Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej jako instytucjonalny zastępca prawno-procesowy Skarbu Państwa

Joanna Mucha-Kujawa

Problematyka ochrony dobra publicznego (własności publicznej), a zwłaszcza ochrony interesów majątkowych państwa oraz zastępstwa prawnego (procesowego) państwa (Skarbu Państwa) należy do zagadnień doniosłych pod względem społeczno-gospodarczym, złożonych pod względem jurydycznym, a przy tym budzących kontrowersje w doktrynie, gdyż znajdują się one na styku dwóch metod regulacyjnych: metody prywatnoprawnej i metody publicznoprawnej. W książce poddano analizie – z uwzględnieniem tła prawno-porównawczego – regulację prawną ochrony dobra publicznego (własności publicznej). W płaszczyznach gospodarczej i prawnej współistnieją w tej sferze w Europie różne i o różnym natężeniu metody regulacyjne (o charakterze publicznoprawnym i prywatnoprawnym) zarządu majątkiem państwa i reprezentacji interesów państwa (Skarbu Państwa) na gruncie prawnoprocesowym. Głównym celem rozważań prezentowanych w książce jest ocena pod kątem teoretycznoprawnym Prokuratorii Generalnej RP jako przedstawiciela ustawowego (instytucjonalnego) państwa (Skarbu Państwa) w sferze prawnoprocesowej, w tym ustalenie, czy w czasach europeizacji krajowy model reprezentacji i ochrony majątku państwa odpowiada wymogom efektywnego działania.

Rejestr przyjęć do prawa miejskiego w Sieradzu 1475-1539

Wyd. i oprac. Karol Nabiałek

Przedmiotem książki jest wydanie wpisów przyjęć do prawa miejskiego w Sieradzu w latach 1475-1539. Zasadniczą część książki stanowi edycja krytyczna tekstu źródła - wydanie drukiem odczytanego z rękopisu łacińskiego tekstu, odpowiednio opracowanego.

Rekonstrukcja kategorii bliskości w polskim systemie prawnym

Marlena Drapalska-Grochowicz

Jak pisał Martin Heidegger, "w jestestwie tkwi istotowa skłonność ku bliskości". Wyjaśnienie, co oznacza owa skłonność, nie należy jednak do łatwych zadań. Rekonstrukcja kategorii bliskości w polskim systemie prawnym stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o znaczenie bliskości w prawie z wykorzystaniem psychologicznego oglądu tego zjawiska. Choć intuicyjnie mogłoby się wydawać, że prawo i bliskość mają niewiele wspólnego, niniejsza monografia ukazuje złożone relacje, jakie między nimi zachodzą. Na nieoczywisty charakter owych relacji wpływa fakt, że na gruncie prawa przyjmuje się różne rozumienia bliskości. W zależności od tego zaś prawo może być istotnym instrumentem wspierania albo obniżania poziomu realizacji potrzeb w bliskich relacjach.

Republika Rzymska i Wielka Brytania - kilka uwag na temat konstytucji niepisanej

Tomasz Tulejski, Tomasz Banach

Autorzy proponują nowe spojrzenie na temat niepisanej konstytucji. Analizując historyczne przykłady Republiki Rzymskiej i Anglii (Wielkiej Brytanii) wskazują, że konstytucja niepisana charakteryzuje się trzema istotnymi cechami. Po pierwsze ma charakter konstytucji historycznej. Oznacza to, że głównym sposobem jej legitymizacji jest starożytne pochodzenie. Po drugie, konstytucja niepisana ma charakter polityczny, a zatem wywodzi się z praktyki danego systemu politycznego. Zmiany konstytucyjne wymuszane są przez wystąpienie kryzysu politycznego lub społecznego lub istotne zmiany społeczne, których nie da się rozwiązać w ramach obecnego konstytucyjnego status quo. Po trzecie konsekwencją wspomnianych cech jest niepowtarzalność źródeł niepisanej konstytucji, na którą składają się normy o różnym charakterze, zwykle niejednolite ontologicznie.

Republika versus monarchia. Myśl polityczna i prawna Andrzeja Maksymiliana Fredry

Marek Tracz-Tryniecki

Pierwsza w literaturze przedmiotu monografia przedstawiająca całościowo myśl polityczno-prawną jednego z najbardziej znaczących pisarzy politycznych siedemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Praca analizuje podstawowe kategorie myśli Andrzeja Maksymiliana Fredry przez pryzmat ustrojowej i doktrynalnej konfrontacji republiki z monarchią, ukazując również przełożenie tego konfliktu na gospodarkę, kwestie militarne i postulaty sprawnego działania. Autor w szerokim zakresie wykorzystał pisma Fredry, przedstawiając oryginalne ujęcie tematu. - Rozprawa Marka Tracza-Trynieckiego jest najbardziej kompleksową, najstaranniej usystematyzowaną, najlepiej źródłowo udokumentowaną prezentacją siedemnastowiecznej polskiej doktryny polityczno-prawnej w literaturze przedmiotu. Bez wątpienia stanowi długo oczekiwany przełom w badaniach nad rodzimą refleksją polityczną tej epoki. prof. dr hab. Zbigniew Rau - Monografia Marka Tracza-Trynieckiego to istotne wydarzenie wydawnicze. Tekst przynosi wysoce kompetentną analizę doktryny dotychczas niemal nieznanej w nauce polskiej. Zawarte w książce rozważania są wynikiem dokonanych przez Autora niezwykle precyzyjnych badań nad pisarstwem politycznym Andrzeja Maksymiliana Fredry. Wypełniają one lukę w literaturze historycznodoktrynalnej dotyczącą ważnego twórcy XVII wieku, będącego aktywnym politykiem i zarazem osobą zdolną do formułowania abstrakcyjnych idei. Omawiana książka zasługuje na najwyższe uznanie zarówno jeśli chodzi o jej wartość naukową, jak i znaczenie poznawcze dla całego środowiska historyków. prof. dr hab. Lech Dubel

Res publica est res populi. Myśl polityczno-prawna Marka Tulliusza Cycerona

Tomasz Banach

Cyceron w księdze piątej De re publica pesymistycznie ocenia otaczającą go rzeczywistość - jego zdaniem myśl Enniusza moribus antiquis res stat Romana virisque ("obyczajami dawnymi i ludźmi wielkimi Rzym stoi") w żaden sposób nie oddaje rzeczywistości politycznej późnej republiki, ale w przekonaniu Arpinaty nie znaczy to wcale, że mądrość zawarta w tej frazie się zdezaktualizowała. W swej refleksji polityczno-prawnej wskazuje więc drogę do naprawy rzeczypospolitej, w której dawne obyczaje i wybitni mężowie odgrywają kluczową rolę. Czyni to w dialogach De re publica i De legibus poprzez prezentację trzech modeli - najlepszego ustroju, najlepszego obywatela oraz najlepszych praw. Już prima facie widać, że wyróżnione kategorie są głęboko współzależne. Zarówno obywatele, jak i prawa winny być użytecznymi dla rzeczypospolitej, a więc powinny chronić i zabezpieczać najlepszy ustrój.

Stulecie krakowskich detektywów. Wydanie nowe, zmienione i rozszerzone

Jan Widacki

Od czasu pierwszego wydania Stulecia krakowskich detektywów  w 1987 r. nauki sądowe znacznie się rozwinęły. Genetyka sądowa zrewolucjonizowała badanie śladów biologicznych. Dziś z innej perspektywy niż ta możliwa przed ponad trzydziestu laty patrzymy na dokonania epoki, którą nazwałem „stuleciem krakowskich detektywów”. Gdy pisałem tę książkę w latach osiemdziesiątych XX wieku, miałem zupełnie inne doświadczenia z kryminalistyką i medycyną sądową. Były to doświadczenia biegłego sądowego i nauczyciela akademickiego. Teraz do tych doświadczeń doszło ponad 25-letnie doświadczenie obrońcy w sprawach karnych. To zmienia ocenę wielu zdarzeń z epoki opisywanej w tej książce. Ale też ułatwia wyłuskanie z materiału historycznego tego, co najwartościowsze.  Jest to więc w znaczącej mierze książka nowa, choć zachowująca pewne elementy stałe, niezmienne, niezależne od doświadczenia  i dystansu, z jakiego na nie patrzymy. Dopóki  proces karny prowadzą ludzie, a nie roboty, bardziej lub mniej wyszukane i zaawansowane technologicznie narzędzia i metody wciąż mają tylko wartość pomocniczą. Nic nie zastąpi inteligencji tego, który tymi narzędziami czy metodami się posługuje. Nic nie zastąpi jego uczciwości i cywilnej odwagi.  Nikt też nie zastąpi biegłego, mającego oparcie w nauce, także tej instytucjonalnej, i nic nie zastąpi niezawisłości sędziowskiej, niezbędnej do uczciwego wyrokowania. Z „Przedmowy do obecnego wydania”   Jan Widacki

Testament - prawo a praktyka Królestwa Polskiego. W świetle akt notariuszy zgierskich w latach 1826-1875

Justyna Bieda

 Książka stanowi pierwsze we współczesnej literaturze kompleksowe opracowanie zagadnienia prawa testamentowego obowiązującego w Królestwie Polskim, przedstawione na tle praktyki, tj. XIX-wiecznych testamentów publicznych, własnoręcznych i tajemnych, znajdujących się w aktach kancelarii notarialnych w Zgierzu (1826–1875). W rozprawie zostały wykorzystane ówcześnie obowiązujące akty prawne (m.in. Kodeks Napoleona, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego, ustawa o organizacji notariatu) oraz bogata literatura przedmiotu, włącznie z najnowszą. Dla przybliżenia dzisiejszemu Czytelnikowi obszernego, różnorodnego, a tym samym interesującego materiału, analiza postanowień testamentów oraz przepisów prawa została poparta cytatami z zachowaniem ich oryginalnego brzmienia. Autorka kompleksowo omawia konstrukcję instytucji testamentu od strony prawnej, a przy tym łączy materię prawa spadkowego z innymi działami prawa cywilnego, szczególnie osobowego i rodzinnego, dokonuje prawidłowej egzegezy licznych norm ustawowych, jak też, co istotne, konfrontuje je z prawem współczesnym oraz nie waha się przedstawiać własnych trafnych ocen. Książka stanowi wartościową pozycję nie tylko dla historyków prawa, lecz i szerszego kręgu odbiorców. Jest oryginalnym, ważnym poznawczo przejawem erudycji i znajomości epoki.