57. Naukowa Konferencja Pszczelarska, Cieszyn 2020. Artykuły pokonferencyjne

red. Zbgniew Kołtowski, red. Mirosław Nakonieczny, red. Agata Nicewicz, red. Łukasz Nicewicz

Monografia zawiera niepublikowane wcześniej, oryginalne prace badawcze i przeglądowe przedstawione na 57. Naukowej Konferencji Pszczelarskiej, która odbyła się w marcu 2020 roku w Cieszynie. Głównym celem wydania publikacji jest chęć utrwalenia dorobku naukowego konferencji. Chociaż była to już 57. jej edycja, inicjatywa wydawnicza została podjęta po raz pierwszy. Duża część zawartych w tomie materiałów to wstępne, pilotażowe wyniki z przeprowadzonych badań. Zostały one poddane ocenie recenzenta i – uzyskawszy jego akceptację – są prezentowane czytelnikom. Sprzyja to idei wymiany myśli, co służy zarówno doskonaleniu warsztatu badawczego, jak i poszerzaniu horyzontów myślowych. Wartość naukowa artykułów, potwierdzona recenzjami, stanowi wiarygodne źródło wiedzy dla popularyzatorów nauki. Niniejsza publikacja dostępna jest również w wersji elektronicznej w systemie Open Access.

Biebrza. Opowieści o rzece, mokradłach, olsach i grądzikach, leśnych duktach i wspaniałej Carskiej Drodze, a także o życiu zwierząt i biebrzniętych ludzi na bagnie, które wciąga tak, że już nie pójdziesz dalej

Grzegorz Kłosowski, Tomasz Kłosowski

O KSIĄŻCE Za czasów PRL-u dolina Biebrzy nie była szerzej znana. Poza nielicznym gronem przyrodników odwiedzali ją głównie wędkarze i myśliwi. Biebrzańskie bagna były traktowane jako ziemie diaboliczne i wsysające, siedliska demonów i różnych wstrętnych istot kochających życie w błocie. A przede wszystkim - jako haniebne świadectwo zaniedbania i biedy regionu, godne jak najszybszego wymazania z krajobrazu. Tymczasem pojawiły się hasła głoszące, że "bagna są dobre", nawoływania do ich ochrony, a nawet do odtwarzania zniszczonych wcześniej obszarów podmokłych. Troszczyć się o ten przeklęty, błotnisty padół? Jeszcze parę lat wcześniej to się nikomu nie mieściło w głowie! A jednak! Dziś dolina Biebrzy otoczona jest troskliwą ochroną, a na bagna co roku Carską Drogą walą tłumy spragnionych dzikości turystów. I właśnie dla nich jest ta "księga Biebrzy", pełna opowieści o niezwykłej rzece, torfowiskach, życiu zwierząt i unikalnej przyrodzie, a także o ludziach, którzy nad Biebrzę zjechali i już zostali, oddając duszę i serce tej krainie... To opowieść także dla tych, którym - zakochanym w tym krajobrazie po uszy - opowiadania o tej części świata nigdy dość... Biebrza. Opowieści o rzece, mokradłach, olsach i grądzikach, leśnych duktach i wspaniałej Carskiej Drodze, a także o życiu zwierząt i biebrzniętych ludzi na bagnie, które wciąga tak, że już nie pójdziesz dalej nie jest książką zwykłą. To wyznanie miłości do krainy, którą bracia Kłosowscy po raz pierwszy odwiedzili pięćdziesiąt lat temu i... tak już zostali. To opowieść o krainie, która ich ukształtowała... Zanurzmy się w tej opowieści... Posłuchajmy... Kolorowe fotografie braci Kłosowskich są znakomitym dopełnieniem tej tętniącej biebrzańskim życiem księgi... O AUTORACH: Grzegorz Kłosowski (ur. 1953 r.), artysta malarz po Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, odłożył pędzel na rzecz obiektywu i zamiast farbami maluje światłem. Pędzel, z jakim teraz najczęściej ma do czynienia, to koniec ogona któregoś z dzikich mieszkańców naszych puszcz i mokradeł. Specjalizuje się w fotografowaniu zwierząt, wykonał większą część zdjęć przyrodniczych tandemu braci Kłosowskich, także prawie wszystkie w tej książce. Jego brat bliźniak, Stanisław Kłosowski, jest profesorem biologii. Grzegorz wspólnie z braćmi wydał kilkanaście albumów i książek. Pierwszą były Ptaki biebrzańskich bagien, a ostatnimi z kolei albumy Biebrza i Droga. Tomasz Kłosowski (ur. 1949 r.), dziennikarz i fotograf, umknął z cywilizowanego świata, także z uczelnianych ław, w dzikie bagna Biebrzy, by podpatrywać i fotografować przyrodę. Tu zdziczał, ale z czasem zdobyte doświadczenia i wiedza pozwoliły mu wrócić na łono cywilizacji. Zaczął bowiem pisać artykuły, książki o przyrodzie, występować w radiu i telewizji. Prowadził programy, takie jak "Zwierzozbliżenia", "Naturomania", "Dzika Polska", "Tańczący z naturą" czy ostatnio "Gawędy Kłosowskiego". Jest autorem tekstów w tej książce. W 2022 roku, nakładem wydawnictwa Paśny Buriat, ukazała się ich wspólna książka pt. Bracia mniejsi i więksi. Opowieści o mieszkańcach z krainy Biebrzy i nie tylko. FRAGMENT KSIĄŻKI: "Bagno - czym jest naprawdę? Gdy niemal 40 lat temu omawiałem z wydawnictwem treść naszej pierwszej książki z bagnem w tytule, siwa pani redaktor wstała i poszła do serwantki po słownik, by znaleźć znaczenie tego słowa. Jest ono niejednolite - nawet gdy odnosi się tylko do przyrodniczych siedlisk; istnieje też wiele słów stanowiących jego odpowiedniki i synonimy. Kto jednak przeszedł po prawdziwym bagnie, wie, czym ono jest. Czuje to pod nogami, w powietrzu nad głową, w przestrzeni akustycznej. Aż dech zapiera... Zresztą nie tylko z wrażenia, lecz także z powodu wysiłku podczas wyciągania nóg z nabiegłej wodą, uginającej się pod nogami kołderki. Wokół pustka. Gdzieś tam sterczy samotna brzózka - niczym chorągiew zatknięta przez kogoś, kto szczyci się zdobyciem tego smętnego, utrudniającego każdy krok uroczyska. Ta przestrzeń wręcz onieśmiela. I zadziwia: że coś takiego mogło uchować się w samym centrum cywilizowanej Europy".

Bioenergetyka i biochemia tlenowego wysiłku fizycznego dla studentów i trenerów oraz wszystkich tych, którzy są ciekawi, skąd bierze się energia do pracy mięśni (wyd. 3 popr.)

Jacek Borkowski

Wysiłek fizyczny może być energetycznie zasilany na kilka sposobów. Większości energii potrzebnej człowiekowi dostarczają przemiany tlenowe. Książka zawiera informacje na temat ATP, cyklu Krebsa, cyklu Corich, lipolizy i wielu innych reakcji niezbędnych do wytworzenia energii do pracy mięśni. Mimo iż publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów akademii wychowania fizycznego, trenerów i sportowców, każdy, kto interesuje się wysiłkiem fizycznym, znajdzie w niej coś ciekawego. W trzecim wydaniu uwzględnione zostały nowe odkrycia wyjaśniające mechanizmy lipolizy w tkance tłuszczowej i mięśniowej. Uwzględniono również najnowsze ustalenia na temat powiązania pomiędzy glikolizą a cyklem kwasu cytrynowego (Krebsa) oraz metabolizmu mleczanu w spoczynku, wysiłku i wypoczynku. Książkę uzupełnia skrótowe omówienie wysiłkowych aspektów metabolizmu glukozy i glikogenu – glikolizy i szlaku pentozofosforanowego.

CBRN. Security Manager Handbook

Michał Bijak

Project “Support for European Union action in the field of CBRN security managers education” SE-CBRN-URE is funded by European Commission, The Directorate-General for Migration and Home Affairs (DG HOME) from Internal Security Fund – Police, call “Implementation of the EU CBRN Action Plan, the EU Action Plan on enhancing the security of explosives and the European programme of critical infrastructure protection”. Total project budget – 684 377 Euro (EU contribution – 615 940 Euro). Grant Agreement No. HOME/2015/ISFP/AG/CBRN/4000008459 Acts of chemical, biological, radiological and nuclear (CBRN) terrorism are four new risks that the European public has to take into consideration. With the possibility of these different forms of weapons of mass destruction (WMDs) being used in acts of terrorism, an urgent need has arisen to prevent and combat their use. The use of any of the four types of CBRN weapons in acts of terrorism could open the door to the possibility of destabilization of the European Union, and lead to undermining its economic stability, public security and social integrity. An additional problem is the constant threat of explosives, especially home-made devices, which can be used by themselves or as a release mechanism for CBRN agents.

Chrystianizm a świat zwierzęcy

Mieczysław Skrudlik

Chrystianizm a świat zwierzęcy to dogłębna, chociaż może nie do końca wyczerpująca, analiza stosunku chrześcijaństwa do zwierząt w oparciu o Pismo Święte, tradycję, a nawet legendy chrześcijańskie. Książka niezwykle interesująca, ponieważ zajmuje się zagadnieniem niezbyt często poruszanym i analizowanym z punktu widzenia religii. Na pewno zasługująca na lekturę, bo pozwalająca nie tylko poznać wiele nowych spraw, ale i zmienić pokutujące w społeczeństwie stereotypy odnoszące się do przedmiotowego zagadnienia. A oto tytuły rozdziałów: Echa tradycji kościelnej. Raj dla zwierząt. Zwierzęta a sztuka kościelna. U szczytów. Święci i zwierzęta. Kotka Najświętszej Maryi Pany. Demony. Pod opiekuńczym płaszczem Bogarodzicy. Zakończenie

Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu

Michael J. Behe

Autorem książki Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu jest Michael J. Behe, amerykański biochemik. Pierwsze, anglojęzyczne wydanie ukazało się w 1996 roku nakładem wydawnictwa Free Press. Już we wstępie autor podkreśla, że literatura naukowa zawiera wiele opisów tego, jak coś funkcjonuje (np. Układ Słoneczny). Amerykańskiego uczonego interesuje jednak pochodzenia tego, co już istnieje. Behe kieruje swoją uwagę na świat przyrody ożywionej w mikroskali i zastanawia się, czy życie na poziomie molekularnym, czyli - jak pisze - "fundament życia", może zostać wyjaśnione na podstawie losowych mutacji i doboru naturalnego. Autor prezentowanej publikacji argumentuje, że niektóre układy biologiczne - zwane przez niego mechanizmami molekularnymi - posiadają pewną cechę, która nie może zostać wyjaśniona naturalistycznie. Behe ma na myśli nieredukowalną złożoność. Zgodnie z tym ujęciem, układ nieredukowalnie złożony składa się z wielu wzajemnie dopasowanych części, które pełnią określoną funkcję. Usunięcie chociażby jednego elementu powoduje, że układ przestaje być funkcjonalny. Uczony twierdzi, że układy tego typu nie mogły powstać na gruncie darwinowskiej ewolucji kumulatywnej postępującej małymi krokami, ale są świadectwem inteligentnego projektu. Amerykański biochemik omawia w tym kontekście między innymi przykład wici bakteryjnej, która składa się z około 50 różnych typów białek i służy bakteriom jako swego rodzaju silnik obrotowy. Nie mogła ona, jak argumentuje Behe, powstać drogą stopniowych przekształceń, ponieważ na wcześniejszych etapach nie pełniłaby swojej funkcji. Aby zobrazować swój pogląd, uczony posłużył się przykładem struktury nieredukowalnie złożonej stosowanej w życiu codziennym. Mianowicie standardowa pułapka na myszy musi od razu posiadać wszystkie elementy w odpowiednim ułożeniu, ponieważ w innym przypadku nie pełniłaby określonej funkcji polegającej na łapaniu myszy. Warto zaznaczyć, że Behe jest ewolucjonistą, ale niedarwinowskim. Akceptuje on pogląd o wspólnocie pochodzenia, lecz odrzuca twierdzenie o przypadkowych mutacjach mogących doprowadzić do powstania złożonych struktur biologicznych. Książka Czarna skrzynka Darwina zawiera pozytywną argumentację na rzecz teorii inteligentnego projektu.

Dalekowzroczność. Jak biochemia ukazuje plan i celowość życia

Marcos Eberlin

Poznajcie skaczące owady wyposażone w prawdziwe koła zębate i pomysłową technologię ukrytą za potężnymi uderzeniami rawki błazna. Przyjrzyjcie się mikroskopijnym maszynom białkowym w oku ptaka, które działają niczym urządzenie GPS, ujarzmiając splątanie kwantowe. Wkroczcie do osobliwego świata roślin mięsożernych. Wspólnie ze znanym brazylijskim naukowcem, Marcosem Eberlinem, odkryjecie tysiące pomysłowych rozwiązań głównych problemów inżynieryjnych z dziedziny chemii i biologii - rozwiązań, które przeczą koncepcji ślepej ewolucji, wskazując na czynnik przypisywany wyłącznie umysłowi, czyli na dalekowzroczność. Książka "Dalekowzroczność" jest dla tych, którzy są gotowi zmierzyć się z nową perspektywą; dla tych, którzy mają otwarte umysły i nie obawiają się wyjść poza naukowe dogmaty. Marcos Eberlin zabiera nas we wciągającą podróż prowadzącą przez dziedziny chemii i biologii, która prowadzi do uchwycenia nieodzownej roli dalekowzroczności w procesach powstawania życia i Wszechświata. - Daniela de Luna Martins, profesor nadzwyczajny chemii na Federalnym Uniwersytecie Fluminense w Rio de Janeiro, Brazylia Marcos N. Eberlin jest członkiem Brazylijskiej Akademii Nauk, ma tytuł doktora chemii Uniwersytetu w Campinas. Po obronie rozprawy doktorskiej pracował na Purdue University, gdzie założył Laboratorium Thomsonowskiej Spektrometrii Mas, które zyskało dużą renomę i sprawowało nadzór nad ponad 200 magistrantami i doktorantami pracującymi obecnie na stanowiskach pracowników badawczych i specjalistów na całym świecie. Jako były prezes Międzynarodowej Fundacji Spektrometrii Mas (IMSF) i obecny prezes Brazylijskiego Stowarzyszenia Inteligentnego Projektu (TDI BRASIL) oraz Spektrometrii Mas (BrMASS), a także zdobywca prestiżowego Medalu Thomsona (2016) Eberlin cieszy się uznaniem na całym świecie, jest jednym z najbardziej produktywnych badaczy w tej dziedzinie, opublikował niemal 1000 artykułów naukowych. Eberlin napisał dwie książki: "Fomos planejados: a maior descoberta cientifica de todos os tempos" (po portugalsku) oraz "Dalekowzroczność". Seria Inteligentny Projekt to pierwsza tak ambitna i bogata propozycja na polskim rynku wydawniczym, w ramach której ukazują się książki dotyczące teorii inteligentnego projektu - Intelligent Design (ID). Autorzy zastanawiają się: czy różnorodność życia na Ziemi może być wyjaśniona wyłącznie przez procesy czysto przyrodnicze? Czy złożone struktury biologiczne mogły powstać drogą przypadku i konieczności, bez udziału inteligencji? Czy Ziemia jest tylko jedną z wielu niczym niewyróżniających się planet? Teoria inteligentnego projektu jest ogólną teorią rozpoznawania projektu. Rozpoznawanie projektu ma szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki, jak kryminalistyka, historia, kryptografia, astronomia i inżynieria. Seria Inteligentny Projekt pokazuje, że koncepcja ID powinna być stosowana również w zagadnieniach pochodzenia i rozwoju różnych form życia, a także w próbie zrozumienia nas samych.

Darwin przed sądem

Phillip E. Johnson

Autorem książki Darwin przed sądem jest Phillip E. Johnson, amerykański profesor prawa i jeden z założycieli Ruchu Inteligentnego Projektu. Pierwsze, anglojęzyczne wydanie książki ukazało się w 1991 roku nakładem wydawnictwa Regnery Gateway. Kilka lat wcześniej Johnson zapoznał się z poglądami Michaela Dentona i Richarda Dawkinsa. Uczeni ci przedstawiali różne podejścia do darwinowskiej teorii ewolucji - pierwszy jest jej krytykiem, a drugi wieloletnim zwolennikiem. Po przeczytaniu tych i innych publikacji Johnson zdecydował się przedstawić własne poglądy na temat darwinizmu. Autor zastanawia się nad różnymi scenariuszami pochodzenia i rozwoju życia na Ziemi. Twierdzi między innymi, że istniejąca różnorodność biologiczna nie mogła być efektem działania przypadkowych mutacji i doboru naturalnego. Darwinowski mechanizm ewolucji może - jak twierdzi Johnson - być jedynie odpowiedzialny za niewielkie (mikroewolucyjne) zmiany w określonych granicach. Amerykański profesor prawa podkreśla, że nie ma żadnych wiarygodnych świadectw empirycznych przemawiających na rzecz podstawowej tezy ewolucjonistów, iż nagromadzenie niewielkich zmian w budowie organizmów może prowadzić do zupełnie nowych form życia. Krytyka darwinizmu zawarta na stronach niniejszej książki dotyczy przede wszystkim postaw uczonych, którzy - jak pisze Johnson - są tak głęboko przekonani o słuszności filozoficznej zasady naturalizmu w nauce, że nawet nie biorą pod uwagę ujęć alternatywnych. Amerykański prawnik argumentuje, że w nauce należy dopuścić wyjaśnienia wykraczające poza przyjęty paradygmat naturalizmu, ponieważ tylko wtedy można dostrzec słabości obecnego punktu widzenia i poszukać innej drogi do zrozumienia różnorodnego świata przyrody.