Koran

Nieznany

Koran - święta księga islamu. Według tradycji muzułmańskiej powstawał w latach 610-632, objawiany fragmentami prorokowi islamu, Mahometowi (zm. 632) przez Archanioła Dżibrila (identyfikowanego w islamie z archaniołem Gabrielem). Słowo Koran pochodzi od arabskiego słowa al-kurn, które oznacza recytację, ponieważ pierwotnie Koran przekazywano ustnie. Według islamu i samego Koranu jego twórcą jest Allah. Za kanoniczną uznano za panowania kalifa Usmana (644-656) redakcję Koranu autorstwa Zajda ibn Sabita, osobistego sekretarza Mahometa. Koran został spisany w klasycznym języku arabskim, przez niektórych utożsamiany z dialektem Kurajszytów, w formie prozy rytmicznej i rytmizowanej (arab. sadż). Zdaniem muzułmanów literacka forma Koranu ma być niemożliwa do naśladowani, co wiąże się z dogmatem religijnym o cudowności Koranu (idżaz al-kuran). Recytacja Koranu jest w świecie islamu uznawana zarówno za praktykę religijną, jak i za jedną z sztuk pięknych. Istnieje wiele odmian recytacji Koranu, uważanych za kanoniczne i różniących się głównie w zakresie fonetyki. Wyjątkowo, ze względów historycznych, dopuszczona jest recytacja Koranu w języku tureckim. Koran składa się ze 114 sur (rozdziałów), które z kolei dzielą się na aje (wersety). Rozróżnia się 90 sur mekkańskich i 24 sury medyńskie, ze względu na miejsce ich objawienia. Sury są w Koranie ułożone przeważnie według długości, od najdłuższej do najkrótszej.

Aryman mści się

Stefan Żeromski

Utwór o tematyce egzystencjalnej. Na przykładzie losów głównego bohatera ukazano w nim dualizmu ludzkiej natury i odwieczną walkę sprzecznych ze sobą pierwiastków - dobra i zła, którego autorem jest Stefan Żeromski herbu Jelita (1864-1925) polski prozaik, publicysta, dramaturg; pierwszy prezes polskiego PEN Clubu. Czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Jeden z najwybitniejszych pisarzy polskich w historii. Stefan Żeromski był znany również pod pseudonimami Maurycy Zych, Józef Katerla i Stefan Iksmoreż. Ze względu na zaangażowanie społeczne nazwany był sumieniem polskiej literatury lub sumieniem narodu.

Dwór Karola IX

Prosper Mérimée

„Dwór Karola IX” inaczej „Kronika z czasów Karola IX” to powieść Prospera Mériméego z 1828 roku osnuta wokół wydarzeń nocy świętego Bartłomieja. Powieść spotkała się z dużym zainteresowaniem wśród publiczności i krytyków. Podkreślano związki łączące ją z Walterem Scottem i francuską powieścią historyczną. Henryk Patin zwracał uwagę na zakorzenienie powieści w człowieku i historii. Karol Magnin – na psychologiczną prawdę postaci. W kilka lat po ukazaniu się powieści historyk J. A. Buchon chwalił Mériméego za to, że potrafił wniknąć w głębie duszy „naszych kalwinistów i zwolenników Ligi”. Wraz ze zmierzchem powieści historycznej Kronika zaczęła uchodzić za powieść przygodową. (za Wikipedią).

Czandu. Powieść z XXII wieku

Stefan Barszczewski

Znakomita powieść fantastyczno-naukowa polskiego pisarza. Chociaż nie przewidział, jak niektórzy inni literaci uprawiający ten gatunek, w którą stronę świat podąży (jeśli chodzi o technikę), to przesłanie w niej zawarte mimo wszystko nadal jest aktualne, tyle że na świat trzeba spojrzeć z nieco innej perspektywy, niż przedstawiają go nam media. Z Wikipedii: Pisał utwory o tematyce podróżniczo-przygodowej i fantastyczno naukowej. Wydał też tłumaczenia m.in. Wojna dwóch światów (1907) The War of the Worlds Wellsa czy Wojna w przestworzu (1910) The War in the Air. Należy zauważyć, że powieść Barszczewskiego Czandu (1925) także bazuje na motywach wziętych z Wojny w przestworzu Wellsa występują w niej podobne cudowne wynalazki, te same bitwy, itp. ale jest w niej dodany popularny w owym czasie motyw Polski broniącej się przed najazdem Azjatów. W 1951 jego prace Czandu: powieść z XXII wieku oraz Czerwony mesyasz: (ze wspomnień włóczęgi) zostały wycofane z polskich bibliotek oraz objęte cenzurą.

Spod ciemnej gwiazdy

Karol Irzykowski

Spod ciemnej gwiazdy tytuł zbioru nowel Karola Irzykowskiego. W nowelach tych Irzykowski koncentrował się na psychologicznej analizie zjawisk irracjonalnych. Znaleźć tu można wiele nowel o charakterze fantastycznym. Jedna z nich, zatytułowana Wagon astralny, stanowi pastisz opowiadań Stefana Grabińskiego, którego Irzykowski był wielkim orędownikiem. Nowelą, do której krytyk przykładał największą wagę, jest Pyriphlegeton, czyli Niepokalane poczęcie (Prolog do dramatu). Irzykowski zamieścił w niej wiele odniesień autobiograficznych dotyczących śmierci pierworodnej córki, Basi.

Pochody

Andrzej Sarwa

"Andrzej Juliusz Sarwa: Pochody - poemat. Niniejszy tekst pochodzi ze zbioru wierszy Andrzeja Sarwy, opublikowanego przez oficynę wydawniczą Spichlerz w roku 2013. Fragment utworu: Idą, idą dalekie i srebrne niosą, niosą na stopach grudy zapomnianej ziemi skrzypią drzewca sztandarów powiewają pąsowe i złote płachty klaszczą na wietrze płachty drą się z trzaskiem. Odejdźcie czym prędzej truchła do spróchniałych trumien niech was przytrzasną wieka na następne wieki po cóż nam wytykacie iżeśmy nie lepsi po cóż nam wytykacie żeśmy tacy sami?"

Literaci pogańscy w pierwszych wiekach chrystianizmu

Bp Michał Nowodworski

Niechęć literatów pogańskich do chrystianizmu najlepiej się pokazuje z Lucjana Samosateńskiego (pisał pod koniec drugiego wieku). Nie ma wątpliwości, że za jego czasów chrystianizm dobrze był znany; pisma sofistów dowodzą, że znali oni główne zarysy nauki ewangelicznej, w ˝Pseudomantis, a przede wszystkim w liście do Kroniusza o śmierci Peregrina, znajdują się częste napaści na naukę chrześcijańską. I rzecz szczególna, że dowcip swój ostrzy Lucjan najwięcej na tych częściach nauki ewangelicznej, jakie same przez się przemawiają do rozumu ludzkiego, jak nauka o nieśmiertelności duszy, o braterstwie ludzi, o zaparciu się siebie. Przy jakim takim zastanowieniu się, przy odrobinie dobrej woli, przekonałby się łatwo, że religii, która z tak doskonałą moralnością tak wysokie łączy prawdy, nie należy mieszać z zabobonem przepełniającym świat cały. Ale szanowny literat nie zadawał sobie trudu głębszego wniknienia w tę naukę. Chrześcijan uważa albo za oszukanych, albo za oszustów; wyśmiewa ich jak szarlatanów, obiegających wówczas imperium rzymskie i różnymi czarami i wróżbami wyłudzających grosze z łatwowiernego ludu. A sam, człowiek powierzchowny, płytki, niezgłębiający niczego, choć o wszystkim wyrokujący, zarzuca uczniom Chrystusa, że byli łatwowierni, że przyjmowali, co im mówił, na wiarę czczą, bez dostatecznej podstawy. Takim to duchem sprawiedliwości przejęci byli literaci ówcześni.

Traktat o czyśćcu

Katarzyna Genueńska

Niezwykle ciekawy opis czyśćca i zaświatów jaki widziała w wizji wielka mistyczka średniowieczna św. Katarzyna Geneueńska