Klechdy polskie

Bolesław Leśmian

Zbiór klechd polskich znakomitego autora Bolesława Leśmiana (1877-1937) czołowego przedstawiciela literatury dwudziestolecia międzywojennego, zawierający następujące utwory: Czarny kozioł, Jan Tajemnik, Majka, Podlasiak, Wiedźma.

Menexen

Platon

Dialog Platona. Mówcami są Sokrates i Menexen. Dialog składa się głównie z długich pogrzebowej oracji, związanych z Peryklesem i wojną peloponeską. Sokrates przedstawia tutaj Menexenowi przemówienie, którego, jak twierdzi, nauczył się od Aspazji, małżonki Peryklesa i wybitnej intelektualistki z Aten. Menexen jest wyjątkowy wśród platońskich dialogów, ponieważ faktyczny dialog służy przede wszystkim jako wykład dla oracji. Duże zainteresowanie Menexenem wynika z faktu, że jest to jedno z niewielu zachowanych źródeł na temat ateńskiego obrzędu pogrzebowego.

Baśń o córce rybaka i królewnie Bałtyku

Artur Oppman

Artur Franciszek Michał Oppman, pseudonim Or-Ot (1867-1931) polski poeta okresu Młodej Polski, publicysta, varsavianista, w latach 19011905 redaktor tygodnika Wędrowiec, w latach 19181920 redaktor Tygodnika Ilustrowanego. Napisał bądź opracował wiele baśni i legend. Jedną z nich jest Baśń o córce rybaka i królewnie Bałtyku, opowiadająca o tym: Jako rybak, ojciec Zorzy, wypłynął na morze i co z tego wynikło. Jako Zorza w czasie burzy żeglowała po morzu i jako na nieznaną zawinęła wyspę. Jako się Zorza zapoznała z Babką-dzieciołapką i jako od niej wieści o ojcu zasięgnęła. Jako Zorza na dno morskie zawędrowała i przyjęcie u królewny zdołała uzyskać. Jako królewna Bałtyku uwolniła ojca Zorzy, obdarowała i do domu odprowadziła.

Baśnie Andersena

Hans Christian Andersen

Zbiór 45 baśni napisanych przez duńskiego pisarza Hansa Christiana Andersena, które przełożyli: Cecylia Niewiadomska, Franciszek Mirandola i Wacław Berent. Baśnie tego autora zostały przetłumaczone na ponad 80 języków. W krainę baśni pierwsza wprowadziła Andersena babcia ze strony ojca. Andersen bywał z nią w przytułku dla chorych, gdzie zajmowała się ogrodem, i gdzie później przebywał jego chory psychicznie dziadek. Kilka motywów z opowieści babki zostało później wykorzystanych przez Andersena w jego utworach. Twórczości dla dzieci początkowo nie traktował poważnie, raczej jako zajęcie na marginesie pisarstwa dla dorosłych. Choć zastrzegał, iż jego baśnie to pudełka: dzieci oglądają opakowanie, a dorośli mają zajrzeć do wnętrza. Bardzo nie lubił, gdy jego baśnie od początku uznano za dzieła dla dzieci, bez głębszego sensu. Jednak właśnie baśnie przyniosły mu wielki rozgłos i sławę. Pierwszy ich zbiór (Eventyr fortalte for Brn (Baśnie opowiedziane dla dzieci)), został wydany w Kopenhadze w roku 1835, a kolejne tomy ukazały się w latach 1836 i 1837. Zachęcony powodzeniem pierwszej serii, pisarz wydawał kolejne aż do roku 1872. (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Baśnie_Andersena). Spis treści: Anioł, Bałwan ze śniegu, Bąk i piłka, Brzydkie kaczątko, Cień, Co ojciec czyni, jest zawsze słuszne, Coś, Czerwone buciki, Odrobinka-Calineczka Dziecię elfów, Dzielny żołnierz cynowy, Dzień Sądu Ostatecznego, Dziewczyna, która podeptała chleb, Dziewczynka z zapałkami, Dzikie łabędzie, Dzwony, Historia roku, Kalosze szczęścia, Krasnoludek, Królowa Śniegu, Krzesiwo, Księżniczka na ziarnku grochu, Kwiaty Idalki, Latający kufer, Len, Listek z nieba, Mała Syrenka, Motylek, Nowe szaty Cesarza, Opowieść o matce, Pod starą wierzbą, Polny kwiatek Stokrotka, Ropucha, Rzecz całkiem pewna, Słowik, Choinka-sosenka, Stary dom, Ślimak i róża, Śpiewak spod strzechy, Świnie w lesie, Świniopas, Towarzysz podróży, U Króla Olch, Umarłe dziecko, Wszystko na swoim miejscu, Z jednego gniazda Pięć ziarenek grochu

Ada. Sceny i charaktery z życia powszedniego

Józef Ignacy Kraszewski

Powieść społeczno-obyczajowa najpłodniejszego z polskich pisarzy. Chociaż książka opowiada o czasach dawno już minionych to ani ludzie, ani ich problemy bynajmniej się nie zmieniły, dlatego naprawdę warto ją przeczytać. Tym bardziej że napisana jest pięknym językiem, którego coraz bardziej w dzisiejszej dobie nam brak. Oto początek powieści: „Po szerokim, piaszczystym, młodymi brzozami z obu stron wysadzanym gościńcu, który wśród zarośli pólkami przerzynanych się rozkłada – małym truchtem ciągnął się z wolna koczobryk bardzo porządny, czterema dobrymi i tłustymi szkapami zaprzężony. Był to piękny dzień wiosenny, powóz więc był spuszczony, a w nim widać było prosto siedzącego, zamyślonego wielce mężczyznę, który z cybuszka z bursztynem i fajki tureckiej, starannie przykrytej, dymek wysysał. Poznać w nim było łatwo, po tym czymś co po sobie zawsze służba wojskowa na człowieku zostawia, że był dawniej żołnierzem. Razem też widać w nim było, że na tych czasach, w których żył młodością jeszcze i życiem pełnym – zegar jego się zatrzymał. Strój i fizjonomia były niedzisiejsze”.

Ich dziecko

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Opowieść o szorstkiej męskiej przyjaźni, o wojnie bolszewickiej, o rywalizacji o rękę pięknej kobiety... Tak zaczyna się ta powieść: Było to w owe dni, kiedy linia frontu, jak ognista wstęga gnana wiatrem, od wschodu posuwała się naprzód z nieprawdopodobną szybkością, niczym pożar w wyschniętym stepie. Zwijała się w konwulsyjnych skrętach, naprężała się jak cięciwa łuku, zrywała się i wiązała w supły, lecz wciąż biegła na zachód, pochłaniając coraz to nowe wsie, miasta, ziemie, coraz gwałtowniej, coraz chciwiej wdzierając się w Rzeczypospolitą. W Warszawie, w Sztabie Generalnym, szeleściły złowrogo szare arkusze map, chyliły się nad nimi poorane zmarszczkami czoła generałów, zaczerwienione od bezsenności oczy, liczyły gorączkowo kilometry, i godziny, transporty i oddziały, siły wroga i własne. Przez otwarte okna wlewało się upalne lato, wlewał się gorący oddech miasta, oddech szybki, nierówny, drgający podnieceniem, przerywany przejmującym krzykiem: - Do broni!... Do broni!... Drżało i rozpłomieniało się w tym okrzyku każde serce, budziły się najmniej czułe sumienia, zaczynała pulsować najzimniejsza krew, z niewiarygodną łatwością rozsypywały się w gruzy przemyślne teorie, wątpliwości, obawy, a nawet zwykły egoizm, zwykły strach. () Naród, jak wielki, potężny zwierz, ocknął się i wzbudził gniew w piersiach swoich. Polnymi drogami, pośród zielonych zbóż szli młodzi chłopcy z tobołkami na plecach, z małych cichych miasteczek, z wielkich miast, z ubogich dzielnic robotniczych i z białych pałaców, z ław szkolnych, z biur, z warsztatów i sklepów szli, napływali ochotnicy. A gdy jeden drugiego spotkał, gdy jeden drugiemu w oczy spojrzał, odnajdywał w nim swoje myśli, swoje uczucia, swoje pragnienia i nadzieje, odnajdywał brata, nawet więcej niż brata, bo samego siebie.

Wielka Schizma Wschodnia (1054)

Andrzej Sarwa

Nadeszło lato 1054 roku. W mury Konstantynopola wjechali legaci papiescy: kardynał Humbert, arcybiskup Piotr i kanclerz kurii rzymskiej Fryderyk, upoważnieni do prowadzenia rokowań z cesarzem na temat koalicji antynormańskiej. Jeśli patriarcha żywił nadzieję, iż wysłannicy papieża wyciągną rękę do zgody, to omylił się srodze. Ci bowiem potraktowali go nadzwyczaj chłodno, dając wyraźnie do zrozumienia, iż winien traktować ich jako swoich zwierzchników. Aby pognębić Greków ostatecznie, spowodowali dysputę teologiczną z mnichem Nikitą, w której Humbert, będący doskonałym teologiem, pokonał go z łatwością. Bizantyjczyk, zawstydzony porażką, musiał przyznać, iż nie miał racji, a zarzuty stawiane łacinnikom były bezpodstawne i nieprzemyślane. To, co się stało, wyczerpało cierpliwość patriarchy. Postanowił pyszałkom dać nauczkę. W tym celu wystosował do legatów zaproszenie na synod, który akurat odbywał się w stolicy, a gdy nań przybyli, wskazano im miejsce pośród niższego duchowieństwa. Takiej obelgi i poniżenia godności dostojnicy rzymscy darować nie mogli i zbojkotowali synod. Na to tylko czekał patriarcha i wykorzystał owo zdarzenie jako pretekst do zerwania wszelkich rozmów z łacinnikami... Ale nie jest to bynajmniej koniec tej historii...

Wojna i pokój

Lew Tołstoj

W pierwotnym zamyśle Tołstoja powieść miała być szkicem opisującym podłoże powstania dekabrystów. Następnie zdecydował się on ją rozszerzyć i opisać trzy newralgiczne punkty rosyjskiej historii XIX wieku: wojny napoleońskie, powstanie dekabrystów i wojnę krymską. W trakcie pisania jednak pisarz odszedł od właściwego tematu utworu i skupił się jedynie na opisie wojen napoleońskich (w których uczestniczyła większość dekabrystów). Końcowy efekt przyniósł kilka uzupełniających się wątków, będących uzasadnieniem poglądów historiozoficznych Tołstoja. Wojna i pokój to jedno z najobszerniejszych dzieł w literaturze rosyjskiej. Ogromna liczba bohaterów i wątków skutkuje obfitością znaczeń (za Wikipedią).