921, was a kind of "a period of storm and stress" in Jewish art in Łódź. Th publication attempts to save from oblivion and present to contemporary readers the works of the representatives of the Łódź Jewish avant-garde from the beginning of the interwar period. It commemorates the hundredth anniversary of publication by the Achrid publishing house of the extraordinary books, which today are bibliophilic rara avis.

Autentyczność i jej losy. Autorefleksja w twórczości Marka Bieńczyka, Doroty Masłowskiej, Andrzeja Stasiuka i Magdaleny Tulli

Piotr Jakub Wąsowski

Autentyczność stanowi jedną z podstawowych kategorii organizujących życie (po)nowoczesnej kultury. W zasięgu jej wpływów znajdują się bardzo różne praktyki: od ruchów rewolucyjnych, które rozwijają metafory jurydyczne, poprzez wielopostaciową mizantropię, różne formy eskapizmu i zwrotu ku naturze, po wywyższenie intymności. Piotr Wąsowski zakreśla bardzo szerokie pole badawcze, a następnie problematyzuje tytułowy termin, wychodząc od pism Rousseau i wydobywając z nich centralny paradoks: naturalności nie sposób osiągnąć poza obszarem kulturowej sztuczności. Korzysta on z rozmaitych słowników nowoczesnej humanistyki, by naświetlić powiązanie autentyczności ze szczerością i samostanowieniem podmiotu oraz jej konflikt z konwencjami społecznymi. W ten sposób przygotowuje grunt pod szczegółowe analizy, poświęcone odpowiednio melancholijnemu pisarstwu podróżniczemu Andrzeja Stasiuka, antyhipokrytycznej prozie Doroty Masłowskiej, post-utopijnej fantazji urbanistycznej Magdaleny Tulli oraz powieści Marka Bieńczyka, która transponuje te kwestie na teren refleksji o Zagładzie. Rozprawa łączy w sposób udatny dociekania literaturoznawcze z refleksją antropologiczną, socjologiczną i kulturoznawczą oraz proponuje intrygujące interpretacje najnowszej literatury polskiej. Z recenzji dr. hab. Jerzego Franczaka, prof. UJ Książkę Piotra Wąsowskiego czyta się z przyjemnością i pożytkiem poznawczym. Jest napisana eleganckim stylem o zacięciu eseistycznym. Autor proponuje refleksję nad nową literaturą polską (przede wszystkim z okresu dwudziestolecia 1989-2010) z użyciem kategorii mało obecnych w dotychczasowych badaniach i choć podejmuje się odczytań pisarzy posiadających spore już biblioteczki opracowań, pisarzy głośnych a wręcz modnych, to udaje mu się zająć w dociekaniach i interpretacjach stanowisko własne. Kompetencje filozoficzne autora są wyższe niż od literaturoznawcy można wymagać. Wszystkie rozdziały interpretacyjne demonstrują umiejętność tworzenia efektownych formuł krytycznoliterackich, takich jakich oczekujemy od dobrej recenzji lub szkicu krytycznoliterackiego, albo też właśnie eseju literaturoznawczego. Z recenzji dr. hab. Piotra Sobolczyka, prof. IBL

Efektywność i ryzyko polskiego rynku funduszy inwestycyjnych w świetle zmian warunków funkcjonowania funduszy emerytalnych

Krzysztof Kompa, Dorota Witkowska

Istotny wzrost długości życia i spadek dzietności spowodowały odwrócenie piramidy demograficznej w wielu krajach, w tym również w Polsce. Systemy emerytalne nie są zatem w stanie zagwarantować odpowiedniego poziomu życia w okresie po zakończeniu aktywności zawodowej. Emerytury będą w przyszłości coraz niższe, a utrzymanie poziomu konsumpcji będzie wymagać coraz więcej dodatkowych środków. Konieczne jest więc indywidualne gromadzenie oszczędności na starość. Uświadomienie tego faktu w środowiskach wszystkich interesariuszy ma zasadnicze znaczenie dla bezpiecznej przyszłości starzejącego się społeczeństwa. Około 80% Polaków nie odkłada żadnych środków z przeznaczeniem na uzupełnienie emerytur, zaś dążenia państwa do zmiany tego stanu są daleko niewystarczające. Kluczową rolę w indywidualnym oszczędzaniu długookresowym odgrywają instytucje zbiorowego inwestowania - fundusze inwestycyjne i emerytalne. Naturalne jest pytanie o wydajność zarządzania nimi i o ich efektywność inwestycyjną. Badaniami objęto otwarte fundusze emerytalne i szereg inwestycyjnych, implementujących zróżnicowane kompozycje portfeli, w ich działalności w latach 2009-2015. Postawiono pytania, czy zmiany zasad funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych miały wpływ na rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce i czy deklarowane przez TFI polityki funduszy znajdują odzwierciedlenie w ich wynikach inwestycyjnych. Przeanalizowano także, czy otwarte fundusze emerytalne były dobrze zarządzane. Porównano efektywność inwestycyjną OFE i funduszy prowadzących podobną politykę lokaty kapitału i zarządzanych przez te same Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych i Emerytalnych. Ukazano również, jaka kompozycja portfeli instytucji zbiorowego inwestowania gwarantowała bezpieczeństwo oszczędności długookresowych. Rozdział pierwszy stanowi wprowadzenie do ogólnych zagadnień omawianych w publikacji. W pozostałych trzech zamieszczono raporty z analiz empirycznych. Każdy zawiera prezentację metod wykorzystanych w badaniach. Istotną częścią książki są aneksy z wynikami obliczeń, będące podstawą analiz raportowanych w rozdziałach. Monografia powstała m.in. w wyniku realizacji badań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w ramach projektu NCN 2013/09/B/HS4/00493 pt. "Analiza rynku otwartych funduszy emerytalnych na tle rynku otwartych funduszy inwestycyjnych funkcjonujących w Polsce".