Historia medycyny dla każdego

Zdzisław Gajda

Popularna i autorska wersja historii medycyny, napisana gawędziarskim stylem, pełna dygresji i osobistych przemyśleń Zdzisława Gajdy - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dlaczego Kazimierz Wielki zmarł bez męskiego potomka? Jaka choroba była przyczyną niepłodności Zygmunta Augusta? Przedwczesna śmierć Stefana Batorego wywołała oskarżenia wobec jego lekarzy, posądzano ich o otrucie króla na zlecenie Rosji. Dopiero po kilkuset latach współcześni medycy wystawili diagnozę: nieuleczalna choroba nerek. Gdy Ludwik Pasteur wprowadził w połowie XIX wieku szczepienie ochronne przeciw wściekliźnie, nauka nie miała jeszcze pojęcia o immunologii i wirusologii. Gdyby czekał na naukowe uzasadnienie swoich poczynań, wiele istnień ludzkich straciłoby życie. W bitwie pod Waterloo, Napoleon - bóg wojny, który zazwyczaj ze wzgórza, siedząc na koniu, wydawał na bieżąco rozkazy i zagrzewał do walki swoich wiarusów, tym razem, zniewolony ostrymi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi spędził większość czasu w latrynie. W jakim stopniu choroba cesarza miała wpływ na tragiczny wynik bitwy? Skutkiem choroby nadciśnieniowej są zmiany w naczyniach krwionośnych wszystkich narządów, nie wyłączając mózgu. A to prowadzi do zaburzeń koncentracji, osłabienia pamięci, zmian osobowości, trudności w nawiązywaniu kontaktu, zaniku inteligencji. W Teheranie w 1943 i w Jałcie w 1945 roku spotkało się trzech przywódców państw, zarazem trzech poważnie chorych na nadciśnienie. Gawęda o historii medycyny - od epoki kiedy zeszliśmy z drzew, do czasów, kiedy na powrót zaczęliśmy się do nich przypinać łańcuchami.

Moje misje Czerwonego Krzyża

Elisabeth Carrier

Wsparcie medyczne dla ruandyjskich więzień, pomoc dla uciekinierów w Darfurze, upowszechnianie znajomości międzynarodowego prawa humanitarnego w Chorwacji, pomoc dla rannych w wojnie w Afganistanie, wsparcie medyczne dla haitańskich szpitali… Élisabeth Carrier spędziła znaczną część życia w tych miejscach na świecie, w których pomoc była najbardziej potrzebna. W książce Moje misje Czerwonego Krzyża opowiada o tym, co przeżyła i przedstawia swój sposób patrzenia na świat. Relacjonuje życie codzienne podczas misji i dzieli się z czytelnikami swoimi radościami i smutkami. Choć była naocznym świadkiem okropności wojny i barbarzyństwa człowieka, wciąż potrafi dostrzec to, co w nim najpiękniejsze: solidarność z innymi ludźmi i odwagę. Przytaczając liczne anegdoty, pozwala nam lepiej zrozumieć mechanizm, dzięki któremu działacze humanitarni mogą znieść to, co wydaje się nie do zniesienia, i kontynuować swoje misje na przekór wszelkim przeszkodom. Élisabeth Carrier od dzieciństwa marzyła, by poznawać świat i być tam, gdzie rodzi się historia. Na tym marzeniu zbudowała swoją karierę: przez blisko trzydzieści lat pracowała dla Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. Podczas licznych misji humanitarnych niosła pomoc ofiarom konfliktów zbrojnych i klęsk żywiołowych w Afryce, Azji, na Bliskim Wschodzie, w Europie i Ameryce. Za swoją działalność humanitarną otrzymała wiele wyróżnień, między innymi medal Florence Nightingale oraz dwa doktoraty honoris causa.

Dolina trwogi. The Valley of Fear

Arthur Conan Doyle

W 1884 r. Abercrombie Smith, sportowiec i student medycyny na Uniwersytecie Oksfordzkim, zostaje wezwany do pokoi swojego sąsiada i kolegi Edwarda Bellinghama. Bellingham, fanatycznego student egiptologii, który posiada wiele starożytnych egipskich artefaktów, który zemdlał z powodu szoku. Kiedy Smith wykorzystuje swoje umiejętności medyczne, aby ożywić Bellinghama, przyjaciel tego ostatniego, William Monkhouse Lee wyjaśnia, że Bellingham ma dziwną obsesję na punkcie egipskiej mumii, którą kupił na aukcji. Bellingham trzyma mumię w swoim pokoju i nazwa ją Lot 249, bo tak brzmiały słowa, którymi określano ją podczas licytacji. Przez kilka następnych tygodni Smithowi często przeszkadzają odgłosy bełkotu i mamrotania z pokoju Bellinghama. Dozorca budynku, Thomas Styles, zwierza się Smithowi, że słyszał, jak coś chodzi po pokoju Bellinghama, gdy Bellingham jest poza domem. Niedługo potem student o imieniu Long Norton, do którego Bellingham ma od zadawnioną urazę, zostaje brutalnie zaatakowany przez tajemniczą i pozornie nieludzką postać. A co było dalej czytelnik dowie się po lekturze opowiadania. Zachęcamy!

Przedpiekle

Gabriela Zapolska

Dzieciństwo ośmioletniej Stasi nie jest czasem beztroskiej zabawy. Najpierw umiera jej matka, a później ojciec porzuca dziewczynkę dla romansu z kobietą. Stasia, jak wiele innych dziewcząt w podobnej sytuacji, trafia na pensję. Tam poddawana jest szkodliwym naukom, mającym wykształcić przyszłe żony i matki. Czytelnicy śledzą powolny proces wyniszczania psychiki młodych dziewczyn, w którym wyżej od wartości ludzkiego życia stawia się normy obyczajowe. Zapolska przez smutną i poruszającą historię Stasi i jej rówieśniczek pokazuje przerażający obraz rzeczywistości XIX-wiecznych pensji dla dziewcząt. Jak zwykle w swych powieściach, autorka wytyka społeczne zakłamanie i fałsz.

Dewajtis

Maria Rodziewiczówna

Życie Marka Czertwana toczy się wokół gospodarowania majątkami przekazanymi mu w spadku przez ojca. Samodzielne wykonywanie wszystkich obowiązków wydaje się ponad siły nawet dla tak pracowitego i skłonnego do poświęceń mężczyzny. Jedyne oparcie znajduje on w tytułowym Dewajtisie prastarym dębie. Drzewo jest symbolem trwania, odporności i wierności tradycji. Być może los Marka odmieni się wkrótce za sprawą młodej kobiety córki kolegi zmarłego ojca. Jedna z najbardziej znanych powieści autorstwa Marii Rodziewiczówny. To dworsko-zaściankowa opowieść rodzinna, rozgrywająca się na ziemiach XIX-wiecznej Żmudzi.

Ponadczasowe historie miłosne Barbary Cartland. Hinduska bogini - Ponadczasowe historie miłosne Barbary Cartland (#87)

Barbara Cartland

Młody hindus jest świadkiem dramatycznego wydarzenia. Młoda kobieta próbuje popełnić samobójstwo na statyku płynącym do Indii. Ta niechętnie opowiada mu swoja historie. Jej życie było piękną opowieścią, rodzinną sielanką w Indiach, gdzie się urodziła, stąd imię Sita. Czar jednak prysł, gdy rodzice zginęli,a ona została oddana na wychowanie stryjowi. Dla niego była tylko zbytecznym balastem. Był agresywny, dał jej zdanie przepisywania jego powieści, a każdy jej problem z tym niełatwym zadaniem wywoływał u niego najgorszą złość i przemoc wobec młodej dziewczyny. Ta była za słaba, aby to znieść. W Indiach miała ponownie odnaleźć ukojenie. Jednak zanim to nadejdzie będzie musiała nauczyć się żyć wśród mężczyzn, z którym przyjdzie jej mieć kontakt. Czy nowo poznane osoby jej w tym pomogą? Czy uda jej się jeszcze spotkać hindusa ze statku, który tknął w nią nową nadzieje? Kim okaże się lord Gale?

Kobiety pistolety. Maria Kowalska w rozmowie z WIktorem Krajewskim

Maria KOwalska, Wiktor Krajewski

"Ustawiono nas czwórkami, zaraz za bramą główną obozu. To wtedy pierwszy raz padło w naszym kierunku stwierdzenie, że jesteśmy kobietami pistoletami. Rozejrzałam się dookoła. Wszędzie był widok biednych i cierpiących ludzi". Maria Kowalska, pseudonim "Myszka", sanitariuszka z pułku "Baszta". Jako siedemnastolatka wstąpiła do konspiracji, by potem pomagać rannym. Koniec Powstania Warszawskiego był dla niej początkiem piekła. W grupie czterdziestu sanitariuszek i łączniczek z powstania trafiła do pierwszego i najdłużej działającego na polskich ziemiach obozu koncentracyjnego - Stutthof. Były to jedyne Polki o statusie jeńców wojennych, które trafiły do obozu. Wcielone w mundurach i z opaską powstańczą na rękach wzbudzały szacunek i chęć pomocy ze strony innych więźniów, ale też niechęć czy zazdrość. Odważnie żądały respektowania praw jeńców wojennych i śpiewały okupacyjne piosenki. Stanowczo sprzeciwiły się włożeniu obozowych ubrań i naszyciu numerów. Ich historia to opowieść o kobiecej przyjaźni i solidarności jako szansie na przetrwanie w obozie. Poruszająca opowieść jednej z ostatnich żyjących kobiet pistoletów. Jak w warunkach obozowych wziąć odpowiedzialność nie tylko za siebie, ale i za całą grupę kobiet jeńców? Czy mimo wsparcia ze strony innych pojawiły się chwile zwątpienia? W jaki sposób "Myszce" udało się uciec z marszu śmierci? Rozmowa z wyjątkowym świadkiem historii. Maria Kowalska - urodzona w 1925 roku w Warszawie. Uczennica prywatnego gimnazjum Anny Jakubowskiej przy Placu Trzech Krzyży. We wrześniu 1942 roku wstąpiła do konspiracji. W ramach Wojskowej Służby Kobiet należała do Pułku "Baszta". Po kapitulacji Powstania Warszawskiego w grupie czterdziestu kobiet zamiast do obozu dla jeńców wojennych trafiła do obozu koncentracyjnego Stutthof. Do emerytury pracowała w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego. Wiktor Krajewski - dziennikarz. W 2015 roku debiutował bestsellerową książką "Łączniczki. Wspomnienia z Powstania Warszawskiego". W 2017 roku opublikował "Pocztówki z powstania", w 2019 roku rozmowę z Aliną Dąbrowską "Wiem, jak wygląda piekło", a w 2020 roku "Chciałbym nigdy cię nie poznać" oraz "Taniec na gruzach", rozmowę z Niną Novak, najwybitniejszą polską primabaleriną. W 2021 roku ukazał się zbiór jego rozmów pod tytułem "Seksoholicy".

A cóż z tą Dzieciną

Autor nieznany

A cóż z tą Dzieciną... A cóż z tą Dzieciną będziem czynili,  Pastuszkowie mili, że się nam kwili?  Zaśpiewajmy Jej wesoło  I obróćmy się z Nią w koło,  Hoc, hoc, hoc, hoc.    Podobno Dzieciątko że głodne, płacze;  Dlatego tak z nami nierado skacze:  Więc ja Mu dam kukiełeczkę  I masełka osełeczkę,  Pa, pa, pa, pa.    Czy bez Matuleńki płacze Dziecina  Więc Ją do miłego zaprośmy Syna:  Mama, mama do Dziecięcia,  Utul tego płacz Panięcia,  Ma, ma, ma, ma.    Czy dlatego płacze ma Złota Duszka,  Że nie ma Józefa w domu staruszka:  Wiec Józefa zawołajmy,  I ciesząc Je, zaśpiewajmy:  Ta, ta, ta, ta. [...]Autor nieznanyAutor nieznany - hasło to odnosi się zarówno do utworów plastycznych i literackich, których autor pozostaje bezimienny, choć jest zapewne konkretną osobą, o której można by ustalić jakieś przypuszczalne informacje (jak np. o Gallu Anonimie czy Mistrzu Pięknej Madonny z Wrocławia), jak również do utworów będących najprawdopodobniej dziełem pewnej zbiorowości, np. cechu. W przypadku sztuk wizualnych szczególny rodzaj anonimowości zachowują autorzy tworzący w pracowniach wielkich mistrzów, wykonujący ich polecania, pomniejsze partie większych zamówień. Niemal detektywistyczne technologie, m.in.: badania wieku podłoża, prześwietlenie warstwy malarskiej podczerwienią, pozwalają współcześnie coraz lepiej identyfikować twórców. Czasami jednak można wskazać tylko krąg kulturowy twórcy, centrum artystyczne, pod którego wpływem autor tworzył oraz oszacować czas powstania dzieła. W przypadku literatury do dzieł o autorze zbiorowym zaliczyć można utwory ludowe lub niektóre dzieła starożytne, których powstanie ginie w mrokach dziejów: zrodzone w kulturze oralnej, były powtarzane i zapamiętywane przez kolejnych słuchaczy. Z czasem ktoś zapisywał zapamiętany utwór, niekiedy powstawało kilka niezależnych zapisów. Po epoce antycznej, kiedy twórczość miała zapewniać autorowi indywidualną, ,,imienną" nieśmiertelność - na początku średniowiecza za cnotę twórców uznawano anonimowość. Sztuka miała służyć chwale Boga, religii, kraju - instytucjom trwalszym od znikomego i mało istotnego jednostkowego bytu. Legendy, mity, wiele kronik czy pieśni - teksty ważne dla całych społeczności, to często dzieła, których autorów nie sposób wskazać.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.