E-book details

Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914

Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914

Jarosław Kita

Ebook

Historia miast przeżywa obecnie wyraźny rozkwit, o czym świadczą liczne publikacje przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii.

Monografia będąca efektem pracy ponad 20 autorów poświęcona jest dziejom Łodzi w latach 1820-1914, a więc czasom, kiedy niewielkie rolnicze miasteczko przekształciło się w wielki przemysłowy ośrodek miejski. Można w nim odnaleźć także informacje o przeszłości podłódzkich wsi, obecnie dzielnic miasta, w których wówczas zamieszkiwały dziesiątki tysięcy ludzi. Historia Łodzi przemysłowej cieszyła się od lat największym zainteresowaniem badaczy, dlatego autorzy stanęli przed trudnym zadaniem innego, nowatorskiego jej ujęcia. Porządkują zatem dotychczasowe ustalenia, ale również odkrywają przed Czytelnikiem nowe fakty. Narracja podporządkowana jest przede wszystkim przybliżeniu wieloaspektowego życia kształtującej się nowoczesnej społeczności miasta. Tekst główny uzupełniają kapsuły zawierające fragmenty wartościowych źródeł, biogramy i ciekawostki oraz ilustracje. To książka o Łodzi, która stała się "ziemią obiecaną".

Wstęp (Jarosław Kita)      7
Część I. Rozwój Łodzi przemysłowej w latach zaborów      15
Początki (1820–1831) (Krzysztof P. Woźniak)      17
Okres powolnego rozwoju (1831–1864) (Jarosław Kita)      41
Okres gwałtownego rozkwitu (1865–1897) (Wiesław Puś)      81
Czas przełomu (1897–1914) (Kamil Śmiechowski)      123
Miasto pracy      128
„Sierota bez ojca i matki…”      134
Miasto rewolucji      143
Walki bratobójcze i lokaut      149
Rozkwit życia społecznego. Bilans rewolucji      154
Przed Wielką Wojną      158
Część II. Łodzianie      163
Narodowości i wyznania      165
Niemcy i ewangelicy (Krzysztof P. Woźniak)      165
Żydzi (Wiesław Puś)      186
Rosjanie i prawosławni (Violetta Wiernicka)      211
Katolicyzm i jego wyznawcy (Ewelina M. Kostrzewska)      225
Narodziny nowoczesnej społeczności      251
Fabrykanci i kupcy (Wiesław Puś)      251
Inteligencja (Marzena Iwańska)      274
Drobnomieszczaństwo (Krzysztof P. Woźniak)      290
Robotnicy (Grażyna E. Karpińska, Marta Sikorska)      302
Łodzianki (Marta Sikorska)      325
Część III. Przestrzeń miejska      339
Rozwój przestrzenny miasta. Urbanistyka Łodzi 1820–1914 (Krzysztof Stefański)      341
Wytyczenie osad przemysłowych: Nowe Miasto i Łódka      341
Nowa Dzielnica i przemiany przestrzenne w latach 1830–1870      348
Okres „Ziemi obiecanej”      355
Łódzkie nekropolie (Krzysztof Stefański, Irmina Gadowska)      367
Rodzina miast, czyli w stronę aglomeracji łódzkiej (Kamil Śmiechowski)      375
Architektura Łodzi 1820–1914 (Daria Rutkowska-Siuda)      391
Architektura przemysłowa      391
Typ łódzkiej rezydencji      398
Budowle mieszkalne      408
Budowle użyteczności publicznej      429
Świątynie i domy modlitwy      442
Architektoniczna różnorodność Łodzi około 1900 roku. Czy style historyczne miały znaczenie? (Piotr Gryglewski)      453
Część IV. Życie łodzian w mieście przemysłowym      469
Szkolnictwo i edukacja (Marta Sikorska)      471
Szkolnictwo elementarne      474
Szkolnictwo elementarne prywatne      477
Szkoły rzemieślniczo-niedzielne      478
Szkoły fabryczne      479
Szkolnictwo ewangelickie      480
Szkolnictwo żydowskie      482
Szkolnictwo średnie      483
Szkolnictwo zawodowe      485
Szkolnictwo żeńskie      486
Opieka zdrowotna i dobroczynność (Joanna Sosnowska)      495
Kultura elit i kultura masowa w mieście przemysłowym (Kamil Śmiechowski)      523
Środowiska artystyczne      533
Środowisko artystów łódzkich (Irmina Gadowska)      533
Polska scena teatralna (Grzegorz Markiewicz)      545
Życie muzyczne (Grzegorz Markiewicz)      557
Literatura piękna i prasa      565
Literatura piękna (Karolina Kołodziej)      565
Prasa i publicystyka (Kamil Śmiechowski)      575
Sport i rekreacja (Anna Śmiechowicz)      589
Folklor miasta i obyczaje jego mieszkańców 
(Grażyna E. Karpińska, Katarzyna Orszulak-Dudkowska)      607
Zabawy i rozrywki      607
Obyczaje i folklor w środowisku robotniczym      613
Język łodzian w wieku XIX (Elżbieta Umińska-Tytoń)      625
Pieczęcie i herb Łodzi. Część 2: Do początku XX wieku (Marek Adamczewski)      637
Aneks. Spis burmistrzów i prezydentów Łodzi 1820–1914      655
Wykaz skrótów      657
Bibliografia      659
Dawne ulice i place Łodzi      689
Wykaz rycin      695
Wykaz kapsuł      711
Wykaz tabel      715
Indeks nazw osobowych      717
Indeks nazw miejscowych      737

  • Title: Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914
  • Author: Jarosław Kita
  • ISBN: 978-83-8331-296-5, 9788383312965
  • Date of issue: 2023-11-20
  • Format: Ebook
  • Item ID: e_3qam
  • Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego