Helion


Szczegóły ebooka

 
Myślenie w edukacji

Myślenie w edukacji

Matthew Lipman

Kup pozycję na ebookpoint.pl

Tłumaczenie publikacji M. Lipmana (1923–2010) – klasyka teorii edukacji, twórcy programu Philosophy for Children, który zapoczątkował nowy ruch edukacyjny ukierunkowany na rozwijanie myślenia. Książka stanowi syntezę wiedzy na ten temat. Autor skupia się na trzech formach myślenia: twórczym, krytycznym I troskliwym oraz sposobach Ich rozwijania.

Publikacja dla pedagogów, nauczycieli, edukatorów, studentów pedagogiki i innych kierunków humanistyczno-społecznych, badaczy edukacji, filozofów – dla wszystkich zainteresowanych sposobami postępowania umożliwiającymi uczniom na wszystkich poziomach kształcenia stanie się ludźmi bardziej refleksyjnymi, rozumniejszymi i rozsądniejszymi. Lipman nie tylko przedstawia podstawy rzemiosła myślenia i sądzenia, ale pokazuje również, jak podstawowe narzędzie ukierunkowywania edukacji na myślenie – wspólnotę dociekania – można wykorzystać do zmniejszenia przemocy w klasie szkolnej i udoskonalenia kształcenia dzieci z grup ryzyka. Dla praktyki pedagogicznej cenne są zwłaszcza przykłady naturalnych sytuacji szkolnych (instruktażowe dialogi, cytowane pytania). Mogą one dostarczyć nauczycielom ogólnych wskazówek, w jaki sposób konstruował własną praktykę edukacyjną ukierunkowaną na myślenie.

Parafrazując tytuł książki i łącząc go z serią wydawniczą: edukacja ukierunkowana na myślenie to mądra edukacja – taka, która w przemyślany sposób prowadzi uczniów i nauczycieli ku mądrości.

Dr hab. Iwona Czaja-Chudyba, prof. UP

 

W serii ukazały się:

E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne

E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej

E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży

E. Płóciennik, Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania

J. Sternberg, L. Jarvin, E. L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces

Pobojewska, Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka

Czaja-Chudyba, Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej

K. J. Szmidt, E. Płóciennik, Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie

Wprowadzenie do wydania polskiego (Anna Łagodzka)               11

Podziękowania 21

Wstęp do drugiego wydania      23

 

Część pierwsza. Edukacja ukierunkowana na myślenie               29

 

1. Refleksyjny model praktyki edukacyjnej       31

Racjonalność jako zasada porządkująca               33

Kształcenie bez myślenia            34

Normalna praktyka edukacji przeciwstawiona krytycznej            37

Restrukturyzacja praktyki edukacyjnej 40

Edukacja jako dociekanie            42

 

2. Różne podejścia do nauczania ukierunkowanego na myślenie           51

Pojawienie się ruchu krytycznego myślenia       51

Krytyczne myślenie a wpajanie przekonania      69

Alternatywne podejścia do uczenia praktycznego rozumowania             73

Nauczanie ukierunkowane na budowanie połączeń, przeniesienie i przekład   78

Niektóre charakterystyki krytycznego myślenia               80

 

3. Przeszkody i nieporozumienia w nauczaniu ukierunkowanym na myślenie 89

Przeszkody konceptualne we wzmacnianiu myślenia    89

Kilka nieporozumień dotyczących nauczania ukierunkowanego na krytyczne myślenie                99

 

Część druga. Wspólnoty dociekania      109

 

4. Myślenie we wspólnocie       111

Co wytwarza wspólnotę i co wytwarza wspólnota          111

Podążanie za argumentem tam, dokąd prowadzi            112

Logika dyskursu konwersacyjnego         115

Sztuka rozmowy              116

Struktura dialogu            118

Dialog i wspólnota          119

Uczenie się z doświadczenia innych       121

Rola wspólnoty dociekania w edukacji  122

Formowanie wspólnot dociekania          129

Epistemologiczny status dyskusji we wspólnocie dociekania      131

 

5. Wspólnoty dociekania jako podejście redukujące przemoc 133

Edukacja, nie indoktrynacja       133

Do jakich kryteriów możemy się odwoływać?   136

Przemoc i usprawiedliwienie     140

Wzmacnianie sądzenia przez pracę poznawczą 145

Wspólnota dociekania w edukacji ukierunkowanej na wartości i znaczenia        148

Redukcja przemocy w otoczeniu szkolnym         150

 

Część trzecia. Koordynacja składników                155

 

6. Emocje w myśleniu i edukacji             157

Emocje i edukacja           157

Czy jest paradygmatyczna wersja myślenia emotywnego?         160

Czy możemy kształcić pod względem emocjonalnym?  161

Emocje i język   163

Zgrupowania słów służące rozwojowi płynnego nazywania emocji        165

 

7. Akty umysłowe           169

Świadomość a spełnianie aktów umysłowych   169

Uświadamianie sobie swoich aktów umysłowych           172

Akty umysłowe jako dokonania               173

Nastawienia zdaniowe                 176

Ruch epistemiczny: akty i stany umysłowe mogą się rozwinąć w umiejętności myślowe              179

Rozwijanie się ruchów umysłowych w filozoficzny dialog            181

Przez szkło powiększające: bliższe spojrzenie na to, jak filozofia może doskonalić myślenie      187

 

8. Umiejętności myślowe           193

O uczeniu dzieci umiejętności myślowych           193

Umiejętności i znaczenia             202

Cztery główne odmiany umiejętności myślowych           207

Czy warto uczyć rozumowania?               215

Umiejętności i ich koordynacja                 216

Od umiejętności podstawowych do przedmiotów nauczanych w szkole podstawowej                219

Granice umiejętności    220

 

Część czwarta. Edukacja ukierunkowana na doskonalenie myślenia     225

 

9. Transakcyjne wymiary myślenia         227

Myślenie wielowymiarowe        227

Prawo do bycia zdolnym do myślenia    232

 

10. Edukacja ukierunkowana na krytyczne myślenie     235

Czym może być krytyczne myślenie       235

Praktyka rozumowania – zachowania uczniów oznaczające konkluzje   253

Kształcenie profesjonalistów a kultywowanie sądzenia               255

Krytyczne myślenie a błędy nieformalne             260

 

11. Edukacja ukierunkowana na twórcze myślenie        273

Prymarny aspekt dzieła sztuki jako standard dzieła        273

Twórcze myślenie w perspektywie krytycznej  274

Świeżość, problematyczność i zrozumiałość       277

Myślenie poszerzające 279

Myślenie nieposłuszne                281

Myślenie majeutyczne 282

Twórcze i troskliwe myślenie     283

Twórcze i krytyczne myślenie    284

Ruchy poznawcze w procesie twórczego myślenia         285

Twórczość i dialog we wspólnocie dociekania    286

Twórczość i samodzielne myślenie         288

 

12. Edukacja ukierunkowana na troskliwe myślenie     291

Miejsce uczuć w myśleniu          291

Troskliwe myślenie jako troska o sprawy, które mają dla nas znaczenie               292

Niektóre rodzaje troskliwego myślenia                294

 

13. Wzmacnianie władzy sądzenia         303

Wdrożenie nauczania ukierunkowanego na doskonalenie sądzenia       303

Krytyczny, twórczy i troskliwy sąd           305

Połączenie tego, co uniwersalne, z tym, co partykularne             308

Trzy porządki sądu          310

Sądzenie jako kółko wahadłowe w środowiskach edukacyjnych             320

Sądy jako ekspresja osób            323

 

Bibliografia        325

 

Indeks nazwisk 339

Indeks przedmiotowy   343

Posłowie do wydania polskiego (Iwona Czaja-Chudyba)              349