A jeśli nie trzeba się uczyć

Tadeusz Sławek

Seria: Nowa Edukacja (1), ISSN 2720-1112   To esej kulturowy o podróży, jaką jest kształcenie (się) i o tym, jak bardzo o tym zapomnieliśmy.   Ta erudycyjna, meandryczna opowieść o kształceniu (się) będącym od-uczaniem (się), choćby nawyku szkolenia zarówno czyichś, jak i własnych przeświadczeń o świecie, powierza ów proces losowi i indywidualnej ciekawości poznawczej, pielęgnuje afirmację lektury i wielorakich relacji z życiem, skłania do twórczych zwątpień i ćwiczenia się w niezawisłości wobec rządów instytucji. Tadeusz Sławek pisze przy tym tak, że nienarzucająca się maestria jego stylu myślenia, nicująca fałszywy konstrukt mistrza, by odzyskać ideę mistrzostwa, staje się również polem od-uczania się siebie samego.   dr hab. Anita Jarzyna, prof. UŁ

Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży

Pyżalski Jacek

Książka jest merytorycznie znakomita, nowatorska, a przedstawione w niej wyniki własnych badań potwierdzają wdrażanie przez autora najwyższych standardów metodologii badań empirycznych. Przez najbliższe lata kolejne pokolenia badaczy będą się do nich odwoływać, gdyż nie da się pominąć tej książki w dalszych studiach nad przemocą wśród młodzieży i z udziałem nowych narzędzi komunikacyjnych. Niewątpliwie wpłynie ona także na potrzebę konstruowania nowych teorii socjalizacji i wychowania, a jeśli tak się stanie, to będzie najwyższej rangi wkładem Jacka Pyżalskiego w pedagogikę ponowczesnej doby. Tę publikację nie tylko warto, można, ale należy jak najszybciej przeczytać, jeśli chce się dostrzec to, co naprawdę młodzież wyczynia w wirtualnej przestrzeni, usiłując zarazem wpłynąć na tę rzeczywistą. Książka stanowi pogłębioną naukową monografię problemu agresji realizowanej przez młodzież za pomocą nowych mediów (internetu i telefonów komórkowych). Zawiera wprowadzenie teoretyczne dotyczące nowych mediów, funkcjonowania młodych ludzi w ich świecie oraz aspektów związanych z tzw. komunikacją zapośredniczoną i wpływu nowych mediów na dzieci i młodzież. Czytelnik dowie się z książki nie tylko o rozpowszechnieniu zjawiska, ale także o jego uwarunkowaniach i konsekwencjach. Autor monografii przedstawił szerokie omówienie problematyki bullyingu, cyberbullyingu wraz z charakterystyką roli sprawcy i ofiary, typologii zjawisk i ich współwystępowania. Część badawcza opiera się o trzy duże projekty badawcze reprezentatywne badania polskich gimnazjalistów, badania nauczycieli oraz studentów, w których zostały wykorzystane metody badawcze zarówno o charakterze jakościowym (wywiady, wywiady online, grupy fokusowe), jak i ilościowym (badania kwestionariuszowe). Książkę kończą wnioski dotyczące wychowania młodych ludzi w świecie nowych mediów, w szczególności w obszarze profilaktyki i interwencji związanej z agresją elektroniczną.

Aktywność asystentów rodziny. Analiza narracji w ujęciu transwersalnym

Izabela Kamińska-Jatczak

Monografia zawiera rozważania dotyczące aktywności asystentów rodzinnych. Autorka podejmuje próbę połączenia teorii naukowej - transwersalnej analizy aktywności Jeana-Marie Barbiera - z rozważaniami asystentów z pola praktyki. Jest to jednocześnie przykład wykorzystania koncepcji metateoretycznej do podejmowania refleksji nad praktyką. Publikacja może zaciekawić zarówno teoretyków, jak i refleksyjnych praktyków zajmujących się pracą socjalną z rodziną. Pierwsi mogą odnaleźć propozycję holistycznego i transwersalnego podejścia do analizowania aktywności, w którym uwzględniono różne jej przestrzenie, a drudzy - przykłady słownictwa, za pomocą którego będą mogli opisywać to, co robią w praktyce, nadając swoim wypowiedziom intencję naukową. Książka jest adresowana do osób poszukujących pogłębionego, naukowego namysłu nad praktyką pracy socjalnej.

Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Perspektywa pedagogiczno-antropologiczna

Arkadiusz Wąsiński

Autor publikacji podjął tematykę rodzicielstwa adopcyjnego małżeństw doświadczających niepowodzenia prokreacyjnego i związanej z tym niezamierzonej bezdzietności. Zaprezentował własną koncepcję autokreacji małżonków do wielowymiarowego rodzicielstwa. Proces autokreacji ujmowany całościowo obejmuje świadomą pracę nad sobą małżonków, transformatywne uczenie się biograficzne, autoformacyjne kierowanie własnym rozwojem osobowym oraz samokształtowanie ja rodzica adopcyjnego w horyzoncie agatologicznym i aksjologicznym. Złożony, wielowymiarowy charakter autokreacji został ujęty na gruncie integralnej koncepcji człowieka, a problematykę usytuowano także w kontekście antropologicznym, aksjologicznym i egzystencjalnym.

(Auto)refleksja pedagogiczna nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej. Wgląd w praktykę

Beata Oelszlaeger-Kosturek

W monografii „(Auto)refleksja pedagogiczna nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej. Wgląd w praktykę” ukazano teoretyczne, metodologiczne i empiryczne aspekty codziennej pracy nauczyciela na I etapie kształcenia. Praca dotyczy swoistej refleksji i autorefleksji nauczyciela, który na co dzień powinien umieć optymalnie zaprojektować, zaplanować i zorganizować, a następnie zrealizować, skontrolować i ocenić nie tylko pracę uczniów (w ramach procesu nauczania-uczenia się), ale i swoją własną. Podjęto próbę ukazania nowego ujęcia refleksji i autorefleksji nauczyciela w kontekście teorii uczenia się przez działanie Wojciecha Kojsa i ukazanej w jej ramach istoty działania badawczego podmiotu.

Awans zawodowych nauczyciela i dyrektora - nowe zasady. Wrzesień 2022

Michał Kowalski, Anna Trochimiuk

Publikacja została podzielona na kilka części: teorię, praktykę czyli pytania i odpowiedzi oraz dokumenty związane z awansem zawodowym. Każda z części jest z kolei podzielona na działy dotyczące poszczególnych zagadnień: - Porównania starej i nowej ścieżki awansu - Stanowiska mentora - Przygotowania do zawodu nauczyciela - Awansu na nauczyciela mianowanego i dyplomowanego. Dzięki temu dostają Państwo w swoje ręce kompleksowe informacje - kompendium wiedzy na temat nowego awansu zawodowego nauczycieli i dyrektora.

Bajki dla dyslektyków

Waleszkiewicz Kamila

Książka jest niezastąpioną pomocą w zwalczaniu problemu z nauką czytania i pisania, który nie polega na tym, jak wielu sądzi, czy dziecko nauczy się czytać i pisać, lecz na tym, jakim sposobem i w jakim czasie to osiągnie. Prezentowane w niniejszej publikacji bajki pomagają dzieciom zbudować zbiór skojarzeń ułatwiających prawidłowe rozpoznawanie liter, a dzięki zabawie uatrakcyjniają proces nauki czytania i pisania.

Bajki rymowane w biblioterapii

Łaba Agnieszka

W prezentowanych w tomiku bajkach będących podstawą mojej pracy z dziećmi - wykorzystałam rym, stąd ich nazwa bajki rymowane. Rym miał pełnić funkcję głównie instrumentacyjną, która polegała na wprowadzeniu bogatszej postaci dźwiękowej. Bohaterowie prezentowanych opowiadań borykają się z problemami, rozwiązują je i zachęcają do myślenia. Pozwalają dziecku uwierzyć w sukces. Odbiorcy moich bajek to uczniowie specjalnej szkoły podstawowej w wieku 814 lat z zaburzeniami emocjonalnymi dzieci mające kłopoty z nauką, tj. mniej zdolne, zaniedbane wychowawczo, odrzucone (w domu rodzinnym, w szkole, w grupie rówieśniczej). W publikacji przedstawiam gotowe scenariusze, dzięki którym osiągnęłam zamierzone cele. Każdy z nich był wielokrotnie sprawdzony w praktyce. Pomocne w pracy były rysunki przygotowane według własnego pomysłu. Bajki te napisałam z myślą o nauczycielach-wychowawcach, nauczycielach szkół specjalnych, bibliotekarzach, pedagogach szkolnych oraz tych wszystkich, którzy mają do czynienia z dziećmi i młodzieżą.

Between History and the Theory of Education. Methodology, Traditions, Quest

red. Agnieszka Stopińska-Pająk

Publikacja Between History and the Theory of Education. Methodology, Traditions, Quest jest zbiorem tekstów pracowników Zakładu Podstaw Pedagogiki i Historii Wychowania Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, podejmuje rozważania nad potrzebą obecności w refleksji pedagogicznej dorobku historii myśli pedagogicznej. W pierwszej części zawiera analizy metodologicznych aspektów omawianych zagadnień, których Autorzy sytuują pedagogikę i historię wychowania wśród nauk o kulturze. W drugiej części znajdują się teksty ukazujące różne sposoby prezentowania i narracji problematyki pedagogicznej w perspektywie historycznych analiz, będące ilustracją odmiennego doświadczania przez Badaczki przeszłych rzeczywistości. W części trzeciej, Autorki poszukują odpowiedzi na nurtujące współczesnych pedagogów pytania dotyczące istotnych kategorii pedagogicznych: kompetencji i autorytetu, które wręcz nie są możliwe do odnalezienia bez dialogu toczącego się w szerszej perspektywie kulturowej, humanistycznej, historycznej. Praca kierowana jest do szerokiego kręgu odbiorców zainteresowanych historycznymi aspektami pedagogiki.

Biblioterapia w praktyce

Konieczna J. Ewelina

W książce przedstawiono wyjątkowe scenariusze, przeznaczone do pracy z grupą. Głównym celem zamieszczonych tekstów jest profilaktyka oraz praca z emocjami. Scenariusze mogą znaleźć zastosowanie zarówno na zajęciach dydaktycznych, jak i socjoterapeutycznych, czy spotkaniach z grupą wsparcia. Książka jest nie tylko źródłem pomysłów do pracy z grupą, ale również poradnikiem, w jaki sposób pisać własne, autorskie scenariusze bibliterapeutyczne. Realizatorami przedstawionych tekstów mogą być nauczyciele szkół szczebli podstawowych, gimnazjalnych, zawodowych oraz licealnych. Mogą być one proponowane uczniom w ramach zajęć dydaktycznych i pozalekcyjnych (np. w świetlicach terapeutycznych).

Biografie i uczenie się. Tom 4. Biografia i badanie biografii

Elżbieta Dubas, Joanna Stelmaszczyk

 Kolejny czwarty tom, z cyklu Biografia i badanie biografii, zawiera opracowania, które powstały w latach 2012–2014 w ramach projektu, realizowanego od 2008 roku w Zakładzie Andragogiki i Gerontologii Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, z udziałem badaczy z wielu ośrodków akademickich w kraju, w szczególności andragogów. Treści tego tomu koncentrują się wokół głównego tematu projektu, którym jest uczenie się powiązane z biografią, stąd tytuł tej publikacji: Biografie i uczenie się. 15 autorskich tekstów ukazuje związki biografii i uczenia się w kilku głównych, choć także przenikających się kontekstach: całożyciowości uczenia się, uczenia się z biografii Innych oraz biografii edukacyjnych. Autorzy rozpatrują biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się, proponują andragogiczne badania biografii, kreśląc ich wybrane aspekty, traktują o potrzebie badań biograficzno-narracyjnych w pedagogice, analizują walory inkontrologiczno-ergantropijne w tekstach wspomnieniowych, przybliżają biografie Pawła Hulki-Laskowskiego, Edith Piaf, Aleksandra Wata i Oli Watowej, zajmują się zagadnieniami edukacji kobiet, kompetencji osobistych i społecznych w szkolnych doświadczeniach uczniów, biografią edukacyjną w badaniach nad dydaktyką, całożyciowym uczeniem się studentów, ukazaniem zakresów międzypokoleniowego uczenia się na podstawie autentycznych dzienników. Książka, podobnie jak seria, której jest częścią, ma walor teoretyczny i praktyczny. Mogą po nią sięgnąć zarówno badacze, pedagodzy, studenci, jak i amatorzy biografii nie tylko literackich.

Biografie nieoczywiste. Przełom, kryzys, transgresja w perspektywie interdyscyplinarnej

Magda Karkowska

Jak badać biografie? Czego uczą nas wydarzenia przełomowe? Jaki jest społeczny wymiar biografii oraz ich związek z wydarzeniami społeczno-politycznymi i przełomami w kulturze? Na te i inne pytania spróbowali odpowiedzieć autorzy prezentowanego tomu. Rozważania o biografiach, ich poznawanie i badanie bywa fascynującym doświadczeniem. Przyjęcie określonych założeń czy perspektywy myślenia może te działania ukierunkować, przekształcić w fascynującą podróż w poszukiwaniu tego, czego nie wiemy o czynnikach kształtujących naszą tożsamość - wydarzeń przesądzających o podjęciu kluczowych decyzji, stawieniu czoła pewnym wyzwaniom i rezygnacji z innych. Z Wprowadzenia Książka jest formą inspiracji, ma formułę otwartą, zachęca do zapoznania się z badaniami biograficznymi, pokazuje ich złożoność [...]. Składające się na nią teksty czyta się tak, jakby otworzyło się okno na nowy społeczny świat, na nowe ludzkie doświadczenia, na nowe możliwości ich opisu i interpretacji. Z jednej strony są one zapisem indywidualnego losu, rekonstrukcją indywidualnego doświadczenia, z drugiej zaś - zapisem czasu, społeczno-kulturowego kontekstu, w którym biografie się urzeczywistniały. Z recenzji prof. dr hab. Mirosławy Nowak-Dziemianowicz Dolnośląska Szkoła Wyższa

Biografie rodzinne i uczenie się

Elżbieta Dubas, Arkadiusz Wąsiński, Aneta Słowik

Publikacja Biografie rodzinne i uczenie się, będąca ósmym tomem w serii Biografia i Badanie Biografii, stanowi oryginalne ujęcie refleksji nad rodziną, wiążące się z wyeksponowaniem biografii rodzinnych jako symbolicznej przestrzeni kształtowania się indywidualnych biografii członków wspólnoty rodzinnej oraz ich biograficznego uczenia się. Uwzględnia ono złożoną, subtelną i pod wieloma względami nieoczywistą naturę przenikania się procesów indywidualnych i zbiorowych zachodzących w realiach wspólnoty rodzinnej. Walorem niniejszej publikacji jest połączenie rozmaitych perspektyw teoretycznych i badawczych zogniskowanych wokół różnych ujęć biografii rodzinnych i procesów biograficznego uczenia się osadzonych w realiach życia rodzinnego. Odsłaniają one odmienności kulturowe refleksji nad rodziną rozwijane przez polskich i zagranicznych badaczy zajmujących się tą tematyką. Wyeksponowanie biograficznej perspektywy rodziny jest w tym kontekście interesujące poznawczo zarówno w dyskursie andragogicznym, jak i pedagogicznym, w których nie zyskała ona jak dotąd pogłębionego rozpoznania. Badanie aspektów edukacyjnych zawartych w biografiach rodzinnych może sprzyjać poszerzaniu andragogicznej teorii uczenia się dorosłych oraz może być wykorzystane w praktyce edukacji dorosłych, w tym edukacji rodzinnej.

Biologia medyczna w ćwiczeniach

Joanna Kaźmierczak, Dorota Michalska-Hejduk

Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców UŁ, popularnie nazywane Wieżą Babel, jest najstarszą w Polsce jednostką kształcącą cudzoziemców w zakresie języka polskiego jako obcego. Kursy prowadzone w Studium przez polonistów oraz nauczycieli przedmiotów kierunkowych kompleksowo przygotowują słuchaczy do studiów w polskich uczelniach wyższych. Biologia medyczna w ćwiczeniach to podręcznik przeznaczony dla cudzoziemców chcących studiować w Polsce na kierunkach medycznych i biologicznych, przede wszystkim dla słuchaczy kursów medycznych prowadzonych w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców UŁ. Składa się z dwunastu rozdziałów, których tematyka jest skorelowana z przyjętym w tej jednostce autorskim programem nauczania. Zawarte w książce informacje umożliwiają utrwalenie wiedzy z zakresu biologii przy jednoczesnym rozwijaniu umiejętności językowych. Zaprezentowane zadania dotyczą zagadnień związanych z cytologią, histologią, odpornością, narządami zmysłów czy genetyką klasyczną, a także układami: ruchu, oddechowym, krążenia, pokarmowym, nerwowym, hormonalnym, moczowym i rozrodczym. Ćwiczenia reprezentują różny poziom trudności i kształtują takie umiejętności, jak: tworzenie krótkich wypowiedzi na zadany temat, czytanie ze zrozumieniem, odczytywanie informacji z wykresów lub tabel czy wybór poprawnej odpowiedzi z kilku podanych możliwości. W każdym rozdziale znajduje się też co najmniej jedno zadanie o charakterze typowo językowym (oznaczone gwiazdkami). Celem podręcznika jest podniesienie umiejętności językowych korzystających z niego słuchaczy do poziomu B2 z elementami C1, co jest warunkiem podjęcia studiów w języku polskim na uczelniach medycznych.

Biospołeczne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze fizycznej i zdrowotnej osób w różnym wieku

Anna Makarczuk, Anna Maszorek-Szymala, Jolanta E. Kowalska, Arkadiusz Kaźmierczak

Prezentowana publikacja dotyczy uniwersalnych zagadnień wartości kultury fizycznej w procesie kształcenia i wychowania, pedagogicznych i historycznych przejawów idei olimpijskiej, współczesnych problemów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, a także zdrowotnych uwarunkowań aktywności ruchowej. Autorzy - specjaliści z zakresu pedagogiki, nauk medycznych i nauk o kulturze fizycznej - podejmują m.in. problematykę związaną z pozytywnym wpływem ruchu na ludzki organizm w różnych okresach życia: począwszy od wczesnego dzieciństwa, poprzez życie dorosłe, aż po starość.

By dziecko było geniuszem

Andrukowicz Wiesław

Pojawiające się do tej pory różnego rodzaju książki, podręczniki czy poradniki dotyczące rozwoju zdolności, talentu czy geniuszu człowieka miały oczywiście nie wszystkie jedną zasadniczą wadę: kurczowo trzymały się bądź to jednej dyscypliny wiedzy (najczęściej psychologii lub/i pedagogiki), bądź to zredukowanego obszaru problemów (rozwoju umysłowego, percepcyjnego, emocjonalnego, intuicyjnego). Przypominało to czasami podawanie przepisów w książce kucharskiej. Tyle że każdy, kto chociaż raz gotował lub piekł ad hoc, mając nawet bardzo dobry model działania, przekonał się, iż trudno być od razu kulinarnym geniuszem. Na ogół musiał stwierdzić, że albo nie ma określonych zdolności percepcyjnych, albo operacyjnych, albo brakuje mu pewnej wiedzy o produktach, narzędziach i technikach oraz ich właściwościach, albo, wreszcie, brakuje mu odpowiedniej motywacji do podejmowania tego rodzaju czynności. Okazuje się, iż stworzenie w miarę optymalnego podręcznika wymaga szerszego przygotowania z kilku, a nawet z bardzo wielu dyscyplin naukowych (nie mówiąc o subdyscyplinach) głębokiego wglądu w kulturę, a w zasadzie w to, co transkulturowe, jak również konkretnych obserwacji i doświadczeń w wielu różnych praktykach i dziedzinach życia. Stąd niniejsza książka nie jest typowym poradnikiem odpowiadającym na praktyczne pytania typu jak, nie jest również typowym podręcznikiem historiozoficznym zbierającym wszystkie możliwe teorie i pytania typu co, a tym bardziej nie jest typowym dziełem zasad i reguł kanonicznych odpowiadających apodyktycznie na najważniejsze pytania typu dlaczego. Chociaż w jakiejś mierze stara się odpowiedzieć na nie wszystkie jednocześnie, jakby powiedział Erich Fromm, w metajęzyku logiki paradoksalnej, aby w każdym kroku rodzica, opiekuna, wychowawcy i nauczyciela ukazywać możliwie największą głębię i dynamikę rozwoju oraz strukturalną złożoność przeciwstawnych procesów edukacyjnych. Z jednej strony, ma prowadzić do ukazania najnowszych tendencji, strategii i technik stymulowania zdolności, a z drugiej wzbudzić refleksję nad historią tego, co istotne w edukacji człowieka; z jednej strony, ma pokazać wielowątkową i wielowarstwową rolę edukowanych, a z drugiej przedstawić bardzo złożoną i odpowiedzialną rolę edukujących w procesie współtworzenia osobowości dziecka na miarę jego talentu, a nawet geniuszu. Powinno to zainteresować nie tylko faktycznych rodziców i wychowawców, ale również potencjalnych rodziców i tych, którzy mogą i powinni z nimi współpracować: studentów pedagogiki, nauczycieli, opiekunów społecznych, urzędników, dziennikarzy czy polityków, w trudnym procesie optymalnego rozwijania i formowania każdej ludzkiej istoty...[...] Niniejsza książka rozczaruje tego czytelnika, który oczekuje na podstawie atrakcyjnego jej tytułu gotowych (p)odpowiedzi, wskazówek czy metod, dzięki którym mógłby uczynić ze swojego dziecka geniusza. Autor sam o książce pisze tak: Z jednej strony ma ona prowadzić do ukazania najnowszych tendencji, strategii i technik stymulowania zdolności, a z drugiej strony ma wzbudzić refleksję nad historią tego, co istotne w edukacji człowieka, z jednej strony ma pokazać wielowątkową i wielowarstwową rolę edukowanych, z drugiej strony bardzo złożoną i odpowiedzialną rolę edukujących, w procesie współtworzenia osobowości dziecka na miarę jego talentu, a nawet geniuszu.