Neuroróżnorodność na polskich uczelniach

Ewa Pisula, Mateusz Płatos, Anna Banasiak, Dorota Danielewicz, ...

Publikacja jest raportem z największego jak dotąd badania sytuacji studentów neuroatypowych, przeprowadzonego przez interdyscyplinarny zespół specjalistów z siedmiu polskich uczelni, którzy na co dzień naukowo zajmują się problematyką spektrum autyzmu i innych zagadnień z obszaru nieneurotypowego rozwoju. Opracowanie dostarcza bogatych informacji na temat przebiegu studiowania, aktywności na uczelni, doświadczanych problemów, zgłaszanych potrzeb i otrzymywanego wsparcia oraz zagadnień związanych z kontekstem społecznym i zdrowiem psychicznym. Poszerza wiedzę na temat studentów neuroatypowych i może pomóc w budowaniu ogólnego portretu współczesnych studentów polskich uczelni.

New Media Behind the Iron Curtain. Cultural History of Video Microcomputers and Satellite Television in Communist Poland

Piotr Sitarski, Maria B. Garda, Krzysztof Jajko

During the years of the Polish People's Republic, Poles were cut off from the western world. Travel was restricted, as was access to out- side culture and goods. This unique situation led to a period of great ingenuity in the realm of new media. Not only were media adapted to suit Poles' needs, but new technology was fashioned to gain access to western television, film and video games. Bringing people together, VCRs, computers and satellite television were thus a window to the outside world and contemporary to the mobilisation of Solidarity and the end of communism. As such, their diffusion is an important but largely overlooked aspect of Poland's history. Acutely aware of this, the authors of this book recount new media behind the Iron Curtain in a way that will appeal to scholars and non-academic readers alike. Coupling archival research with in depth interviews, they bring to life the talent and determination of the PPR's new media pioneers, compelling others to dig further. "One of the strengths of this book, which makes it such a delightful read, is the feeling of chaotic technical experimentation with objects and practices whose meaning has not yet been settled, in a context where the authorities tried to be controlling and restrictive but were mostly incapable of understanding what they should do in order to achieve this." - from the Foreword by Graeme Kirkpatrick

News i dziennikarstwo śledcze wobec wyzwań XXI wieku

Monika Worsowicz, Marek Palczewski

Czy wiadomości są prawdziwe? Czy dziennikarstwo śledcze rzeczywiście śledzi i ujawnia afery? Czy są granice wolności dziennikarskiej? To kilka z pytań, które stawiają autorzy książki News i dziennikarstwo śledcze. Sensacyjne wiadomości, afery, skandale polity???czne i krwawe historie oto chleb powszedni współczesnego dziennikarstwa. W powodzi informacji dostarczanych codziennie przez media coraz trudniej znaleźć te, które zostały poddane rzetelnej weryfikacji ze względu na ich znaczenie i ciężar gatunkowy. Otrzymujemy, zgodnie z maksymą if it bleeds, it leads, newsy, które dobrze się sprzedają są atrakcyjnie opakowane, emocjonalne i dalekie od obiektywizmu. Nawet dziennikarstwo śledcze, niegdyś wzorzec staranności, uległo procesom tabloidyzacji, albowiem redakcje nie mają dziś czasu i pieniędzy na długotrwałe śledztwa. Wszyscy gonią za newsem. Liczy się szybkość i moc rażenia publikacji.

Nexus. Krótka historia informacji

Yuval Noah Harari

Yuval Noah Harari o ludzkiej podróży od epoki kamienia do ery informacji i o wyborach, których musimy dokonać, by przetrwać.   W swej nowej książce Harari zachęca nas do zastanowienia się, w jaki sposób przepływ informacji stworzył nasz świat. I dlaczego obecnie mu zagraża. Przez ostatnie sto tysięcy lat my, homo sapiens, osiągnęliśmy ogromną moc. Ale pomimo wszystkich tych odkryć, wynalazków i podbojów dziś tkwimy w głębokim kryzysie, który zagraża istnieniu naszego gatunku. Świat stoi na skraju zapaści ekologicznej. Rosną napięcia polityczne. Mnoży się dezinformacja. Pędzimy w erę sztucznej inteligencji obcej sieci informacyjnej, która grozi nam unicestwieniem. Dlaczego chociaż tak wiele osiągnęliśmy, działamy aż tak destrukcyjnie? Przeżywamy najgłębszą rewolucję informacyjną w historii ludzkości, ale nie możemy jej zrozumieć, jeśli nie zrozumiemy tego, co było wcześniej mówi Yuval Noah Harari. Historia, ostatecznie, nie jest badaniem przeszłości jest badaniem zmian. Uczy nas, co się zmienia, a co pozostaje takie samo. Moim celem jest pokazanie, że podejmując świadome wybory, nadal możemy zapobiec najgorszym skutkom. Bo jeśli nie możemy zmienić przyszłości, to po co tracić czas na jej omawianie? Harari proponuje, aby zanalizować, w jaki sposób systemy takie jak Cesarstwo Rzymskie, Kościół katolicki czy partia bolszewicka posługiwały się informacją, aby osiągnąć swoje cele. Dobre i złe. Odnosi się także do pilnych wyborów, przed którymi stoimy, ponieważ inteligencja nieludzka zagraża naszemu istnieniu.    

Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?

Jan Maciejewski

Czy stwierdzenie: Oni zginęli, żeby Polska mogła istnieć jest prawdą czy wymówką? Dlaczego w naszych dziejach przeważają masowe samobójstwa nad próbami skutecznej walki z wrogiem? Czy rzeczywiście jesteśmy kozłem ofiarnym Europy, skazanym średnio raz na sto lat na rozszarpanie? Jan Maciejewski, eseista, pisarz, stały felietonista i członek redakcji Plusa Minusa, magazynu weekendowego Rzeczpospolitej, stawia odważną tezę, że wraz z rozbiorami daliśmy się zwieść jako naród kłamstwu romantycznemu. A fałszywe postrzeganie naszego miejsca w Historii i Europie organizuje nam rzeczywistość od dwustu lat, wtłaczając w przeklęty rytuał ofiary: od Somosierry, przez Poniatowskiego w nurtach Elstery, klęskę powstania warszawskiego, aż po katyńskie doły śmierci i katastrofę smoleńską. Autor nie boi się operować na otwartym sercu Polski, na naszych narodowych mitach, lękach i projekcjach. Jego esej wytrąca z historycznych przyzwyczajeń, skłania do realistycznej maksymalnej weryfikacji, a dzięki temu do rozpoznania naszego miejsca w Wielkiej Historii na nowo.

Nie! Broszury emigracyjne 1944

Stanisław Cat-Mackiewicz

"Jakże łatwo zarobić sobie na uznanie, powtarzając bez żadnego uzasadnienia: jest źle, ale będzie dobrze, musi być dobrze, przy tym dlaczego "musi być dobrze" można nie uzasadniać. Wiem, że tego rodzaju optymistyczne przewidywania zapewniają wśród Polaków autorytet polityczny, ale ja nie chcę mieć autorytetu politycznego opartego na rozumowaniach bez sensu. Nie uważam tych broszur za drogę do kariery politycznej, której nie robię, lecz za spełnianie obywatelskiego i dziennikarskiego obowiązku mówienia prawdy. I dlatego nie pocieszam. Rzeczywistość jest czarna, przyszłość czarniejsza jeszcze. Nazywano mnie pesymistą, lecz gdyby więcej liczono się z moimi pesymistycznymi przewidywaniami, nie doszlibyśmy zapewne do tej przepaści, nad brzegiem której stoimy." Stanisław Cat-Mackiewicz W styczniu 1944 roku wojska sowieckie przekroczyły przedwojenną granicę z Polską, w grudniu Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego przekształcony został w Rząd Tymczasowy. Spinało to klamrą ciąg innych wypadków, z których wszystkie, i każdy z osobna, przeczyły nadziei, że Polska wyjdzie z wojny niepodległa, w określonych przez siebie granicach. Wśród pesymizmu i zwątpienia Stanisław Mackiewicz mógł mieć powody do satysfakcji, choć smakowała ona wyjątkowo gorzko. prof. Rafał Habielski W latach 1941-1946 Mackiewicz opublikował ponad 40 broszur. Po kilkuletniej przerwie (przypadającej na okres, w którym redagował tygodnik "Lwów i Wilno") ukazało się jeszcze kilka; ostatnia w roku 1956, na miesiąc przed powrotem Mackiewicza do kraju. Na potrzeby niniejszej edycji zostały one podzielone na pięć tomów. Pierwszy z nich, Trzylecie, obejmuje broszury wydane w latach 1941-1942, drugi, Albo-albo, te wydane w 1943, Nie! - broszury z 1944, Lady Makbet myje ręce - broszury z lat 1945-1946, wreszcie broszury z lat 1951-1956 opublikowane zostaną w tomie Od małego Bergu do wielkiego Bergu. Ze względów kompozycyjnych zdecydowano o wprowadzeniu dwóch wyjątków od zasad tego podziału. Zamykająca okres "oczekiwania" na wkroczenie Armii Czerwonej na teren Rzeczypospolitej broszura 4 stycznia 1944 roku została przesunięta do tomu Albo-albo, natomiast otwierającą nowy okres dziejów politycznych emigracji (po dymisji Stanisława Mikołajczyka i powołaniu gabinetu Tomasza Arciszewskiego) broszurę Nowy rząd z grudnia 1944 zamieszczamy jako pierwszą w tomie Lady Makbet myje ręce. Z różnych przyczyn trzy broszury nie zostaną opublikowane w ramach Pism wybranych Cata-Mackiewicza. Przede wszystkim zabraknie skonfiskowanej w całości przez rząd brytyjski w 1942 roku Sprawy Arleta, w której Mackiewicz poruszał między innymi kwestię polskich oficerów zaginionych w ZSRR. Zawartość tej broszury sam autor omawia w artykule Cenzura angielska a Katyń ["Dziennik Związkowy" (Detroit) 1952, nr 292]. Poza tym Mackiewicz w latach 1945-1946 wydał trzy broszury w języku angielskim, spośród których jedna,Nuremberg and After - znajdzie się w tomie Lady Makbet myje ręce. Pozostałe dwie: Britain and Poland in October 1945(Londyn 1945) oraz Lies, Trials, Atomic Bomb (wydana wspólnie z Frederickiem A. Voigtem i Stanisławem Strońskim, Bombay 1946), zawierają tłumaczenia tekstów zamieszczanych uprzednio w broszurach Lady Makbet myje ręce oraz List filozoficzny, w związku z czym zrezygnowano z ich powtarzania.

Nie do wiary! Irracjonalne przekonania racjonalnych ludzi

Dan Ariely

Znany psycholog społeczny, badacz, wykładowca i autor bestsellerowej Potęgi irraconalności powraca z nadzwyczaj aktualną i zajmującą książką odkrywczą analizą ludzkiej strony współczesnego kryzysu dezinformacji, w której stara się wyjaśnić, co sprawia, że racjonalni ludzie przyjmują całkowicie irracjonalne przekonania. Dezinformacja co dzień wpływa na każdego z nas od mediów społecznościowych po większe wyzwania polityczne, od zdawkowych rozmów w supermarkecie po najbardziej intymne relacje. Mimo że zdajemy sobie sprawę z zagrożeń związanych z dezinformacją, należy podkreślić, że jest to problem nader złożony, któremu nie zdołamy zaradzić wyłącznie przez kontrolowanie mediów społecznościowych. Co więcej, nasze ograniczone i niezbyt skuteczne rozwiązania bardzo często są pochodną polityki partyjnej oraz indywidualnych interpretacji prawdy. W książce Nie do wiary psycholog społeczny Dan Ariely przekonuje, że aby wyjaśnić irracjonalną atrakcyjność dezinformacji, najpierw musimy zrozumieć proces przyjmowania błędnych przekonań (misbelief) społeczno-psychologiczną podróż, podczas której ludzie przestają ufać uznanym prawdom i zaczynają wierzyć w fakty alternatywne, a nawet w pełnowymiarowe teorie spiskowe. Dezinformacja jak się okazuje odwołuje się z powodzeniem do wrodzonych mechanizmów psychicznych, które tkwią w każdym z nas (niezależnie od poglądów politycznych). Co za tym idzie tylko poprzez zrozumienie owych mechanizmów możemy osłabić jej oddziaływanie. Książka Nie do wiary, oparta na wieloletnich badaniach, a także na osobistych doświadczeniach autora, który sam padł ofiarą dezinformacji, oferuje nam odkrywczą i wszechstronną analizę czynników psychologicznych, które sprawiają, że racjonalni ludzie przyjmują całkowicie irracjonalne przekonania. Powołując się na najnowsze badania, Ariely ujawnia najważniejsze czynniki emocjonalne, poznawcze, osobowościowe i społeczne które wciągają ludzi w wir nieufności i fałszywych informacji, i dowodzi, że w pewnych okolicznościach każdy z nas może ulec błędnym przekonaniom. Ariely daje nam jednak nadzieję. Pokazuje, że nawet w czasach, gdy zaawansowana sztuczna inteligencja potrafi tworzyć przekonujące fake news w nieznanej dotąd skali, rozumienie sił podsycających błędne przekonania czyni nas jako jednostki i jako całe społeczeństwo bardziej odpornymi na ich zwodniczy czar. Zwalczanie fałszywych przekonań wymaga strategii opartej nie na konflikcie, ale na empatii. Im szybciej pojmiemy, że błędne przekonania to przede wszystkim problem ludzki, tym szybciej sami będziemy mogli stać się rozwiązaniem. Dan Ariely jest autorem takich bestsellerów, jak Potęga irracjonalności, Zalety irracjonalności oraz Szczera prawda o nieuczciwości. Jest także profesorem psychologii i ekonomii behawioralnej na Duke University i założycielem Center for Advanced Hindsight (Centrum Zaawansowanej Wiedzy Po Fakcie). Jego prace prezentowano w wielu uznanych tytułach prasowych, takich jak New York Times, Wall Street Journal, Washington Post, Boston Globe i inne. Wraz z rodziną mieszka w Północnej Karolinie..

Nie ma innej Rosji

Maciej Pieczyński

"Nie ma innej Rosji" to metodyczna wiwisekcja rosyjskiego społeczeństwa i rosyjskiej polityki. Zrobiona z przywołaniem rosyjskich (to ważne!) myślicieli przed setek lat. Maciej Pieczyński pokazuje, że Rosja nie stała się okrutna i wroga w 2022 roku, a zawsze taka była. Tłumaczy, dlaczego w Rosji demokracja się nie przyjęła, a komunizm i carski imperializm mogą się ze sobą łączyć. - Arleta Bojke, dziennikarka Kanału Zero, autorka podcastu Koniec Świata, była korespondentka TVP w Moskwie Wiele osób wydaje się ulegać złudzeniu, że Rosja jest realną alternatywą wobec gnijącego Zachodu. Tak jednak nie jest - rosyjski konserwatyzm to nie konserwatyzm zachodni, a Rosja nie jest wolnościowym rajem. Maciej Pieczyński, tocząc arcyciekawą opowieść, pełną anegdot współczesnych i historycznych, pomaga nam zobaczyć Rosję taką, jaka ona jest. Oraz zrozumieć, dlaczego nie będzie inna. - Łukasz Warzecha, publicysta Dr Maciej Pieczyński to jeden z najoryginalniejszych współczesnych polskich badaczy i obserwatorów Rosji. Tytuł "Nie ma innej Rosji" może sugerować, że to publikacja kategoryczna. Natomiast jej lektura dowodzi, że to książka niezwykle erudycyjna, oparta na bogatej i niepowierzchownej argumentacji oraz refleksji autora. I przede wszystkim to książka realistyczna, która wpisuje się w bogate dzieje polskiej myśli o tym, czy inny ustrój polityczny w Rosji jest możliwy. Powinien przeczytać ją każdy, kto interesuje się współczesną polityką, kulturą oraz historią naszego największego sąsiada. Mam nadzieję, że wywoła ona w naszej debacie o Rosji i regionie kolejne, konstruktywne dyskusje i spory. - dr Michał Patryk Sadłowski, historyk państwa i prawa z Zakładu Historii Administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, prezes Centrum Badań nad Państwowością Rosyjską oraz Fundacji Instytut Prawa Wschodniego

Niedemokratyzmy

Marek Bankowicz

Zamieszczone w tym zbiorze teksty łączy wspólny mianownik, określony mianem niedemokratyzmów". Niedemokratyzmy to różnorodne w formie i treści przejawy odrzucenia demokracji jako porządku zakładającego kreowanie systemu władzy politycznej przez tych, którzy tej władzy podlegają. Niedemokratyzmy przynoszą wiec narzucony ustrój, podtrzymywany mniej lub bardziej otwarcie siłą. Objęcie w jednej syntetycznej analizie wszystkich podstawowych postaci niede-mokratyzmu nie jest możliwe. Ideologii i systemów niedemokratycznych - skądinąd mocno różniących się między sobą - było bardzo dużo. Sposób ich prezentacji i oceny wymagał zatem selekcji. Autor tomu, identyfikujące dwie główne formy niedemokratyzmu - autorytaryzm i totalitaryzm - wyszedł od ich teoretycznej charakterystyki, co pozwoliło uchwycić występujące pomiędzy nimi różnice. Następnie z kilku perspektyw ukazał niektóre elementy totalitaryzmu zarówno w jego postaci komunistycznej, jak i faszystowskiej oraz narodowosocjalistycznej. Akcent postawiony na totalitaryzm wynika z faktu, że stanowi on jakby kwintesencję niedemokratyzmu oraz najpełniejsze jego zastosowanie na płaszczyźnie ideologicznej i politycznej. (fragment książki)

Niedźwiedź szuka domu

Anna Maziuk

Z jednej strony fascynacja naukowcy od dziesięcioleci próbują rozszyfrować tajniki hibernacji, chcąc się dowiedzieć, jakim cudem Ursus arctos wychodzi z niej nie tylko bez szwanku, ale na mocnych łapach. Z drugiej strony strach odwieczny lęk przed groźnym, potężnym zwierzęciem. Jak to jest z tym niedźwiedziem? Miś przytulanka, Uszatek i Koralgol, tańczący na piłce cyrkowiec czy bestia z lasu czyhająca na górskich turystów? Anna Maziuk dosłownie i w przenośni podąża śladami niedźwiedzi, by poznać ich skomplikowaną naturę, trasy wędrówek, zwyczaje. Przypomina, jak wyglądały pierwsze badania nad tymi zwierzętami, i przygląda się ich ochronie nie tylko w Tatrach, ale także w Chorwacji czy na Słowacji. Opowiada historię tych, które skończyły w niewoli, a wreszcie zadaje pytanie: dla kogo groźniejsze jest międzygatunkowe spotkanie dla człowieka czy zwierzęcia?

Niemcy XXI wieku

Gougeon Jacques-Pierre

Ponad 60 lat po klęsce Trzeciej Rzeszy i ponad 20 lat po upadku muru berlińskiego Niemcy odbudowują własną tożsamość i wracają do wartości, na których opierała się ich siła. Przestają patrzeć na siebie wyłącznie przez pryzmat przeszłości, uważają wręcz, że są jedną z jej ofiar. Odzyskują poczucie dumy narodowej, a na arenie międzynarodowej potwierdzają swoją pozycję, również w dziedzinie politycznej i militarnej (np. uczestnictwo w NATOwskiej operacji wojskowej w krajach byłej Jugosławii). Nie brak jednak poważnych wyzwań. Czy wobec światowego kryzysu ekonomicznego Niemcy zdołają zachować swój system gospodarczy i społeczny? Czy przezwyciężą pojawiającą się na wschodzie kraju "ostalgię"? Czy uda im się w gwałtownie zmieniającym się świecie zająć miejsce odpowiadające ich ambicjom?

(Nie)nawidzenia. Świat przez nienawiść

Marek Krajewski

Marek Krajewski – socjolog, profesor zwyczajny, zatrudniony na Wydziale Socjologii UAM w Poznaniu. Autor licznych artykułów dotyczących materialności i wizualności, współczesnej kultury i sztuki oraz edukacji kulturowej. Opublikował też wiele książek poświęconych tej problematyce: Kultury kultury popularnej (2003), POPamiętane (2006), Za fotografię! (2010, wspólnie z R. Drozdowskim), Narzędziownia. Jak badaliśmy (niewidzialne) miasto (2012, wspólnie z R. Drozdowskim, M. Frąckowiakiem i Ł. Rogowskim), Są w życiu rzeczy… (2013), Incydentologia (2017).  Współtwórca projektów badawczych, artystycznych i edukacyjnych: Niewidzialne miasto, Archiwum Badań nad Życiem Codziennym, Bardzo Młoda Kultura. To książka o nienawiści. Nie jest ona jednak w niej traktowana jako emocja czy uczucie, ale raczej jako konfiguracja ludzi, technologii i przedmiotów, które spaja wrogość.  W tej perspektywie nienawiść jawi się jako układ typowy dla późnej nowoczesności, a więc dla świata opartego na zasadzie wymuszonej bliskości, współzależnego. To z kolei sprawia, iż proponowane w książce innowacyjne ujęcie nienawiści staje się ważnym narzędziem analiz współczesności. Spoglądając z jego perspektywy na świat, dostrzegamy antagonizmy i nierówności, asymetrie władzy i wolności słowa, uprzedzenia i fobie, ale też odkrywamy zasady organizujące aktualny porządek. Widzimy jego rozemocjonowanie, zależność od obrazów i rzeczy, plenienie się w nim konsumenckiej mentalności, braku bezpieczeństwa i obsesji na punkcie kontroli, a w końcu wielopostaciową przemoc. Książka Marka Krajewskiego jest przykładem odświeżającego myślenia krytycznego i humanistyki zaangażowanej, której pierwszym przykazaniem jest próba lepszego rozumienia otaczającego nas świata, opierająca się na refleksji, która nie skrywa autorskich przeświadczeń i opinii, ale zarazem stara się być bezstronna, a przede wszystkim wnikliwa, w diagnozie rzeczywistości społecznej.   (Nie)nawidzenia to książka ważna i niezwykle inspirująca poznawczo, dająca nowe spojrzenie na nienawiść, ale też na stan debaty, czy szerzej – sfery publicznej w Polsce (i nie tylko). Z recenzji prof. Iwony Kurz

Niepamięć i niedziałanie. Wojna i pojednanie w Sri Lance

Kala Dobosz

Autorka zarysowuje szereg kontekstów związanych z separatystyczną walką partyzantów z organizacji Tamilskie Tygrysy Wyzwolenia Eelamu, która doprowadziła do wojny domowej w Sri Lance trwającej od 1983 do 2009 roku. Wpisuje ją w zjawiska polityczno-społeczne związane z kolonializmem i globalizacją, poruszając problematykę kategoryzacji i ram, w jakich widziana jest historia Sri Lanki oraz jej, innych niż etniczne, konfliktów społecznych i politycznych. Historię walki Tamilskich Tygrysów prezentuje w kontekście równoległych walk toczonych w innych częściach kraju, ukazując kaskadowy charakter wojen i przemocy. Książka zawiera chronologiczny opis rozwoju konfliktu - ostatecznie zamkniętego w ramach pojęciowych konfliktu etnicznego pomiędzy Tamilami i Syngalezami - oraz krytycznych punktów wcielanego po wojnie projektu pojednania. Autorka przygląda się, jak postrzegana jest w tym kontekście tamilska diaspora oraz jaki jest stosunek wobec wysuwanych przez nią wobec rządu oskarżeń o dokonanie ludobójstwa na tamilskiej mniejszości. Poruszane zagadnienia odnoszą się do kwestii wyłonionych z wywiadów przeprowadzonych przez autorkę w czasie jej badań w Holandii wśród osób z doświadczeniem uchodźczym oraz w Sri Lance, gdzie rozmawiała z pracownikami pozarządowych organizacji pomocowych i rozwojowych. Autorka wskazuje na nich jako na ważnych aktorów powojennego pejzażu. Prezentuje również szczególnie ważne uczestniczki procesu pojednania, jakimi są lankijskie kobiety. Oddaje także głos fizycznej przestrzeni, będącej świadkiem śmierci nie tylko żołnierzy obu walczących stron, ale też tysięcy cywilów, którzy znaleźli się pod koniec wojny w tzw. strefach bez ognia.

Niepełnosprawność - zwierciadle dorosłości

Kijak J. Remigiusz

Prezentowana książka składa się z dwóch rozdziałów. Rozdział pierwszy Dorosłość z niepełnosprawnością, jest próbą odpowiedzi na pytanie, czym jest dorosłość człowieka niepełnosprawnego, zarówno intelektualnie jak i z innymi rodzajami niepełnosprawności, a także analizą prawnych aspektów dorosłości osób niepełnosprawnych, na przykład: mieszkalnictwa chronionego, problematyki małżeństw osób niepełnosprawnych. Rozdział drugi Ciągłość na przestrzeni życia niepełnosprawność od dorosłości do starości, składa się z trzech podrozdziałów, Przygotowanie do dorosłości, Wczesna i średnia dorosłość, Późna dorosłość. Treści tych rozdziałów dotyczą problematyki autonomii, kompetencji, wartości oraz podmiotowości, które kształtowane są w dorosłym życiu a analizowane zostały w kontekście człowieka z różnymi typami niepełnosprawności. Kolejne zagadnienia dotyczą problematyki aktywności zawodowej, seksualności, macierzyństwa i prokreacji. Ostatni podrozdział jest próbą zmierzenia się z zagadnieniem starości osoby niepełnosprawnej, cierpienia, oraz śmierci. Założeniem prezentowanej książki było zwrócenie uwagi na wciąż zaniedbany w literaturze okres życia osób niepełnosprawnych dorosłość i starość. Rozwój człowieka jest procesem złożonym z wielu etapów. Każdemu z nich przypisane są specyficzne zadania rozwojowe, każdy też stanowi efekt przebiegu przedniego etapu oraz jest zrębem następnego. Rozwój jest procesem dynamicznym, a owa dynamika jest wynikiem wzajemnie ze sobą oddziaływujących wpływów biologicznych i społecznych. Do wpływów biologicznych należą czynniki genetyczne, morfologiczno konstytucjonalne oraz biochemiczno fizjologiczne. Do wpływów środowiskowych zaliczamy czynniki fizyczne, psychologiczne, społeczno kulturowe.

Niepełnosprawność i edukacja

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Marta Sałkowska, ...

Kolejna czwarta z serii monografii Sekcji Socjologii Niepełnosprawności PTS poświęcona została edukacji osób z niepełnosprawnościami. Znalazły się w niej teksty dotyczące m.in.: funkcjonowania przedszkoli i szkół integracyjnych, szkolnictwa specjalnego, orzecznictwa poradni psychologiczno-pedagogicznych, edukacji ustawicznej dorosłych osób z niepełnosprawnością, barier edukacyjnych osób z niepełnosprawnościami czy prawa osób z niepełnosprawnością w wymiarze edukacyjnym. Tematyka ta ma dziś istotne znaczenie. Z jednej strony wynika to z problemów, jakie dotknęły uczniów, nauczycieli oraz szkoły w dobie pandemii COVID-19. Z drugiej strony kształcenie osób z niepełnosprawnościami stanowi istotny element polityki społecznej. Z tego względu w niniejszej monografii zaprezentowano diagnozy i ukazano problemy związane z kształceniem osób z niepełnosprawnościami, realizacją ich potrzeb oraz wspieraniem w rozwoju. Dzięki tekstom przedstawiającym najnowszy stan wiedzy i wyniki prowadzonych badań możliwe stało się również wskazanie pożądanych kierunków w kształceniu osób z niepełnosprawnościami z uwzględnieniem potencjału, jaki do edukacji mogą wnieść najnowsze technologie.

Niepełnosprawność i osoby z niepełnosprawnością. Od pasywności i wykluczenia do aktywności życiowej i integracji społecznej

Jakub Niedbalski

W publikacji przedstawiono ogólną sytuację osób niepełnosprawnych w Polsce z perspektywy zmian o charakterze społecznym, gospodarczym i politycznym. Motywem przyświecającym powstaniu książki był przede wszystkim jej praktyczny i eksplanacyjny charakter. W zamyśle autora ma ona stanowić kompendium wiedzy z zakresu niepełnosprawności i osób z niepełnosprawnością, zwłaszcza w wymiarze podejmowanych przez nie różnorodnych form aktywności. Publikacja jest skierowana zarówno do przedstawicieli nauki, w tym przede wszystkim studentów i doktorantów, jak i praktyków, zwłaszcza zatrudnionych w jednostkach pomocy społecznej, instytucjach pomocowych, a także organizacjach pozarządowych, których głównym lub jednym z zasadniczych obszarów działania jest aktywizacja oraz społeczna rehabilitacja osób niepełnosprawnych.

Niepełnosprawność i praca. Wymiary, konteksty, perspektywy

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Marta Sałkowska, ...

Monografia jest kolejną pozycją wydaną pod patronatem Sekcji Socjologii Niepełnosprawności PTS. Książka powstała w ramach serii monografii naukowych wydawanych przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Jest poświęcona zagadnieniom pracy osób z niepełnosprawnościami. W monografii podejmowane są wątki odnoszące się do różnych form aktywizmu i mobilizacji osób z niepełnosprawnościami w odniesieniu do szeroko rozumianej pracy, w tym pracy zdalnej, cyfryzacji pracy, ale również problematyki prekaryzacji i nierówności w pracy oraz pracy nieodpłatnej, w tym pracy opiekuńczej - ujętych w kontekście uwarunkowań rzeczywistości (post)pandemicznej. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Książka ma się bowiem stać obiektem zainteresowań zarówno przedstawicieli nauki, jak i praktyków, zwłaszcza osób zatrudnionych w jednostkach pomocy społecznej, instytucjach pomocowych, a także organizacjach pozarządowych i rządowych, których jednym z zasadniczych obszarów działania jest diagnozowanie sytuacji osób z niepełnosprawnościami i projektowanie zmian mających na celu aktywizację tego środowiska.

Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy

Magda Lipska, Ewa Majewska, Claudia Snochowska-Gonzalez, Weronika Grzebalska, ...

Teksty zamieszczone w tomie "Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy" naświetlają patriarchalne struktury zachodniej kultury, które dla wielu, również wielu kobiet, wydają się naturalne i przezroczyste. Publikacja w wydaniu papierowym towarzyszyła wystawie "Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy" w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (26 października 2018 - 3 lutego 2019), od 2021 roku jest dostępna również w formie elektronicznej. "Autorki i autorzy tekstów pokazują jednak, że patriarchalny system daleki jest naturalności, a jego celem jest podtrzymanie bardzo konkretnej wizji świata - świata, którego jedynymi beneficjentami są mężczyźni. W swoim eseju "Feministyczne archiwum - słaby opór, deheroizacja i codzienność w działaniu" Ewa Majewska skupia się na kwestii queerowych i feministycznych archiwów jako repozytorium wywrotowej wiedzy i zmiany, którego największą wartością jest nieustanne kwestionowanie samego siebie. Claudia Snochowska-Gonzalez, przyglądając się metaforyce prawicowych myślicieli niepodległości, zwraca uwagę na inherentny biologizm zawarty w myśli twórców Narodowej Demokracji. Weronika Grzebalska w swoim przełamującym stereotypy tekście przygląda się współczesnemu militaryzmowi i miejscu, jakie kobiety zajmują w prawicowych ruchach militarnych przechwytujących ideę lewicowej emancypacji. Cały problem ze współczesnym militaryzmem dziś, twierdzi badaczka, polega na zrównaniu go z projektem tożsamościowym, a nie obywatelskim, jakim był u swoich początków pod koniec XIX wieku. Dorota Sajewska przygląda się funkcjonowaniu pojęcia Czarności, dowodząc, że ta pomijana dotąd kategoria może okazać się bardzo twórczym aspektem badania także powojennej historii Polski, szczególne ze współczesnej perspektywy konfliktu migracyjnego i masowej ucieczki ludzi z Bliskiego Wschodu i Afryki. Lena Magnone w brawurowy sposób naświetla psychoanalityczną myśl Zygmunta Freuda, jako jeszcze jeden z obszarów, który wymaga postkolonialnej refleksji. Badaczka pokazuje, jak kobiety i "dzicy" w spójny sposób łączyli się w głowie genialnego psychoanalityka, wskazując, że był on nieodrodnym dzieckiem epoki kolonialnej, a system przez niego tworzony pomijał doświadczenie kobiet i osób z innych niż europejska etniczności. Moses Serubiri i Maryam Kazeem przywołują pamięć nagich protestów - jedynej publicznej i ekskluzywnie kobiecej formy protestu w wielu krajach Afryki, wskazując na kolonialne odczytania tej formy oporu. "Aborcyjny ruch oporu" Agaty Araszkiewicz to przypomnienie opublikowanego na początku lat 2000 tekstu dotyczącego związków pomiędzy ciągle obecnym w Polsce narodowym mitem romantycznym a kwestiami biopolityki i reprodukcyjnych praw kobiet. Teksty te zostały pomyślane nie tyle jako tezy ilustrujące wystawę, co raczej uzupełnienie, poszerzające kontekst pokazywanych prac artystów o kwestie, które mogą okazać się inspirujące do dalszych własnych poszukiwań i dyskusji." (fragment tekstu Magdy Lipskiej "Niepodległe, czyli o archeologii nierówności")

(Nie)przygotowani. Metafora szkoły w polskiej poezji współczesnej

Kamila Czaja

Książka podejmuje temat wykorzystania w poezji wielkiej metafory ŻYCIE TO SZKOŁA. W celu możliwie szerokiego ujęcia tytułowego problemu w publikacji przywołano kilkaset wierszy i tekstów piosenek autorstwa kilkudziesięciu twórców — od utworów z dwudziestolecia międzywojennego, stanowiących istotną tradycję dla późniejszych ujęć, po tomiki reprezentantów roczników dziewięćdziesiątych. Pierwsza część, Etapy, poświęcona została sposobom użycia metafory szkoły w poezji dwóch okresów: lat 1945-1989 i po roku 1989. Chronologiczne ujęcie pozwala ukazać międzypokoleniowe podobieństwa i różnice w wykorzystaniu szkolnych elementów w funkcji metaforyzującej. W części drugiej (Tematy) zaprezentowano elementy szkolnej rzeczywistości (przybory, typy szkół i etapy edukacji, nauczycieli i uczniów, rozkład zajęć, sposoby kontroli osiągnięć), które budują metafory, umożliwiając zwerbalizowanie w poezji wielu doświadczeń egzystencjalnych (miłości i śmierci, przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, poznania samego siebie czy Innego). Zarówno ponadczasowość szkoły jako wielkiej metafory, jak i zmieniające się z czasem strategie metaforyzacji składają się na wielofunkcyjność tego rodzaju twórczych praktyk, które pozwalają uchwycić liczne aspekty życia.

Nierówności zdrowotne wykluczonych ekonomicznie mieszkańców Siemianowic Śląskich

Paweł Grzywna

W pracy podjęto problematykę teoretycznych aspektów wykluczenia ekonomicznego i nierówności zdrowotnych, ale przede wszystkim celem stało się przedstawienie wyników badań empirycznych mogących służyć lepszej identyfikacji społeczno-ekonomicznych uwarunkowań nierówności zdrowia na przykładzie przestrzeni poindustrialnej. Wciąż jeszcze gorszy od przeciętnego dla krajów Unii Europejskiej stan zdrowia ludności Polski determinuje podjęcie działań w celu poprawy stanu zdrowia społeczeństwa polskiego w stopniu zmniejszającym dystans istniejący pomiędzy Polską a średnim poziomem stanu zdrowia w Unii Europejskiej. Istotnym wyzwaniem dla władz publicznych jest również zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji. Realizacja tychże zadań związanych z poprawą stanu zdrowia społeczeństwa i niwelowaniem nierówności wymaga jednak dysponowania wynikami badań empirycznych. Z tego względu uzasadnione i wartościowe jest prowadzenie studiów empirycznych i teoretycznych z zakresu polityki zdrowotnej a uwzgledniających nierówności ekonomiczne. Monografia składa się z 4 rozdziałów, w których scharakteryzowano następujące kwestie: w rozdziale 1. refleksje nad znaczeniem pojęcia przestrzeni w naukach społecznych, a zwłaszcza przestrzeni poindustrialnej oraz jej związkach z wykluczeniem społeczno-ekonomicznym; w rozdziale 2. problemy społeczno-demograficzne, które występują w Siemianowicach Śląskich; w rozdziale 3. rozważania teoretyczne nad organizacją i przeprowadzeniem procesu badawczego; w rozdziale 4. przedstawiono wyniki badań empirycznych obejmujących uwarunkowania stanu zdrowia oraz społeczno-ekonomiczne nierówności w zdrowiu wśród wykluczonych mieszkańców Siemianowic Śląskich. Poruszony został również problem korzystania ze świadczeń zdrowotnych. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityki zdrowotnej i wykluczenia ekonomicznego, decydentów politycznych, w tym w szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.

Niespokojne pokolenie. Jak wielkie przeprogramowanie dzieciństwa wywołało epidemie chorób psychicznych

Jonathan Haidt

Pokolenie Z stało się pierwszym pokoleniem w historii, które dorastało z urządzeniem w kieszeni odwracającym uwagę od otoczenia, a wciągającym do alternatywnego wszechświata, który był ekscytujący, uzależniający, niestabilny i jak się okazało niewłaściwy dla dzieci i młodzieży   Od początku drugiej dekady XXI wieku obserwujemy gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia psychicznego wśród nastolatków. Rosną wskaźniki dotyczące depresji, stanów lękowych, samookaleczeń i samobójstw. Dzieci coraz częściej cierpią na bezsenność, brak koncentracji, wszelkiego rodzaju uzależnienia, samotność i perfekcjonizm. Psycholog społeczny Jonathan Haidt w swojej najnowszej książce Niespokojne pokolenie stara się znaleźć przyczynę epidemii chorób psychicznych, która dotknęła pokolenie Z. Pokazuje, jak gwałtowny rozwój technologii w połączeniu z nadopiekuńczością wobec dzieci i ograniczeniem ich autonomii w realnym świecie wypchnęły je do świata wirtualnego, co miało katastrofalne skutki dla nich samych, ich rodzin i całego społeczeństwa. Przede wszystkim jednak wzywa do działania i opisuje kroki, które rodzice, nauczyciele, szkoły, firmy technologiczne i rządy mogą podjąć, aby zakończyć epidemię chorób psychicznych wśród młodszego pokolenia i przywrócić bardziej naturalne dzieciństwo, oparte na zabawie i swobodzie w odkrywaniu świata.

Niespokojny Maluch. Samo Sedno. Jak ukoić płacz i marudzenie dziecka oraz nauczyć je samodzielnego zasypiania?

Dr. Mary Sheedy Kurcinka

Przewodnik po pierwszych 18 miesiącach życia maluszka Must have dla rodziców czujnych i wrażliwych dzieci Odkładasz śpiącego malucha, a on nagle otwiera oczy? Zastanawiasz się, jak przekonać go do podróżowania w foteliku samochodowym? A może chcesz, aby twoje dni z nieprzewidywalnym brzdącem były bardziej przewidywalne? Rozwiązania znajdziesz w tym poradniku! Poznaj prostą, popartą badaniami naukowymi metodę 5 kroków łagodnej zachęty opracowaną przez dr Mary Sheedy Kurcinkę, uznaną na całym świecie wykładowczynię i edukatorkę znaną z podejścia ukierunkowanego na temperament dziecka. Dzięki metodzie 5 kroków łagodnej zachęty: staniesz się empatycznym i kojącym opiekunem, który zachowuje spokój w trudnych momentach, a także rozumie potrzeby dziecka i na nie odpowiada, szybko uspokoisz maluszka, gdy marudzi przed spaniem, reaguje płaczem na widok nowej osoby czy pokarmu lub denerwuje się w nieznanym miejscu, dowiesz się, jak wspierać dziecko w zdobywaniu kolejnych umiejętności bez przeciążania układu nerwowego, w twoim domu będzie więcej spokoju i równowagi, bo maluszek będzie czuł się bezpieczny i bez stresu przystosuje się do rytmu życia całej rodziny. O autorce: dr Mary Sheedy Kurcinka dyrektorka ParentChildHelp, wykładowczyni i edukatorka, wielokrotnie nagradzana za swoją pracę. Na całym świecie prowadzi warsztaty dla rodziców i specjalistów zajmujących się pomocą temperamentnym dzieciom. Autorka bestsellerowych książek Temperamentne dziecko, Raising YourSpirited Child Workbook, Sleepless in America oraz Kids, Parents and Power Struggles. O książce: Książka Mary Sheedy Kurcinki daje to, co najważniejsze: zdejmuje z rodziców poczucie winy! O tym, jak bardzo dojmujące to uczucie, wie każda mama i niejeden tata. Autorka zapewnia: nie robisz nic źle! Wszystko z Wami w porządku! Twój niespokojny maluch, twoje spirited baby jest po prostu wyjątkowe. Wybrane dzieci potrzebują ukierunkowanego wsparcia. Autorka wskazuje, w jakich obszarach i w jaki sposób to wsparcie zapewniać, żeby maluch mógł wzrastać. Marta Szperlich-Kosmala filozofka, edukatorka, badaczka i praktyczka zmiany społecznej. Od 2016 r. prowadzi i rozwija Boską Nioskę, promującą świadome rodzicielstwo i inspirującą kobiety do zmian. Jedna z liderek ruchu miejskiego w Starachowicach.

Niestabilne parlamenty. Chwiejność wewnątrzparlamentarna w Serbii i Wojewodinie w latach 2016-2020

Katarzyna Domagała

Autorka prezentuje genezę, skalę oraz dynamikę zjawiska fluktuacji w wykonywaniu mandatu deputowanego do parlamentów Serbii (na poziomie centralnym) i Wojwodiny (na poziomie regionalnym). Bada zarówno zmiany afiliacji partyjnych (party-switching), jak i zastąpienia deputowanych wynikające z wygaśnięcia mandatu przed upływem kadencji (replacement). Nie tylko zadaje pytania o prawno-instytucjonalne determinanty fluktuacji wewnątrzparlamentarnych, lecz także omawia ich konsekwencje dla systemu partyjnego na poziomie parlamentarnym. Prowadzona w książce narracja ma charakter podmiotowy i została poszerzona o analizę ewolucji systemów partyjnych Serbii i Wojwodiny. Osoby zainteresowane tematyką serbską znajdą w tej monografii wiele cennych informacji.

Nietypowy mundurowy. Psy do zadań specjalnych

Katarzyna Olkowicz

Nie tylko ludzie pracują w służbach mundurowych. Niektórzy funkcjonariusze mają... futro, cztery łapy i znakomity węch. Cisi bohaterowie. Szukają zaginionych, tropią przestępców, uniemożliwiają przemyt, znajdują narkotyki i broń. Pilnują porządku, bronią opiekunów. Robią to za przysłowiową miskę zupy, choć w tym przypadku trafniej będzie powiedzieć: za możliwość pobawienia się piłeczką i dobre słowo przewodnika. Pracują, chociaż nawet nie zdają sobie z tego sprawy. Są. Warto je zauważyć. Psy towarzyszą ludziom we wszystkich służbach mundurowych: od Policji, przez Straż Graniczną, Straż Pożarną, po wojsko. Razem z opiekunem tworzą niezastąpiony, skuteczny duet. W tej książce można znaleźć mnóstwo ciekawostek związanych z psią pracą w różnych służbach, a przede wszystkim prawdziwe, niesamowite historie przewodników i ich czworonożnych partnerów. Czytelnik dowie się z niej m.in., kto może zostać przewodnikiem psa służbowego, czy w konkretnej służbie sprawdzają się określone rasy oraz jak szkoli się psy i przewodników.