Obraz małżeństwa w "antyfeministycznych" utworach Bartosza Paprockiego na tle obyczajowych, religijnych oraz literackich zjawisk XVI i pierwszej połowy XVII wieku

Beata Stuchlik-Surowiak

Książka przybliża sylwetkę Bartosza Paprockiego – heraldyka oraz poety z przełomu XVI i XVII wieku, skupiając się przede wszystkim na jego twórczości okolicznościowej, klasyfikowanej w dotychczasowych badaniach jako „antyfeministyczna”. Burzliwe losy tego pisarza, a przede wszystkim ożenek z bogatą wdową oraz późniejsza nagła ucieczka z domu, zapoczątkowały funkcjonującą do dziś wśród badaczy legendę o Paprockim jako nieszczęśliwym małżonku, którego niechęć do kobiet znalazła odzwierciedlenie w wierszach. Ich głównym motywem są nacechowane okrucieństwem rady, jak karać złą żonę. Niniejsza książka zrywa z dotychczasową tradycją badawczą stawiającą znak równości pomiędzy prywatnym życiem, a twórczością literacką Paprockiego, odkrywając nieznane do tej pory źródła jego poezji, a także przybliżając wiele niepublikowanych dotąd tekstów o tematyce małżeńskiej. Książka adresowana jest do miłośników literatury staropolskiej oraz dawnej obyczajowości.

Obraz nadchodzi

Wioletta Grzegorzewska

Wioletta Grzegorzewska Orinoko Obraz nadchodzi Matka bije dywany, podlewa szlauchem chodnik, myjemy nawet listki kwiatów czule jak niemowlaka. Wszystko lśni, gdy Obraz wchodzi z sanktuarium, pobrudzone woskiem atlasy opierają się o próg, tłum jak zagazowane muc... Wioletta Grzegorzewska ur. 9 lutego 1974 Najważniejsze dzieła: Wyobraźnia kontrolowana (1997), Parantele (2003), Orinoko (2008), Inne obroty (2010), Pamięć Smieny/Smena's Memory (2011), Guguły (2014) Poetka i prozaiczka, absolwentka filologii polskiej w Częstochowie. Książki wydawane w języku angielskim podpisuje jako Wioletta Greg. W latach 20032005 wspólnie z Szymonem Grzegorzewskim prowadziła magazyn literacki i niezależne wydawnictwo Bulion. Autorka kilku tomików poetyckich i dwóch tomów prozatorskich. W tej drugiej kategorii popularność przyniosły jej Guguły, opowiadające o dziewczynce dorastającej na PRL-owskiej wsi, po angielsku wydane pod tytułem Swallowing Mercury. W 2015 otrzymała nominacje do Griffin Poetry Prize, Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej Gdynia. Zdaniem krytyczki Anny Kałuży utrzymuje wiersze na granicy snu i jawy, wyobraźniowej fantasmagorii i realnego konkretu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Obraz, obiekt, narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet

Mariusz Gołąb, Stefan Czyżewski

Za podstawę rozważań nad kulturowym znaczeniem twórczości Zofii Rydet autorzy przyjęli "analizę etymologiczną" pojęcia fotografii. Dostrzegają oni w tym rodzaju przekazu istotny czynnik modyfikujący zachowane w tradycji pojęcia tekstu i opowieści oraz związany z nimi przykład szerzej rozumianego myślenia przy pomocy obrazów. Zastosowane ujęcie metodologiczne prowadzi do przedstawienia Zapisu socjologicznego jako aktualizacji znaczeń doświadczenia i rytuału zawartych w tradycji pojęcia fotografii, a odzwierciedlonych w fotograficznym cyklu Zofii Rydet. Autorzy stawiają pytanie o przyczyny rosnącej dziś popularności odkrywanych w nim obrazów świata, podejmując jednocześnie próbę rekonstrukcji fotograficznej poetyki Zofii Rydet. W rozważaniach tych gatunkowe pojęcie cyklu jest rozpatrywane m.in. jako zagadnienie z pogranicza narratologii oraz artystycznych praktyk performance'u. Twórczość polskiej fotografki pełni w książce także funkcję poznawczej inspiracji do szerszych rozważań teoretycznych nad miejscem obrazów fotograficznych we współczesnej kulturze. Aspekt teoretyczny publikacji prowadzi ku propozycji pojęcia "zwrotu fotograficznego", którego przykładem są prace Zofii Rydet. Teoretyczny kontekst kulturowy nakreślony wraz z podjętą w książce próbą omówienia immanentnej poetyki fotograficznej Zofii Rydet znajdują wspólny punkt w powrocie do korzeni fotografii, prezentując proces kształtowania się ostatecznego pomysłu cyklu fotograficznego jako splotu wartości estetycznej z towarzyszącą jej obserwacją antropologiczną.

Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki

Andrzej Leśniak

Teksty Georgesa Didi-Hubermana, współczesnego francuskiego teoretyka obrazu, poświęcone są krytyce historii sztuki. Odnoszą się do jej ukrytych, często nieświadomie przyjmowanych założeń, a przed wszystkim do przenikającego ją "tonu pewności", który przesłania problematyczność stosowanych w ramach dyscypliny modeli epistemologicznych. Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki jest genealogiczną analizą propozycji francuskiego teoretyka. Na podstawowym poziomie chodzi o zbadanie relacji zachodzących między budowanym przez niego modelem dyskursywnym i językami, do których nawiązuje: specyficznie rozumianą i wykorzystywaną psychoanalizą oraz tekstami Waltera Benjamina i Aby Warburga. Stawką tego przedsięwzięcia nie jest jednak tylko refleksja nad pochodzeniem czy źródłem tekstualnym projektu Georgesa Didi-Hubermana. Celem Obrazu płynnego jest analiza i dookreślenie konkretnych figur dyskursu umożliwiających przemyślenie historii sztuki jako dyscypliny. Najważniejsze z nich - obraz senny, anachronizm i przetrwanie - odsyłają do takiego sposobu mówienia o wizualności, który opisuje jej złożoność formalną i czasową. Pozwalają tym samym na rekonstrukcję historii sztuki dzięki odwołaniu do innych dyscyplin wiedzy albo języków teoretycznych. 

Obraz polonistyki włoskiej w świetle badań ankietowych

Urszula Marzec

Książka poświęcona jest zagadnieniu nauczania języka i kultury polskiej we włoskich uniwersytetach. Jest to pierwsza tego typu praca o charakterze przekrojowym, napisana na podstawie badań przeprowadzonych wśród profesorów, lektorów i studentów polonistyki włoskiej. Zebrany przez autorkę materiał pozwolił na nowe spojrzenie na uniwersyteckie studia polonistyczne we Włoszech: motywacje i oczekiwania studentów oraz sukcesy i problemy w pracy lektorów i kierowników polonistyk włoskich.   Urszula Marzec -  absolwentka komparatystyki literackiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracowała jako lektorka kontraktowa na Uniwersytecie w Udine (2007/2008), obecnie naucza języka polskiego na Uniwersytecie w Turynie. Od października 2007 r. jest doktorantką na Wydziale Polonistyki UJ.  

Obraz w historii i poza historią. Studia z teorii i historii badań nad sztuką

Michał Paweł Haake, Piotr Juszkiewicz, Łukasz Wojciech Kiepuszewski (red.)

Obraz w historii i poza historią to czwarty w cyklu, po tomach Tło i powierzchnia obrazu (2022), Obraz jako obiekt teoretyczny (2020), Obrazy mocne - obrazy słabe (2018), zbiór artykułów poświęcony teorii i historii badań nad sztuką. Monografia jest poświęcona problematyce zogniskowanej wokół dychotomii między historycznym a estetycznym rozumieniem dzieła sztuki. Autorami artykułów w tomie są przedstawiciele wiodących ośrodków badawczych historii sztuki w Polsce, m.in. Maria Poprzęcka (Uniwersytet Warszawski), Anna Markowska (Uniwersytet Wrocławski), Ryszard Kasperowicz (Uniwersytet Warszawski), Piotr Juszkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Mariusz Bryl (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Stanisław Czekalski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Obraz zwielokrotniony. Reprodukcja fotograficzna i wizualne narracje sztuki awangardowej 1920-1939

Agnieszka Rejniak-Majewska

Książka poświęcona jest twórczości międzywojennych awangard oraz roli, jaką odgrywały w niej media technicznej reprodukcji i procesy transmisji obrazów. Nawiązując do tezy Waltera Benjamina z lat 30. XX wieku, mówiącej, że fotografia i dostępność reprodukcji zmieniły nowoczesne pojęcie sztuki, autorka opisuje, jak użycie reprodukcji i jej upowszechnienie wpływało na nowe sposoby prezentacji sztuki i tworzenie artystycznych sieci wymiany oraz jakie było jej miejsce w świadomości artystycznej pierwszych dekad XX wieku. W początkowych rozdziałach publikacji zostały zarysowane przemiany technik reprodukcyjnych związane z wynalezieniem fotografii, w tym sięgające XIX wieku genealogie idei uniwersalnej kolekcji dzieł sztuki - "muzeum wyobraźni" opartego na fotografii. Poruszając kwestie funkcjonowania reprodukcji w naukowym i popularnym obiegu, autorka rekonstruuje toczące się na ten temat debaty, przybliżając zróżnicowane stanowiska badaczy - historyków i krytyków sztuki - względem fotografii jako zapośredniczającego, transformującego narzędzia. Dalsze rozdziały zawierają szczegółowe analizy wybranych praktyk awangardowych - czasopism artystycznych, almanachów, publikacji teoretycznych i wczesnych prób (auto)historyzac ji sztuki awangardowe j. Ukazują one, jak środki mechanicznej reprodukcji - w większości afirmatywnie przyjmowane przez twórców - stawały się podstawą nowych form wizualnego przekazu oraz elementem retorycznych strategii. Zwracając uwagę na zależności między awangardowymi publikacjami a równoległym rozwojem popularnej prasy ilustrowane j, autorka stara się też uchwycić sposoby sytuowania się działań awangardowych w relacji do szersze j kultury wizualne j badanego okresu.

Obrazek z lat głodowych

Eliza Orzeszkowa

Ob­ra­zek z lat gło­do­wych Po­słu­chaj­cie, pięk­ni pa­no­wie i pa­nie, opo­wiem wam kró­ciut­ką po­wiast­kę. Z błysz­czą­cych wy­żyn wa­szych czy spoj­rze­li­ście kie­dy­kol­wiek w dół, ni­sko, w głąb owych warstw spo­łecz­no­ści, któ­re ciem­ne, nędz­ne, z pięk­na odar­te, pra­cu­ją cięż­ko? Czy­ście wi­dzie­li, ja­kie cier­pie­nia nur­tu­ją na tych dnach głę­bo­kich, ja­kie mę­ki roz­dzie­ra­ją ło­no tej męt­nej dla was fa­li ży­wych lu­dzi?... Wy­ście my­śle­li za­wsze, o pięk­ni i pięk­ne, że w tej gru­bej i szorst­kiej war­stwie sam kał tyl­ko i bez­ro­zum; po cóż więc w nią za­glą­dać? [...]Eliza OrzeszkowaUr. 6 czerwca 1841 r. w Miłkowszczyźnie Zm. 18 maja 1910 r. w Grodnie Najważniejsze dzieła: Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Meir Ezofowicz (1878), Gloria victis (1910), Dobra pani (1873), A...B...C... (1873), Niziny (1885), Dziurdziowie (1885) Polska pisarka nurtu pozytywizmu znana pod nazwiskiem męża, Piotra Orzeszko, nazwisko rodowe: Korwin-Pawłowska. Publikowała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Pierwszymi jej tekstami były powieści tendencyjne (Marta 1873); cele swojej wczesnej twórczości przedstawiła w rozprawach: Kilka uwag nad powieścią (1866) i Listy o literaturze (1873). Drugim etapem pisarskim Orzeszkowej był realizm (Nad Niemnem), oscylujący niekiedy w kierunku naturalizmu (Dziurdziowie). Teoretycznoliterackie opracowanie założeń powieści realistycznej znalazło się w rozprawie O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle (1879). Późne utwory noszą cechy prozy modernistycznej (tom Gloria victis). Najsłynniejsza powieść Orzeszkowej, Nad Niemnem, dotyczy tematu tożsamości narodowej, będąc jednocześnie uczczeniem powstania styczniowego, w którym autorka czynnie brała udział. Samo powstanie było bardzo ważną częścią jej życia - w swoim domu ukrywała ostatniego dyktatora tego zrywu narodowego, Romualda Traugutta, osobiście też organizowała zaopatrzenie i pomoc lekarską dla powstańców. Pisarka utrzymywała ścisłe kontakty ze środowiskiem literackim: M. Konopnicka była jej bliską przyjaciółką jeszcze z pensji; ożywiona korespondencja łączyła Orzeszkową z L. Méyetem i Z. Miłkowskim; była związana z tygodnikiem Bluszcz. Nominowana do Nagrody Nobla w 1905 r., przegrała jednak z H. Sienkiewiczem. Twierdziła, że literatura powinna odpowiadać za los społeczeństwa. autor: Bartłomiej SandomierskiKupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Obrazki

Józef Soszyński

Bieszczady to nie tylko malownicze krajobrazy i ulubiona kraina piechurów. Prawdziwy świat kręci się z dala od turystycznych szlaków, a najlepiej poznaje się go z pierwszej ręki. Wspomnienia Józefa Soszyńskiego, który drugą połowę życia spędził w Bieszczadach są tego najlepszym przykładem. Dwadzieścia krótkich opowiadań to zapis obrazków oddających prawdziwy bieszczadzki koloryt lokalny wraz z jego charakterystycznymi mieszkańcami. Józef Soszyński kolejny raz dzieli się z czytelnikami światem swoich emocji i spostrzeżeń na temat świata, który go otacza. Obrazki" to kontynuacja zapisu wspomnień z życia autora, które poprzedził debiutancki zbiór Sznurek" o dzieciństwie i latach młodości.

Obrazki do kształtowania percepcji słuchowej oraz wymowy cudzoziemców uczących się języka polskiego

Marcin Maciołek

Prezentowana publikacja – zgodnie z tytułem – poświecona jest kształtowaniu słuchu fonematycznego (percepcji słuchowej) oraz poprawnej wymowy obcokrajowców uczących się języka polskiego. Jako narzędzie umożliwiające osiągnięcie tego celu wykorzystano ilustracje prezentujące 63 tzw. pary minimalne (ang. minimal pairs, niem. Minimalpaare), czyli wyrazy różniące się pojedynczą głoską i posiadające odmienne znaczenia. Dobór przykładów – wsparty wieloletnim doświadczeniem autora w nauczaniu języka polskiego jako obcego – podyktowany był najczęściej pojawiającymi się u cudzoziemców uczących się polszczyzny trudnościami w artykulacji polskich dźwięków. Wykorzystane do celów fonodydaktycznych wyrazy, ułożone w leksykalno-brzmieniowe kontrasty, to głównie słownictwo z zakresu poziomu podstawowego, gdyż to właśnie na początku nauki języka obcego najwięcej czasu poświęca się na ogół na kształtowanie prawidłowej wymowy w danym języku, a szczególnie: właściwej artykulacji głosek sprawiających kłopoty uczącym się. Na oddawane do rąk Czytelników materiały składają się: 100 (wydrukowanych na osobnych kartach) obrazków ilustrujących poszczególne pary minimalne oraz przewodnik, zawierający – poza instruktażem dotyczącym sposobu (możliwości) wykorzystania obrazków na zajęciach z języka polskiego jako obcego – wykład naukowo-metodyczny poświęcony, najogólniej rzecz ujmując, kształceniu wyrazistości mowy w procesie nauczania / uczenia się języka obcego. Autor zwraca w nim uwagę na rolę poprawnej wymowy w procesie porozumiewania się, omawia różne podejścia nauczycieli i uczących się co do pracy nad obcą wymową, a także wskazuje obiektywne trudności związane z jej właściwym opanowaniem. Drugą część przewodnika stanowi zgromadzona przez autora obszerna, bo licząca ponad sto pozycji bibliografia, obejmująca wykaz książek oraz artykułów naukowych i metodycznych poświęconych nauczaniu wymowy polskiej cudzoziemców. Prezentowana praca będzie szczególnie przydatna dla nauczycieli, lektorów języka polskiego jako obcego czy szerzej: osób zainteresowanych i/lub naukowo zajmujących się glottodydaktyką polonistyczną. Publikacja z całą pewnością będzie też pomocna w pracy logopedów czy nauczycieli w polskich szkołach, w których coraz więcej jest dzieci imigrantów.

Obrazki galicyjskie

Iwan Franko

Zbiór klasycznych humorystycznych opowiadań o codzienności i losach mieszkańców terenów dawnej Galicji. Lektura obowiązkowa dla miłośników twórczości Iwana Franki. IWAN FRANKO Jeden z najwybitniejszych pisarzy ukraińskich, jest autorem ponad pięciu tysięcy pozycji bibliograficznych. Urodził się w 1856 roku, w Galicji, szkołę średnią skończył w Drohobyczu, edukację kontynuował na uniwersytecie we Lwowie. Był nie tylko pisarzem i poetą, ale również tłumaczem, dziennikarzem, publicystą, wydawcą, działaczem społecznym i politycznym.

Obrazki więzienne

Maria Konopnicka

Trzy krótkie opowieści o więźniach oraz więźniarkach. W przedstawionych historiach powracają motywy destrukcyjnego wpływu więzienia na osadzonych, okrucieństwa i obojętności sprawujących w nim władzę, wreszcie cierpienia, któremu kres przynosi dopiero śmierć.

Obrazki z natury

Klemens Junosza

Klemens Junosza, właściwie: Klemens Szaniawski (1849-1898) powieściopisarz, nowelista i felietonista polski. Szaniawski celował przede wszystkim w małych formach prozatorskich: noweli, opowiadaniu, obrazku, szkicu. W swoich utworach chętnie portretował środowiska chłopskie, drobnoszlacheckie, ale także mieszczan i Żydów warszawskich. Niniejsza publikacja zawiera utwory: Niekosztowna kuracja i Grabarz książek. Zachęcamy do lektury.

Obrazki z romantyzmu. Szkice o ludziach, tekstach i podróżach

Krystyna Poklewska

Książka Krystyny Poklewskiej, uznanej badaczki epoki romantyzmu, zwłaszcza twórczości Aleksandra Fredry oraz dziewiętnastowiecznej Galicji, jest kolejnym świadectwem Jej wieloletnich i głębokich fascynacji rodzimym romantyzmem. Na publikację składa się wybór tekstów powstałych w latach 1989–2013, w większości uprzednio publikowanych w czasopismach i monografiach zbiorowych. Są to interpretacyjne studia i szkice dotyczące zarówno najważniejszych dzieł polskiej literatury romantycznej, ujmowanych często w kontekście europejskim, jak i równie ciekawych, choć mniej znanych tekstów. Autorka wnikliwie analizuje utwory liryczne, epickie, dramatyczne, publicystyczne oraz prozę dokumentu osobistego, co – przy wielkiej różnorodności problematyki podejmowanej w zbiorze – tworzy interesującą panoramę dorobku rodzimego romantyzmu, postaw i fascynacji jego twórców. Wartość i oryginalność przedstawionych studiów wiąże się z prezentacją indywidualnego punktu widzenia, często polemicznego wobec ugruntowanych literaturoznawczych opinii.

Obrazki z życia

Mikołaj Gogol

Zbiór opowiadań mistrza pióra Mikołaja Gogola. Wszystko, co tworzył Gogol, miał z własnych spostrzeżeń lub ze słyszenia. Nigdy nic nie utworzyłem z wyobraźni powiadał sam autor nie posiadałem tej właściwości. To tylko dobrze się w dziełach moich przedstawiało, com wziął z życia rzeczywistego, z faktów mi znanych. Odgadywać człowieka mogłem tylko wówczas, gdym miał przed sobą najdrobniejsze szczegóły jego zewnętrzności. Nigdy jednak nie malowałem portretu w znaczeniu prostej kopii. Tworzyłem portret, ale tworzyłem wskutek rozmyślania, a nie wyobrażania. Im więcej rzeczy brałem pod rozmysł, tym utwór stawał się wierniejszy, prawdziwszy. Musiałem wiedzieć daleko więcej niż którykolwiek inny pisarz, bo gdym tylko jakie szczegóły pominął, nie wziął pod rozmysł, to fałsz występował w pracy jaskrawiej niż u kogo innego... Dotychczas (tj. do r. 1847) wyobraźnia nie obdarzyła mnie ani jednym godnym uwagi charakterem i nie utworzyła, ani jednej takiej rzeczy, której by wzrok mój nie zauważył gdzie bądź w naturze... Mam taki umysł jak większa część Rosjan, tj. zdolny raczej do wnioskowania, aniżeli do wynajdowania. Geneza więc trzech wybranych tu obrazków tkwi wyłącznie w bezpośredniej obserwacji, dokonanej przez autora.

Obrazy Andaluzji w kinie hiszpańskim (1910-2021)

Joanna Aleksandrowicz

Bogata tradycja i pełne słońca pejzaże Andaluzji niezmiennie przyciągają uwagę filmowców już od początków kina, które zarówno odzwierciedla, jak i aktywnie kształtuje kulturowe obrazy regionu, nierzadko uwikłane w zależności społeczno-polityczne danego czasu. Analiza ponad trzystu hiszpańskich filmów fabularnych z lat 1910–2021 ukazuje zmiany zachodzące w przedstawianiu Andaluzji – od folklorystycznych klisz españolady, traktujących południe jako metonimię całego kraju i egzotyczną atrakcję, po parodystyczny stosunek do tej formuły, poszukiwanie realizmu i lokalnej tożsamości czy wykorzystywanie regionalnych lokacji jedynie jako tła dla narracji o czymś innym.

Obrazy, co mogą. Studium przeobrażania świata przez fotografię

Maciej Frąckowiak

Śledziliśmy – także poprzez fotografię – dramat nigeryjskich kobiet, porwanych przez ekstremistyczne Boko Haram. Widzieliśmy, jak imigranci przesyłają smartfonami zdjęcia ze swojej ucieczki do Europy, by w ten sposób uspokoić rodzinę pozostawioną w ojczyźnie. Słyszymy o nowym prawie, które musi uwzględnić wszędobylskie drony i ryzyko związane z używaniem selfie stick. Bilans tych wszystkich przypadków, zwłaszcza odniesiony do wydarzeń, których doświadczamy na co dzień, przekonuje o przemożnym wpływie fotografii na zmianę. Z rzadka polega on jednak na heroicznym naciśnięciu na spust migawki w chwili, która budzi sprzeciw – a im lepiej zdamy sobie z tego sprawę, tym pełniej nauczymy się z niego korzystać. Bo fotografia – odkąd powstała – nie tylko reprezentuje, ale także zmienia świat, a im bardziej jest dojrzała, tym na więcej sposobów to czyni: upowszechnia i wzrusza, utrwala gesty i rytuały, sprzyja nowym technologiom, zmienia prawo i obyczaje. Identyfikacja podstawowych form przeobrażania świata przez fotografię oraz ich skutków to najważniejsze cele tej książki. By tego dokonać, nie sięgamy jednak do rozmów z profesjonalistami ani nie analizujemy ich dokonań. Katalog zmian z udziałem zmiany rekonstruujemy na podstawie ich najbardziej popularnych wyobrażeń, kreujących nasze zbiorowe mniemanie na ten temat – danych i doniesień z internetu. Maciej Frąckowiak – socjolog, doktor nauk społecznych, badacz miasta i kultury wizualnej. Adiunkt na Wydziale Socjologii UAM oraz wykładowca w School of Form Uniwersytetu SWPS. Autor i redaktor tekstów oraz książek naukowych i popularyzatorskich o tej tematyce, takich jak Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów (2012, wspólnie z Krzysztofem Olechnickim), Kolaboratorium. Zmiana i współdziałanie (2012, wspólnie z Lechosławem Olszewskim i Moniką Rosińską), Narzędziownia. Jak badaliśmy niewidzialne miasto? (2012, wspólnie z  Rafałem Drozdowskim, Markiem Krajewskim i Łukaszem Rogowskim), a także Kruche Medium. Rozmowy o fotografii (t. I i II, 2018–2020). Redaktor Działu Badań i Analiz w czasopiśmie o kulturze i projektowaniu „Notes Na 6 Tygodni”. Współpracownik instytucji samorządowych oraz organizacji pozarządowych w zakresie działań animujących miejską przestrzeń, a także debatę na jej temat. Obecnie zainteresowany krajobrazem kulturowym pogranicza oraz rolą kultury w tworzeniu udanych społecznie przestrzeni publicznych.

Obrazy Europy w polskim dyskursie publicznym

Anna Horolets

Książka ta, oparta na analizie prasy z okresu negocjacji akcesyjnych między Polską i Unią Europejską (1998-2002), ukazuje przyczyny trwania i kierunki zmiany mitu centralności Europy w polskim dyskursie publicznym. W tym okresie eurodebata była pragmatycznie skierowana ku bieżącym celom politycznym, jednocześnie będąc debatą o rozwoju i zacofaniu. Korzystając z metod krytycznej analizy dyskursu i interpretacji semiotycznej, autorka demonstruje mechanizmy tworzenia obrazów Europy i Unii Europejskiej, a zarazem definiowania tożsamości polskich przez takie pary opozycji, jak obawy i nadzieje, strach i wstyd albo socjalizm i kapitalizm. Zastosowane w tej książce ujęcie dyskursu jako praktyki społecznej odsłania podwójną rolę prasy. Z jednej strony jest istotnym czynnikiem kształtującym świadomość zbiorową, z drugiej – odzwierciedla najgłębiej zakorzenione w niej mity.

Obrazy mimo wszystko

Georges Didi-Huberman

W styczniu 1944 roku więźniom z oddziału Sonderkommando udało się sfotografować proces zagłady w Auschwitz. Do dziś zachowały się cztery fotografie, których historię i fenomenologię stara się opisać Didi-Huberman. Jednocześnie podejmuje kwestię tego, jak historia jako nauka może wykorzystywać źródła wizualne, oraz prowadzi do filozoficznej krytyki tego, co niewyobrażalne, jako pojęcia, z pomocą którego często definiuje się Shoah. Didi-Huberman jest przekonany, że cztery zachowane fotografie umożliwiają nam jednak wyobrażenie sobie doświadczenia obozów śmierci. Jego stanowisko stało się przedmiotem ostrej polemiki. Odpowiadając w drugiej części na padające w niej zarzuty, Didi-Huberman uściśla znaczenie podwójnego porządku obrazu w kontekście jego wartości użytkowej. Przekonująco pokazuje też, jak obraz może mimo wszystko dotknąć rzeczywistości, analizując między innymi Shoah Claude'a Lanzmanna i Historie(s) du cinema Jean-Luca Godarda oraz pojęcie "odkupienia przez obraz" Waltera Benjamina i Siegfrieda Kracauera. Georges Didi-Huberman(ur. 1953) - francuski filozof i historyk sztuki, wykłada w Ecole des hautes etudes en sciences sociales w Paryżu. Główny przedmiot jego badań stanowi historia i teoria obrazów, w ostatnich latach zaś coś, co sam określa mianem polityki wyobraźni. Jego najważniejsze prace to: Invention de l'hysterie. Charcot et l'Iconographie photographique de la Salpetriere (1982); Devant l'image. Questions posees aux fins d'une histoire de l'art (1990); Phasmes. Essais sur l'apparition (1998); Ninfa moderna. Essai sur le drape tombe (2002);L'Image ouverte. Motifs de l'incarnation dans les arts visuels (2007).

Obrazy młodzieży polskiej w dyskursie prasowym. Młodzież o sobie i rzeczywistości społecznej

Karolina Messyasz

Celem niniejszej pracy jest rekonstrukcja dyskursywnego budowania obrazów młodzieży polskiej pojawiających się w przekazach medialnych „Gazety Wyborczej”, „Dziennika. Polska – Europa – Świat”, „Tygodnika Powszechnego” oraz „Przeglądu Politycznego”, a zatem gazet i czasopism o zasięgu ogólnopolskim, które stanowiły przestrzeń dla dyskursu młodzieżowego w latach 1989–2011. Podstawą dla analiz stało się osiem debat z udziałem młodzieży. Rekonstrukcja znaczeń nadawanych przez poszczególnych uczestników dyskursu, sposobów ich porządkowania i klasyfikowania, pozwoliła na odtworzenie poglądów młodzieży dotyczących otaczającego świata, własnego w nim miejsca, oraz tego, co stanowi przedmiot ich obaw, lęków, niepokojów, marzeń, celów życiowych, wartości itp., a w konsekwencji wiedzy o tym, jaka jest treść reprezentacji kolektywnych młodzieży, oraz tego, w jakich warunkach dyskursywnych one powstawały.

Obrazy nieobojętności. Szkice o zaangażowaniu w sztuce

red. Anna Szawerna-Dyrszka, Maciej Tramer, Kasper Pfeifer, Aleksandra Więcek

Poszczególne szkice, dotycząc twórców tak różnych jak Banksy i Bruno Schulz, Bruno Jasieński i Roman Dmowski, Vishal Bhardwaj i Mieczysław Berman, czy też Wacław Nałkowski i Alfred Döblin, ukazują to, co ich łączy – „obrazy nieobojętności” wobec spraw społecznych. Humanistyczna, wielowątkowa analiza tych obrazów dowodzi, że literatura, film, fotografia, reportaż, fotomontaż, teatr, sztuka uliczna bez względu na czas i przestrzeń, w jakich powstają, zawsze pozostają zaangażowane.

Obrazy pamięci i wiedzy. Fotograficzne reprodukcje dzieł w archiwach i narracjach historii sztuki

Magdalena Wróblewska

W książce zaprezentowano – rzadko podejmowane w literaturze dotyczącej tak metodologii historii sztuki, jak i historii fotografii – zagadnienie reprodukcji dzieła sztuki i artefaktu. Jest to o tyle zaskakujące, że fotografia zaczęła się od reprodukcji właśnie, od faksymile innych obrazów, które tworzył od 1822 roku Nicéphore Niépce. W tym samym czasie historia sztuki wyemancypowała jako odrębna dyscyplina akademicka i od początku jej przedstawiciele posługiwali się nowym medium, i w procesie badawczym, dydaktycznym, i w publikacjach swoich prac. Fotografia nie była jednak nigdy medium transparentnym. Magdalena Wróblewska pokazuje szczególnie jej uwikłania w aktualny dyskurs władzy (zwłaszcza w kolonializm) oraz w reżim wiedzy („obiektywność”). Fotograficzna reprodukcja dzieła ukazana została nie jako proste narzędzie, ale medium, współtworzące zarówno przedmiot badań, jak i samą dyscyplinę. Książka Magdaleny Wróblewskiej jest na gruncie polskich badań pionierskim spojrzeniem na fotografię jako na medium ściśle związane z wczesnym rozwojem historii sztuki jako autonomicznej dyscypliny naukowej; nie medium służebne czy pomocnicze, lecz aktywnie współkonstytuujące tę dziedzinę wiedzy. Jest otworzeniem oczu na niezauważane, mimowiedne, lecz, jak się okazuje, tkwiące u samych podstaw naukowego działania czynniki pracy badawczej. Książka ta wnosi bardzo istotny wkład w krytyczną, rewizyjną, lecz w rezultacie niezbędną i ożywczą refleksję nad naszą dyscypliną. prof. dr hab. Maria Poprzęcka Magdalena Wróblewska – historyczka sztuki, pracuje na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2015–2020 kierowała programami badawczymi w Muzeum Warszawy, gdzie zrealizowała m.in. nagrodzony „Sybillą” projekt dotyczący migracji. Stypendystka m.in. Kunsthistorisches Institut in Florenz – Max-Planck-Institut oraz Staatliche Museen zu Berlin (2012–2014), The Ruskin – Library, Museum, and Research Centre, Lancaster University (2014), Henry Moore Institute w Leeds (2015). Za doktorat poświęcony fotograficznym reprodukcjom dzieł otrzymała nagrodę Stowarzyszenia Historyków Sztuki (2014). Opublikowała m.in. książki Fotografie ruin – ruiny fotografii. 1944–2014 (Warszawa 2014; nagroda w konkursie „Muzeum widzialne” NIMOZ), Practicing Decoloniality in Museums: A Guide with Global Examples (Amsterdam  2021; wraz z C.E. Ariese).

Obrazy spod powiek

Agata Błachnio

Książka narodziła się z pasji do podróży i fotografowania. To próba opisu wrażeń, miejsc, spotkań z ludźmi. Spacer po zakątkach Izraela i Jordanii. Uchwycenie chwili, kolorów Starej Jerozolimy, magii arabskiego suku, zapachu sziszy i widoku ascetycznych, kamiennych domów i bruku dzielnic żydowskich. Mieniącego się piasku Pustyni Wadi Rum, którego barwa o róznych porach dnia i nocy jest inna. Kolorów Petry, magicznych skał w paski o przeróżnych barwach. Błękitu tafli Morza Martwego wśród jasnych piasków wszechogarniającego pustkowia. Gwaru targów i krzyków sprzedawców. Kolorowych, pysznych i dojrzałych owoców. Błysku szczęścia w oczach ulicznych sklepikarzy. Zawodzących muezinów, którzy co rano budzą miasto, wzywając muzułmanów do modlitwy. Jest to doświadczenie podróży. Zachwyt inną kulturą, innymi zwyczajami, ludźmi.   Gdy w mój pierwszy piątkowy wieczór w Jerozolimie siedziałam na wypolerowanych przez tysiące stóp schodach przed Bramą Damasceńską, patrzyłam, jak miasto się zmienia. Jak z ulic znikają stragany, a każdy idzie czcić swojego Boga. Obserwowałam Żydów pędzących pod Ścianę Płaczu, z unoszącymi się na wietrze pejsami i rozwianymi połami chałatów. Kilka godzin wcześniej widziałam muzułmanów, śpiesznie udających się na Wzgórze Świątynne, a wśród nich młodego chłopaka, który z czułością prowadził pod rękę swojego dziadka w kufii. Przypomniałam sobie, jak równo o godzinie piętnastej między ciasno upchanymi straganami na Via Dolorosa przeciskali się chrześcijanie, jeszcze raz przeżywając mękę Jezusa. Już wtedy wiedziałam, że to nie jest zwyczajne miejsce. Jerozolima to magia i tajemnica. Byłam pewna, że tu wrócę. Nie przeczuwałam jednak, że będę chciała wracać ciągle. (fragment książki)   Książka Agaty Błachnio jest intymnym zapisem, w którym autorka zwierza się ze swoich emocji odczywanych w trakcie spotkań z obiektami kulturowymi i z miejscowymi ludźmi; ilustrowanym świetnymi, własnymi fotografiami. Emocje te nie zostały zarejestrowane w postaci "sweet foci", jak robią to miliony turystów, lecz są subtelnie zanalizowane (jak przystało na psychologa!) jako stany ducha i ciała autorki. Ona sama nie figuruje na żadnej fotografii; chowa się i przemawia do nas zza obiektywu językiem słów. Taka charakterystyka stanowi o oryginalności tego dzieła na rynku książek podróżniczych i przez to może znaleźć grono zainteresowanych czytelników, a nawet fanów. prof. Paweł Boski, psycholog kulturowy   Ta książka jest jak album z fotografiami. Czytając, przed oczami przesuwają się postaci, miejsca, historie. Polecam tym, którzy już tu byli jak i tym, którzy chcieliby dopiero pojechać. Piotr Trybalski, fotograf i podróżnik   Agata Błachnio – psycholog i logopeda. Choć od dziecka marzyła by być zawodowym fotografem, na co dzień zajmuje się pracą naukową – bada tajniki Internetu, zachowania kierowców na drodze i postawy wobec osób jąkających się. Autorka kilkudziesięciu prac naukowych. Współtwórca Laboratorium badawczego LAB A & A, prowadzącego międzynarodową współpracę. Jej pasją są podróże, z których czerpie energię do pracy i pomagają stawiania czoła codziennym problemom. Gdy miała rok odbyła swoją pierwszą podróż zagraniczną do Bułgarii na kemping. Odwiedziła ponad 30 państw w Europie, Azji i Afryce. Izrael i Włochy to kraje, które skradły jej serce i do których chętnie wraca. Podróżując realizuje swoją drugą pasję, którą jest fotografia. Autorka wystawy fotograficznej Izrael wielu kultur. Najchętniej odwiedza miejsca z dala od utartych, turystycznych szlaków. W każdej miejscowości najpierw kieruje się na targ, najlepiej odzwierciedlający życia miasta. Uważa, że nie można poznać innej kultury bez spróbowania lokalnej kuchni. W życiu przyświeca jej maksyma: If you don’t like where you are change it.

Obrazy stolic europejskich w piśmiennictwie polskim

Adam Tyszka

Tom posiada charakter pionierski i interdyscyplinarny, jest owocem współpracy szerokiego grona badaczy literatury, historyków i kulturoznawców reprezentujących uniwersytety polskie, placówki PAN oraz uczelnie akademickie. Celem tomu jest naukowy opis portretów stolic, zawartych w rodzimej literaturze pięknej, publicystyce, epistolografii, pamiętnikarstwie i diarystyce. Przedmiot rozważań stanowią wyłącznie (dawne i obecne) stolice państw. [...] W swoich artykułach badacze skupiają się nie tylko na kwestiach topograficzno-etnograficznych. W równym stopniu interesuje ich symboliczno-metaforyczna wymowa literackich obrazów stolic. Z tego powodu niejednokrotnie wkraczają w obszary zainteresowań religii, filozofii, etyki, psychologii, historii, polityki.