Przyroda, projekt i nauka. Teoria projektu w naukach przyrodniczych

Del Ratzsch

Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy pojęcia i zasady dotyczące teorii nadnaturalnego inteligentnego projektu mogą funkcjonować w nauce. Chociaż przekonanie o bezpodstawności uznania tej idei cieszy się ogromnym powodzeniem, to ostatnimi czasy powstało niewiele prac poświęconych kwestiom zasadniczym, takim jak: "Czym jest projekt?" lub "Za pomocą jakich kryteriów można oceniać zasadność lub bezzasadność dopuszczania tej idei w nauce?". Tymczasem idea nadnaturalnego inteligentnego projektu pojawia się coraz częściej w dyskusjach poświęconych zarówno zasadom antropicznym, jak i pewnym typom biologicznej złożoności. Del Ratzsch systematyzuje dostępną wiedzę i pomaga czytelnikowi znaleźć odpowiedź na pytanie, czym jest projekt, wyjaśnia bardziej szczegółowe pojęcie nadnaturalnego projektu, broni ogólnego kryterium naukowości i potwierdza tezę, w myśl której w pewnych przypadkach koncepcja inteligentnego nadnaturalnego projektu może spełniać wymogi prawomocności naukowej. Jestem sceptyczny zarówno wobec argumentów na rzecz zaprojektowania, jak i ich znaczenia dla nauki. Chcę jednak podkreślić, że po lekturze tej książki stałem się mniej sceptyczny, niż byłem wcześniej. Na szczególną uwagę zasługuje tu fakt, że dokonane przez Ratzscha nowoczesne filozoficzne badanie pełnego zakresu argumentów na rzecz projektu dostarcza porządnej i przekonującej klasyfikacji wszystkich logicznych możliwości. Ta intelektualna gimnastyka eliminuje wiele naiwnych "za" i "przeciw" oraz dostarcza podstaw do znacznego podniesienia poziomu intelektualnego nieuniknionej debaty. - John Suppe, Princeton University Jest to śmiała, przynosząca wiele korzyści wyprawa w nowatorską dziedzinę filozofii nauki - teorię projektu. Wnosi ona oryginalny wkład w tę rodzącą się dyscyplinę. - William L. Craig, Biola University Del Ratzsch Profesor Emeritus w Calvin College, doktorat z filozofii uzyskał na Uniwersytecie w Massachusetts. W swoich pracach od wielu lat zajmuje się relacją nauka-religia, zwracając uwagę na potrzebę rygorystycznych badan filozoficznych w tym zakresie. Jest autorem następujących wielu książek, m.in. wydanej w Polsce "Nauka i jej granice. Nauki przyrodnicze z perspektywy chrześcijańskiej". SERIA PERSPEKTYWY NAUKI Jeszcze sto lat temu uczeni uważali, że nauka to przedsięwzięcie obiektywne, oparte na gromadzeniu danych empirycznych i wyciąganiu na tej podstawie wniosków, które przeradzają się w teorie. Dziś jednak wiemy, że to nie fakty, ale przede wszystkim ich interpretacje prowadzą do rozwoju nauki. Największe rewolucje w historii nauki zaszły dzięki wybitnym jednostkom, które wykazały się postawą krytyczną wobec powszechnie obowiązujących poglądów. Kopernik nie przyjął geocentryzmu Ptolemeusza, Einstein odrzucił to, co dzisiaj określamy mianem fizyki klasycznej, a Darwin nie zgodził się z tym, co w jego czasach nazywano biblijnym poglądem o niezmienności gatunków. Seria Perspektywy Nauki pokazuje, że nauka nie jest przedsięwzięciem jednolitym, że to raczej kolaż rozmaitych poglądów, hipotez i idei. Będziemy w niej przedstawiać oryginalne poglądy uczonych, którzy wykraczają poza utarte szlaki i przedstawiają czytelnikowi zupełnie nowe perspektywy w nauce. Odkrycie w nauce polega na tym, że widząc to, co wszyscy inni, dostrzega się to, czego nikt nie zauważył. - Albert Szent-GyOrgyi, laureat Nagrody Nobla

Teoria ewolucji z perspektywy XXI wieku. Dlaczego ewolucja jest tak skutecznym procesem. Wersja rozszerzona

James A. Shapiro

Jakie implikacje niesie za sobą analiza najnowszych odkryć w epigenetyce i naturalnej inżynierii genetycznej dla teorii ewolucji? Jaką niezwykłą, aktywną rolę według tych danych odgrywa DNA w procesie przemian adaptacyjnych? James A. Shapiro zaproponował nowy paradygmat, który może okazać się przełomowy nie tylko dla biologii ewolucyjnej, ale całkowicie zmienić nasz obraz funkcjonowania życia. Przedstawia nowe, kluczowe świadectwa molekularne, które podają w wątpliwość standardowe ujęcie przedstawiane w ramach neodarwinizmu. Na gruncie naturalizmu metodologicznego autor rozwija koncepcję naturalnej inżynierii genetycznej, zgodnie z którą komórki mają zdumiewającą zdolność do modyfikowania materiału genetycznego w odpowiedzi na stres środowiskowy. Oznacza to nie tylko, że DNA może ulegać drobnym modyfikacjom pod wpływem zmieniających się warunków środowiska, ale także, że mogą powstawać zupełnie nowe struktury DNA odpowiedzialne za ewolucyjne nowości. Shapiro argumentuje, że koncepcje naturalnej inżynierii genetycznej, horyzontalnego transferu genów, hybrydyzacji międzygatunkowej, duplikacji genomu i symbiogenezy wskazują na potrzebę zmian w biologii ewolucyjnej, która dzięki temu może zejść ze ścieżki spekulacji i wkroczyć na drogę empirycznie potwierdzonej teorii mogącej ostatecznie rozwiązać darwinowską tajemnicę tajemnic, czyli wyjaśnić pochodzenie całej bioróżnorodności.