Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 6 (10)

red. Bożena Czwojdrak, red. Jerzy Sperka

„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju oraz z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), a także doktoranci, których świeże spojrzenie na poszczególne problemy pozwala niejednokrotnie ukazać je w całkiem innym świetle. Dzięki temu wszystkiemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki, a każdy mediewista znajdzie tu coś dla siebie. W niniejszym tomie pomieszczono teksty dotyczące m.in.: wieloosobowego zarządzania parafią; obrazu Franciszka z Asyżu i franciszkanów w czternastowiecznym traktacie dominikańskim; pobytu schizmatyków na dworze pierwszych Jagiellonów; roli patronów Polski w geografii sakralnej Krakowa; bractwa Najświętszej Marii Panny w Krakowie; badań późnośredniowiecznych polskich elit polityczno-społecznych, w tym możnowładztwa i rycerstwa; problematyki wojskowej; historii kulinarnej. Tom zamykają dwa artykuły recenzyjne.

Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 7 (11)

red. Jerzy Sperka, Bożena Czwojdrak

„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju oraz z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), a także doktoranci, których świeże spojrzenie na poszczególne problemy pozwala niejednokrotnie ukazać je w całkiem innym świetle. Dzięki temu wszystkiemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki, a każdy mediewista znajdzie tu coś dla siebie. W niniejszym tomie pomieszczono teksty związane m.in. z: dziejami i funkcjonowaniem miast małopolskich, korespondencją w średniowiecznej Polsce czy wykształceniem księcia opolskiego Bolka V. Zainteresowani toczącą się od pewnego czasu dyskusją o tumbie grobowej króla Władysława Jagiełły znajdą tu kolejną część tej polemiki. W tomie, jak i poprzednio, jest dział polemik i recenzji, poświęcony ostatnim publikacjom polskim i zagranicznym.

Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 8 (12)

red. Bożena Czwojdrak, red. Jerzy Sperka

Tom 8 (12) „Średniowiecza Polskiego i Powszechnego” prezentuje na swoich łamach prace historyków polskich, czeskich, ukraińskich, islandzkich i argentyńskich. Tym razem, chociaż rozpiętość tekstów jest znaczna, dominują poświęcone okresowi wczesnego średniowiecza i historii powszechnej, chociaż nie brak też artykułów poświęconych wiekowi XV oraz dziejom Polski. Uwagę zwraca bardzo szeroka część recenzyjna, gdzie swoje opinie o ostatnich publikacjach wyrazili czołowi historycy z kraju i zagranicy. Część ostatnia to zapiski, z których czytelnik dowie się o nowościach historiografii czeskiej, a szczególnie rumuńskiej, rzadko pojawiającej się w naszych księgarniach. Z dwóch sprawozdań archeologicznych można dowiedzieć się także o najnowszych odkryciach w Krakowie oraz na Wzgórzu Zamkowym w Cieszynie.

Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 9 (13)

red. Bożena Czwojdrak, red. Jerzy Sperka

Do rąk czytelników oddajemy kolejny już tom czasopisma naukowego „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, ukazującego się pod redakcją Jerzego Sperki i Bożeny Czwojdrak. W niniejszym tomie swe naukowe przemyślenia zaprezentowali obok historyków z Polski, reprezentujących różne, wiodące ośrodki akademickie, także badacze z Islandii oraz Węgier. Teksty charakteryzują się znaczną różnorodnością. Zamieszczono artykuły poświęcone czasom wczesno- i późnośredniowiecznym, dotyczące pochodzenia etnicznego, genealogii, polityki książęcej, modelu kształtowania wizerunku czy kobiecej aktywności zawodowej. Odnaleźć można tu również teksty o charakterze źródłoznawczym, odnoszące się do konwencji literackiej sag islandzkich, piętnastowiecznych listów biskupich oraz inicjałów dokumentowych. Zaprezentowano dalszy ciąg polemiki, jaka rozwinęła się przy okazji badań nad zwyczajami intronizacyjnymi władców słowiańskich. Końcową część tomu tradycyjnie stanowi dział recenzji.  

Średniowieczna Europa

Chris Wickham

Chris Wickham ze swadą i klarownie opisuje trwające tysiąc lat średniowiecze – epokę obfitującą w burzliwe wydarzenia i przełomowe przemiany. Prezentuje świat władców, papieży, mistyków, teologów i rycerzy, ale też mieszczan, kupców i chłopów. Pokazuje ekonomiczne i polityczne podstawy średniowiecznej Europy, a także wzorce zachowań i różne aspekty średniowiecznej kultury. W jego ujęciu obraz średniowiecza jest wielowymiarowy. To epoka, w której współistnieją różne, choć rozwijające się równolegle, systemy gospodarcze, społeczne, polityczne i kulturalne, które warto ze sobą zestawiać, porównywać i objaśniać. Oto obraz średniowiecza, który powinniśmy znać w XXI wieku – daleki od stereotypowego wyobrażenia „ciemnych wieków średnich”, pełnych przemocy, ignorancji i zabobonów. To tysiąclecie znoju i trudu, pomysłowości i kompromisów, których efektem był ogromny skok cywilizacyjny.   Ta książka jest o zmianie. Epoka, którą nazywamy średniowieczem − lub wiekami średnimi − trwała tysiąc lat, od 500 do 1500 roku, a Europa, która jest przedmiotem mojego zainteresowania w tej książce, pod koniec tego okresu stała się zupełnie innym miejscem niż u jego zarania. W VI wieku Europa była wyraźnie podzielona na dwie części: jedną zdominowaną i zarządzaną przez imperium rzymskie oraz zupełnie odmienną część drugą. Tysiąc lat później Europa przybrała swój skomplikowany kształt, z mozaiką licznych niezależnych państw, który w ogólnych zarysach zachował się do czasów współczesnych. Pisząc tę książkę, chciałem pokazać, jak do tego doszło.   Chris Wickham   Chris Wickham – uznany mediewista, profesor historii średniowiecznej na Uniwersytecie Oksfordzkim i członek kolegium All Souls Collega. Autor wielu książek.

Średniowieczna heraldyka polska w ceramice budowlanej z klasztorów dominikanów w Krakowie i Oświęcimiu

Dariusz Niemiec

Tekst z pracy zbiorowej Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku. W 2018 roku minęła setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Pamiętając o tym wydarzeniu, Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie przygotował prezentowany tom Dominikanie o Polsce i Polakach. Od XIII do XX wieku. Grupa kilkunastu historyków postanowiła odpowiedzieć na pytania: Czy polskich dominikanów w ogóle interesowała Polska? Czy bracia kaznodzieje, należący do międzynarodowej wspólnoty, zachowywali dystans wobec lokalnych wydarzeń, smutków i radości, czy wręcz przeciwnie byli w nie zaangażowani? Prezentowany tom jest oryginalną próbą odpowiedzi na te kwestie. Czytelnik otrzymuje panoramę poglądów, opinii i wielobarwnych postaci poczynając od św. Jacka Odrowąża, który dla średniowiecznych braci był wręcz drugim królem Bolesławem Chrobrym, przez Jana Falkenberga, który nawoływał do surowego potraktowania króla Władysława Jagiełły, a kończąc na dwudziestowiecznych dominikanach, realizujących misję kaznodziejską w niepodległej Polsce, a następnie pogrążonej w zawierusze wojennej i zniewolonej komunizmem.

Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach. Źródła greckie

Georgi Minczew, Anna Maciejewska

W jedenastym tomie serii Series Ceranea ukazują się polskie przekłady źródeł greckich do dziejów średniowiecznych doktryn dualistycznych na Bałkanach. Ta praca zbiorowa, rezultat starań filologa klasycznego, historyka i paleoslawisty, jest naturalną kontynuacją tomu pierwszego, zatytułowanego Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach. Źródła słowiańskie, a jednocześnie elementem długoterminowego projektu realizowanego w Ceraneum, w którym biorą udział specjaliści z Polski i zagranicy, poświęconego badaniom, edycji i komentowaniu greckich, słowiańskich i łacińskich źródeł do dziejów bałkańskiej heterodoksji. * Bracia, nie dawajcie naiwnie wiary tym bezbożnikom, gdy twierdzą, że wierzą w Ojca, Syna i świętego Ducha. Wszystkie sekty tak twierdzą, i paulicjanie, i reszta; ci tutaj niegodziwi bezbożnicy mają jednak własną trójcę, w którą wierzą. Ojcem mianowicie nazywają władcę ciemności, diabła, który upadł z niebios, jak wyznali oni sami i jak mówi Chrystus: Wy macie diabła za ojca; synem nazywają syna zatracenia, a Duchem - ducha zła. To jest trójca tych bezbożników, ją to wyznają i czczą; mienią się chrześcijanami nie od prawdziwego Chrystusa, Boga naszego, ale od Antychrysta. Eutymiusz z klasztoru Peribleptos Listy przeciwko fundagiagitom

Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach. Źródła słowiańskie

Georgi Minczew, Małgorzata Skowronek, Jan Mikołaj Wolski

Do czego porównamy heretyków? Czy do kogoś ich upodobnimy? Gorsi są bowiem od głuchych i ślepych bożków, ponieważ idole są z kamienia i drzewa, nie widzą ani nie słyszą. Heretycy, mając myśli człowiecze, z własnej woli ukamienowali się, nie poznawszy prawdziwej nauki. Lecz czy do demonów ich porównać? Gorsi są od demonów. Demony bowiem boją się krzyża Chrystusowego, heretycy zaś rąbią krzyże i tworzą z nich swoje narzędzia. Demony boją się oblicza Pana namalowanego na desce, heretycy zaś nie kłaniają się przed ikonami, ale nazywają je bożkami. Demony boją się kości sprawiedliwych [w Panu], nie śmieją zbliżyć się do relikwiarzy, w których leżą bezcenne skarby dane chrześcijanom dla ratunku z każdej niedoli; heretycy zaś drwią z nich i naśmiewają się z nas, widząc, jak kłaniamy się im, prosząc je o pomoc. Pierwszy tom Series Ceranea stanowi dwujęzyczne komentowane wydanie antologii słowiańskich tekstów źródłowych - 15 tekstów z dziejów herezji dualistycznych na Bałkanach, różnych gatunkowo, stylistycznie i objętościowo. Całość poprzedza studium wstępne zawierające szczegółowy przegląd historii neomanichejskich herezji dualistycznych oraz wnikliwą analizę doktryny bogomilskiej w kontekście innych religijnych ruchów dysydenckich.

Średniowieczne opowieści biblijne. Paleja historyczna w tradycji bizantyńsko-słowiańskiej. Series Ceranea 4

Małgorzata Skowronek

Czwarty tom Series Ceranea stanowi monografia dotycząca drugiego przekładu słowiańskiego Palei historycznej -bizantyńskiej kompilacji tekstów rozmaitej proweniencji na tematy biblijne, zaczerpnięte ze Starego Testamentu. Zamiarem moim było ukazanie sposobów odczytania pewnego średniowiecznego tekstu literackiego - zarówno odczytów skierowanych w głąb niego samego, jak i ukazujących go w najbliższym mu środowisku relacji intertekstualnych. Pozostaję jednak z nadzieją, że każdy głos dotyczący nawet jednego tylko zabytku z niezmierzonego dziedzictwa Slaviae Orthodoxae, tym bardziej zabytku przekazywanego w odmiennych szatach językowych i przyjmującego rozmaite postacie, prowadzi do lepszego poznania nie tylko tego jego komponentu, jakim jest stricte literatura, lecz także tworzących go: myśli i ducha. Z Zakończenia

Średniowieczne źródła do filozofii mesjanizmu

Władysław Horodyski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu. Opis: REPRINT. Idealny układ świata myślicieli średniowiecznych ustąpił w okresie nowożytnym miejsca realnemu. Człowiek jako taki stał się przedmiotem zagadnienia. I dlatego też nastąpiło przesunięcie punktu oparcia pod wiekowym poglądem na świat. Samoubóstwienie staje się mniej lub bardziej wyraźnym objawem w filozofii mesjanizmu, człowiek-bóstwo jest tym sanktuarium dla idei powrotu i to jest przyczyną, że i sama teofania traci dla nowożytnych historiozofów swoje religijne znaczenie. A drogę ku takiemu stanowi rzeczy przecierali już właśnie owi opisani w tym opracowaniu średniowieczni myśliciele...

Środek przeciwko pijaństwu

Anton Czechow

  “Środek przeciwko pijaństwu” to opowiadanie Antoniego Czechowa, jednego z najsłynniejszych rosyjskich pisarzy i dramaturgów. Uznawany jest powszechnie za mistrza małych form literackich.   „Do miasta B. przybył na gościnne występy w oddzielnym przedziale I-szej klasy popularny recytator i komik p. Feniksow-Dzikoobrazow II-gi. Wszyscy, którzy go spotykali na dworcu, wiedzieli, że bilet pierwszej klasy został zakupiony na przedostatnim przystanku jedynie dla „fasonu“, wszyscy bowiem doskonale widzieli, że bez względu na późną jesień i chłód, głośny artysta nosił stare letnie paletko i wyłysiałą czapkę fokową, lecz mimo to, gdy z okna pociągu wyjrzała sina, zaspana twarz Dzikoobrazowa II-go, wszyscy poczuli pewne wzruszenie, połączone z pragnieniem jak najprędszego poznania artysty.”   Fragmenty z książki: Anton Czechow. „ŚRODEK PRZECIWKO PIJAŃSTWU”

Środki do nabycia prawdziwego nabożeństwa względem Matki Najświętszej

Jakub Górka

Abyśmy mogli ukochać Bogarodzicę, trzeba nam się zastanawiać, jak Ona wielką, jak możną, jak wspaniałą, jak pełną cnót i zalet niezrównanych. Po wtóre należy się uważnie przypatrzyć, jak ta cudowna Pani, Królowa nieba i ziemi, jest dobrą względem nas, jak bardzo nas miłuje, jak nas hojnie obdarza łaskami. Nikt, choćby najgorszy, nie jest wyjęty spod Jej macierzyńskiej opieki. Do Maryi Panny możemy zastosować to samo, co mówimy o Bogu i Jego nieprzebranej dobroci względem człowieka. Stwórca każe świecić słońcu nad sprawiedliwymi i nad grzesznikami, spuszcza deszcz na niwy ludzi dobrych i złych. Wzrok też Królowej niebieskiej zwraca się na wszystkich, choćby najgorszych i najniewdzięczniejszych. O, wpatrujmy się oczyma duszy często i uważnie w tę gwiazdę zaranną, rozpamiętywajmy Jej zalety i cnoty, a osobliwie Jej miłość macierzyńską względem ludzi, a niezawodnie umiłujemy Maryję Pannę i staniemy się Jej wiernymi sługami. W Księdze Mądrości czytamy: ˝Myśleć o niej jest doskonała roztropność˝ (Mądr. VI, 16). Słowa te stosują uczeni także do Matki Najświętszej w tym znaczeniu, że myślenie, zastanawianie się nad przywilejami Maryi jest wielką mądrością i kluczem do niezrównanych łask, którymi obsypuje Maryja Panna swych czcicieli.

Środki prawne inspektora pracy - jak skutecznie im przeciwdziałać

Sebastian Kryczka

Kontrola inspektora pracy - zarówno z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, jak również mająca charakter kompleksowy nie jest celem samym w sobie. Jeżeli inspektor wykaże nieprawidłowości - wówczas zastosuje względem pracodawcy przewidziane w przepisach środki prawne. W dużej części przypadków nie jest to dla pracodawcy przysłowiowy "koniec świata", ponieważ podobnie jak w przypadku kontroli również na etapie czynności nadzorczych można wdać się z organami PIP w skuteczną polemikę - również z szefem jednostki organizacyjnej Inspekcji, jakim jest okręgowy inspektor pracy.

Środki transportu

Magdalena Kicińska

Debiut poetycki Magdaleny Kicińskiej, autorki znakomitej i wielokrotnie nagradzanej książki biograficznej pt. Pani Stefa, współautorki (wraz z Marcinem Dziedzicem) książki Teraz 43. Losy, laureatki nagrody Grand Press, redaktorki naczelnej miesięcznika Pismo. słowo okamgnienie jest zrostem podchodzę do ciebie właśnie tak, wrastam w okamgnieniu, nie wolniej nie wolno mi inaczej spłoszyłabym i nie nawiązalibyśmy tego połączenia to wszystko to była więc tylko kwestia precyzji złapania się wzrokiem W swoich wierszach autorka odwołuje się co prawda do wielkiej historii i zbiorowej pamięci, ale w jej liryce najważniejsze są emocje, osobisty, wręcz intymny punkt widzenia i ciekawość świata. Znamienny głos pokoleniowy, poezja pokazująca delikatność patrzenia na świat generacji trzydziestolatków.

Środowiska industrialne/postindustrialne zależności (w literaturze i kulturze polskiej od XIX do XXI wieku)

Redakcja: Lucyna Sadzikowska, Marta Tomczok, Paweł Tomczok

Industrializacja pozwoliła na wytworzenie nowych towarów,usług, środków produkcji, transportu i komunikacji. Była koniecznym warunkiem nowoczesnej transformacji świata, lecz stała się też główną przyczyną zniszczenia środowiska. Literatura towarzyszyła uprzemysłowieniu ze zmienną intensywnością - czasem temat wydawał się popularny, wręcz modny, ale równie często nawet pisarze tworzący w bliskości przemysłu odwracali od niego wzrok, by zająć się zagadnieniami jak najdalszymi od kopalni, hut czy rafinerii. Książka pokazuje tę jawną obecność industrializacji w kulturze, analizuje jednak także różne formy jej wyparcia, przemilczenia i latencji.

Środowisko naturalne w strategiach przedsiębiorstw. Perspektywa interesariuszy

Oksana Seroka-Stolka

Strategia zorientowana na ochronę środowiska jest integralną częścią społecznej odpowiedzialności biznesu i przyciąga zainteresowanie ze strony naukowców oraz praktyków, jednak właściwie bez skupiania się na samej odpowiedzialności przedsiębiorstw za środowisko naturalne i na tworzeniu konkurencyjnych strategii zorientowanych na ochronę środowiska. Problem ten jest zatem ważną przesłanką podjęcia tematu publikacji. Wybór ścieżki strategicznej przedsiębiorstwa związanej z wymaganiami ochrony środowiska jest silnie zdeterminowany wpływem presji interesariuszy, jednak w polskiej literaturze przedmiotu rzadko poddaje się analizie siłę, typ i charakter oddziaływania interesariuszy z uwagi na reakcję strategiczną przedsiębiorstw wobec zagadnień środowiska naturalnego. Istnieje zatem luka poznawcza w odniesieniu do niejednoznacznych wyników badań dotyczących nacisków interesariuszy w zakresie ochrony środowiska na strategie przedsiębiorstw. Niewystarczająco przeanalizowano również bezpośrednie i pośrednie powiązania pomiędzy wielkością przedsiębiorstwa i typami strategii zorientowanych na ochronę środowiska oraz, jak dotąd, niewiele uwagi poświęcono badaniu efektów wynikających z relacji między strategią środowiskową a presją interesariuszy – i w tym aspekcie prezentowane wyniki badań wypełniają ową lukę. W monografii sformułowano szereg hipotez badawczych, które następnie poddano weryfikacji. Opisano teoretyczne ramy zarządzania uwzględniające aspekty ochrony środowiska. Zwrócono uwagę na rolę strategicznych zdolności do zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, dzięki którym istnieje możliwość równoważenia celów środowiskowych, ekonomicznych i społecznych, co w efekcie prowadzić może do przewagi konkurencyjnej. Następnie poruszono kwestie istoty, nośników i mechanizmów strategii zorientowanych na ochronę środowiska, a także zawarto empiryczną ocenę wpływu presji interesariuszy na typy strategii oraz efektów działalności przedsiębiorstwa wynikających z ich przyjęcia. Monografię zakończono podsumowaniem, w którym sfomułowano wnioski wynikające z weryfikacji hipotez badawczych. Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią publikacji.