Dzieje polskiej placówki dyplomatycznej w Bukareszcie (1919-1940)

Andrzej Dubicki

 Po upadku Austro-Węgier Rumunia stała się potencjalnym sprzymierzeńcem Polski w kontekście polityki wschodniej. W tym czasie stosunek obu krajów do Rosji mógł stanowić wspólny mianownik ewentualnego porozumienia. Rumuni obawiali się o przyszłość Besarabii, Polska mogła się z kolei obawiać kontestowania przez Rosję ambicji do objęcia w posiadanie dużej części kresów wschodnich. W związku z tym poszukiwanie wzajemnego porozumienia było zjawiskiem naturalnym. Dodatkowym elementem wzmacniającym współpracę był brak wzajemnych pretensji terytorialnych, co było pewnego rodzaju ewenementem w odniesieniu do innych sąsiadów odradzającej się Rzeczypospolitej. W 1938 r. Poselstwo w Bukareszcie zostało podniesione do rangi ambasady. Zasadnicze ramy czasowe książki zamykają się w latach 1918–1940, czyli od pierwszych prób utworzenia placówki do momentu likwidacji Ambasady pod naciskiem rumuńskim w listopadzie 1940 r. Rozprawa w dużej mierze opiera się na materiale źródłowym: archiwaliach oraz źródłach drukowanych. Przede wszystkim zostały uwzględnione materiały znajdujące się w Archiwum Akt Nowych oraz w jego rumuńskim odpowiedniku, czyli Arhive Istorice Centrale Bucureşti. Zgromadzone tam materiały pozwoliły na odtworzenie działalności polskich dyplomatów w Bukareszcie. Odtworzenie dziejów politycznych było możliwe dzięki wykorzystaniu mikrofilmów znajdujących się w posiadaniu strony rumuńskiej, a będących syntezą materiałów znajdujących się w polskich archiwach.

Edukacja dorosłych na Górnym Śląsku od Wiosny Ludów do wybuchu I wojny światowej

Beata Matusek

Książka składa się z 4 rozdziałów. Rozdział pierwszy ukazuje wpływ sytuacji polityczno-społecznej Górnego Śląska na rozwój edukacji dorosłych. Rozdział drugi zawiera teoretyczne podstawy rozwoju edukacji dorosłych na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX wieku. Rozdział trzeci prezentuje początki pracy oświatowej z człowiekiem dorosłym oraz przybliża sylwetki jej inicjatorów. Rozdział czwarty natomiast to spojrzenie na edukację dorosłych od strony popularyzowanych na przełomie XIX i XX wieku treści edukacyjnych. Treść rozważań stanowią trzy kierunki: edukacja ogólnokształcąca, społeczno-moralna (w tym religijna) oraz promocja zdrowego stylu życia i upowszechnianie treści zdrowotnych.

Elementy prywatne i publiczne w procesie cywilnym w świetle prac kodyfikacyjnych w Polsce (1918-1964). Studium historycznoprawne

Anna Stawarska-Rippel

Niniejsza praca jest historycznoprawnym studium, które po raz pierwszy w literaturze prawniczej przedstawia obraz zmagań kodyfikacyjnych w zakresie procedury cywilnej i ich uwarunkowań w Drugiej Rzeczypospolitej i Polsce Ludowej. Monografia traktuje o dziejach kodyfikowania polskiego procesu cywilnego na tle ewolucji tej gałęzi prawa w Europie i w świetle „rewolucji” w Polsce po drugiej wojnie światowej. Rozważania prowadzone są w kontekście zagadnienia elementów prywatnych i publicznych w procesie cywilnym, mających fundamentalne znaczenie dla kształtu i treści ustawy procesowej. Przedstawiono zarówno przebieg dwukrotnie podejmowanych w Polsce prac kodyfikacyjnych w zakresie procedury cywilnej, jak i dyskusję nad modelem ustawy procesowej w aspekcie wyznaczenia relacji pomiędzy jednostką a państwem. Monografia składa się z dwóch części: elementy prywatne i publiczne w postępowaniu spornym przed sądem pierwszej instancji oraz elementy prywatne i publiczne w systemie środków odwoławczych, które zostały poprzedzone obszernymi wprowadzeniami, zakreślającymi historyczno-polityczne, prawnoporównawcze i teoretyczne tło zasadniczych rozważań. Omówiono w nich ewolucję procesu cywilnego w XIX i XX w. w zachodniej Europie, a także odznaczający się wyraźną specyfiką socjalistyczny proces cywilny, jak też zagadnienie środków odwoławczych w nowożytnym procesie cywilnym w kontekście interesów państwa i jednostki. Studium zawiera elementy porównawcze. W odniesieniu do konstrukcji projektowanych w Polsce Odrodzonej wykraczają one poza dzielnicowe ustawy procesowe. Rozważania dotyczące dekodyfikacji i rekodyfikacji postępowania cywilnego w Polsce po drugiej wojnie światowej prowadzono z uwzględnieniem zmian zachodzących w prawie pozostałych państw demokracji ludowej w Europie oraz ich zasadniczego wzorca – radzieckiego postępowania cywilnego.

Ewolucja immunitetów mających swoje źródło w prawie międzynarodowym

Izabela Skomerska-Muchowska

Problematyka immunitetów mających swoje źródło w prawie międzynarodowym jest zagadnieniem doniosłym zarówno dla teorii, jak i praktyki prawa międzynarodowego. Instytucja immunitetów, w szczególności immunitetu państwa, znajduje swoje uzasadnienie w podstawowych zasadach systemu prawa międzynarodowego. Jednocześnie immunitety wyznaczają ramy wzajemnych relacji między państwami w zakresie wykonywania jurysdykcji. Zachodzące współcześnie zmiany, takie jak wzmocnienie pozycji jednostki, w szczególności ochrony jej praw podstawowych, czy coraz częstsze wchodzenie państwa w stosunki prywatnoprawne, powodują, że przedmiot niniejszego opracowania jest jednym z najszerzej dyskutowanych zagadnień w doktrynie zarówno prawa międzynarodowego, jak i poszczególnych dziedzin prawa krajowego, w ramach których immunitety te są realizowane. Nie ulega wątpliwości, że różne postaci immunitetów (w szczególności immunitet państwa, funkcjonariuszy państwa, immunitety dyplomatyczne oraz immunitet organizacji międzynarodowych) podlegają obecnie przemianom, co do ich zakresu i możliwych włączeń. Powstaje zatem pytanie, w jakim stopniu i zakresie immunitety muszą pozostać niewzruszalne w interesie utrzymania porządku międzynarodowego i zapewnienia sprawnego funkcjonowania państwa lub organizacji międzynarodowej w stosunkach międzynarodowych, w jakim zaś powinny być ograniczone, np. w interesie ochrony jednostki. Niniejsza publikacja jest próbą rozstrzygnięcia tej niezwykle istotnej dla praktyki kwestii. 

Fiscus non erubescit. O niektórych italskich podatkach rzymskiego pryncypatu

Anna Pikulska-Radomska

Książka jest pierwszą w polskiej literaturze monografią dotyczącą rzymskich podatków. To o tyle ważne, że w zakresie wiedzy o daninach publicznych rzymskiego cesarstwa panuje spore zamieszanie, nie tylko terminologiczne. Jest to w znacznej mierze spowodowane charakterem dostępnych dziś źródeł, niemal wyłącznie literackich. Skromną bazę źródłową Autorka wykorzystała w pełni, analizę prowadzi precyzyjnie, nie decyduje się na pochopne wyciąganie wniosków, a te, które formułuje, przedstawia w sposób prosty i uporządkowany. 

Infamia. Studium prawno-społeczne

Bronisław Łoziński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu REPRINT. Infamia albo bezecność. Każdy miał prawo do czci, ale kto dopuścił się czynu zagrożonego utratą honoru, tracił ją i nazywany był bezecnym, inaczej infamisem. Infamja pociągała za sobą ograniczenie w używaniu praw cywilnych i wywołanie z kraju (banicja). Tak prawo ziemskie polskie, jak prawo miejskie z Niemiec przyjęte, wyliczało kategorie rozmaitych czynów, które pociągały za sobą bezecność. Do czynów tych należało nieposłuszeństwo względem wyroków sądowych, przechowywanie złodziei, oszczerstwo po raz 4-y zapozwane itd. W pojęciach dzisiejszych wywołuje oburzenie, że do czynów bezecnych zaliczano, gdy szlachcic, osiadłszy w mieście, handlem i szynkarstwem się bawił. Oburzenie to pochodzi z prostej nieznajomości dawnych praw, urządzeń i stosunków społecznych. Szlachcic każdy z prawa i obowiązku należał do zakonu rycerskiego, na którego gotowości do obrony kraju i sprawności rycerskiej byt narodu i bezpieczeństwo Rzplita zasadzała. Stan szlachecki, jako zakon rycerski, zastępował wojsko i armię, których nie było, więc porzucenie jego szeregów miało znaczenie dzisiejszej dezercji z wojska. Już na sejmie korczyńskim za Władysława Warneńczyka naród wypowiedział, że kto by nie stawał do boju lub z innych względów od ogółu się oddzielał, takiego wszyscy mają na życiu i dobrach karać, a ma być uważany, jakoby się sam zrzekł dobrej czci i wiary. Szlachcic, który z rycerza stawał się w mieście szynkarzem lub kramarzem, uważanym być musiał przez stan rycerski za dezertera. Szynkarze np. obowiązani byli tylko do stawiania szubienic w obozach. Gdy w XVIII w. zmieniły się stosunki polityczno-społeczne, ta sama szlachta na sejmie w r. 1775 postanowiła prawo, że odtąd zajmowanie się handlem nie będzie uwłaczało czci szlacheckiej. (za: Encyklopedia staropolska Zygmunta Glogera). Niniejsza książka zawiera rozdziały: Moralne czynniki rozwoju prawa. Cenzura rzymska. Infamia. Cześć w prawie dzisiejszym. Cenzura społeczna.

Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych. Cz. 1 Jurysprudencja 2

Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht, Bartosz Wojciechowski

Oddajemy do rąk Czytelników tom opisujący jedno z najistotniejszych zagadnień prawoznawstwa – integrację nauk prawnych. Integracja ta dotyczy zarówno dziedzin, które tradycyjnie stanowią korpus wiedzy o prawie, jak i nauk powszechnie umieszczanych zdecydowanie poza horyzontem wyznaczającym obszar prawoznawstwa. Zgodnie z przyjętym zamysłem publikacja ma charakter dwudzielny. Zewnętrzne spojrzenie na zagadnienia obecne w problematyce prawa ujęto w trzech blokach problemowych: Polityka, Etyka – krytyka – literatura, Kognitywistyka – cybernetyka. Natomiast wzajemne przenikanie się wiedzy o prawie w ramach dogmatyk prawniczych, nauk historycznych oraz teorii i filozofii prawa znalazło wyraz w tekstach opatrzonych nadrzędnym tytułem: Interpretacja – język. Integracja wewnętrzna i zewnętrzna prawoznawstwa ma istotne konsekwencje dla dwóch ogromnych dyskursów społecznych – tworzenia i stosowania prawa. Wiele interesujących zagadnień stało się przedmiotem analizy w prezentowanym tomie.  

Kampania wyborcza w regulacji prawnej i w praktyce (stan prawny na 15 lipca 2015 r.)

Anna Rakowska-Trela

Kampania wyborcza jest obecnie zjawiskiem o niezwykle istotnej wadze, a jednocześnie jednym z tych etapów procedury wyborczej, które mają duże znaczenie dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw demokratycznych. Problematyka ta nie była dotychczas w sposób całościowy przedstawiona w opracowaniu o prawniczym charakterze. Przeprowadzenie analizy prawnej problematyki kampanii wyborczej jest natomiast pożądane, jako że praktyka ustrojowa w tym zakresie uwypukla liczne problemy, które pojawiają się w jej toku. Autorka przeprowadza dogłębną analizę regulacji kampanii wyborczej, zawartej w kodeksie wyborczym na tle regulacji przyjmowanej w poprzedzających kodeks ordynacjach oraz rozwiązań w innych państwach, formułując wnioski zarówno co do sposobu interpretacji przepisów, jak i postulatów de lege ferenda. Dlatego też niniejsza książka stanowi istotną pozycję w sferze prawa wyborczego, która może wzbudzić zainteresowanie nie tylko przedstawicieli nauki prawa, lecz także politologów, socjologów, a nadto polityków oraz publicystów.