Pamięć czasu - malarstwo w czasach bankructwa duchowego

Lech Kołodziejczyk

Publikacja pt. Pamięć czasu – malarstwo w czasach bankructwa ducho­wego obejmuje ponad 50 esejów analizujących różnorodną problematykę sztuki współczesnej w kontekście mojego autorskiego doświadczenia malarskiego, a także zawiera komentarze, refleksje dotyczące wielości zagadnień kreacyjnych ujawnianych w trakcie procesów twórczych w ramach mojej działalności artystycznej. Analiza tzw. programu twórczego poszczególnych cykli malarskich: Fantomanie, Kosmogonie, Księga Słońca, Głowy, Rytmy Pamięci, Ogrody Ciemności, Baśniowe Fantazje, Wirtualne Ikony jest próbą przedstawienia i opisania założeń ideowo-tematycznych poszczególnych realizacji, a także określenia charakteru języka malarskiego, adekwatnego do artykułowanych określonych treści oraz idei. Druga część to materiał ilustracyjny – dokumentacja fotograficzna po­szcze­gólnych prac malarskich, powstających na przestrzeni 40 lat mojej aktywności artystycznej. Teksty oraz dokumentacja malarska tworzą spójną całość, a prawda i autentyzm indywidualnego, autorskiego doświadczenia malarskiego w pełni uwiarygadnia treści merytoryczne zawarte w esejach. Osią konstrukcji, kanwą stanowiącą główne założenie ideowe zarówno części teoretycznej (eseje, komentarze) oraz materiału ilustracyjnego jest próba przedstawienia dramatycznego wycofania się, zaniku, wręcz ban­kructwa doświadczenia przestrzeni duchowej w realizacjach tzw. sztuki współczesnej. Dociekania filozoficzne, refleksje na temat działalności w obrębie sztuki takich autorów, jak Platon, św. Augustyn, Pseudo-Dionizy, Grosseteste, św. Bonawentura czy mistrz Eckhart wydają się obecnie tak odległe i nieprzystające do przestrzeni mentalnej czasu obecnego, iż świa­domość kryzysu kulturowego, zaniku elementarnych punktów odniesienia staje się dramatycznym znakiem rozpadu kulturowego współczesności. W tej rozbitej, fragmentarycznej przestrzeni moja działalność malarska uzewnę­trznia głos człowieka usiłującego odnaleźć owe lekceważone, niechciane, pomijane przestrzenie duchowe, ślady porozumienia z wielką artystyczną tradycją, wysiłkami wielu dawnych mistrzów piszącymi, a także materializującymi poprzez sztukę swoje wielkie zamierzenia, idee, plany twórcze.

Pomiędzy płótnem a ekranem. Inspiracje twórczością Goi w kinie hiszpańskim

Joanna Aleksandrowicz

Książka ukazuje inspiracje twórczością Goi y Lucientes w kinie hiszpańskim na przykładzie 81 filmów z lat 1926–2011 (w polskiej dystrybucji ukazało się tylko 14 omawianych pozycji). Dominują wśród nich filmy fabularne, ale pojawiają się też dokumenty, seriale telewizyjne i animacja. Celem pracy jest ukazanie na gruncie refleksji filmoznawczej, jak zmieniało się postrzeganie Goi w jego ojczyźnie na kolejnych etapach historii i jak, również za sprawą kina, przekształcał się on w ikonę hiszpańskości. Na tle wcześniejszych badań książka jest pierwszą próbą tak szerokiego ujęcia tematu. Zastosowane metody badawcze są typowe dla komparatystyki kulturowej i wpisują się w nurt badań nad intertekstualnością przekazu filmowego. Analiza porównawcza, rozpięta pomiędzy obszarami kina i malarstwa, koncentruje się zarówno wokół sfery znaczeń dzieła, uwikłanej w różnorakie konteksty społeczno-kulturowe, jak i wokół aspektów strukturalnych, związanych z warstwą estetyczną.   Książkę poleca PortalFilmowy.pl Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Kwartalnik Filmowy” 2013, nr 82, s. 236–239

Posągi i utopie. Rzeźba jako metafora nowoczesnej formy artystycznej, podmiotowości i politycznej wspólnoty

Katarzyna Trzeciak

Posągi i utopie. Rzeźba jako metafora nowoczesnej formy artystycznej, podmiotowości i politycznej wspólnoty to opowieść o literaturze europejskiego modernizmu poprzez interpretację obecnych w niej rzeźbiarskich metafor, służących konceptualizacji problemów istotnych dla jej twórców: formy artystycznej, podmiotowości i wspólnoty. Rzeźbiarska materialność posągów i ich właściwości wywołują wiele możliwych skojarzeń – od stałości i zamknięcia materii w harmonijnym kształcie klasycystycznego artefaktu po ulotność i kruchość form Alberta Giacomettiego. Nowoczesna literatura rejestruje to zróżnicowanie i szuka w nim utopijnych projektów estetycznych, antropologicznych i politycznych, ocalających przed chaosem modernizującego się świata. Rzeźba daje bowiem poczucie niezmienności świata wobec przepływu zdarzeń, jest jego nieporuszonym punktem. Ale literacka rzeźbiarskość równie skutecznie rozbija iluzję trwałości ideału, ujawniając jego rewers – pozbawiony życia bezruch posągowego ciała. Nowoczesność jest formacją sprzecznych tendencji – pragnienie formalnej dyscypliny i porządku świata współistnieje tu z demaskacją jego sztuczności i poszukiwaniem pęknięć dyscyplinującej formy. To napięcie kumuluje się w literackich sposobach wykorzystania rzeźby. Ich różnorodność rozpina się  choćby między parnasistowskim cyzelowaniem formy poetyckiej a jego nieoczekiwanym powtórzeniem w monumentalności realizmu socjalistycznego. Literackie reprezentacje rzeźb i ich właściwości nie tylko materializują idee nowoczesności, ale ponadto służą ich weryfikacji. Techniczna precyzja formowania kształtu rzeźbiarskiego i tekstowego podszyta jest bowiem przemocą narzucania scalającej formy na nieukształtowane słowa i materiały. Książka ta jest próbą ujęcia rzeźby nie tylko jako figury opisowej, ale przede wszystkim krytycznej wobec nowoczesnych utopii sztuki i życia.

Post-Post-Soviet? Art, Politics and Society in Russia at the Turn of the Decade

red. Marta Dziewańska, Ekaterina Degot, Ilja Budraitskis

Książka opisuje rosyjską scenę artystyczną w pierwszej dekadzie XXI wieku, pokazując dynamikę zjawisk zachodzących w sztuce i polityce od momentu objęcia władzy przez Władimira Putina. Jego czasy przyniosły sztukę dostosowaną do nowego porządku: skomercjalizowaną, odciętą od rzeczywistości społecznej, finansowaną i manipulowaną przez oligarchów. Równocześnie powstał "drugi obieg" - tam odpowiedzią na systematycznie kurcząca się przestrzeń wolności była paląca potrzeba ekspresji. Symptomem podskórnych zmian w kulturze i życiu społecznym była eksplozja protestów, z których najbardziej znane są akcje kolektywu Pussy Riot. Tom zawiera rozmowy z artystami i teksty krytyczne kuratorów, akademików oraz krytyków sztuki. Całość poprzedza bogate kalendarium wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych. One of the most powerful parts of "Post-Post-Soviet?" is a simple timeline that provides side-by-side chronologies of politics and art, conveying the momentum of the escalating conflict between Russian artists, protesters and the state. The timeline shows how the appropriation of contemporary art by the Russian elite, especially the ultra-rich, has run in parallel with increasing discontent among the less affluent, and with a rising protest scene among Russian artists. A Moscow art gallery shows a socialite's exhibit of her shoe collection, arranged by color; an oligarch-funded gallery is established in an architectural monument of the Soviet avant-garde; the Kandinsky Prize ceremony is held in a suburban shopping mall called Luxury Village; the independent ARTStrelka center becomes the glamorous Strelka Institute, where you can drink a $16 Long Island iced tea. Meanwhile, young people in Novosibirsk start organizing Monstrations, 'annual May Day neo-dadaist flash mob[s]'; Pussy Riot and other groups stage a series of provocative actions; factory workers strike; politically oriented art exhibits and gallery spaces emerge; the economic crisis hits; the May 1st Congress of Creative Workers forms; sixty-six people die and more than 100 are injured after a gas blast in a Siberian mine; a guerrilla group attacks policemen in the Russian Far East; and so on. - Sophie Pinkham, "The Nation", 19 listopada 2013

Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982-1993

Jakub Banasiak

Tematem książki Jakuba Banasiaka są przeobrażenia państwowego systemu sztuki w schyłkowym PRL i w początkach transformacji ustrojowej. Wychodząc poza utarte narracje na temat kultury artystycznej lat 80. XX wieku, koncentrujące się na oporze twórców wobec komunistycznego reżimu, autor rysuje szerszy i bardziej zniuansowany obraz tego okresu. Przedstawia nie tylko polityczny, ale także społeczny, instytucjonalny i ekonomiczny kontekst ówczesnego życia artystycznego i dotykających go przemian systemowych. Na podstawie szerokiej kwerendy archiwalnej pokazuje relacje pomiędzy polityką kulturalną państwa, instytucjami sztuki, krytyką artystyczną, rynkiem sztuki, sceną młodzieżową i podziemiem artystycznym. Przyglądając się funkcjonowaniu państwowego systemu sztuki w "proteuszowych czasach" - w okresie stopniowego wychodzenia kraju z komunizmu - redefiniuje dotychczas stosowane cezury czasowe. Zwraca przy tym szczególną uwagę na znaczenie liberalizacji systemu po 1986 roku oraz procesualny charakter transformacji ustrojowej przełomu lat 80. i 90.

Przyjemność rysowania

Barbara Michalska

Ty także możesz zostać artystą Rysowanie to jedna z umiejętności uznawanych za globalne. Co to oznacza? Otóż okazuje się, że podobnie jak jazda na rowerze, prowadzenie samochodu, pisanie i czytanie, rysowanie jest czynnością, którą właściwie każdy może opanować do tego stopnia, że z czasem stanie się ona automatyczna. To pierwsza dobra wiadomość dla osób pragnących rozwinąć rysownicze umiejętności. Druga jest taka, że choć oczywiście wrodzony talent czy żmudna praca na pewno przyszłym rysownikom nie zaszkodzą, to równie ważne są entuzjazm, pasja, pomysłowość i kreatywność. Autorka skupia się w książce właśnie na tych aspektach, aby zgłębianie reguł, jakimi rządzi się rysowanie, nie przesłoniło najważniejszego: przyjemności rysowania. Barbara Michalska potrafi o tym opowiadać jak mało kto ― pod pseudonimem Elfik prowadzi poświęcony rysowaniu kanał na YouTube, subskrybowany przez ponad sto tysięcy widzów.    

(Re)interpretacje. Między praktyką twórczą a dyskursem

red. Witold Jacyków, Ryszard Solik

Niniejsza publikacja wpisuje się w obszar refleksji dotyczący interpretacji i reinterpretacji sztuki oraz wybranych tekstów kultury. Dystansuje się przy tym od wyłącznie egzegetycznego pojmowania interpretacji, dostrzegając w niej aktywność na różne sposoby konkretyzującą historycznie i kulturowo zmienną tożsamość i określoność sztuki i jej wytworów. W ten sposób aktywność interpretacji i kolejnych reinterpretacji – niejednokrotnie wyznaczających nowe otwarcia i możliwości – umiejscawiamy zarówno w domenie dyskursów teorii, jak i w przestrzeni twórczych poszukiwań i eksperymentów, artystycznych transgresji, reorganizacji, redefinicji. To spojrzenie na problem nie tylko z uwzględnieniem różnych obszarów ekspresji twórczej i refleksji teoretycznej (zajmującej się sztukami plastycznymi, malarstwem, architekturą, muzyką, oprawą muzyczną filmów czy gier), ale także – co bodaj najcenniejsze – z różnych perspektyw reinterpretacyjnych i punktów widzenia. Czytelnik znajdzie więc w pracy propozycje – teksty i dokumentację działań twórczych – zorientowane na różne cele, racje i pola aktywności interpretacji, będącej zasadniczą formę obecności i przejawiania się sztuki w kulturowej semioprzetrzeni; propozycje formułowane w kontekście różnorakich tekstów kultury, określonych strategii twórczych oraz interpretacyjnych. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zajmujących się sztuką i współczesną kulturą artystyczną, teoretyków sztuki, estetyków, kulturoznawców, w szczególności zainteresowanych zagadnieniem interpretacji, w tym także do przedstawicieli dyscyplin pokrewnych oraz studentów kierunków artystycznych.

Rysowanie dla bystrzaków. Wydanie II

Brenda Hoddinott, Jamie Combs

Poznaj tajniki rysunku Przygotuj ołówek i zabierz się do twórczej pracy Odkryj świat cyfrowy Sposób na wyzwolenie Twojego wewnętrznego artysty Książka - oparta na prostej filozofii, zgodnie z którą tylko Ty sam możesz nauczyć siebie rysowania - daje Ci narzędzia potrzebne do tego, by poznać podstawy rysunku, a potem rozwinąć się w ramach bardziej zaawansowanych technik. Nigdy nie jest za późno na odkrycie wewnętrznego artysty. A zatem przygotuj blok i ołówek i razem z tym przyjaznym dla czytelnika poradnikiem daj wyraz Twojej ekspresji artystycznej. W książce: Przybory do rysowania i techniki rysunku Darmowe narzędzia do rysowania na komputerze Instrukcje pomocne w tworzeniu iluzji przestrzennych Faktury i wzory, które czynią rysunki lepszymi Sposoby na pracę z perspektywą