Jurysprudencja 7/2016. Spór o poprawną interpretację Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Od pasywizmu do aktywizmu sądowego

Anna Tomza

Zagadnienie poprawnej interpretacji Konstytucji Stanów Zjednoczonych nie tylko było zawsze przedmiotem sporu amerykańskiej i europejskiej nauki prawa, lecz także angażowało szeroko pojętą opinię publiczną. W książce przedstawiono najbardziej znaczące i powszechnie akceptowane poglądy teoretyków i praktyków amerykańskiej jurysprudencji, które prowadzą czytelników "od pasywizmu do aktywizmu sądowego". Uwzględniono tekstualizm, wywodzący się z koncepcji powszechnego znaczenia (plain meaning), sformułowanej przez Oliviera W. Holmesa i oryginalizm, który skupia się - jak podkreśla Antoni G. Scalia - na poszukiwaniu koncepcji znaczenia ,,znaczenia" (meaning of meaning), a w szczególności oryginalnego znaczenia (original meaning). Specjalne miejsce zajmuje trójelementowa teoria interpretacji Konstytucji, zwana oryginalizmem semantycznym, promowana przez Lawrence'a Soluma. Licznych zwolenników ma też intencjonalizm, zbudowany na kanwie tez Stanleya Fisha, w myśl których idealnym rozstrzygnięciem sporu o interpretację jest koncepcja intencyjnego znaczenia (intention meaning). Całość zamykają ustalenia pojęciowe związane z enigmatycznym terminem, jakim jest aktywizm sądowy (judicial activism).

Jurysprudencja 8. The principle of equality as a fundamental norm in law and political philosophy

Bartosz Wojciechowski, Tomasz Bekrycht, Karolina M. Cern

Equality has been discussed for thousands years in the fields of philosophy and law and most recently in the social sciences and humanities. This discussion has raised most of the philosophical, moral, legal and political questions that are connected with the issues of justice and freedom. However, little discussion has focused on whether citizenship makes people equal or whether those who are equal are recognised as fellow citizens; whether freedom renders all people equal; whether we are equally free to differentiate ourselves from one another. Moreover, the extent to which the principle of equality should include the respect for human diversity still remains an open question.

Kampania wyborcza w regulacji prawnej i w praktyce (stan prawny na 15 lipca 2015 r.)

Anna Rakowska-Trela

Kampania wyborcza jest obecnie zjawiskiem o niezwykle istotnej wadze, a jednocześnie jednym z tych etapów procedury wyborczej, które mają duże znaczenie dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw demokratycznych. Problematyka ta nie była dotychczas w sposób całościowy przedstawiona w opracowaniu o prawniczym charakterze. Przeprowadzenie analizy prawnej problematyki kampanii wyborczej jest natomiast pożądane, jako że praktyka ustrojowa w tym zakresie uwypukla liczne problemy, które pojawiają się w jej toku. Autorka przeprowadza dogłębną analizę regulacji kampanii wyborczej, zawartej w kodeksie wyborczym na tle regulacji przyjmowanej w poprzedzających kodeks ordynacjach oraz rozwiązań w innych państwach, formułując wnioski zarówno co do sposobu interpretacji przepisów, jak i postulatów de lege ferenda. Dlatego też niniejsza książka stanowi istotną pozycję w sferze prawa wyborczego, która może wzbudzić zainteresowanie nie tylko przedstawicieli nauki prawa, lecz także politologów, socjologów, a nadto polityków oraz publicystów. 

Kodeks cywilny. Część ogólna. Skrypt z tekstu ustawy

Michał Wysocki

Kodeks cywilny. Część ogólna - Skrypt z tekstu ustawy (stan prawny: 10 lutego 2022 r.) to kompleksowe wydawnictwo, które przyda się każdemu studentowi, aplikantowi i prawnikowi chcącemu uczyć się tej tematyki. Opracowanie uwzględnia całość księgi pierwszej i zostało przygotowane zgodnie z jej systematyką. Autorska metoda stosowania wyliczeń i pogrubiania ważniejszych fragmentów tekstu zapewnia szybką i satysfakcjonującą naukę.

Kodeks wyborczy

Agnieszka Kaszok

Kodeks Wyborczy jest fundamentalnym zbiorze zasad regulujących demokratyczny proces wyborczy. Ten dokument stanowi podstawę dla uczciwych, przejrzystych i sprawiedliwych wyborów, które są fundamentem każdego zdrowego społeczeństwa demokratycznego. Kodeks Wyborczy gwarantuje równość głosu, zapewnia ochronę praw wyborczych obywateli oraz określa procedury, które mają na celu zapewnienie uczciwości całego procesu wyborczego. Jego celem jest promowanie zaufania do demokratycznych instytucji oraz umożliwienie obywatelom aktywnego udziału w życiu publicznym poprzez wybór swoich przedstawicieli.

Koncepcja zbrodni przeciwko ludzkości w międzynarodowym prawie karnym

Michał Jan Filipek

Publikacja z serii „Rozprawy Prawnicze. Seria monograficzna Instytutu Nauk Prawnych PAN. Niniejsza praca służy trzem celom badawczym: Celem ogólnym jest określenie podstawy kryminalizacji zbrodni przeciwko ludzkości. Jego realizacji posłużyła analiza wszystkich ważniejszych międzynarodowych definicji bezprawności zbrodni przeciwko ludzkości, co wiązało się z wyróżnieniem i zbadaniem wszystkich elementów konstytutywnych tej kategorii zbrodni. Pierwszym szczegółowym celem badawczym było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy aktorzy niepaństwowi, czyli podmioty o charakterze pozapaństwowym (tzw. non-state actors), mogą zostać uznani za organizację w rozumieniu art. 7 ust. 2 lit. a StMTK. Drugim  celem była  próba udzielenia od powiedzi na pytanie, czy państwa-strony Statutu Rzymskiego są zobowiązane do inkorporowania definicji zbrodni międzynarodowych do swoich wewnętrznych systemów prawa karnego. Przyjęte w pracy rozwiązania terminologiczne są powszechnie stosowane przez zagraniczną doktrynę międzynarodowego prawa karnego. W opracowaniu wykorzystano trzy metody badawcze powszechnie stosowane w badaniach z zakresu nauk prawnych. Podstawową metodą badawczą zastosowaną w pracy jest metoda formalno-dogmatyczna. Analizie poddano regulacje zbrodni przeciwko ludzkości zawarte w szeregu instrumentów międzynarodo- woprawnych. Materiał badawczy stanowiło również orzecznictwo międzynaro- dowych trybunałów karnych oraz wybranych sądów krajowych. Ponadto wykorzystano metodę prawnohistoryczną oraz prawnoporównawczą. Metoda prawnohistoryczna zastosowana została w celu przedstawienia procesu kształtowania się podstaw prawnych penalizacji zbrodni przeciwko ludzkości oraz ewolucji koncepcji tej zbrodni w międzynarodowym prawie karnym. Metoda prawnoporównawcza umożliwiła zaś porównanie rozwiązań i koncepcji prawnych wywodzących się z prawa krajowego i międzynarodowego. Książka jest uzupełnioną wersję rozprawy doktorskiej pt. Koncepcja zbrodni przeciwko ludzkości w w świetle Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego obronionej w czerwcu 2018 r. w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

Konstytucyjne podstawy ochrony praw człowieka

red. Radosław Koper

Praca zawiera przegląd rozmaitych zagadnień dotyczących ochrony praw człowieka w relacji do norm konstytucyjnych. Stopień poszanowania praw człowieka niezmiennie stanowi istotne kryterium oceny zakresu ugruntowania struktur demokratycznych. Wskazana tematyka jest więc niezwykle ważna i aktualna w kontekście interesu społecznego i interesu indywidualnego jednostki. Autorzy poszczególnych opracowań skoncentrowali uwagę zarówno na problemach z zakresu prawa publicznego (konstytucyjnego, karnego, gospodarczego, finansowego) jak i prawa prywatnego (cywilnego), omawiając konkretne regulacje normatywne, a także przedstawiając rozważania o charakterze ogólnym i systemowym. Zeszyt naukowy jest skierowany do pracowników naukowych, studentów prawa i administracji, prawników praktyków: adwokatów, radców prawnych, sędziów, prokuratorów, notariusz.

KONWENCJA HASKA DOTYCZĄCA CYWILNYCH ASPEKTÓW UPROWADZENIA DZIECKA ZA GRANICĘ. ZAGADNIENIA WYBRANE W ŚWIETLE WYNIKÓW BADAŃ AKTOWYCH SPRAW ROZPATRYWANYCH W POLSCE W LATACH 2008-2013

Anna Natalia Schulz

Naruszenia wzajemnych uprawnień przysługujących dorosłym i małoletnim potencjalnie mogą mieć i często mają różnego rodzaju krótko- i długoterminowe skutki w sferze psychiki, zdrowia, sytuacji prawnej, ekonomicznej czy wychowawczej poszczególnych osób, których dotyczą. Sytuacja może komplikować się dodatkowo, gdy w relacjach rodzinnych występuje element narodowościowy, etniczny lub transgraniczny. Rosnąca liczba rozpadających się rodzin oraz ułatwione przez liberalizację zasad podróżowania bezprawne zatrzymania dzieci za granicą od dawna naznaczają egzystencję wielu małoletnich i ich rodzin. To samo dotyczy sytuacji, gdy wywóz małoletniego do innego państwa nastąpił z naruszeniem uprawnień osoby / osób / instytucji pozostających w państwie, w którym dotychczas znajdowało się centrum życiowe dziecka. Wpływ takiego wydarzenia na sytuację prawną zainteresowanych osób, na rozwój dziecka, jak i na całokształt relacji rodzinnych jest zazwyczaj olbrzymi.