Szczegóły ebooka

Zależność gospodarki Ukrainy od stanu relacji energetycznych z Federacją Rosyjską

Zależność gospodarki Ukrainy od stanu relacji energetycznych z Federacją Rosyjską

Tomasz Motowidlak

Ebook

Książka jest poświęcona relacjom energetycznym między Ukrainą i Federacją Rosyjską, które potraktowano jako jedną z istotnych determinant funkcjonowania gospodarki Ukrainy. Stan tych relacji wpływa bowiem w znaczącym stopniu na kluczowe parametry gospodarki Ukrainy, tj. dochód narodowy brutto, bilans płatniczy, bilans handlowy, stan budżetu oraz wielkość zadłużenia. W tym kontekście dla Ukrainy szczególnie istotny jest fakt, że Federacja Rosyjska uczyniła z tych relacji skuteczny instrument nacisku, służący realizacji swoich interesów gospodarczych i politycznych w tym kraju. Spektakularnym przejawem stosowania tego instrumentu było wywoływanie kryzysów gazowych na Ukrainie, których skutki odczuwalne były także w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. W publikacji przedstawiono zasadnicze instrumenty energetycznego nacisku Federacji Rosyjskiej na gospodarkę Ukrainy oraz podejmowane przez Ukrainę działania na rzecz ograniczenia zakresu i skutków stosowania tych instrumentów.

Wykaz skrótów  7

Wstęp 11

 

1. Energetyczne uwarunkowania funkcjonowania gospodarki Ukrainy              15

1.1. Istota i znaczenie współzależności w stosunkach międzynarodowych           15

1.2. Przyczyny wrażliwości gospodarki Ukrainy na energetyczny nacisk Federacji Rosyjskiej          24

      1. Produkt krajowy brutto Ukrainy i jego główne determinanty               25
      2. Bilans płatniczy Ukrainy i jego zasadnicze elementy                32
      3. Kształtowanie się budżetu Ukrainy              34
      4. Stan zadłużenia Ukrainy 35

1.3. Rola sektora energetycznego w gospodarce Ukrainy        37

      1. Sektorowa struktura wartości dodanej brutto na Ukrainie    38
      2. Energochłonność gospodarki Ukrainy        40
      3. Wytwarzanie i import energii na Ukrainie 42
      4. Paliwowa struktura podaży energii na Ukrainie        48

1.4. Główne wewnętrzne problemy energetyki Ukrainy          50

      1. Oligarchizacja sektora energetycznego      50
      2. Ułomności funkcjonowania rynków gazu i energii elektrycznej            54
      3. Niska dynamika wzrostu krajowego wydobycia gazu               56

 

2. Instrumenty energetycznego oddziaływania Federacji Rosyjskiej na gospodarkę Ukrainy       59

2.1. Rola polityki energetycznej Federacji Rosyjskiej w kształtowaniu relacji zewnętrznych            59

2.2. Powodowanie sytuacji kryzysowych w energetyce i gospodarce Ukrainy    62

      1. Wywoływanie kryzysów gazowych              62
      2. Możliwość kreowania niedoborów paliw płynnych 66
      3. Wykorzystywanie zależności Ukrainy od dostaw antracytu i koksu      71
      4. Możliwość wpływania na funkcjonowanie energetyki jądrowej           72
      5. Cyberataki na systemy energetyczne         73
    2. Utrwalanie zależności Ukrainy od dostaw surowców energetycznych i paliw z Federacji Rosyjskiej     74
      1. Utrudnianie realizacji dostaw gazu ze źródeł alternatywnych                74
      2. Ograniczanie produkcji paliw płynnych na Ukrainie                76
      3. Próby przejęcia kontroli nad ukraińskim gazowym systemem przesyłowym      79

2.4. Ograniczanie roli Ukrainy jako państwa tranzytowego gazu             80

      1. Znaczenie dochodów z tytułu tranzytu rosyjskiego gazu dla ukraińskiej gospodarki        80
      2. Znaczenie ukraińskiego GTS w przesyle rosyjskiego gazu       84
      3. Budowa alternatywnych tras przesyłu gazu               86

2.5. Sprzyjanie destabilizacji funkcjonowania energetyki i gospodarki Ukrainy   91

      1. Federacja Rosyjska wobec ukraińskich reform energetyki i gospodarki             91
      2. Główne kierunki wykorzystywania ukraińskich struktur oligarchicznych            93
      3. Działania na rzecz osłabienia bezpieczeństwa energetycznego Ukrainy             99

 

  1. Ukraińskie działania na rzecz ograniczania zakresu i skutków stosowania instrumentów energetycznego nacisku przez Federację Rosyjską         103

3.1. Istota i zasadnicze kategorie działań      103

3.2. Działania o charakterze krajowym          106

      1. Główne kierunki reformowania sektora energetycznego      106
      2. Dążenie do wzrostu krajowego wydobycia gazu       114
      3. Ograniczenie zapotrzebowania na węgiel grup antracytowych            120
      4. Rozwój odnawialnych źródeł energii          120
      5. Poprawa efektywności energetycznej        123

3.3. Działania o charakterze krajowo-międzynarodowym         125

      1. Zastąpienie importu gazu z Federacji Rosyjskiej       125
      2. Ograniczenie dostaw paliwa jądrowego z Federacji Rosyjskiej             129
      3. Integracja systemu elektroenergetycznego z systemem europejskim                130
      4. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej kraju         132

3.4. Działania w wymiarze międzynarodowym            137

      1. Zabieganie o wsparcie państw oraz organizacji i instytucji międzynarodowych                137
      2. Działania na rzecz utrzymania statusu państwa tranzytowego               141
      3. Ujawnianie niezgodnych z prawem praktyk Gazpromu           147
      4. Korzystanie z orzecznictwa międzynarodowych organów arbitrażowych           151

 

Podsumowanie i wnioski 154

Bibliografia         157

Spis tabel            171

Spis rysunków    173

  • Tytuł: Zależność gospodarki Ukrainy od stanu relacji energetycznych z Federacją Rosyjską
  • Autor: Tomasz Motowidlak
  • ISBN: 978-83-8220-410-0, 9788382204100
  • Data wydania: 2021-04-23
  • Format: Ebook
  • Identyfikator pozycji: e_211a
  • Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego