Details zum E-Book

Darowizna remuneratoryjna w rzymskim prawie pandektowym i XIX-wiecznym ustawodawstwie niemieckim

Darowizna remuneratoryjna w rzymskim prawie pandektowym i XIX-wiecznym ustawodawstwie niemieckim

Dagmara Skrzywanek-Jaworska

E-book

Prezentowana monografia naukowa jest poświęcona darowiźnie remuneratoryjnej (wynagradzającej, odwdzięczającej) rozumianej jako przysporzenie dokonane z wdzięczności za wyświadczone darczyńcy dobrodziejstwo lub wykonaną na jego rzecz przysługę. Prawna konstrukcja tej darowizny ma długą i skomplikowaną historię, której efektem jest powstałe w średniowieczu, obecne w procesie recepcji prawa rzymskiego oraz aktualne do dziś przekonanie o jej kontrowersyjnej, podwójnej - lukratywno-obciążliwej - naturze. Istotne znaczenie w historyczno-prawnej dyskusji na ten temat odegrała interpretacja źródeł prawa rzymskiego, w szczególności rozstrzygnięć Papiniana, Paulusa i Ulpiana. Przedmiotem publikacji jest analiza koncepcji dotyczących natury donatio remuneratoria, obecnych w dyskursie prowadzonym w dziewiętnastowiecznej niemieckiej nauce prawa, głównie wśród przedstawicieli szkoły historycznej i pandektystów. Dokonana w książce wykładnia historyczna Paragraf 534 BGB i art. 902 k.c. może zainteresować nie tylko romanistów oraz historyków prawa, lecz także dogmatyków prawa cywilnego.

Zagadnienia wstępne   9

Darowizna remuneratoryjna          9

„XIX-wieczne ustawodawstwo niemieckie”   14

„Rzymskie prawo pandektowe”          19

Problemy badawcze            20

 

Rozdział 1. Darowizna remuneratoryjna w literaturze i prawie do XIX w.     23

    1. Etyczno-prawne aspekty darowizny remuneratoryjnej          24

1.1.1. Arystoteles i Seneka               24

1.1.2. Święty Tomasz z Akwinu      31

    1. Dwoista natura darowizny remuneratoryjnej           36
    2. Donatio remuneratoria i antyczne prawo rzymskie  40
    3. Recepcja prawa rzymskiego              45
    4. Darowizna remuneratoryjna w Landrechcie Pruskim             54

1.5.1. Definicja      55

1.5.2. Forma           62

1.5.3. Odwołanie   65

    1. Podsumowanie       74

 

Rozdział 2. Pandektowa i ustawodawcza definicja darowizny remuneratoryjnej. Papinian (D. 39,5,27)         77

    1. Darowizna w teorii Savigny’ego      77

2.1.1. Trzy właściwości darowizny 82

2.1.2. Darowizna remuneratoryjna               87

    1. Akty prawne i projekty ustawodawcze       93
    2. Projekt drezdeński                98
    3. Pierwsza Komisja kodyfikacyjna BGB          102
    4. Papinian (D. 39,5,27) – remuneracja za zwyczajowo płatne usługi  103
    5. Podsumowanie       118

 

Rozdział 3. Pandektowa i ustawodawcza konstrukcja odwołania darowizny remuneratoryjnej. Paulus (D. 39,5,34,1)        121

    1. Odwołanie darowizny w teorii Savigny’ego                122

3.1.1. Przyczyny szczególnej natury             123

3.1.2. Niewdzięczność obdarowanego           128

    1. Paulus – remuneracja za uratowanie życia                130

3.2.1. Digesta (D. 39,5,34,1)            131

3.2.2. Sententiae Receptae (Paulus, 5,11,6)               132

    1. Paulus – trzy płaszczyzny naukowego dyskursu     134

3.3.1. Prawny charakter remuneracji           135

3.3.2. Insinuatio        138

3.3.3. Revocatio     150

    1. Akty prawne i projekty ustawodawcze         156
    2. Projekt drezdeński                           165
      1. Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności obdarowanego        166
      2. Odwołanie darowizny remuneratoryjnej z powodu niewdzięczności obdarowanego   169
    3. Podsumowanie       172

 

Rozdział 4. Naturalis obligatio ad remunerandum i obowiązek wdzięczności. Ulpian (D. 5,3,25,11)              175

4.1. Odwołanie darowizny remuneratoryjnej w Pierwszej Komisji kodyfikacyjnej BGB    176

    1. Ulpian (D. 5,3,25,11). Obligatio naturalis    183

4.2.1. Naturalis obligatio ad remunerandum             187

        1. Debitum naturale     189

4.2.1.2. Dar wzajemny (antidoron) a obowiązek remuneracji 196

4.2.2. O obowiązku wdzięczności  203

4.2.2.1. F.C. von Savigny (1779–1861)         203

4.2.2.2. B. Windscheid (1817–1892) 206

4.2.2.3. A. von Brinz (1820–1887)     210

4.2.2.4. E.I. Bekker (1827–1916)        212

4.2.2.5. H. Dernburg (1829–1907)     216

    1. Varia          217
    2. Podsumowanie     222

 

Rozdział 5. Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności obdarowanego w BGB. Darowizna remuneratoryjna w świetle §534 BGB oraz art. 902 k.c.            225

5.1. Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności obdarowanego w Drugiej Komisji kodyfikacyjnej oraz w BGB          226

5.2. Paragraf 534 BGB 234

5.3. Prawo niemieckie  239

5.4. Prawo polskie         243

5.4.1. Kodeks zobowiązań 245

5.4.2. Kodeks cywilny         252

5.5. Podsumowanie       261

 

Zakończenie     263

Wykaz źródeł   273

Źródła prawa rzymskiego    273

XIX-wieczne akty prawne i projekty ustawodawcze  276

Źródła prawa polskiego        279

Bibliografia           281

  • Titel: Darowizna remuneratoryjna w rzymskim prawie pandektowym i XIX-wiecznym ustawodawstwie niemieckim
  • Autor: Dagmara Skrzywanek-Jaworska
  • ISBN: 978-83-8142-388-5, 9788381423885
  • Veröffentlichungsdatum: 2019-04-24
  • Format: E-book
  • Artikelkennung: e_13pr
  • Verleger: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego