Nacjonalizm, etniczność i wielokulturowość na Bliskim i Dalekim Wschodzie

Red. Adam W. Jelonek

Jak słusznie zauważył w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy jest nierozłącznie związany z instytucją państwa narodowego. Obecnie często pomija się fakt, iż świat, w którym coraz dynamiczniej przebiegają procesy politycznej i gospodarczej integracji, nadal pozostaje światem opierającym się na sieci mniej lub bardziej autonomicznych państw narodowych. Smith podkreślał jednak również wielokrotnie, ze państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. Problem transformacji od bardziej zróżnicowanych form życia społecznego i politycznego ku tym, w których wszystkie części składowe światowego porządku podporządkowały się, przynajmniej formalnie, jednolitej formule, od lat wzbudzał zainteresowanie historyków, politologów, socjologów i antropologów. Wraz ze wzrostem znaczenia gospodarczego i politycznego Bliskiego i Dalekiego Wschodu w światowym porządku coraz częściej zadawano sobie pytanie, w jakim stopniu zachodnie modele i paradygmaty odpowiadają doświadczeniom Wschodu. Niewątpliwie przemiany w sferze świadomości narodowej i politycznej w państwach regionu stanowiły nie lada wyzwanie nie tylko dla polityków, ale także dla intelektualistów i badaczy. Próby studiowania nacjonalizmu czy nacjonalizmów w regionie jako całości były znacznie mniej liczne i rzadko stanowiły pretekst do ogólnych refleksji. Autorzy tekstów wchodzących w skład niniejszej publikacji, będącej rezultatem konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie CTA Closer To Asia, podjęli interdyscyplinarną próbę, wyjaśnienia azjatyckich form nacjonalizmu oraz etniczności. Dzięki temu książka stanowi istotny wkład w omawianą problematykę. Adam W. Jelonek

Najkrótsze stulecie

Krzysztof Toeplitz

Dzieło autora scenariusza do ikonicznego serialu Czterdziestolatek! Co jest godne zapamiętania, jeśli chodzi o wydarzenia XX wieku? Dlaczego niektórzy owo minione sto lat zwą wiekiem dwubiegunowym? ,,Najkrótsze stulecie to suma przemyśleń autora na temat wieku XX, którego treścią polityczną była rywalizacja dwóch systemów: kapitalistycznego i komunistycznego, zakończona u progu lat 90. wraz z upadkiem ZSRR i bloku wschodniego. ,,Szkic, który tu przedstawiam, nie jest historią, lecz próbą zrozumienia kończącego się stulecia, do czego, oprócz osobistego doświadczenia, niezbędnym instrumentem są lektury - tak pisał o swoim utworze sam Toeplitz. Jeśli szukasz wartościowej i przyjemnej w odbiorze publicystyki, bez wahania sięgnij po ten zbiór szkiców literackich. Dzięki nim łatwiej wyjaśnić zdarzenia z przeszłości, zrozumieć współczesne dzieje, a nawet uniknąć błędów przyszłości w myśl popularnej łacińskiej maksymy: ,,Historia jest nauczycielką życia.

Najlepsze miejsce na świecie. Gdzie Wschód zderza się z Zachodem

Jacek Bartosiak

Geopolityką, bezpieczeństwem i wojną zajmuję się od wielu lat. Od lutego 2022 roku za polską wschodnią granicą trwają działania wojenne, które fundamentalnie zmieniają świat i nasz region oraz wprost wpływają na nasze bezpieczeństwo. Potrzeba nam pilnie strategii dla Polski na nowe, bardzo niespokojne czasy. Ponadto potrzebujemy refleksji na temat jakości kultury strategicznej w naszym kraju. O tym jest ta książka najbardziej osobista, jaką dotychczas napisałem. Jacek Bartosiak   Najnowsza publikacja Jacka Bartosiaka nie jest poświęcona USA, Chinom czy Rosji to książka o Rzeczpospolitej i o tym, czym ona jest i jakie mamy wobec niej marzenia. Konflikt o panowanie nad światem stał się faktem. Czy Polska ma pomysł na swoją pozycję w tej rozgrywce? Z jednej strony mamy walczącą o utrzymanie imperialnego statusu Rosję, z drugiej mające swoje cele kraje Europy Zachodniej, z Niemcami i Francją na czele. Nad głowami tych graczy rozgrywa się konflikt USAChiny, a w samym sercu coraz bardziej rozgrzanego tygla interesów tkwi Polska. Czy polskie państwo ma obecnie przemyślaną strategię? Jak powinna ona wyglądać? Czy grozi nam wojna? Co z naszymi elitami politycznymi w nowych, dużo trudniejszych czasach? To pytania, na które wszyscy jeśli chcemy być świadomymi obywatelami musimy sobie szczerze odpowiedzieć. Jacek Bartosiak wyjaśnia, dlaczego na naszych oczach stary ład przestał obowiązywać i znów stosuje się dawne chwyty, które już nigdy nie miały być używane. Opisuje rywalizację i wojnę, która trwa, choć nie zawsze jesteśmy jej świadomi. Bartosiak to polski Harari geopolityki. Obrazowy i sugestywny styl wypowiedzi sprawia, że jego książki pochłania się jak dobry kryminał. A czytają je wszyscy specjaliści, stratedzy, historycy i politycy. Każdy, kto chce zrozumieć sytuację Polski na tle zmian międzynarodowych układów. Każdy, kto chce zapewnić Polsce bezpieczeństwo na lata.

Najlepszy kraj na świecie. Pamflet

Nina Witoszek

Norwegia kraj Ibsena, egalitarnego prawa Jante, surowej przyrody i zamożnych obywateli. Społeczeństwo harmonii, otwartości na reformy i troski o wspólne dobro, dbające o równouprawnienie, tolerancję i sprawiedliwość. Czy jednak na pewno Norwegia jest realizacją wolnościowej utopii? Najlepszy kraj na świecie to analiza głębokiej sprzeczności tkwiącej w historii norweskiej kultury od XIX wieku po dziś wtedy ujawniającej się w pojedynku między tak zwanymi patriotami a partią inteligencką, obecnie w tarciach wewnątrz norweskiego reżimu dobroci. To również pamflet, który rzuca światło na norweski talent godzenia sprzeczności: między radykalizmem a konserwatyzmem, religijnością a sekularyzmem, indywidualizmem a komunitaryzmem, utopijnymi ideami i zdrowym rozsądkiem. Nina Witoszek, uznana polska historyczka kultury od lat mieszkająca w Norwegii, wkłada kij w mrowisko politycznej poprawności. Świeże spojrzenie, ostre pióro, odwaga polemiki, bezlitosna ironia i doskonała znajomość norweskiej kultury. Jej książka to moralna biografia Norwegii kraju który zadziwia, prowokuje i inspiruje do przemyśleń na temat idealnej demokracji i społeczeństwa dobrobytu. Nina Witoszek opisuje Norwegię z sympatią, ale i z ironią. Zrozumieć norweską duszę to jedno. Rozkochać w niej czytelnika i zadziwić go paradoksami drugie. Żeby to zrobić, autorka żongluje norweskimi baśniami, anegdotami, cytatami z wybitnych myślicieli i doprawia to wszystko szczyptą szelmowskiego humoru. Maciej Czarnecki

Najpierw wytresuj kurczaka

Karen Pryor

Książka opowiada o mechanizmach wychowywania dzieci i dorosłych. Podstawową zasadą jest według autorki wzmocnienie pozytywne. Osiąganie zamierzonych celów wychowawczych nie wymaga przemocy, tylko zrozumienia reakcji dziecka na wszelkie bodźce zewnętrzne i wewnetrzne.

Narcyzm grupowy. Kultura narcyzmu nacjonalizm agresja

Agnieszka Golec-de-Zavala

Narcyzm grupowy to praca przełomowa, przedstawiająca nową teorię narcyzmu grupowego, czyli poglądu, zgodnie z którym grupa własna jest wyjątkowa, lecz jej znaczenie nie jest w wystarczającym stopniu doceniane przez innych. Autorka książki prezentuje to pojęcie na tle teorii tożsamości społecznej, uwzględniając wyniki związanych z tą teorią badań. Analizuje dorobek poprzedników, a także społeczne i polityczne konsekwencje narcyzmu grupowego. Omawia sposób, w jaki kiełkująca dopiero teoria tego zjawiska i prowadzone nad nią badania mogą pomóc w wyjaśnieniu dynamiki zmian psychologicznych dotyczących palących kwestii społecznych, takich jak zmniejszająca się atrakcyjność demokracji, narastający populizm, słabnąca solidarność społeczna, rosnący poziom polaryzacji społecznej i uprzedzeń, nasilanie się wrogości międzygrupowej i przemocy politycznej, nierówności społeczne, fałszywe wiadomości i wiara w teorie spiskowe. W tej niezwykle aktualnej pracy autorka odnosi się do problemów społecznych, zaostrzonych przez pandemię COVID-19, i zgłębia rozpowszechnione w społeczeństwie poglądy, widząc w nich czynniki ryzyka zapowiadające reakcje na kryzysy. Ukazuje również, jakie warunki sprzyjają rozwojowi narcyzmu grupowego. Skupiając się na swoich najnowszych badaniach nad treningiem uważności, dokonuje przeglądu interwencji osłabiających związek między narcyzmem grupowym, uprzedzeniami i odwetową wrogością międzygrupową. Książka jest cenną lekturą dla naukowców, studentów psychologii i socjologii, osób interesujących się procesami społecznymi, a także zawodowo zajmujących się wpływem narcyzmu grupowego. Agnieszka Golec de Zavala, profesorka psychologii, pracuje na Wydziale Psychologii w Goldsmiths, University of London w Wielkiej Brytanii, znacząco przyczyniła się do rozwoju wiedzy w kilku różnych dziedzinach badań, między innymi nad psychologicznymi predyktorami konserwatyzmu politycznego, rolą motywowanego poznania w konflikcie międzygrupowym, tożsamością społeczną, narcyzmem, narcyzmem grupowym i uważnością. Badaczka angażuje się w wykorzystywanie psychologii do rozwiązywania problemów społecznych, takich jak nierówności społeczne i uprzedzenia. Jest beneficjentką kilku prestiżowych stypendiów naukowych, w tym Fulbright Scholarship i Marie Sklodowska-Curie Scholarships. Często pracuje jako niezależna ekspertka przy ocenie propozycji przedkładanych Research Executive Agency (REA) przy Komisji Europejskiej.

Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości

David Graeber, David Wengrow

Rewolucyjne spojrzenie na historię ludzkości, które kwestionuje nasze najbardziej fundamentalne założenia dotyczące ewolucji społeczeństwa Od pokoleń nasi odlegli przodkowie są przedstawiani jako prymitywni, gwałtowni i nieco dziecinni barbarzyńcy. Mówi się nam, że cywilizację można rozwijać tylko przez rezygnację z pierwotnej wolności i okiełznanie najniższych instynktów. David Graeber i David Wengrow w swojej przełomowej książce przekonują, że historia ludzkości stanie się o wiele ciekawsza i mniej jednoznaczna, jeśli zrezygnujemy z tej wąskiej perspektywy i spojrzymy na nią świeżym okiem. Narodziny wszystkiego nie tylko zmienia nasze postrzeganie przeszłości od rozwoju rolnictwa i miast, po pojawienie się państw, demokracji i nierówności lecz również pokazuje nowe możliwości emancypacji i sposoby organizacji społeczeństwa, z których ludzkość może skorzystać w przyszłości. To monumentalna książka o ogromnym znaczeniu, pełna ciekawych spostrzeżeń, nieoczekiwanych wniosków, a także wizji i wiary w moc bezpośredniego działania. To nie książka. To uczta intelektualna. Nie ma w niej ani jednego rozdziału, który nie burzyłby naszych dobrze zakorzenionych przekonań. Jest głęboka, w sposób naturalny obrazoburcza, wierna faktom i przyjemna w lekturze. Nassim Nicholas Taleb

Narzędzia i procedury zarządzania zasobami ludzkimi. Analiza socjologiczna

Krzysztof T. Konecki, Dominika Byczkowska-Owczarek, Beata Pawłowska

W książce przedstawiono wnioski z badań prowadzonych w czterech firmach działających na rynku polskim. W badaniach wykorzystano zarówno jakościowe, jak i ilościowe techniki badawcze, co pozwoliło na pokazanie procesów zachodzących w firmach, zilustrowanych wypowiedziami pracowników, a także ogólne, ilościowe zestawienie wykorzystywanych narzędzi ZZL. Poddano analizie m.in. wykorzystywane przez firmy narzędzia odnoszące się do rekrutacji i selekcji pracowników, szkoleń pracowniczych, coachingu, mentoringu, ocen pracowniczych, wynagradzania, motywowania, projektowania karier. Nie ograniczono się do teoretycznych wniosków. W publikacji przedstawiono cztery studia przypadków firm działających na polskim rynku, które są ciekawą ilustracją zmian zachodzących w tych organizacjach pod wpływem zdarzeń i procesów wewnętrznych oraz zewnętrznych. Pokazany z perspektywy socjologii zarządzania obraz społeczno-kulturowych uwarunkowań ZZL obejmuje takie zagadnienia, jak podstawowe założenia polityki personalnej, kultura i władza organizacyjna oraz proceduralizacja i wdrażanie narzędzi ZZL. Książkę polecamy osobom zajmujących się teoretycznymi aspektami polityki personalnej przedsiębiorstw, nauczycielom, którzy wykorzystują w swojej pracy analizę przypadków, a także do praktykom, szukającym nowych narzędzi i pomysłów oraz niekonwencjonalnego spojrzenia na narzędzia ZZL i procedury stosowane w ich organizacjach.

Narzędzia polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej

Dominik Mierzejewski, Małgorzata Pietrasiak, Karol Żakowski

Od czasu rozpoczęcia reform wewnętrznych w 1978 r. Chiny weszły na ścieżkę szybkiego wzrostu gospodarczego, stopniowo umacniając swoją pozycję międzynarodową. O ile przez pierwsze dziesięciolecia gwałtownych przemian władze w Pekinie starały się maskować własne ambicje mocarstwowe, o tyle w ostatnich latach można było zauważyć liczne oznaki rosnącej asertywności Chin na arenie międzynarodowej. W książce opisano chińską strategię dyplomatyczną w tym kluczowym okresie, przypadającym na kadencję prezydenta Hu Jintao. Skupiono się na analizie instrumentów wojskowych, gospodarczych, ideologiczno-kulturowych oraz dyplomatycznych, za pomocą których Chiny starały się realizować swoje interesy narodowe za granicą. Autorzy zbadali, w jaki sposób władze w Pekinie – działając poprzez presję lub perswazję – różnicowały narzędzia polityki zagranicznej wobec Stanów Zjednoczonych, Rosji, Japonii, krajów ASEAN, Unii Europejskiej i państw afrykańskich oraz wykorzystywały je w polityce wobec Tajwanu. Pośród środków stosowanych przez Chiny w analizowanym okresie kluczową rolę odgrywały instrumenty ekonomiczne, zaś chińskie zasoby soft power stanowiły jedynie uzupełnienie twardych narzędzi polityki zagranicznej.  

Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek

George Friedman

Fascynująca, a jednocześnie szokująca wizja tego, co nas czeka w XXI wieku Nowa zimna wojna z Rosją, wewnętrzny kryzys w Chinach, koniec wojny Stanów Zjednoczonych z islamskim fundamentalizmem, globalne konflikty kulturowe i problemy na granicy amerykańsko-meksykańskiej. Niektóre z zaskakujących prognoz, zawartych w tej głośnej książce, już zaczęły się spełniać. Scenariusz Friedmana przewiduje, że wiek XXI będzie czasem wzrostu pozycji Stanów Zjednoczonych, osłabienia Rosji, Niemiec i Chin i pojawienia się nowych potęg Turcji, Japonii, Meksyku i Polski, jako jednego z czołowych europejskich mocarstw, które zyska na klęsce i rozpadzie Rosji. George Friedman, uznany ekspert w dziedzinie geopolityki i założyciel prywatnej agencji wywiadu Stratfor, w swojej przenikliwej analizie wskazuje na zmiany, które przyniesie nam nowa epoka. Wyjaśnia źródła przyszłych konfliktów, politycznych i gospodarczych przemian oraz wstrząsów w poszczególnych regionach i krajach. A także pokazuje, jak nowe technologie i trendy kulturowe zmienią oblicze świata.

Nasza wolność lesbijski romans erotyczny

Annah Viki M.

Antonina zazdrościła Idzie takiego życia, o jakim sama marzyła. I gdy w końcu udało się jej wyrwać z zaściankowego świata, w którym jej przyszło egzystować do tej pory, Ida wymagała od niej walki o wolność naszą i waszą. A przecież ona już o tę wolność, o swoją wolność, zawalczyła. Dostała się na studia w Gdańsku i bez żalu porzuciła Olecko oraz znajomych, przed którymi udawała kogoś innego, niż była w rzeczywistości. Na pewno nie była zwykłą dziewczyną z małego miasteczka. O tym, co jest moralnie naganne, to by ci na pewno powiedziała moja babcia po powrocie z kościoła. Ja jestem moralnie naganna. Skrzywiła się. Ty to jesteś nieprzyzwoicie piękna. Ida złapała Antoninę za koszulkę i przyciągnęła do siebie, a następnie lekko przygryzła jej wargi. Dziewczyna pisnęła nieznacznie, lecz poddała się zabiegom Niny, która wysunęła swój język i badała jej miękkie usta. I taka seksowna szeptała. Te krótkie włosy dodają ci zadziorności. Przeciągnęła dłonią po jej włosach i jeszcze bardziej wpiła się w jej usta, delikatnie chwytając i ciągnąc włosy Niny." Co się stanie, gdy spotkają się dwie dziewczyny z całkiem różnych środowisk? Czy po wybuchu pierwszej namiętności będą umiały się dogadać? I co dla każdej z nich oznacza wolność? Poważna kłótnia sprawia, że się rozchodzą, ale może miłość potrafi łączyć pomimo podziałów?

Nauczyciel w "polu" szkolnym - w świetle teorii Pierre'a Bourdieu i nauczycielskich narracji

Małgorzata Zalewska-Bujak

Książka pt. „Nauczyciel w polu szkolnym – w świetle teorii Pierre̕a Bourdieu i nauczycielskich narracji” stanowi próbę naświetlenia nauczycielskiej perspektywy spoglądania na otaczającą ich rzeczywistość zawodową. Autorka, zainteresowana tym, jak nauczyciele sami rozpoznają swoje umiejscowienie w polu szkolnym, postanowiła oddać im głos i dzięki prowadzonym wywiadom sięgnąć do ich codzienności związanej z wykonywaną profesją. Intencjonalne dotarcie do zawodowych doświadczeń nauczycieli zaowocowało ukazaniem tego, co spotyka ich w świecie szkoły. Pozwoliło także spojrzeć niejako „oczyma rozmówców” zarówno na napotkanych w nim ludzi i sytuacje, jak i na podejmowane przez nich samych działania, na normy, którymi się kierują, oraz rozpoznać znaczenia, które przypisują codziennym zdarzeniom, procesom i strukturom zawodowego życia. Zastosowana przez autorkę perspektywa teoretyczna Pierre’a Bourdieu do interpretacji tego, co nauczyciele odsłonili w swoich opowieściach, okazała się niezwykle przydatna w dokonanym opisie i interpretacji naczelnych kategorii, wyłaniających się z przedstawianych analiz zgromadzonego materiału badawczego, wśród których znalazła się między innymi urzeczywistniająca się w szkolnym polu przemoc symboliczna (dokonywanej zarówno na uczniach, jak i na nauczycielach) oraz realizująca się w nim reprodukcja społecznej rzeczywistości. Publikacja adresowane jest nie tylko do grona akademików, ale również do szerszej sfery publicznej, gdyż pokazuje między innymi, jakie mechanizmy zawiadują szkolnym polem i w jaki sposób są one odczytywane przez nauczycieli, jakie są źródła i formy stosowanej wobec nich przemocy symbolicznej oraz jakie strategie stosują, aby utrzymać się w zawodzie. Książka, w nadziei autorki, może stanowić źródło pogłębienia „przestrzeni myślenia” o nauczycielach umiejscowionych w polu szkolnym.

Nauczyciel wczesnej edukacji wobec zmian społeczno-kulturowych

Wiesława Leżańska, Aleksandra Feliniak

Przekazywana do rąk Czytelnika książka to kolejny tom podejmujący tematykę nauczyciela wczesnej edukacji (seria „Wczesna Edukacja”) pod redakcją pracowników Katedry Pedagogiki Wieku Dziecięcego Uniwersytetu Łódzkiego. W każdej kolejnej publikacji z tej serii autorzy zajmują się nowym ważnym problemem dotyczącym podmiotu badań - nauczyciela wczesnej edukacji. W prezentowanym tomie koncentrują się na postawach nauczycieli wobec zmian społecznych i kulturowych, a także na oczekiwaniach społecznych wobec nauczycieli. W zamierzeniu odbiorcą książki jest współczesny kreatywny nauczyciel, którego modelową sylwetkę można odczytać z poszczególnych tekstów: nauczyciel taki jest kreatorem dialogu międzykulturowego, potrafi również kreować własny wizerunek, kształtuje warunki do wolności, wyzwala twórczość uczniów, personalizuje edukację, dostosowuje ją do konkretnej rzeczywistości, traktuje nauczanie jako formę sztuki, która wymaga od niego mądrości. W tej samej serii ukażą się: Nauczyciel wczesnej edukacji. Rozwijanie kompetencji zawodowych (red. Wiesława Leżańska, Dorota Radzikowska) oraz Nauczyciel wczesnej edukacji kreatorem środowiska edukacyjnego dziecka (red. Elżbieta Płóciennik, Dorota Radzikowska).  

Nauczyciele kresów wschodnich II RP i PRL. Wybrane postacie i zdarzenia

Adam Pietrzkiewicz

Lata dwudzieste XX wieku w Polsce charakteryzowały się szybkim rozwojem i profesjonalizacją zawodu nauczyciela. W ówczesnym systemie kształcenia nauczycieli bardzo istotną rolę odegrały prywatne żeńskie seminaria nauczycielskie. Jednym z takich seminariów było Miejskie Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Sanoku, które kontynuowało tradycję nauczania kadr nauczycielskich Prywatnego Instytutu Naukowo-Wychowawczego Żeńskiego w Sanoku. Z uwagi na fakt, że właśnie absolwentki z tego lokalnego seminarium nauczycielskiego "niosły kaganek oświaty pod wiejskie strzechy" na wschodnich kresach II Rzeczypospolitej, niniejsze opracowanie monograficzne poświęcone jest przedstawieniu sylwetek niektórych nauczycielek okresu międzywojennego oraz ich dalszych losów w czasach PRL.

Nauczyciele wobec wyzwań współczesności. Doświadczenia - badania - koncepcje. Doświadczenia, badania, koncepcje

Ewa Przygońska, Iwona Chmielewska (red.)

Książka, którą chciałbym w tych słowach wstępu zarekomendować czytelnikowi, jest zbiorem tekstów, które powstawały w różnych ośrodkach i reprezentują różne tendencje i koncepcje. Ich autorzy koncentrują się na różnych, z reguły i z konieczności dość wycinkowych problemach. Zrozumiałe jest przeto, że praca w swej strukturze nie układa się w jakimś wyraźnie usystematyzowanym porządku. Niepodobna jednak odmówić jej pewnej tematycznej zwartości. Ich wspólnym mianownikiem jest bowiem współczesna szkołą i jej funkcjonowanie....(fragment wstępu) - prof.Heliodor Muszyński

Nauki płynące z Zagłady

Gérard Rabinovitch

Pełne filozoficznej i historycznej głębi refleksje nad tragiczną zagładą Żydów w czasie II Wojny Światowej. Analiza przyczyn i swoistych "sygnałów" zwiastujących tę przerażającą, mimo upływu lat tragedię prowokuje do pytań o uniwersalność mechanizmów ludobójstwa i stanowi przestrogę dla społeczeństw Zachodnich na przyszłość.   Gérard Rabinovitch jest filozofem i socjologiem, pracownikiem naukowym Centre National de la Recherche Scientifique, a także dyrektorem Europejskiego Instytutu Emmanuela Levinasa przy Alliance Israélite Universelle. Jego prace sytuują się na przecięciu filozofii politycznej, antropologii psychoanalitycznej oraz historii.

Naukowcy. Osobowość, rola, profesjonalizm

red. Małgorzata Kitlińska-Król, Alicja Żywczok

Obszerną pracę zbiorową dotyczącą grupy zawodowej naukowców współtworzą przedstawiciele nauk społecznych, humanistycznych, medycznych i technicznych, co gwarantuje odpowiednią jakość dyskursu merytorycznego zaprezentowanego w formie odpowiednio sproblematyzowanych tekstów, w których opisano wyniki badań empirycznych i refleksje teoretyczne. Reprezentanci wielu dyscyplin naukowych podjęli badania, koncentrując się na problemach dotyczących sytuacji zawodowej naukowców, między innymi przezwyciężania barier indywidualnych i społecznych oraz uzyskiwania poczucia sensu twórczej pracy naukowej. W tym celu przeanalizowali takie kategorie porządkujące wyniki badań odnośnie do ludzi nauki, jak „osobowość”, „rola”, „profesjonalizm”.   Zasadniczą tezą pracy zbiorowej jest twierdzenie, że nauka nie rozwija się samoczynnie, ale za sprawą ludzi jej oddanych. Naukę tworzą ludzie-naukowcy, więc i w tej profesji obowiązują zasady wspierania człowieka – pracownika naukowego bądź naukowo-dydaktycznego. Realia ich codziennego życia i zmagań (choćby pokonywania ograniczeń biopsychicznych: zmęczenia, znużenia, wypalenia zawodowego) w znacznym stopniu wyznaczają dynamizm pracy naukowej. Twierdzenie to zyskuje na znaczeniu w sytuacji uprzedmiotowiającego traktowania reprezentantów tej grupy zawodowej (raz to – jako wydajnej taniej siły roboczej zasilającej przemysł i gospodarkę, innym razem – jako antidotum na wszelkie epidemie, plagi, kataklizmy, kryzysy, katastrofy, jakie trapią ludzkość). Stan zdrowia, kondycja psychofizyczna czy warunki, w jakich żyją i pracują naukowcy rzadko budzą zainteresowanie bądź troskę społeczną. Główną motywację do zbudowania pracy zbiorowej stanowiła obawa o los tej grupy profesjonalistów oraz skłonienie społeczeństwa do refleksji nad niepokojącymi procesami i mechanizmami sprowadzającymi działalność naukową choćby do produkcji elit intelektualnych. Zacieranie znaczenia działalności naukowej jako idei sprawczej pozytywnej przemiany świata i jako humanizującego programu badawczego może tworzyć zagrożenie dla regionalnej i globalnej inkluzji społecznej. Dotychczasowe publikacje z zakresu naukoznawstwa poruszały zazwyczaj problematykę: nauki jako dziedziny życia społecznego; dydaktyki bądź pedagogiki szkoły wyższej; idei uniwersytetu i etosu uniwersyteckiego; kultury akademickiej; relacji między różnymi podmiotami obecnymi na uczelni: pracownikami a studentami czy doktorantami; polityki w rodzimym szkolnictwie wyższym. Natomiast bardzo rzadko dotyczyły naukowców, a przecież badania nad uczonymi są niewątpliwie podstawowym i niezbędnym aspektem badania nauki. Praca, którą przedkładamy czytelnikom jest adresowana do uczonych reprezentujących wszystkie nauki i subdyscypliny. Polecamy ją również doktorantom i studentom oraz podmiotom współpracującym z uniwersytetem, choćby zawodowo stosującym wyniki badań, zwłaszcza odkrycia, wynalazki, racjonalizacje w określonych dziedzinach praktycznych. Sądzimy, że może okazać się interesująca również dla członków rodzin przedstawicieli tej grupy zawodowej, by lepiej poznali i zrozumieli specyfikę ich trudu badawczego. Do zapoznania się z jej treścią zachęcamy także praktykujących psychologów, pedagogów, nauczycieli, wychowawców, opiekunów i animatorów młodzieży, gdyż diagnozują oraz kształtują zainteresowania poznawcze swych uczniów, by tym lepiej przygotowali ich do przyszłego studiowania i ewentualnego zatrudnienia na uniwersytecie.

Nazywam się Kurdystan

Witold Repetowicz

Wojna z Państwem Islamskim zwróciła uwagę międzynarodowej opinii publicznej na naród, który najdzielniej stawia opór tym terrorystom: Kurdów. Ich ojczyzna podzielona jest na cztery części, między Turcję, Irak, Syrię i Iran. Książka "Nazywam się Kurdystan" to spojrzenie na ten kraj z perspektywy podróży autora, zwłaszcza tych odbytych w burzliwych latach 2014 - 2016 do Iraku, Syrii i Turcji. To opowieść o walce Kurdów z Państwem Islamskim, dążeniu do niepodległości, o przemilczanej przez dłuższy czas syryjskiej Rożawie, a także o krwawej jatce urządzanej Kurdom tureckim przez tamtejsze wojsko. Autor opowiada też kim są Kurdowie, jaką mają historię i dlaczego zabrakło dla nich miejsca na mapie. Rozprawia się z wieloma stereotypami, w tym dotyczącymi kurdyjskich uchodźców, przedstawiając własne doświadczenia z pobytu w trzech spośród czterech części Kurdystanu (z wyjątkiem irańskiej) oraz rozmowy z mieszkańcami, uchodźcami, politykami i żołnierzami. Pokazuje również piękno kurdyjskiego świata: góry, cytadele, zamki, a także legendy z nimi związane. Nie brak tu również opowieści o dzielnych Kurdyjkach w tym męskim przecież świecie Bliskiego Wschodu. Witold Repetowicz (ur. 1975 r.), niezależny dziennikarz, ekspert ds. międzynarodowych, współpracownik Geopolitical Inteligence Services oraz Defence24.pl, prawnik. Autor licznych reportaży z podróży na Bliski Wschód i do Afryki. Szczególnie zainteresowany problemami wojen i konfliktów etnicznych oraz religijnych, a także terroryzmu. Od czasu wybuchu "Arabskiej Wiosny" wielokrotnie przebywał w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, w tym w Iraku i Syrii.

Nestorki i nestorzy polskiej socjologii pracy. Wybrane problemy

Olga Czeranowska, Sławomira Kamińska-Berezowska, Bartosz Mika

Publikacja jest efektem realizacji projektu „Nestorzy polskiej socjologii pracy”, którego autorami i autorkami są członkowie Sekcji Socjologii Pracy PTS. W prezentowanej publikacji skupiono się tylko na wybranych obszarach projektu, które dotyczą akademickich socjologów pracy w aspekcie problematyki pracy kobiet. Z założenia proponowana publikacja ma dwa zasadnicze cele, po pierwsze ma przyczynić się  do wypełnienia luki w spojrzeniu na historię subdyscypliny z feministycznej perspektywy, po drugie ma być nawiązaniem do millsowskiej wyobraźni socjologicznej, zwłaszcza w jej wymiarze krytycznym.

Neuroróżnorodność na polskich uczelniach

Ewa Pisula, Mateusz Płatos, Anna Banasiak, Dorota Danielewicz, ...

Publikacja jest raportem z największego jak dotąd badania sytuacji studentów neuroatypowych, przeprowadzonego przez interdyscyplinarny zespół specjalistów z siedmiu polskich uczelni, którzy na co dzień naukowo zajmują się problematyką spektrum autyzmu i innych zagadnień z obszaru nieneurotypowego rozwoju. Opracowanie dostarcza bogatych informacji na temat przebiegu studiowania, aktywności na uczelni, doświadczanych problemów, zgłaszanych potrzeb i otrzymywanego wsparcia oraz zagadnień związanych z kontekstem społecznym i zdrowiem psychicznym. Poszerza wiedzę na temat studentów neuroatypowych i może pomóc w budowaniu ogólnego portretu współczesnych studentów polskich uczelni.

New Media Behind the Iron Curtain. Cultural History of Video Microcomputers and Satellite Television in Communist Poland

Piotr Sitarski, Maria B. Garda, Krzysztof Jajko

During the years of the Polish People's Republic, Poles were cut off from the western world. Travel was restricted, as was access to out- side culture and goods. This unique situation led to a period of great ingenuity in the realm of new media. Not only were media adapted to suit Poles' needs, but new technology was fashioned to gain access to western television, film and video games. Bringing people together, VCRs, computers and satellite television were thus a window to the outside world and contemporary to the mobilisation of Solidarity and the end of communism. As such, their diffusion is an important but largely overlooked aspect of Poland's history. Acutely aware of this, the authors of this book recount new media behind the Iron Curtain in a way that will appeal to scholars and non-academic readers alike. Coupling archival research with in depth interviews, they bring to life the talent and determination of the PPR's new media pioneers, compelling others to dig further. "One of the strengths of this book, which makes it such a delightful read, is the feeling of chaotic technical experimentation with objects and practices whose meaning has not yet been settled, in a context where the authorities tried to be controlling and restrictive but were mostly incapable of understanding what they should do in order to achieve this." - from the Foreword by Graeme Kirkpatrick

News i dziennikarstwo śledcze wobec wyzwań XXI wieku

Monika Worsowicz, Marek Palczewski

Czy wiadomości są prawdziwe? Czy dziennikarstwo śledcze rzeczywiście śledzi i ujawnia afery? Czy są granice wolności dziennikarskiej? To kilka z pytań, które stawiają autorzy książki News i dziennikarstwo śledcze. Sensacyjne wiadomości, afery, skandale polity???czne i krwawe historie oto chleb powszedni współczesnego dziennikarstwa. W powodzi informacji dostarczanych codziennie przez media coraz trudniej znaleźć te, które zostały poddane rzetelnej weryfikacji ze względu na ich znaczenie i ciężar gatunkowy. Otrzymujemy, zgodnie z maksymą if it bleeds, it leads, newsy, które dobrze się sprzedają są atrakcyjnie opakowane, emocjonalne i dalekie od obiektywizmu. Nawet dziennikarstwo śledcze, niegdyś wzorzec staranności, uległo procesom tabloidyzacji, albowiem redakcje nie mają dziś czasu i pieniędzy na długotrwałe śledztwa. Wszyscy gonią za newsem. Liczy się szybkość i moc rażenia publikacji.

Nexus. Krótka historia informacji

Yuval Noah Harari

Yuval Noah Harari o ludzkiej podróży od epoki kamienia do ery informacji i o wyborach, których musimy dokonać, by przetrwać.   W swej nowej książce Harari zachęca nas do zastanowienia się, w jaki sposób przepływ informacji stworzył nasz świat. I dlaczego obecnie mu zagraża. Przez ostatnie sto tysięcy lat my, homo sapiens, osiągnęliśmy ogromną moc. Ale pomimo wszystkich tych odkryć, wynalazków i podbojów dziś tkwimy w głębokim kryzysie, który zagraża istnieniu naszego gatunku. Świat stoi na skraju zapaści ekologicznej. Rosną napięcia polityczne. Mnoży się dezinformacja. Pędzimy w erę sztucznej inteligencji obcej sieci informacyjnej, która grozi nam unicestwieniem. Dlaczego chociaż tak wiele osiągnęliśmy, działamy aż tak destrukcyjnie? Przeżywamy najgłębszą rewolucję informacyjną w historii ludzkości, ale nie możemy jej zrozumieć, jeśli nie zrozumiemy tego, co było wcześniej mówi Yuval Noah Harari. Historia, ostatecznie, nie jest badaniem przeszłości jest badaniem zmian. Uczy nas, co się zmienia, a co pozostaje takie samo. Moim celem jest pokazanie, że podejmując świadome wybory, nadal możemy zapobiec najgorszym skutkom. Bo jeśli nie możemy zmienić przyszłości, to po co tracić czas na jej omawianie? Harari proponuje, aby zanalizować, w jaki sposób systemy takie jak Cesarstwo Rzymskie, Kościół katolicki czy partia bolszewicka posługiwały się informacją, aby osiągnąć swoje cele. Dobre i złe. Odnosi się także do pilnych wyborów, przed którymi stoimy, ponieważ inteligencja nieludzka zagraża naszemu istnieniu.    

Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?

Jan Maciejewski

Czy stwierdzenie: Oni zginęli, żeby Polska mogła istnieć jest prawdą czy wymówką? Dlaczego w naszych dziejach przeważają masowe samobójstwa nad próbami skutecznej walki z wrogiem? Czy rzeczywiście jesteśmy kozłem ofiarnym Europy, skazanym średnio raz na sto lat na rozszarpanie? Jan Maciejewski, eseista, pisarz, stały felietonista i członek redakcji Plusa Minusa, magazynu weekendowego Rzeczpospolitej, stawia odważną tezę, że wraz z rozbiorami daliśmy się zwieść jako naród kłamstwu romantycznemu. A fałszywe postrzeganie naszego miejsca w Historii i Europie organizuje nam rzeczywistość od dwustu lat, wtłaczając w przeklęty rytuał ofiary: od Somosierry, przez Poniatowskiego w nurtach Elstery, klęskę powstania warszawskiego, aż po katyńskie doły śmierci i katastrofę smoleńską. Autor nie boi się operować na otwartym sercu Polski, na naszych narodowych mitach, lękach i projekcjach. Jego esej wytrąca z historycznych przyzwyczajeń, skłania do realistycznej maksymalnej weryfikacji, a dzięki temu do rozpoznania naszego miejsca w Wielkiej Historii na nowo.