Bezbronne myśli. Eseje i inne pisma o Górnym Śląsku

Zbigniew Kadłubek

Prezentowana książka to zbiór esejów, szkiców i wspomnień. Zawiera też mowę sejmową oraz próby poetyckie. Niektóre w innych wersjach, pod innymi zazwyczaj tytułami były publikowane w czasopismach „Śląsk”, „Przegląd Polityczny”, „Fabryka Silesia” oraz „Borussia”. Wszystkie jednak – jako teksty literackie – poświęcone są różnym aspektom tożsamości górnośląskiej. Są to próby zdiagnozowania, czym jest współczesny regionalizm, czym jest Górny Śląsk na początku XXI wieku, czym jest tzw. przebudzenie górnośląskie, jakie są perspektywy śląszczyzny jako języka regionalnego etc. Pewna grupa tekstów to próby sportretowania ważnych dla Autora nieżyjących już postaci górnośląskiego życia kulturalnego (Stefan Szymutko, Michał Smolorz, Jan F. Lewandowski, Feliks Netz). Niektóre eseje mają charakter teoretyczny – chodzi o poszukiwanie metody badawczej, w  której uwzględniona zostałaby zarówno dzisiejsza egzystencja ludzi identyfikujących się z Górnym Śląskiem, jak i wolna od propagandy i przekłamań perspektywa historyczna. Książkę zamyka autentyczna mowa sejmowa wygłoszona w Sejmie RP 9 października 2014 roku, ukazująca prawdziwą bezbronność śląskich myśli i jednocześnie uzasadnia tytuł całego zbioru. Swoimi refleksjami po lekturze owych „bezbronnych myśli” podzielił się z czytelnikami  w Posłowiu Ingmar Villqist.

Białe maski / szare twarze. Ciało, pamięć, performatywność w perspektywie postzależnościowej

Ewa Graczyk, Monika Graban-Pomirska, Magdalena Horodecka, Monika Żółkoś

Formuła tytułu książki Białe maski / szare twarze – metaforyczna plama Rorschacha – stała się impulsem do rozważań na temat psychofizycznych  dyskomfortów i cierpień odczuwanych przez mieszkańców peryferyjnej, środkowo-wschodniej Europy; zachętą do pochylenia się nad dolegliwościami zapisywanymi niestrudzenie przez miejscowych pisarzy, artystów i intelektualistów. W pierwszej części tomu zostały zgromadzone artykuły przedstawiające problematykę ucieleśnionych podmiotowości postrzeganych w kontekście wojny i komunizmu.  Autorzy i autorki analizują w niej „przetaczanie się” przez trzy pokolenia perypetii nie/pamięci o Zagładzie i dziedzictwie dwu totalitaryzmów. Druga część książki składa się z tekstów skupionych na doświadczeniu środkowo-wschodnich Europejczyków postrzeganym w perspektywie napięć przestrzennych. Badaczki i badacze opisują rozmaite odmiany wykorzenienia i migracji oraz (utracone najczęściej) poczucie zadomowienia; proponują badanie ucieleśnionych podmiotowości kształtujących się w post/zależnościowym kontekście de/formującym relacje etniczne, klasowe oraz płciowe.

Biblia jako miejsce spotkania wyznań chrześcijańskich

Grażyna Habrajska, Andrzej Perzyński, Anita Filipczak-Białkowska

Tom Biblia jako miejsce spotkania wyznań chrześcijańskich jest efektem rozważań przedstawicieli różnych dyscyplin nad Biblią i jej ekumenicznym wymiarem. Otwiera nowe perspektywy badawcze, ukazuje pewne aspekty tłumaczenia tekstu biblijnego, które miałoby spełniać funkcję ekumeniczną, ilustruje przejawy idei ekumenizmu w aspekcie historycznym i regionalnym. Przedmiotem szczególnego zainteresowania jest Biblia Ekumeniczna jako dzieło realizujące potrzebę tłumaczenia Pisma Świętego wspólnego dla wszystkich chrześcijan, niezależnie od przynależności konfesyjnej.

Bibliografia polskich przekładów i adaptacji francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży wydanych w latach 1918-2014

Natalia Paprocka

Bibliografia stanowi próbę retrospektywnego ukazania obecności francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce w ostatnim stuleciu. Obejmuje 1915 wydań polskich przekładów i adaptacji utworów dla młodych czytelników opublikowanych pierwotnie we Francji. Może stanowić użyteczne narzędzie dla wszystkich zainteresowanych literaturą dla dzieci i młodzieży, literaturą francuską, historią tłumaczeń lub recepcją wydawniczą literatur obcych w Polsce.   Bibliografia stanowi podstawę badań przedstawionych w wydanej równolegle monografii Sto lat przekładów dla dzieci i młodzieży w Polsce. Francuska literatura dla młodych czytelników, jej polscy wydawcy i ich strategie (1918–2014).   Utworzenie bibliograficznego korpusu polskich przekładów i adaptacji francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży wydanych w latach 1918–2014 uważam za wielką wartość, co wynika z mojego głębokiego przekonania, że bez zebrania pełnych danych bibliograficznych nie sposób zauważyć i opisać wszystkich zjawisk zachodzących w danym obszarze literatury. dr hab. Marzena Chrobak

Biografia duchowa i antropologia chrześcijańska metropolity Antoniego Blooma (1914-2003). Wydanie drugie poprawione i uzupełnione

Aleksy Kucy

W swojej monografii Biografia duchowa i antropologia chrześcijańska metropolity Antoniego Blooma (1914-2003) autor prezentuje postać pierwszego zwierzchnika rosyjskiego prawosławia na terenie Wielkiej Brytanii. Książka jest nie tylko opisem życia i poglądów metropolity Antoniego, lecz także niezwykle ciekawą refleksją na temat losów współczesnego prawosławia i jego konfrontacji z nowożytnością i kulturą Zachodu. To bardzo ciekawe dzieło, które wykracza poza samą biografię prawosławnego hierarchy, ukazując tło historyczne opisywanych wydarzeń i odkrywając nową perspektywę interpretacyjną jego myśli. Z recenzji prof. dr hab. Urszuli Pawluczuk (Uniwersytet w Białymstoku)

Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów

Renata Dopierała, Katarzyna Waniek

W książce omówiono pionierskie badania z ostatniej dekady XX w., prowadzone w ramach projektu „Biografia a tożsamość narodowa”, będące próbą spojrzenia na II wojnę światową z perspektywy indywidualnej historii życia. Zebrane w niej artykuły zostały poddane dyskusji wśród Autorów, którzy dodatkowo opatrzyli komentarzem swoje teksty. Ich tematyka odnosi się do zjawisk: wojny (przemocy i cierpienia), pamięci (indywidualnej i zbiorowej), tożsamości oraz stereotypów. Zagadnienia te zostały opracowane na podstawie badań opartych na metodzie autobiograficznego wywiadu narracyjnego, nawiązującej również do polskiej tradycji badań biograficznych, z której znana jest między innymi łódzka socjologia. Czytelnik dowie się wszystkiego na temat zastosowań wywiadu narracyjnego: począwszy od założeń teoretycznych, przez omówienie samej techniki, procedurę analityczną, aż po krytyczny namysł nad sposobem prowadzenia badań i analizy zgromadzonych danych. Książka zainteresuje nie tylko socjologów, antropologów, kulturoznawców i historyków, ale także osoby, dla których fascynujące może być czytanie fragmentów wywiadów i śledzenie tego, co typowe dla naszej kultury w jednostkowych biografiach. 

Biograficzne badania nad twórczością. Teoria i empiria

Monika Modrzejewska-Świgulska

Prezentowany tom dotyczy wybranych teoretycznych aspektów badań nad twórczością wybitną i profesjonalną (w części I) oraz przykładów badań nad biografiami twórców (w części II). Autorzy uzasadniają rolę i wpływ mentorów w rozwoju osób wybitnych, charakteryzują sytuacje kryzysowe, z którymi zmagają się twórcy, wskazują stosowane przez nich strategie zaradcze wobec trudności, a także pokazują sytuacje przełomowe w twórczości. Stawiają również pytania o to, jak prowadzić badania biograficzne, aby spełnić kryteria biografii naukowej; czy biografie nienaukowe są twórcze; jak się powinno pisać biografię osoby wybitnej, jakie jest znaczenie podejścia interdyscyplinarnego do badań biograficznych oraz jakie narzędzia badań są najlepsze. 

Biological Turn. Idee biologii w humanistyce współczesnej

red. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, red. Emilia Wieczorkowska

Książka rejestruje i prezentuje szeroki obraz wpływu aktualnych odkryć i nowych teorii biologicznych (m. in. z obszaru etologii, psychologii ewolucyjnej, neurobiologii, neo-ewolucjonizmu, memetyki) na nauki humanistyczne. Czytelnik znajdzie w niej nie tylko informacje o najnowszych rozstrzygnięciach biologów na temat neuronów lustrzanych, pracy mózgu, altruizmu i moralności zwierząt, pasożytnictwie memów internetowych czy doświadczeniach przeprowadzanych przez twórców bio-artu. Dowie się także, jak nowa humanistyka ( od etyki, socjologii, psychologii, medioznawstwa, antropologii kulturowej po językoznawstwo i literaturoznawstwo) reaguje dzisiaj na wyniki eksperymentów i wiedzę nauk przyrodniczych, zmieniających antropocentryczny obraz świata w duchu posthumanizmu. Lektura konieczna dla zainteresowanych „trzecią kulturą”.