Dziejba leśna, III

Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian Ur. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył Chimerę i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako człowiek pierwotny), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Przygody ostatniego z Abenserażów

François-René de Chateaubriand

Przy­go­dy ostat­nie­go z Aben­se­ra­żów Kie­dy Bo­ab­dil, ostat­ni król Gre­na­dy, zmu­szo­ny był opu­ścić kró­le­stwo oj­ców, za­trzy­mał się na szczy­cie gó­ry Pa­dul. Z wierz­choł­ka wi­dać by­ło mo­rze, przez któ­re nie­szczę­śli­wy mo­nar­cha miał się pu­ścić do Afry­ki; wi­dać by­ło rów­nież Gre­na­dę, Ve­gę i Xe­nil, na któ­re­go brze­gu wzno­si­ły się na­mio­ty Fer­dy­nan­da i Iza­be­li. Na wi­dok te­go pięk­ne­go kra­ju oraz cy­pry­sów zna­czą­cych jesz­cze tu i ów­dzie gro­bow­ce mu­zuł­ma­nów Bo­ab­dil za­lał się łza­mi. Mat­ka je­go, suł­tan­ka Aixa, któ­ra to­wa­rzy­szy­ła mu na wy­gna­nie wraz z ca­łym daw­nym dwo­rem, rze­kła: ,,Płacz te­raz jak ko­bie­ta za kró­le­stwem, któ­re­go nie umia­łeś bro­nić jak męż­czy­zna". [...]François-René de ChateaubriandUr. 4 września 1768 w Saint-Malo Zm. 4 lipca 1848 w Paryżu Najważniejsze dzieła: Atala (1801), René (1802), Duch wiary chrześcijańskiej (1802), Pamiętniki zza grobu (1848-50) Francuski pisarz, polityk i dyplomata, inicjator romantyzmu we Francji, wywarł wielki wpływ na treść i formę późniejszej literatury francuskiej. Urodzony w rodzinie arystokratycznej, monarchista, podczas rewolucji opuścił Francję. Jego podróż do Ameryki w roku 1791 zaowocowała materiałami do obszernej powieści o życiu Indian Luizjany, której dwa fragmenty wydane wcześniej w formie opowiadań, Atala i René, przyniosły mu znaczny rozgłos. Jego sławę powiększyła publikacja Ducha wiary chrześcijańskiej, apologii mądrości i piękna chrześcijaństwa. Sukcesy literackie utorowały Chateaubriandowi drogę do kariery politycznej. Początkowo zwolennik Napoleona, w czerwcu 1803 roku został mianowany sekretarzem ambasady w Rzymie. Wkrótce, zrażony działaniami Bonapartego, przeszedł do opozycji i zaangażował się w działalność polityczną jako zagorzały rojalista. Po przywróceniu monarchii parokrotnie pełnił funkcję ambasadora, kulminacją jego kariery politycznej była teka ministra spraw zagranicznych w latach 1823-1824. Po rewolucji lipcowej wycofał się z życia publicznego. W ostatnich latach życia powrócił do spisywania dla potomności swoich Pamiętników zza grobu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Nienasycenie. Część druga, Obłęd

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)

Stanisław Ignacy Witkiewicz Nienasycenie Powieść ISBN 978-83-288-2931-2 Część druga. Obłęd Poświęcone pamięci Tadeusza Micińskiego Szkółka Straszliwe czasy nastały dla Genezypa Kapena. Pocieszał się tylko tym, że takie same czasy nastały prawie dla wszystkich. Tak, tylko niektórzy, w tym ostatnim zdawało się podrygu, umieli jeszcze użyć uciekającego ogonka życia na niego zawzięło się wszystko i od zewnątrz, i od wewnątrz. I nie zdawał sobie z tego sprawy ... Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) Ur. 24 lutego 1885 w Warszawie Zm. 18 września 1939 w Jeziorach na Polesiu Najważniejsze dzieła: W małym dworku dramat, 1921), Wariat i zakonnica (dramat, 1923), Janulka, córka Fizdejki (dramat, 1923), Matka (dramat 1924), Szewcy (dramat, 1934), Pożegnanie jesieni (powieść, 1927), Nienasycenie (powieść, 1930), Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia (1919), Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia (1935), Niemyte dusze (1936; wyd. 1975). Pseudonim Witkacy. Polski awangardowy malarz, dramaturg, pisarz i filozof. Malarstwo studiował na krakowskiej ASP (u J. Stanisławskiego i J. Mehofera). W czasie I wojny światowej zaciągnął się do armii carskiej, ranny w 1916 r., pojechał kurować się do rodziny w Moskwie, gdzie był świadkiem wybuchu rewolucji październikowej. Bezpośrednie doświadczenie historii ukształtowało katastroficzną historiozofię Witkacego. W 1918 roku wrócił do Polski i osiadł w Zakopanem. Pracował zarobkowo jako portrecista (w latach 30. stworzył jednoosobową "Firmę portretową"), tworzył teoretyczne teksty z zakresu estetyki, był członkiem krakowskiej grupy formistów, głosząc teorię Czystej Formy w sztuce, mającej odwoływać się u odbiorcy bezpośrednio do uczuć metafizycznych. Z czasem stworzył własny system filozoficzny. W 1935 r. odznaczony prze Polską Akademię Nauk. Po wybuchu II wojny światowej, nie przyjęty jako ochotnik do wojska, udał się w kierunku wschodniej granicy Polski. Zginął śmiercią artystyczno-samobójczą, zażywając weronal wraz ze swą ówczesną kochanką oraz podcinając sobie żyły na wieść o agresji Związku Radzieckiego na prowadzącą wojnę z hitlerowskimi Niemcami Polskę. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Sen srebrny Salomei

Juliusz Słowacki

Sen srebrny SalomeiRomans dramatyczny w pięciu aktach AKT I Komnata w regimentarskim dworze. — Pan Regimentarz STEMPOWSKI i Pan LEON, syn Regimentarza, przy stoliku z papierami. — SEMENKO, kozak dworski, siedzi przy progu na ławce, otulony burką. REGIMENTARZ Mój Leonie, już po Ave Marii,  Siadaj waćpan do tych ekspedycji.  Cóż tam piszą z króla kancelarii?    LEON Rozkazują, byś rozesłał wici  Po Podolu jako regimentarz,  I z Grzyłowem się łączył Moskalem  Przeciw chłopstwu. [...]Juliusz SłowackiUr. 4 września 1809 r. w Krzemieńcu Zm. 3 kwietnia 1849 r. w Paryżu Najważniejsze dzieła: Kordian (1834), Anhelli (1838), Balladyna (1839), Lilla Weneda (1840), Beniowski (1840-46), Sen srebrny Salomei (1844), Król-Duch (1845-49); wiersze: Grób Agamemnona (1839), Hymn o zachodzie słońca (1839), Odpowiedź na ?Psalmy przyszłości? (1848) Polski poeta okresu romantyzmu, epistolograf, dramaturg. W swoich utworach (zgodnie z duchem epoki i ówczesną sytuacją Polaków) podejmował problemy związane z walką narodowowyzwoleńczą, przeszłością narodu i przyczynami niewoli. Jego twórczość cechuje kunsztowność języka poetyckiego. W późniejszym, mistycznym okresie stworzył własną odmianę romant. mesjanizmu i kosmogonii (system genezyjski). Studiował prawo w Wilnie, krótko pracował w Warszawie w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz w Biurze Dyplomatycznym Rządu powstańczego 1831 r. Podróżował po Szwajcarii, Włoszech, Grecji, Egipcie i Palestynie. Osiadł w Paryżu, gdzie zmarł na gruźlicę i został pochowany na cmentarzu Montmartre. W 1927 r. jego prochy złożono w katedrze na Wawelu. autor: Katarzyna Starzycka Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dwie

Gabriela Zapolska

Dwie W chwi­li gdy Han­ka wy­no­si­ła z ja­dal­ni ta­le­rze, star­sza pa­ni po­wio­dła za nią ba­daw­czym spod krza­cza­stych brwi wzro­kiem. -- Co ma­ma się tak Han­ce przy­glą­da? -- spy­tał Fur­kow­ski, roz­kła­da­jąc na bia­łym ob­ru­sie czer­wo­ne swe rę­ce, po­pla­mio­ne ko­ło pa­znok­ci fio­le­to­wym atra­men­tem. ,,Ma­ma" skrzy­wi­ła się octo­wo. -- Nic, nic!... -- od­par­ła su­chym, bez­dź­więcz­nym gło­sem. Za­sznu­ro­wa­ła usta, wzru­szy­ła ra­mio­na­mi i po chwi­li mil­cze­nia krzyk­nę­ła do­bit­nie, zwra­ca­jąc się w stro­nę kuch­ni: -- Han­ka!... le­gu­mi­nę!... -- Za­raz!... -- do­le­cia­ła prze­ze drzwi od­po­wiedź. [...]Gabriela ZapolskaUr. 30 marca 1857n r. w Podhajcach na Ukrainie Zm. 21 grudnia 1921 r. we Lwowie Najważniejsze dzieła: Moralność pani Dulskiej (1906), Kaśka Kariatyda (1886), Menażeria ludzka (1893), Żabusia (1897), Sezonowa miłość (1904), Ich czworo (1907), Panna Maliczewska (1910), Skiz (1909) Właśc. Maria Gabriela Janowska z Korwin-Piotrowskich, primo voto Śnieżko, inne pseudonimy: Marya, Józef Maskoff, Walery Tomicki. Autorka opowiadań, powieści i utworów scenicznych, aktorka. Publikowała swe utwory w prasie lwowskiej, krakowskiej i warszawskiej (debiutowała ogłoszonym w 1881 r. w ?Gazecie Krakowskiej? opowiadaniem Jeden dzień z życia róży). Jej dzieła wyróżniały się dominującym naturalizmem o tonie dydaktycznym i publicystycznym oraz zaangażowaniem społecznym. Stała się symbolem walki z zakłamaniem tzw. moralności mieszczańskiej. Zapolska pisała o drastycznych jak na jej czasy tematach, np. o prostytucji czy chorobach wenerycznych (O czym się nie mówi 1909, O czym się nawet myśleć nie chce 1914). Z tego powodu jej twórczość stała się przedmiotem krytyki ze strony kół zachowawczych. Zapolska występowała w polskich, a także europejskich teatrach. W rozwoju kariery przeszkadzał jej krnąbrny charakter. Z tego powodu nie mogła dojść do porozumienia z dyrektorami teatrów. Ostatnie lata swego życia pisarka spędziła w willi ?Skiz?, oszukana, otumaniona i pozbawiona majątku przez hipnotyzera. autor: Paweł Przybysz Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Cnotliwi

Eliza Orzeszkowa

Eliza Orzeszkowa Cnotliwi ISBN 978-83-288-2550-5 Nie widziałem na świecie obrzydliwszej złości, Jak malowany pozór świętej gorliwości, Którego szarlatani chętnie używają; Z którym zwykle na pokaz cnotliwi igrają, Aby słoniąc nim kłamstwo swych ról wyuczonych, Nadużywać imienia rzeczy uświęconych. Ci ludzie pełni chciwej i grzesznej ochoty, Rzemiosło albo towar czynią sobie z cnoty, Zdobywając zaszczyty, wiarę, poważanie, Przez udane zapały i ócz przewracanie. Ci ... Eliza Orzeszkowa Ur. 6 czerwca 1841 r. w Miłkowszczyźnie Zm. 18 maja 1910 r. w Grodnie Najważniejsze dzieła: Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Meir Ezofowicz (1878), Gloria victis (1910), Dobra pani (1873), A...B...C... (1873), Niziny (1885), Dziurdziowie (1885) Polska pisarka nurtu pozytywizmu znana pod nazwiskiem męża, Piotra Orzeszko, nazwisko rodowe: Korwin-Pawłowska. Publikowała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Pierwszymi jej tekstami były powieści tendencyjne (Marta 1873); cele swojej wczesnej twórczości przedstawiła w rozprawach: Kilka uwag nad powieścią (1866) i Listy o literaturze (1873). Drugim etapem pisarskim Orzeszkowej był realizm (Nad Niemnem), oscylujący niekiedy w kierunku naturalizmu (Dziurdziowie). Teoretycznoliterackie opracowanie założeń powieści realistycznej znalazło się w rozprawie O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (1879). Późne utwory noszą cechy prozy modernistycznej (tom Gloria victis). Najsłynniejsza powieść Orzeszkowej, Nad Niemnem, dotyczy tematu tożsamości narodowej, będąc jednocześnie uczczeniem powstania styczniowego, w którym autorka czynnie brała udział. Samo powstanie było bardzo ważną częścią jej życia - w swoim domu ukrywała ostatniego dyktatora tego zrywu narodowego, Romualda Traugutta, osobiście też organizowała zaopatrzenie i pomoc lekarską dla powstańców. Pisarka utrzymywała ścisłe kontakty ze środowiskiem literackim: M. Konopnicka była jej bliską przyjaciółką jeszcze z pensji; ożywiona korespondencja łączyła Orzeszkową z L. Méyetem i Z. Miłkowskim; była związana z tygodnikiem Bluszcz. Nominowana do Nagrody Nobla w 1905 r., przegrała jednak z H. Sienkiewiczem. Twierdziła, że literatura powinna odpowiadać za los społeczeństwa. autor: Bartłomiej Sandomierski Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bartek zwycięzca

Henryk Sienkiewicz

Bartek zwycięzca I Bohater mój nazywał się Bartek Słowik, ale ponieważ miał zwyczaj wytrzeszczać oczy, gdy do niego mówiono, przeto sąsiedzi nazywali go: Bartek Wyłupiasty. Ze słowikiem istotnie mało miał wspólnego, natomiast jego przymioty umysłowe i prawdziwie homeryczna naiwność zjednały mu także przezwisko: Głupi Bartek. To ostatnie było najpopularniejsze i zapewne samo jedno tylko przejdzie do historii, chociaż Bartek nosił jeszcze czwarte, urzędowe. Ponieważ wyrazy: człowiek i słowik, nie przedstawiają dla ucha niemieckiego żadnej różnicy, a Niemcy lubią w imię cywilizacji przekładać barbarzyńskie słowiańskie nazwy na bardziej kulturny język, przeto w swoim czasie przy spisach wojskowych miała miejsce następująca rozmowa: — Jak się nazywasz? [...]Henryk SienkiewiczUr. 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu Zm. 15 listopada 1916 r. w Vevey (Szwajcaria) Najważniejsze dzieła: nowele: Za chlebem (1880), Janko Muzykant (1880), Latarnik (1882); powieści: Trylogia (Ogniem i mieczem 1883-83, Potop 1886, Pan Wołodyjowski 1888), Quo vadis (1896), Krzyżacy (1900), W pustyni i w puszczy (1911) Polski powieściopisarz i publicysta, laureat Nagrody Nobla za ?całokształt twórczości? (1905). Studiował (1866-71) na różnych wydziałach Szkoły Głównej i rosyjskiego UW, lecz żadnego nie ukończył. Pracował jako dziennikarz (felietony pod pseud. ?Litwos?) i jako korespondent w Ameryce Pn. (1876-78). Wiele podróżował (Konstantynopol, Ateny, Zanzibar). Debiutował w 1872 r. powieścią współczesną Na marne oraz tendencyjnymi nowelami Humoreski z teki Worszyłły. Sławę przyniosły mu powieści historyczne. Działacz społeczny: ufundował (1889) stypendium, z którego korzystali m.in. Wyspiański, Konopnicka, Przybyszewski i Tetmajer; założył sanatorium przeciwgruźlicze dla dzieci w Bystrem; wyjechawszy do Szwajcarii w 1914 r. organizował pomoc ofiarom wojny w Polsce. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Rozprawa

Zuzanna Ginczanka

Roz­pra­wa PAN­NA: Ba­ro­me­try pul­su­ją rtę­cią. Fa­le epok bi­ją o gra­nit.  Izo­ba­ry bar­wio­ne cy­no­brem peł­zną w stre­fie strzy­żo­nych traw.  Żo­ny wier­ne i w pa­sie wcię­te, do nie­wie­ścich go­to­we spraw,  pach­ni­dła­mi su­to się masz­czą i nie­skrom­ny wdzie­wa­ją ak­sa­mit.  W srebr­ny oksyd pół­noc prze­ta­pia roz­pa­lo­ną ru­dę za­cho­du,  uner­wio­ne czu­łe an­te­ny lu­na­tycz­nym krą­żą sze­re­giem.  Śpie­wam pięk­ne, szu­mią­ce zda­rze­nia, bo­ta­nicz­ny roz­kwi­tły Eden,  wierz­chy spraw try­ska­ją­ce kwia­ta­mi, roz­wi­chrzo­ne grzy­wy ogro­dów.    TRY­BU­NAŁ: Prze­mil­czasz spra­wy waż­ne dla spraw kwit­ną­cych ró­żo­wo,  nie mów sty­gną­cym szep­tem: Lew czy­ha na dro­dze i miecz.  Roz­drąż ubi­tą zie­mię, pod zie­mią wi­kła się rzecz,  po­szu­kaj ssą­cych ko­rze­ni pod mcha­mi chmur­nych pa­ro­wów.  Z le­ni­stwem tę­po się ta­rzasz na pia­nie roz­dę­tych pie­rzyn,  gdy ty­le dro­gi przed to­bą i dro­gi nie spo­sób skró­cić,  nim świat z wo­do­ru po­wsta­ły w bia­ły się wo­dór ob­ró­ci,  dzie­je swar­li­we i wiel­kie przej­dzie ci jesz­cze prze­mie­rzyć.    PAN­NA: Nie wy­da­waj na mnie wy­ro­ku. [...]Zuzanna GinczankaUr. w 1917 r. w Kijowie Zm. w 1944 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Non omnis moriar, Futro Poetka okresu dwudziestolecia wojennego i czasu wojny; pierwotne nazwisko: Sara Ginsburg. Po ukończeniu gimnazjum w Równem studiowała od 1935 roku na wydziale humanistycznym UW, biorąc jednocześnie udział w życiu literackim. Wraz z W. Iwaniukiem, Janczarskim i in. tworzyła grupę literacką ?Wołyń?; należała do najmłodszych współpracowników ?Skamandra?; utwory swe ogłaszała w ?Wiadomościach Literackich?, ?Sygnałach? i ?Szpilkach?. Wydała tom wierszy O centaurach (1936), stanowiący poetycką pochwałę biologicznej, zmysłowej strony życia. W późniejszych jej wierszach pojawia się niepokój światopoglądowy, krytyka społeczna. Ginczanka jest autorką ostrych i celnych satyr politycznych, przede wszystkim o charakterze antyfaszystowskim (Łowy, Prasa, Praczki) oraz m.in. satyry środowiskowej Ballada o krytykach poezję wertujących. Została wydana przez szmalcowników i zamordowana przez hitlerowców; wstrząsający wiersz Non omnis moriar z 1942 r. zawiera gorzką wizję jej przyszłego losu.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.