WIELKOPOLSKIE SZKICE REGIONALISTYCZNE t. 2

Ryszard Kowalczyk

Celem niniejszej publikacji, drugiej z serii „Wielkopolskich Szkiców Regionalistycznych”, jest próba scharakteryzowania kilku ważnych aspektów regionalizmu wielkopolskiego. Chodzi tutaj zarówno o jego zasadnicze idee i przejawy społeczno-organizacyjne, jak i prekursorów. Na zawartość książki składają się trzy rozdziały. W pierwszym z nich próbowano zdefiniować samo pojęcie regionalizmu polskiego oraz ideę regionalizmu wielkopolskiego. W dalszej części rozdziału skupiono się natomiast na środkach zarówno wyrazu, jak i przenoszenia idei i dorobku regionalizmu wielkopolskiego do szerokiego kręgu odbiorców. W zakres tego zagadnienia wchodzi problematyka rozwoju nie tylko bibliotek i księgarni oraz sztuki drukarskiej, lecz także szeroko rozumianej działalności prasowo-wydawniczej, polegającej na wydawaniu prasy i książek. Odrębnie omówiono rolę i zadania pisarzy i dziennikarzy, jakie przewidywał dla nich Bronisław Ferdynand Trentowski, jeden z luminarzy XIX-wiecznego mesjanizmu narodowego polskiego. W rozdziale drugim omówiono charakterystyczne przejawy społeczno-organizacyjne regionalizmu wielkopolskiego, jakie ujawniły się w jego praktyce zarówno w XIX wieku, jak i na progu XX wieku. Na szczególną uwagę zasługuje oczywiście aspekt osobowy regionalizmu, czyli jego kreatorzy i różnorodni propagatorzy, w tym dziennikarze. Zasadniczym przedmiotem zainteresowania regionalizmu wielkopolskiego było wówczas szeroko rozumiane życie ludu, jego obyczaje i zwyczaje oraz charakterystyczne dla regionu wielkopolskiego postawy i zachowania społeczne, które na ogół pozytywnie wyróżniały Poznańskie od innych regionów Polski. Znakomitym przykładem dla charakterystyki odmienności każdego regionu jest regionalizm językowy, którego przejawy wielkopolskie także omówiono. Zawartość tego rozdziału zamykają rozważania nad fundacyjnym i stowarzyszeniowym wymiarem regionalizmu wielkopolskiego. Wspomniany wyżej aspekt osobowy regionalizmu wielkopolskiego zarysowano szerzej w rozdziale trzecim niniejszej pracy, poświęconemu dorobkowi wybranych osobistości, które mogą być zaliczone w poczet prekursorów XIX-wiecznego regionalizmu wielkopolskiego.

Ochrona obszaru kolejowego RP w czasie pokoju, kryzysu i wojny

Piotr Goruk-Górski

Likwidacja przedsiębiorstwa PKP i powstanie w 2000 roku Grupy Kapitałowej PKP spowodowało całkowitą marginalizację działalności formacji ochrony kolei. Dla powstałych w wyniku tych przeobrażeń właścicielskich spółek kolejowych, wykonujących zadania zarządców infrastruktury i przewoźników kolejowych, ustawowy obowiązek zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa na zarządzanych przez siebie terenach kolejowych był tylko suchym przepisem. Jak pokazuje doświadczenie ostatnich dwóch dekad, również inne formacje ochronne, np. Policja, do zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa na obszarze kolejowym w pociągach i innych pojazdach kolejowych nie przykładają należytej uwagi. Wejście w życie w 2003 roku nowych regulacji ustawowych normujących funkcjonowanie transportu kolejowego i tworzących w zarządach infrastruktury własne straże ochrony kolei, akcesja Polski do Unii Europejskiej i strefy Schengen, spektakularne zamachy skierowane na obszar kolejowy krajów wspólnoty Europejskiej oraz rozwój przestępczości zorganizowanej, nie wpłynęły na zmianę postrzegania przez przedsiębiorców kolejowych problematyki bezpieczeństwa na obszarach kolejowych, pozostawiając tę sferę na marginesie ich działalności. Degradacja znaczenia i pozycji formacji ochrony kolei w systemie organów ochrony prawnej napawać powinna niepokojem właściwe gremia, zmuszając  je do wdrożenia działań skutkujących stworzeniem kompatybilnego systemu ochrony obszaru kolejowego państwa.

Wulgaryzmy w języku kibiców polskich, czyli

Agnieszka Dokowicz

Praca podejmuje zarówno aspekty językoznawcze, jak i socjologiczne związane z funkcjonowaniem kibiców lokalnych i narodowych drużyn na polskich stadionach. Autorka, jako dziennikarka sportowa, nasłuchała się i napatrzyła niejednego... Praca o sugestywnym tytuleWulgaryzmy w języku kibiców na stadionach piłkarskich czyli "Polska grać, k... mać!" obrazuje problematykę oraz sposób jej przedstawienia wraz z licznymi egzemplifikacjami, bez których niemożliwe byłoby unaocznienie zagadnienia. Ujęte zostały hasła rymowane odnoszące się do krajowych klubów piłkarskich. Książka powstała pierwotnie jako praca magisterska u promotora prof. Bogdana Walczaka na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorka w latach 1995-2013 nieustannie coś dopisywała, zmieniała, w końcu odważyła się wydać... Wydawca rozpatrywał możliwość "wykropkowania" wulgaryzmów, jednakże po takim zabiegu znaczna część książki byłaby całkowicie nieczytelna, składałaby się bowiem niemal z samych kropek. 

Zabójstwo a niepoczytalność

Filip Bolechała

Zabójstwo jest czynem, który stanowi dynamiczny rezultat kombinacji i wzajemnego oddziaływania wielu różnorodnych czynników, zarówno tych, mających swoje źródło w osobie sprawcy, jak i będących efektem konkretnej sytuacji, w której się on znalazł. Dlatego też sprawcy zabójstw są uznawani za grupę zróżnicowaną, heterogenną pod względem struktury osobowości, procesów motywacyjnych, związków i relacji z ofiarą czy też sposobu działania. Nieliczną, lecz interesującą część tej grupy stanowią osoby niepoczytalne, dokonujące zabójstw pod wpływem choroby psychicznej lub pewnych szczególnych zaburzeń psychiki. Ich czyny są przeważnie nagłe, niespodziewane i niezgodne z prezentowanymi wcześniej właściwościami osobowości.

FUNKCJONOWANIE BEZZAŁOGOWYCH SYSTEMÓW POWIETRZ-NYCH W SFERZE CYWILNEJ

Tadeusz Zieliński

Zdaniem autora, główne ograniczenia, wpływające na powolny rozwój rynku cywilnych zastosowań bezzałogowych statków powietrznych, obejmują trzy kluczowe obszary: rozbieżności w jednoznacznym klasyfikowaniu bezzałogowych systemów powietrznych, w tym wieloznaczna terminologia i typologia; trudności w integracji bezzałogowych systemów powietrznych z załogowym lotnictwem cywilnym, zwłaszcza wykonywanie lotów w niewydzielonej przestrzeni powietrznej; aspekty społeczne funkcjonowania bezzałogowych systemów powietrznych w środowisku cywilnym. 

Medycyna defensywna Nadużycia medyczne w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych Ameryki

Daria Bieńkowska

Dr Daria Bieńkowska podjęła bardzo szeroką tematykę nadużyć medycznych w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych w kontekście medycyny defensywnej. Decyzję o wyborze tematu rozprawy doktorskiej należy uznać za słuszną zarówno z teoretycznego, jak i praktycznego punktu widzenia. Jak wskazuje we wstępie pracy Autorka, problem nadużyć medycznych (medical malpractice), odnoszący się współcześnie do odpowiedzialności cywilnej lekarza za niedbałość podczas udzielania świadczeń medycznych, jak i do odpowiedzialności za przewinienia natury etycznej, deontologicznej związanej z samą naturą relacji lekarz – pacjent stanowi podstawę całego systemu ochrony zdrowia w USA. Powyższe zagadnienia nie były dotąd przedmiotem tak obszernej i kompleksowej analizy w polskim piśmiennictwie prawniczym, co wpływa pozytywnie na ogólną ocenę pracy. Wzrost znaczenia prawa medycznego, wzmożone nim zainteresowanie nie tylko w Polsce, ale również na świecie, a także postęp medycyny, innowacyjność w dziedzinie ochrony zdrowia sprawiają, że pojawia się potrzeba weryfikacji istniejących rozwiązań prawnych oraz wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych, mających na celu precyzyjne uregulowanie stosunków pomiędzy pacjentem a lekarzem. Debata na temat rozwiązań prawnych w zakresie prawa medycznego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem cywilnej odpowiedzialności lekarzy za tzw. błędy w sztuce, od kilku lat przybiera na intensywności. Spowodowane jest to wzrostem liczby spraw kierowanych do sądów, których cel stanowi ustalenie odpowiedzialności cywilnej lekarza. Jednym z efektów debaty są liczne zmiany ustawodawcze, wprowadzające nowe rozwiązania w zakresie dochodzenia roszczeń przez pacjentów (m.in. mediacje czy postępowanie przed wojewódzkimi komisjami do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych). Mając na względzie wymienione aspekty, dobór tematu należy uznać za wyjątkowo trafny.  Prof. J. Sobczak

PRACA ORGANICZNA I ETOS REGIONALNY WIELKOPOLAN Szkice politologiczno-regionalistyczne

Ryszard Kowalczyk

Praca organiczna i etos regionalny Wielkopolan stanowią zasadniczy przedmiot niniejszych rozważań. Zagadnienia te są rozpatrywane z perspektywy politologicznej i regionalistycznej. Dlatego akcentuje się tutaj z jednej strony polityczne cechy pracy organicznej i etosu regionalnego Wielkopolan, z drugiej zaś strony wskazuje na osobliwe regionalne uwarunkowania procesu ich kształtowania. Stosowana narracja ma charakter szkicu, a więc jest stosunkowo ogólna, będąc jedynie rodzajem zarysu przedmiotu rozważań, który nie rości sobie prawa do szczegółowego wykładu przedstawianej problematyki. Ważnym celem niniejszej publikacji jest także próba przedstawienia Wielkopolski jako regionu historycznego i kulturowego jednocześnie. Splatanie się bowiem w dziejach regionu elementów jego kultury – wytworzonej nie tylko na bazie własnych osiągnięć, lecz także i obcych wpływów – z historycznymi losami regionu – jest niepodważalne. Podobnie, jak nie sposób również odmawiać wpływu wydarzeniom, zjawiskom i procesom historycznym na kształt kultury regionu. Rezultatem tych obustronnych wpływów jest ciągłe przeobrażanie się kultury regionu. W sytuacji Wielkopolski, kolebki państwa polskiego, to zjawisko tym bardziej interesujące, gdyż to właśnie nad Wartą, Obrą, Prosną i Notecią na przełomie IX/X wieku naszej ery kształtowały się zręby nowego państwa europejskiego, czyli państwa Polan – jednego z wielu plemion słowiańskich, zamieszkujących te obszary. Państwo to powstawało w złożonym procesie oddziaływania sąsiednich plemion, zarówno słowiańskich, jak i germańskich. Jego geneza jednak – terytorialnie rzecz ujmując – wiąże się z tym regionem, czyli z Wielkopolską, której swoista kultura słowiańska definiowała w początkach naszej państwowości jej cechy i charakter. W wyniku presji żywiołu germańskiego od zachodu naszego kraju oraz późniejszych wyborów politycznych Rzeczypospolitej Szlacheckiej, co było też w znacznej mierze konsekwencją przyjętych wcześniej decyzji dynastycznych, pchającym jej rozwój terytorialny od połowy XVI wieku na wschód ku Rusi, powiększał się nie tylko obszar naszego kraju, lecz także znaczącej zmianie ulegała jego kultura, nasączana coraz bardziej elementami kultury wschodniej. Nie pozostawało to bez wpływu zarówno na charakter naszych relacji z żywiołem germańskim, który systematycznie się wzmacniał na swoich rubieżach wschodnich, jak i z żywiołem ruskim, którego szeroko rozumiane interesy związane były z ziemiami Ukrainy, do których pretensję zgłaszała również Rzeczpospolita. Konsekwencją tego geopolitycznego wyboru Polski były pogłębiające się dysproporcje między jej zachodnimi i wschodnimi ziemiami (kresami), które prowadziły najpierw do osłabienia wewnętrznego kraju, zarówno politycznego i militarnego, jak gospodarczego, a później do jego kolejnych trzech rozbiorów, doprowadzając pod koniec XVIII wieku do upadku państwowości polskiej na okres ponad stuletni. Jednym z celów tej publikacji jest także próba odpowiedzi na pytanie o genezę, cechy i charakter kultury wielkopolskiej, w obrębie której ukształtowały się zalążki państwowości polskiej. Przyjrzano się temu zagadnienieniu głównie w świetle poglądów prezentowanych w literaturze naukowej, czasopiśmiennictwie i innych źródłach z XIX i pierwszej połowy XX wieku, a więc z okresu kształtowania się i umacniania w Europie Środkowo-Wschodniej świadomości „nowoczesnych narodów”. W odniesieniu do narodu polskiego odbywało się to w szczególnie dramatycznych okolicznościach, co wiązało się z podziałem historycznie i językowo-etnicznie ukształtowanego narodu pomiędzy trzy państwa zaborcze, powstaniami narodowymi, I wojną światową, wojną polsko-bolszewicką w 1920 roku i II wojną światową, a w efekcie z istotną dla świadomości narodowej rolą czynnika martyrologicznego. Szczególnie ważne znaczenie dla procesu narodowotwórczego ma poczucie wspólnych losów w przeszłości. Rekonstrukcji (rzeczywistej czy nawet mitycznej) przeszłości nadaje się jedyny w swym rodzaju oddźwięk społeczny, co zapewnia jej wyjątkową rolę w procesie samookreślenia narodowego. Ma to też istotne znaczenie dla podkreślania i utrzymywania różnorodności regionalnej w warunkach tworzenia się poczucia więzi ogólnonarodowej, wymagającej określonego poziomu jednolitości. Na zawartość niniejszego wydawnictwa składają się cztery rozdziały, w których próbowano zarysować rodowód historyczny regionu wielkopolskiego jako kolebki państwa polskiego i scharakteryzować tożsamość regionalną Wielkopolski, a także przedstawić zasadnicze zręby idei wielkopolskiej pracy organicznej oraz wskazać na swoistość etosu regionalnego Wielkopolan. W pierwszym rozdziale odniesiono się do genezy regionu wielkopolskiego – także jako miejsca narodzin państwowości polskiej (kolebka państwa polskiego). Omówiono zasięg terytorialny Wielkopolski oraz dramatyczną zmianę sytuacji regionu i jego mieszkańców w okresie porozbiorowym. Wskazano również na charakterystyczne społeczno-kulturowe i gospodarcze odmienności między zachodnią i wschodnią Polską. Rozdział drugi natomiast poświęcono tożsamości regionu wielkopolskiego. Przedstawiono jego oblicze historyczno-kulturowe, w tym zróżnicowanie etnograficzne i społeczno-kulturowe oraz charakterystyczny wielkopolski regionalizm językowy. Na zawartość rozdziału trzeciego składają się rozważania ogniskujące się na idei wielkopolskiej pracy organicznej. Omówiono jej założenia i praktykę w warunkach zaboru pruskiego oraz próby kontynuacji idei pracy organicznej po odzyskaniu niepodległości, w okresie międzywojennym. Zwrócono uwagę na pojęcie harmonijnej współpracy społeczeństwa i kształtowanie postaw proorganicznych wśród żywiołu polskiego oraz negatywne – z punktu widzenia polskiego interesu państwowego i narodowego – zjawisko partyjniactwa. W rozdziale czwartym zastanawiano się nad problematyką etosu regionalnego Wielkopolan. Do zarysowania jego obrazu wykorzystano głównie dwie idee (charakterystyczne dla Polski przełomu XIX/XX wieku), a mianowicie idee dzielnicowości Polski i separatyzmu dzielnicowego. Rozdział kończy się próbą przedstawienia cech charakterystycznych etosu Wielkopolan.

Reforma ochrony danych osobowych. Cel - narzędzia - skutki

Zbiorowy

Cena 53,00- Redakcja naukowa: Joanna Taczkowska-Olszewska, Monika Nowikowska, Agnieszka Brzostek Problematyka ochrony danych osobowych jest niezwykle interesująca, a zarazem aktualna w realiach współczesnego społeczeństwa informacyjnego. Zamieszczone w książce artykuły dotykają niezwykle ważnych i jednocześnie interesujących z jurydycznego punktu widzenia problemów współczesnego świata, zagadnień fundamentalnych dla ochrony praw i wolności jakimi są m.in. swoboda komunikowania, wolność wypowiedzi, a z drugiej strony, ochrona prywatności, prawo do zapomnienia, bezpieczeństwo publiczne. Wspólny mianownik dla prowadzonych analiz stanowią: zagadnienie ochrony danych osobowych oraz reforma dokonana przez uchwalenie rozporządzenia (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. tzw. RODO. Oddawana do rąk Czytelników książka przedstawia wielość aspektów ochrony danych osobowych regulowanych polskim i europejskim ustawodawstwem, identyfikuje zagrożenia związane z naruszeniem danych osobowych w działalności organów władzy publicznej, jak również zawiera przydatne informacje o sposobach uchylania istniejącego ryzyka naruszenia danych osobowych.