Agnostycyzm

Ks. Fryderyk Klimke Sj

Prawdziwe poznanie człowieka i życia ludzkiego zależy w zupełności od poznania Boga. Lecz czy Boga można poznać? Czy możemy się z całą pewnością przekonać o tym, że Bóg istnieje i że jest Stwórcą oraz ostatecznym celem człowieka? Wszystko co poznajemy, jest przecież tylko to, co podpada pod nasze zmysły. Boga nie widzimy, nie słyszymy, nie smakujemy, nie dotykamy się. A rozum? Rozum nasz zdoła tylko pojąć i odkryć niektóre prawa rządzące zjawiskami przyrody, lecz jaką drogą mógłby się wznieść do poznania Boga istniejącego poza światem i ponad nim? Oto trudność, jaką podnosili raz po raz filozofowie rozmaitych kierunków i w rozmaitych czasach Spis treści: I. Pius X o agnostycyzmie II. Główne kierunki współczesnego agnostycyzmu 1. Agnostycyzm (teoretyczny) okolicznościowy 2. Agnostycyzm właściwy, czyli systematyczny a) Agnostycyzm umiarkowany b) Agnostycyzm empiryczny ) Sceptycyzm ) Relatywizm ) Pozytywizm ) Agnostycyzm empiryczny, a istnienie Boga c) Agnostycyzm skrajny czyli bezwzględny ) Filozofia immanentna ) Monizm czuciowy E. Macha ) Empiriokrytycyzm Avenariusa ) Metafizyka wobec agnostycyzmu skrajnego III. Podstawy współczesnego agnostycyzmu 1) Uzasadnienie historyczne 2) Uzasadnienie filozoficzne a) Trudności ze strony podmiotu poznania b) Trudności ze strony środków poznania c) Trudności ze strony przedmiotu poznania IV. Prawda i fałsz w agnostycyzmie

Aksjologiczne orientacje w filozofii człowieka

Ryszard Kozłowski

Aksjologiczne orientacje w filozofii człowieka to zbiór tekstów, w których wspólnym tematem jest świat osoby ludzkiej, relacje, które rozwija i wartości, dzięki którym kształtuje swoją osobową tożsamość. Żywię głęboką nadzieję, że to wartości wyznaczają stabilne punkty odniesienia dla rozwoju osobowości człowieka na możliwych poziomach i wymiarach ludzkiej egzystencji. Prócz zagadnień ogólnych, proponowane refleksje wchodzą w obszar aksjologii pedagogicznej, edukacji aksjologicznej, czy wychowania ku wartościom. Niemniej jednak ogólniejsze horyzonty namysłu zakreśla filozofia człowieka. Nawiązuję w ten sposób do wcześniejszych publikacji w tym zakresie, a przede wszystkim do książki pt. Dlaczego taki jestem? Studia z filozofii człowieka. R. Kozłowski, Dlaczego taki jestem? Studia z filozofii człowieka, Poznań 2015.

Albert Wielki

Ks. Jan Badeni

W drugim dziesiątku trzynastego wieku przybył na Uniwersytet Padewski Albert, dwudziestoletni młodzieniec z rycerskiego rodu panów na Bollstacie, urodzony w małym miasteczku szwabskim Lauingen. Na ojcowskim zamku otrzymał pierwsze wychowanie; w Padwie pod przewodnictwem swego wuja zapragnął głębiej zaczerpnąć z pucharu wiedzy i całym sercem jej się oddał. Tu poznał filozofię Arystotelesa, tu założył sam w sobie podwaliny wszystkich ówczesnych nauk, tu miał wkrótce przebyć ciężką duchowną walkę, rozstrzygającą na całe życie. Zapraszamy do odkrycia fascynującego świata Alberta Wielkiego w artykule autorstwa ks. Jana Badeni! Opowieść ta skupia się na życiu i osiągnięciach jednego z najwybitniejszych umysłów średniowiecza, Alberta Wielkiego - ucznia św. Tomasza z Akwinu. W trakcie lektury odkryjesz nie tylko niezwykłe fakty biograficzne dotyczące Alberta Wielkiego, ale także zgłębisz jego myśli i filozofię. Autor wprowadza w świat nauki, etyki, teologii i relacji międzyludzkich, dotykając kwestii związanych z naszym życiem i egzystencją. "Albert Wielki" to nie tylko zbiór informacji, to niezapomniane doświadczenie czytelnicze. Tekst ten został napisany w taki sposób, że zachęca Czytelnika do zgłębiania w historii i filozofii...

Aleksander Wat: forma życia. Studium o pisaniu, doświadczeniu, obecności

Paweł Paszek

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (1), ISSN 2720-1104   Autor książki Aleksander Wat: forma życia. Studia o pisaniu, doświadczeniu, obecności koncentruje się na zagadnieniach szczególnego doświadczenia pisania twórczego, które polega na nietypowej wspólnocie i zestroju egzystencjalnych i tekstowych struktur. Literatura jest tu rozumiana przede wszystkim jako formacja i forma życia. Pierwsza część książki opisuje kategorię doświadczenia w nowoczesności ze szczególnym uwzględnieniem doświadczenia pisania jako praktyki kształtowania obecności i podmiotowości. Dwie następne części prezentują skrupulatną lekturę oraz interpretacje dwóch ważnych dzieł Aleksandra Wata (JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka oraz Pieśni wędrowca). Ostatnia część książki zawiera rekapitulację i konkluzje rozważań.

Altermarksizm. Inny marksizm dla innego świata

Jacques Bidet, Gérard Duménil

Wbrew powszechnym dziś tendencjom do kompromisu i rezygnacji, autorzy postanowili napisać książkę zaangażowaną, która nie byłaby utopią, lecz ich wkładem w walkę rozgrywającą się na progu nowego stulecia.  •          Odbudowa. Marks stworzył wielką utopię dwudziestego wieku.  Choć doznała ona wielu porażek, Marksowskie wyzwanie pozostaje aktualne. Autorzy starają się je zrekonstruować i oprzeć na stabilniejszych podstawach. Proponowana przez nich gruntowna przebudowa teoretyczna korzysta jednocześnie z narzędzi filozofii i ekonomii, czerpie z historii i socjologii. •          Nowy marksizm. Współczesne społeczeństwa są podporządkowane dwóm społecznym siłom – jedna z nich wiąże się z  własnością kapitału, druga z organizacyjnymi i kulturowymi kompetencjami specjalistów. Autorzy wzywają do zawiązania sojuszu klas podporządkowanych ze specjalistami i wyeliminowania siły związanej z własnością kapitału. Walka powinna toczyć się równolegle na dwóch frontach i doprowadzić do zniesienia wszystkich przywilejów. •          Dla nowego świata. Neoliberalizm doprowadził do końca proces tworzenia się systemu państw narodowych uporządkowanego według hierarchii imperialistycznej. Stopniowo zaczyna się w nim jednak pojawiać nowa logika rodzącego się państwa światowego, w którym dochodzi do globalnej symbiozy walki klas, walki o równość narodów oraz równość płci.              Autorzy są członkami redakcji publikowanego przez Presses Universitaires de France periodyku Actuel Marx i organizatorami międzynarodowych konferencji na temat myśli Marksa - Congrès Marx International. Gérard Duménil jest ekonomistą, kierownikiem badań w Centre National de la Recherche Scientifique. Jacques Bidet jest filozofem, emerytowanym profesorem na Uniwersytecie Paris-X. Książka ukazała się pod patronatem medialnym miesięcznika "Le Monde Diplomatique".

Analiza i konstrukcja. O metodach badania pojęć w Szkole Lwowsko-Warszawskiej

Anna Brożek

Analizę i konstrukcję pojęć powinien stosować w filozofii każdy, kto pojmuje filozofię jako naukę (a nie sztukę), kto preferuje jasność (a nie mętność) myślenia oraz porządek (a nie „głębię”) wypowiedzi. Analizowanie i konstruowanie pojęć, chociaż jest twórczym i porywającym zajęciem, rzadko przynosi wyniki błyskotliwe, znajdujące szeroki oddźwięk. Przeciwnie, stosowanie tej metody spotyka się bardzo często z niezrozumieniem zarówno ze strony zwolenników mętnej głębi, jak i ze strony tych, których zadowalają zawieszone w próżni formalizmy.   W moim głębokim przekonaniu – wbrew jednym i drugim – właśnie głównie dzięki mozolnym wysiłkom analityczno-konstrukcyjnym możliwy jest stopniowy postęp w dyscyplinach filozoficznych. Anna Brożek

Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi

Janusz Maciaszek

Profesor Ryszard Kleszcz, obchodzący jubileusz 70-lecia urodzin, należy do czołowych przedstawicieli polskiej filozofii analitycznej. Nawiązując do najlepszych wzorów uprawiania filozofii w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, podejmuje w swej twórczości naukowej wiele wątków związanych z teorią racjonalności, logiką, teorią argumentacji, a także metodologią, metafilozofią, filozofią religii oraz etyką. Prezentowany tom, wchodzący w skład serii „Bibliotheca Philosophica” zainicjowanej przez prof. Ryszarda Kleszcza, stanowi wyraz uznania dla Przyjaciela, Współpracownika, a niekiedy również Mentora autorów, którzy podarowali mu swoje artykuły.

Anarchia umysłowa i moralna. Koniec wieku XIX pod względem umysłowym. Charakterystyka znamion szczególnych

Władysław Michał Dębicki

Książka opowiada między innymi o tym, że do znamion szczególnych, którymi koniec XIX stulecia zapisał się w historii, należy przede wszystkim bezprzykładnie wielkie zamieszanie w sferze umysłowej i moralnej. Historyk może wprawdzie przytoczyć z przeszłości niejeden moment analogiczny może wymienić np. pierwsze stulecia naszej ery, czas rewolucji religijnych w wieku XVI, albo XVIII śmiało można jednak twierdzić, że takich rozmiarów i tak radykalnego charakteru, jak w wieku XIX, anarchia intelektualno-etyczna nie przybierała nigdy. Zdawać by się mogło, że treść niniejszej książki już się zdezaktualizowała nic bardziej błędnego! Bez zrozumienia tamtych czasów nie będziemy umieli zrozumieć czasów, w których dziś żyjemy. Książka absolutnie godna polecenia!

Antyfont, Dejnarchos i Likurg

Michał Bizoń, Jakub Filonik, Jan Kucharski

Niniejsza praca jest pierwszym polskim tłumaczeniem wszystkich zachowanych mów trzech spośród tzw. ‘pomniejszych mówców’ (oratores minores), Antyfonta (ok. 480 – 411 p.n.e.), Dejnarchosa (ok. 360 – ok. 290 p.n.e.) i Likurga (ok. 390 – 324 p.n.e.). Przekłady poprzedzone zostały obszernym wprowadzeniem (tak ogólnym, jak i szczegółowymi, poprzedzającymi pojedyncze mowy) i opatrzone wyczerpującym komentarzem podejmującym kwestie tekstualne, stylistyczne, prawne, historyczne i kulturowe.

Apologia Sokratesa. Kryton

Platon

Dzieło nie jest traktatem filozoficznym w zwykłym rozumieniu tego słowa, czy nawet w tym znaczeniu, w jakim traktatami filozoficznymi są inne dialogi Platona (np. Uczta). Ani sam Sokrates, ani Platon ustami Sokratesa nie roztrząsają tu żadnych szczegółowych kwestii ontologicznych lub kosmologicznych, które zaprzątały wtedy uwagę greckich filozofów. W argumentacji Sokratesa (zwłaszcza w jego rozmowie z Meletosem) można nawet dopatrzyć się błędów logicznych. Sokrates np. niesłusznie twierdzi, że nikt nie może świadomie dążyć do deprawowania innej osoby, ponieważ ta w końcu zwróciłaby się przeciwko niemu. I w historii starożytnej i współcześnie można łatwo znaleźć przykłady osób, które zdeprawowane szkodziły nie osobie odpowiedzialnej za jej zepsucie moralne, lecz innym. Sokrates tylko pozornie zbija również drugi punkt oskarżenia, twierdząc, że nie można go oskarżać jednocześnie o bezbożność i wprowadzanie nowych duchów. W rzeczywistości Anytos, Meletos i Lykon nie oskarżali go o ateizm, lecz o to, że nie uznaje bogów, których państwo uznaje, czyli religii państwowej. Była to niewątpliwie prawda. Jak powiedziano, religijność Sokratesa była bardzo głęboka, ale też całkiem innej ogólniejszej i bardziej refleksyjnej natury, niż u zwykłych Ateńczyków. Jest też prawdą, że Sokrates nie był zwolennikiem ustroju demokratycznego. Nie mógł zgodzić się z branym w Atenach za pewnik przekonaniem, że obywatele w swojej większości reprezentują mądrość. (za Wikipedią).

Arendt i Heidegger. Pedagogiczna obietnica filozofii

Paulina Sosnowska

W intelektualnej relacji Martina Heideggera i Hannah Arendt – jednych z najbardziej wpływowych myślicieli XX wieku – uwidaczniają się najistotniejsze zwroty w najnowszej filozofii oraz historii Zachodu: dramat totalitaryzmu, rozpad tradycyjnych kategorii metafizycznych i politycznych, konieczność mozolnego wykuwania nowego języka opisu rzeczywistości. Tezę książki wyraża przekonanie, że odpowiedź Arendt na filozofię Heideggera, udzielona w szerokim kontekście zmagań obojga myślicieli z filozoficzną tradycją Zachodu, otwiera także nowy horyzont do przemyślenia relacji między pedagogiką a filozofią. Praca ta rozpoczyna się od krytycznej rekonstrukcji pojęć, tradycyjnie spajających pedagogikę z filozofią. Następnie, stanowi rozwinięcie tezy Arendt o zerwaniu nici tradycji, umiejscowionej w kontekście filozofii Heideggera oraz jego uwikłania w nazizm, a także, w konsekwencji, stawia pod znakiem zapytania tradycyjną relację między filozofią a pedagogiką. W końcowych partiach książki powraca problem dialogu między filozofią, myśleniem, pedagogiką i edukacją uniwersytecką w czasie, którego ramy polityczne i etyczne wyznacza już nie ciągłość tradycji, lecz cezura XX-wiecznych totalitaryzmów. Paulina Sosnowska – adiunkt, kierownik Zakładu Filozoficznych Podstaw Pedagogiki Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego, zajmuje się filozofią wychowania oraz filozofią kontynentalną, w szczególności niemiecką. Tłumaczka literatury filozoficznej z języka niemieckiego i angielskiego.

Ateista, którego nie było, albo straszne konsekwencje złych argumentów

Andy Bannister

W ostatniej dekadzie ateizm wrócił na pierwsze strony gazet. Ma w sobie energię i wiarę: wielu zostało przekonanych, że ateistyczny sceptycyzm jest właściwie jedyną sensowną propozycją dla każdego cywilizowanego, wykształconego i nowoczesnego człowieka. Ateizm jest na topie, religia jest nudna. Jednak kiedy zaczynamy uważniej przyglądać się ateizmowi, wiele argumentów używanych na jego poparcie szybko upada. Łącząc humor z poważnymi przemyśleniami, książka „Ateista, którego nie było” uczy, w jaki sposób rozpoznawać marne argumenty oraz jak skutecznie kwestionować ogólnie przyjęte, choć nieuzasadnione twierdzenia nowego ateizmu.   Ta napisana żywym językiem, dowcipna i wciągająca książka to przemyślana i mocna krytyka nowego ateizmu kojarzonego z Richardem Dawkinsem i innymi osobami. Świetna rzecz czerpiąca garściami z najwyższej jakości myśli naukowej, filozoficznej i historycznej. Przystępnie napisane, przemyślane i pełne humoru wyzwanie skierowane w stronę wszystkich opowiadających się za nowym ateizmem. Gorąco polecam! Profesor Steve Walton, St Mary’s University, London W błyskotliwej i obalającej argumenty ateistów książce Bannister pokazuje konsekwencje stosowania argumentacji nowego ateizmu w codziennym życiu (a nie tylko, gdy snuje się dywagacje, siedząc w fotelu). Jego dzieło to szalona jazda od pouczających historyjek przez teorię do zmuszającej do myślenia końcówki. Pisząc ze swadą i wykorzystując moc wyobraźni, pokazuje, że rzekomy „bezpieczny grunt” myśli nowego ateizmu to w rzeczywistości pustka. Profesor Mary Jo Sharp, Houston Baptist University Książka Andy’ego Bannistera to ożywcze tchnienie, porcja pozytywnej energii. Zmusiła mnie do śmiechu, do łez i do myślenia. Napisana z taką werwą, że słowa wręcz wyskakują z jej stronic. Oto trzeźwo myślący chrześcijanin! Co jeszcze ma dla nas w zanadrzu autor? Adrian Plass, pisarz i mówca O autorze Doktor Andy Bannister jest dyrektorem organizacji Solas Centre for Public Christianity. Regularnie przemawia i naucza w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Europie i wielu innych miejscach świata. Podczas spotkań organizowanych przez uczelnie i Kościoły chrześcijańskie, na zjazdach przedsiębiorców, w radiu i w telewizji – Andy zwraca się zarówno do słuchaczy reprezentujących wszystkie religie, jak i do osób niewierzących, podejmując kwestie związane z wiarą, kulturą, polityką i społeczeństwem. Bannister uzyskał doktorat z badań nad islamem i prowadzi zajęcia poświęcone tej religii, angażując się w nie ze wzmożoną aktywnością po ataku terrorystycznym z 11 września 2001 roku, który zwiększył zainteresowanie islamem. Prowadził zajęcia dydaktyczne poświęcone islamowi oraz filozofii na wielu uczelniach, m.in. w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Pracuje także jako Adjunct Research Fellow w Centrum Badań nad Islamem oraz Innymi Religiami (Centre for the Study of Islam and Other Faiths) w Melbourne School of Theology. Jest także autorem pracy An Oral-Formulaic Study of the Qur’an. Ma bardzo liczne grono obserwujących go na Twitterze: @andygbannister. W czasie wolnym od podróży, wystąpień i pisania lubi chodzić po górach i fotografować. Mieszka z rodziną w Toronto. Summa Nazwa serii nawiązuje do tytułu dwóch wielkich dzieł świętego Tomasza z Akwinu, który koncentrował się na tym, że chrześcijaństwo nie podważa wartości poznania intelektualnego. Proponujemy czytelnikowi publikacje, których autorzy nie boją się rzeczowej dyskusji prowadzącej do wykazania prawdziwości chrześcijaństwa. Mamy nadzieję, że będzie to doskonała lektura i nieocenione źródło wiedzy dla tych, którzy szukają argumentów na rzecz chrześcijaństwa oraz wszystkich wątpiących, a nawet niewierzących. Ci ostatni znajdą okazję, by wypróbować swoją niewiarę.  

Bolszewizm jako prąd kulturalny i cywilizacyjny

Antoni Szymański

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Scharakteryzowanie ruchu, który bynajmniej nie zanikł, a jedynie zmienił formę i wciąż dzieje się przed naszymi oczami jest trudne, a trudność polega na tym, że prowodyrzy tegoż ruchu dokonują nieraz karkołomnych zmian i przerzucają się od jednego stanowiska do innego ze względów politycznych lub oportunistycznych. Trzeba więc zwrócić uwagę na to, co jest istotne, a pominąć to, co ma charakter oportunistyczny i koniunkturalny, co bywa wywołane bieżącą polityką i bieżącymi potrzebami. Na czym polega istotny nurt myśli i praktyki bolszewickiej i, ogólnie, lewackiej oto pytanie, na które książka niniejsza pragnie odpowiedzieć.

Bóg Darwina. Ewolucjonizm i problem zła

Cornelius G. Hunter

W książce „Bóg Darwina. Ewolucjonizm i problem zła” biofizyk Cornelius Hunter odważnie argumentuje, że teoria ewolucji, od jej stworzenia przez Karola Darwina aż do dziś, posiada uwarunkowania teologiczne. W tle relacji naukowej znajduje się relacja o zmaganiach Darwina z pytaniami o Boga, rzeczywistość i naturę Wszechświata. Hunter pokazuje, jak Darwin, nie mogąc pogodzić swojej koncepcji miłosiernego Boga z okrucieństwem, rozrzutnością i dylematami przyrody, opracował teodyceę nazywaną teorią ewolucji. Nie poprzestaje jednak na relacji historycznej. Pokazuje, że współczesna teoria ewolucji wciąż wspiera się na metafizyce Darwina.   Cornelius Hunter błyskotliwie uzasadnia swoją tezę, zgodnie z którą darwinizm jest mieszaniną dogmatu metafizycznego i stronniczych obserwacji naukowych a „w swojej istocie teoria ewolucji odnosi się do Boga, nie do nauki”.  – Phillip E. Johnson, autor książki „Darwin przed sądem”  Cornelius G. Hunter   Amerykański doktor biofizyki i biologii obliczeniowej. Studiował inżynierię lotniczą na University of Michigan w Ann Arbor w stanie Michigan. Następnie podjął studia doktoranckie na University of Illinois, po których otrzymał stopień doktora biofizyki i biologii obliczeniowej. Po studiach został zatrudniony na Biola University w La Mirada w stanie Kalifornii, gdzie prowadził wykłady na temat relacji nauka – religia. Jest autorem książek ”Darwin’s Proof: The Triumph of Religion Over Science” oraz “Science’s Blind Spot: The Unseen Religion of Scientific Naturalism”. Prowadzi również bloga, na którym omawia historyczne, teologiczne i naukowe aspekty teorii ewolucji. Cornelius G. Hunter jest członkiem Center for Science and Culture należącego do Discovery Institute.  Seria Perspektywy Nauki Jeszcze sto lat temu uczeni uważali, że nauka to przedsięwzięcie obiektywne, oparte na gromadzeniu danych empirycznych i wyciąganiu na tej podstawie wniosków, które przeradzają się w teorie. Dziś jednak wiemy, że to nie fakty, ale przede wszystkim ich interpretacje prowadzą do rozwoju nauki. Największe rewolucje w historii nauki zaszły dzięki wybitnym jednostkom, które wykazały się postawą krytyczną wobec powszechnie obowiązujących poglądów. Kopernik nie przyjął geocentryzmu Ptolemeusza, Einstein odrzucił to, co dzisiaj określamy mianem fizyki klasycznej, a Darwin nie zgodził się z tym, co w jego czasach nazywano biblijnym poglądem o niezmienności gatunków. Seria Perspektywy Nauki pokazuje, że nauka nie jest przedsięwzięciem jednolitym, że to raczej kolaż rozmaitych poglądów, hipotez i idei. Będziemy w niej przedstawiać oryginalne poglądy uczonych, którzy wykraczają poza utarte szlaki i przedstawiają czytelnikowi zupełnie nowe perspektywy w nauce. Odkrycie naukowe polega na tym, że widzisz to, co wszyscy, ale i dostrzegasz to, czego nikt nie zauważył. – Albert Szent-Györgyi, laureat Nagrody Nobla

Buddyzm dla bystrzaków. Wydanie II

Jonathan Landaw, Stephan Bodian, Gudrun Bühnemann

Fundamentalne założenia buddyzmu i jego historia Niezmienne znaczenie Dalajlamy Przewodnik po bogatej historii buddyzmu i jego współczesnej praktyce Co to znaczy być buddystą? Jakie są fundamentalne założenia tej religii? Jaka jest jej historia? Czy poszukujesz prawdy, czy zgłębiasz wiedzę o religiach, czy po prostu jesteś ciekaw, dlaczego buddyzm jest tak często praktykowany - dzięki temu przyjaznemu podręcznikowi poznasz ważne terminy, koncepcje i przyjrzysz się pochodzeniu tej fascynującej starożytnej praktyki. Przy okazji dowiesz się sporo o codziennych rytuałach, świętach, medytacji i wielu innych zagadnieniach. W książce: Filozofia buddyzmu i jego źródła Praktyka mądrości i współczucia Życie i nauki historycznego Buddy Techniki medytacji Buddyjska postawa wobec życia i śmierci Czterech mistrzów buddyjskich Wykorzystanie teorii buddyjskich w rozwiązywaniu codziennych problemów

Być czyli mieć. Próba transpozycji projektu "Przyczynków do filozofii" Martina Heideggera

Łukasz Kołoczek

Ta książka wypływa z dwóch intuicji. Po pierwsze, dzieło Heideggera podobne jest do warowni, do której nie sposób ani wejść, ani zajrzeć. Niczego ono nie ujawnia, nie nazywa, nie komunikuje. Nie ma praktycznego zastosowania i jako takie nie poddaje się przekładowi. Druga intuicja może wydawać się na pierwszy rzut oka sprzeczna z pierwszą, ale w rzeczywistości ją dopełnia: Heidegger filozofuje, dokonując przekładu i tylko w przekładzie można jego dzieło zrozumieć. Jedną z konsekwencji tego przekładowego charakteru filozofii Heideggera jest jej narodowy, niemiecki charakter (pisanie o Heideggerze po polsku sprawia, że pozostaje się po zewnętrznej stronie dzieła-warowni). Z tych dwóch intuicji wynika podwójne zadanie. Z jednej strony chodzi tu o rozszyfrowanie tego, na czym polega przekład, którego dokonuje Heidegger w Beiträge zur Philosophie, czyli na czym polega powtórzenie pierwszego, greckiego początku filozofii w języku niemieckim. Z drugiej zaś strony o rozwikłanie tego, co jest efektem tego przekładu – swoistej struktury (Gefüge) zbudowanej ze słów języka niemieckiego, w której przesyła się Bycie. Obie intuicje i to podwójne zadanie skłaniają do podjęcia wyzwania: powtórzenia Heideggerowskiego przekładu w języku polskim. Efektem tego przedsięwzięcia nie jest i nie mógłby być lepszy przekład dzieła (skoro nie poddaje się ono przekładowi), lecz odkrycie, że język polski jest także językiem myślenia Bycia. Efektem proponowanej tu transpozycji nie jest lepsze zrozumienie filozofii Heideggera, lecz próba wzniesienia warowni w żywiole polszczyzny.   Łukasz Kołoczek – doktor filozofii, badacz późnej myśli Heideggera, zajmuje się także współczesnymi teoriami kultury. Pracuje w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego. Stypendysta OaAD na Uniwersytecie w Wiedniu. Opublikował książkę Bóg Heideggera. Onto-teo-logiczny wymiar »Przyczynków do filozofii« (Kraków 2013). Swój projekt transpozycji, przedstawiony w Być czyli mieć, dopełnia odczytaniami tekstów polskiej literatury utrzymanymi w duchu komentarzy Heideggera.

Charles Sanders Peirce. Między logiką a metafizyką

Sergiusz Tokariew

Charles Sanders Peirce jest myślicielem, którego nie sposób przypisać do żadnej szkoły lub kierunku filozoficznego. Niewierny uczeń Kanta, pragmatysta odcinający się od innych pragmatystów, wybitny logik uznający siebie za idealistę. Peirce niewątpliwie wyrastał ponad doktrynalne podziały, gdyż był jednym z myślicieli, który nadał zupełnie nowy kierunek filozofii. Jego twórczość przyczyniła się bowiem do najważniejszego przełomu we współczesnej filozofii – zerwania z paradygmatem mentalistycznym i powstania paradygmatu lingwistycznego. Dlatego książka ta stanowi próbę opisania kształtowania się wspomnianego przełomu w myśli amerykańskiego filozofa w oparciu o bogaty materiał źródłowy.

Ciało i polityczność. Koncepcja cielesności w filozofii Michela Foucaulta

Wojciech Mackiewicz

Ciało i filozofia nie są biegunami zbytnio odległymi od siebie, ciało i polityka w niebezpieczny sposób mogą okazać się niemal jednym i tym samym. W czasach „płynnej nowoczesności” ciało jawi się jako byt paradoksalny: stanowi zarazem źródło i cel zabiegów politycznych. Ciało jako źródło to energia spożytkowana na pracę, natomiast ciało jako cel to matryca, na której zapisują się wypracowane zmiany. Być może zatem powinniśmy uciąć wszelkie spory i wraz z Michelem de Certeau połączyć przeciwległe bieguny w jedno „ciało-władzę”? Kaźń Damiensa dokonuje się wciąż na nowo zgodnie z wyrażonym przez Foucaulta przesłaniem: „nie istnieje prawo, które by się nie zapisywało na ciele. […] Jest ono grawerowane na pergaminie wykonanym ze skóry swych podmiotów. Wyraża się w formie korpusu praw. Prawo czyni z ciała swą księgę”. […] Ciało jako projekt filozoficzny w szczególny sposób musi pozostawać dziełem otwartym. Można, a nawet trzeba je badać, klasyfikować, nazywać i teoretycznie przekształcać, z tym jednak zastrzeżeniem, że po ukończonej pracy nie może ono w żadnym wypadku przypominać otwartego trupa, roz-czytanej księgi czy roz-pisanego zadania. Nie jest to bowiem ani możliwe, ani konieczne. Ponowoczesne użycia ciała stwarzają doskonałą okazję do rzeczywistego i pełnego otwarcia na nową estetykę, którą my, współcześni, moglibyśmy przyjąć jako niepowtarzalną okazję do suwerennego wykreowania samych siebie. Nawet jeśli, mimo wszystko, akt ten zostanie przez innych pojęty jako gra polityczna, to niechaj i tak pozostanie. Wszak zdecydowanie lepsze to niż człowiek odcieleśniony, wyzuty z wstydliwej fizjologii i zastygły w „mądrych księgach”.

Ciekawość

Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach

Dlaczego jesteśmy ciekawi świata? Czym w ogóle jest ciekawość? Kiedy staje się ona intelektualnym grzechem, który prowadzi nas do poznawczego piekła? Czy nuda jest ceną, którą płacimy za to, że czasem bywamy zaciekawieni? Ciekawość nie jest oczywistym przedmiotem refleksji. Rzadko zastanawiamy się, skąd się bierze i jakie pełni funkcje. Przyjmujemy jej istnienie bez komentarza. Tymczasem świat bez ciekawości w ogóle nie przypominałby naszego świata. Jest to potężna siła psychiczna, która pozwala nam gromadzić wiedzę i zmieniać otaczającą nas rzeczywistość. Bez zrozumienia, czym jest ciekawość, nie sposób odpowiedzieć na pytanie, kim jest człowiek. TRZECH FILOZOFÓW - TRZY PERSPEKTYWY - JEDNO POJĘCIE

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 4: Nauczyciel wartością w edukacji

red. Urszula Szuścik

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom IV Almanachu na temat Nauczyciel wartością w edukacji. W części recenzje omówiono publikację  Elżbiety Marek  Koncepcje kształcenia dzieci i nauczycieli w twórczości Ryszrda Więckowskiego   (Piotrków Trybunalski 2013). Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom IV) jest skierowany do teoretyków i praktyków historii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, historii, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych problematyką pedagogiczną.

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 6: Miejsce jako wartość kulturowa

red. Urszula Szuścik, Dorota Sieroń-Galusek

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom 6 Almanachu na temat Miejsce jako wartość kulturowa prezentuje rozważania pedagogiczne, kulturalne, społeczne nad zagadnieniem miejsca i jego wymiaru symbolicznego, kulturalnego i społecznego. W części recenzje omówiono publikację Józefy Bałachowicz, Ireny Adamek (red. naukowa), Kreatywność jako wymiar profesjonalizacji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2017, s. 264. Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom 6) jest skierowany do teoretyków i praktyków aksjologii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych wychowawczymi i kulturalnymi aspektami pedagogiki. Publikacja jest adresowana do szerokiej rzeszy nauczycieli, badaczy, animatorów kultury. Monografia może stanowić źródło inspiracji do ciekawych propozycji i badań nad wartościami symbolicznymi, kulturowymi i społecznymi miejsca w naszym życiu indywidualnym oraz zbiorowym.

C.S. Lewis kontra nowi ateiści

Peter S. Williams

W jaki sposób Clive Staples Lewis, największy apologeta chrześcijański XX wieku, odpowiedziałby na nowy ateizm Richarda Dawkinsa, Christophera Hitchensa i ich towarzyszy, z którymi spotykamy się w XXI stuleciu? Czy własna droga Lewisa od ateizmu do wiary chrześcijańskiej odpowiada na zarzuty stawiane religii przez nowych ateistów? Chrześcijański filozof Peter S. Williams w książce „C.S. Lewis kontra nowi ateiści” zabiera nas w intelektualną podróż przez teksty Lewisa, do których odwołuje się w dyskusji ze współczesnymi antyteistami.                                     Książka pokazuje zakres, głębię i aktualność apologetyki chrześcijańskiej Clive’a Staplesa Lewisa. W swych niezwykłych pracach Lewis przedstawia opis chrześcijaństwa, który obejmuje kwestie związane z etyką, estetyką i racjonalnością, lub – mówiąc inaczej – argumentuje, że wiara, która stała się udziałem świętych, jest Dobra, Piękna i Prawdziwa. Lewis broni tych wartości nie dlatego, że wierzy w „hipostazy nazw abstrakcyjnych” – lecz dlatego, iż przede wszystkim uznaje Boga za źródło wszelkiego dobra, piękna i prawdy oraz ufa, że istoty ludzkie stworzone na obraz Boga naturalnie dążą do udziału w tych boskich atrybutach. Każdy z nas, nieważne, czy jest chrześcijaninem, czy też nie, odnajduje w sobie pragnienie (które jest zarazem pragnieniem i potrzebą), aby być szczęśliwym, pięknym i prawym. Samo istnienie tego pragnienia wyraża prawdę, że Bóg spotyka nas, zanim my spotkamy Jego, że On jest naszym początkiem i końcem.  Dr Michael Ward, Senior Research Fellow, Blackfriars Hall, Oxford Peter S. Williams Chrześcijański filozof i apologeta. Od 2009 r. jest zatrudniony jako adiunkt w katedrze Communication and Worldviews w NLA University College w Norwegii. Do 2015 r. współpracował z organizacją Damaris Trust w Southampton. Jest autorem wielu książek, m.in.: „Outgrowing God? A Beginner’s Guide to Richard Dawkins and the God Debate” (Wipf and Stock, 2020), “Getting at Jesus: A Comprehensive Cri-tique of Neo-Atheist Nonsense About the Jesus of History” (Wipf and Stock, 2019), “A Faithful Guide to Philosophy: A Christian Introduction to the Love of Wisdom” (Wipf and Stock, 2019) C.S. Lewis. Rozum i Wiara „Wierzę w chrześcijaństwo tak samo jak we wschodzące słońce – nie tylko dlatego, że je widzę, ale także dlatego, iż dzięki niemu widzę wszystko inne” (C.S. Lewis) Seria wydawnicza „C.S. Lewis. Rozum i Wiara” to zbiór publikacji dotyczących twórczości i życia Clive’a Staplesa Lewisa, uznawanego za największego współczesnego chrześcijańskiego apologetę. Prezentuje intelektualne walory teizmu oraz argumentację na rzecz tezy o racjonalności przekonań teistycznych, a w szczególności chrześcijaństwa. Choć Lewis zmarł w roku 1963, jego twórczość jest wciąż aktualna. Do jego argumentów i analiz dotyczących moralności oraz społeczeństwa wciąż odwołują się zawodowi filozofowie i teologowie, a także liczni przedstawiciele obu stron filozoficzno-teologicznego sporu ateizmu z teizmem.   Na język polski zostało już przełożone wiele prac C.S. Lewisa, które cieszą się niesłabnącą popularnością. Wciąż jednak brakuje opracowań biograficznych i krytycznych oraz pogłębionych analiz jego poglądów. Seria „C.S. Lewis. Rozum i Wiara” ma wypełnić tę lukę. Publikowane w niej teksty odznaczają się naukową wnikliwością, a jednocześnie są przystępne dla szerokiego grona czytelników, tak jak twórczość samego C.S. Lewisa, który przekonywał, że dzięki chrześcijaństwu wszystko inne nabiera sensu.  

Część i całość. W stronę topoontologii

Bartłomiej Skowron

„Ta przeglądowa monografia jest książką trudną, nawet bardzo trudną. Niemniej jest ona istotnym wkładem w nowopowstającą dziedzinę filozofii, tj. topoontologię. Niewątpliwie wyzwaniem jest zmierzenie się z zaawansowanymi konstrukcjami, które przywołuje Bartłomiej Skowron. Nie waha się on balansować na granicy poznawalności. Kto jednak podejmie trud analizy owych problemów wraz z autorem, z pewnością dostrzeże, że zarówno koncepcje Skowrona, jak i dociekania omawianych przez niego krytycznie filozofów, rzucają nowe światło na wiele tradycyjnych problemów filozoficznych. Cierpliwość i wysiłek Czytelnika zaowocuje. Jestem tego pewien.” dr hab. Janusz Kaczmarek, prof. UŁ Recenzja. Czasopismo "Edukacja Filozoficzna" 73/2022 http://www.edukacja-filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/ef73/ef-73-11.pdf

Człowiek. Filozoficzne wyzwanie

Witold P. Glinkowski

Celem publikacji jest zasygnalizowanie zasadności i wagi podjęcia filozoficznych badań, zmierzających do uchwycenia iunctim między dwiema nominalnie kontradykcyjnymi względem siebie eksplikacjami bytu ludzkiego. Jedno z nich eksponuje niejednoznaczność, niejednolitość i historyczny wariabilizm, nieodrodnie towarzyszące bytowi ludzkiemu. Drugie, przeciwnie, domaga się ujawnienia i opisania tego, co składa się na swoistość bytu ludzkiego i przesądza o jego tożsamości, niezależnie od historyczno-kulturowego kontekstu, który niewątpliwie stanowi trwały horyzont ludzkiego istnienia – wciąż poszerzający się, obejmujący dziedzinę zjawisk podlegających nieustannej fluktuacji. Pytanie o człowieka – stawiane w obrębie dyskursu filozoficznego – należy do pytań równie kłopotliwych, co fundamentalnych. Jego wartość tkwi w nim samym, a jego potencjał jest zarazem potencjałem filozofii – skłania do podejmowania poszukiwań, uzasadnia ich aktualność, dowodzi tego, że filozofia nie jest intelektualną rozrywką, wyobcowaną z cywilizacyjnego kontekstu współczesności. Prezentowana monografia – dotycząca węzłowych kwestii związanych ze specyfiką filozoficznego pytania o człowieka, jego dotychczasową drogą i perspektywami – jest pierwszym tomem planowanego cyklu: Filozofia na tropie człowieka; kolejne będą poświęcone dialogicznej recepcji problematyki antropologicznej (Człowiek dialogu) oraz antropologii fundamentalnej Michaela Landmanna (Przeszłość i przyszłość antropologii fundamentalnej).