Biblioteki i archiwa na jednolitym rynku cyfrowym

Zbiorowy

Historia i współczesnosć bibliotek i archiwów w Polsce i na świecie. Jak powstały pierwsze archiwa i biblioteki? Dlaczego gromadzimy dane biblioteczne? Jak biblioteki wspierają rozwój kultury?

Bibliotheca Bavoroviana Leopoliensis. Prints from the first half of the sixteenth century. A catalogue

oprac. Jolanta Gwioździk, Tadeusz Maciąg, współudz. Iwona Pietrzkiewicz, Renata Frączek

Biblioteka Fundacji Wiktora hr. Baworowskiego we Lwowie, założona przez znanego tłumacza literatury zachodnioeuropejskiej na język polski oraz  bibliofila Wiktora hr. Baworowskiego (1826–1894), należała do najważniejszych bibliotek okresu zaborów, a po udostępnieniu publiczności (w 1900 r.) stała się znaczącym ośrodkiem życia naukowego Lwowa. Na kolekcję składało się ponad 15 tys. druków oraz ponad tysiąc rękopisów, zwłaszcza z zakresu literatury pięknej, politycznej, prawniczej, liturgicznej, teologicznej, matematyczno-przyrodniczej, pochodzących m.in. z włączanych księgozbiorów prywatnych. Powiększały ją zakupy, m.in. w 1914 r. nabyto bibliotekę Zygmunta hr. Czarneckiego, zawierającą liczne, niejednokrotnie cenne i unikatowe rękopisy i druki, dotyczące prawa, historii, literatury astronomiczno-matematycznej, a także polskich i zagranicznych kwestii religijnych. Od 1945 r. zasadniczy zrąb kolekcji jest przechowywany w Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. W. Stefanyka. Stanowi on cenne świadectwo znaczenia oraz roli historii i kultury polskiej dawnych wieków, obecnie element wspólnego dziedzictwa. Zespół autorów podjął rekonstrukcję, opis i analizę XVI-wiecznego lwowskiego zasobu Bavorovianum. Prezentowany katalog rejestruje 275 druków pierwszej połowy XVI w. Wszystkie opisy starych druków uzupełniono o fotografie kart tytułowych, a także o indeksy osobowy, tytułowy, typograficzny, proweniencyjny i znaków własnościowych. Sprawdzono także obecność informacji o rejestrowanych drukach w kilkudziesięciu polskich i światowych źródłach informacyjnych. Przedstawiono ponadto zwięzły zarys kształtowania się i losów księgozbioru oraz jego charakterystykę rzeczową, co pozwala na wniosek o jego wyjątkowej wartości dla kultury umysłowej nie tylko dawnego, ale i współczesnego Lwowa. Zamieszczono również wyniki analizy mikrobiologicznej i fizykochemicznej druków XVI-wieku, wraz z omówieniem metody przeprowadzonych badań. Przygotowywany jest następny tom, obejmujący katalog druków drugiej połowy XVI w.

Biserka

Łukasz Mańczyk

Opowieść o celibacie. O zakonie tłumaczy. Biserka Rajčić, była przez pięćdziesiąt lat notariuszem polskiej literatury. Adwokatem, gońcem, tłumaczem przysięgłym. Przerywa milczenie, po pięćdziesięciu latach w cieniu autorów, których przekłada i spraw o których pisze. Serbka. Laureatka nagrody „Transatlantyk” dla najlepszego tłumacza literatury polskiej (2009). W dorobku, liczącym przeszło 1500 pozycji bibliograficznych, ma ponad 70 książek z zakresu poezji, prozy, filozofii, teorii literatury, eseju i reportażu. Nawiązuję kontakt z autorem do końca życia. Te przyjaźnie są specyficzne, bo rzadko się widzimy, ale często rozumiemy bez słów. B.R.   Łukasz Mańczyk – ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz scenopisarstwo w Łódzkiej Szkole Filmowej. Wydał trzy książki: Służebność światła, Kraków 2004 (Nagroda im. Kazimiery Iłłakowiczówny za debiut roku); Pascha 2007/punkstop, Kraków 2009, Affirmative, Belgrad 2006. Bezpartyjny radny Krowodrzy, Dzielnicy V Krakowa.

Biżuteria arabska. Amulety, talizmany i ozdoby

Jolanta Mikołajczyk

Podążając tropem ewolucji biżuterii arabskiej od czasów Beduinów, możemy zobaczyć, jak zmieniała się na przestrzeni wieków i jakie trendy miały wpływ na jej dzisiejszy kształt i znaczenie. Biżuteria to manifestacja osobowości, identyfikator kulturowy, zabezpieczenie finansowe, sposób podkreślania statusu, przekazywania wiadomości, a nawet ochrony przed złymi mocami. Filigranowe wzory, zawiłe arabeski, roślinne motywy oplatające drogocenne perły od wieków wydobywane z morza z narażeniem życia... Biżuteria arabska przykuwa uwagę i zachwyca pięknem i tajemniczością. Naszyjnik manthura, pierścień al shadad, amulet taswir czy koraliki modlitewne misbaha – te tajemniczo brzmiące nazwy to zaledwie kilka przykładów spośród ogromnego bogactwa bliskowschodniej biżuterii. Świat kosztowności to opowieść o artystach-rzemieślnikach, bogatej symbolice, kontaktach międzykulturowych, magicznej mocy kamieni, talizmanach oraz enigmatycznych przesłaniach niesionych przez dźwięczne bransolety czy kunsztowne opaski na włosy.   Jolanta Mikołajczyk ukończyła studia na kierunku Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo na UW ze specjalizacją biblioterapia. W czasie pracy w warszawskich bibliotekach i czytelniach naukowych pisała artykuły do „Poradnika bibliotekarza”. Należała do polskiej sekcji IBBY. Od 17 lat mieszka w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, gdzie zajmuje się odkrywaniem tajników tradycyjnej kultury i sztuki użytkowej. Była m.in. autorką artykułów do czasopisma „Psychologia Sukcesu” i korespondentką Informacyjnej Studenckiej Agencji (ISA). Jej hobby to szeroko rozumiana kultura świata arabskiego, celtyckiego i genealogia.

Brak absolutu. Pojęcia dobra i zła w japońskiej popkulturze

Dorota Barańska

„Zło, moralność i śmierć są nie tylko popularnymi tematami w japońskim folklorze, ale zdają się być wręcz tematem centralnym japońskiej tradycji: niemal każdy festiwal, rytuał i zwyczaj odnosi się do powiązań między żyjącymi a zmarłymi, między żyjącą rodziną, a jej zmarłymi przodkami, między teraźniejszością a przeszłością”   Michiko Iwasaka, Barre Toelken, Ghosts and the Japanese: Cultural Experience in Japanese Death Legends   Książka Doroty Barańskej pokazuje, że pojęcia zła i dobra są kluczowymi elementami obecnymi nie tylko w japońskim folklorze, ale w całej kulturze popularnej – od rozrywki ludowej poprzez animację do gier video. Stawia tezę, że kultura rozrywkowa jest niezwykle silnie związana z religiami Japonii, czerpie z buddyzmu, shinto, magii. I choć samo nawiązanie nie jest niczym niezwykłym, niezwykła jest drobiazgowość w przedstawianiu elementów tradycyjnych w nowej formie. Dzięki niej kultura popularna Japonii staje się źródłem do badań nie tylko nad samą kulturą, ale też nad religią, społeczeństwem, moralnością.

Brush lettering dla początkujących

Wioletta Guzy

Naucz się pięknie pisać brush penem - od podstaw! Sztuka pięknego pisania Brush lettering w dosłownym tłumaczeniu oznacza kaligrafię pędzlem. Czasem używa się też specjalnych pisaków do brush letteringu. Wbrew pozorom sztuka ta ma wymiar nie tylko rozrywkowy czy relaksacyjny - wiele osób potwierdza, że ćwiczenie kaligrafii bardzo je relaksuje - ale także wybitnie praktyczny. Zdolność pięknego pisania pozwala tworzyć zachwycające kartki świąteczne, piękne zaproszenia na rozmaite uroczystości, oryginalne plakaty z ulubionymi cytatami i inne ręcznie wykonywane dzieła, które cieszą oko, zdobią otoczenie i uprzyjemniają życie. Satysfakcja gwarantowana, a zabawa przednia! Opanowanie sztuki kaligrafowania pędzlem nie jest wcale trudne. Wystarczy zaopatrzyć się w niezbędne narzędzia i materiały, wiedzieć, co się chce napisać, dodać do tego odrobinę cierpliwości i skorzystać z kilku rad od doświadczonej nauczycielki brush letteringu. Wioletta Guzy z pasji uczyniła sposób na życie - pięknego pisania uczy uczestników warsztatów online i na żywo, wiedzą i umiejętnościami dzieli się też chętnie za pośrednictwem konta na Instagramie, a także... tej książki. Stanowi ona swego rodzaju kompendium wiedzy i inspiracji w dziedzinie brush letteringu. Uwaga! Autorka jest osobą leworęczną, poradnik zatem zawiera dodatkowo specjalne podpowiedzi dla osób piszących lewą ręką.

Bushido. Dusza Japonii

Inazō Nitobe

Ta niezwykła książka jest nieodłącznym elementem biblioteki każdego miłośnika historii, kultury i filozofii. Stanowi ona przewodnik po tradycyjnych wartościach i zasadach, które kształtowały japońską mentalność, dzięki niej przeniesiesz się do epoki samurajów i odkryjesz ich kodeks etyczny, poznasz esencję męstwa, honoru, lojalności i sprawiedliwości, które były, a w wielu aspektach nadal są, fundamentem mentalności i produktywności japońskiego społeczeństwa. W książce Bushido. Dusza Japonii autor błyskotliwie przedstawia japońskie wartości w taki sposób, że zachwycają zarówno mądrością, jak i elegancją, pozostając niezmiennie istotne także w realiach dzisiejszego świata. Wartości, takie jak lojalność wobec partnerów biznesowych, samodyscyplina czy ciągła chęć rozwoju, pomagają w odkrywaniu i wyrażaniu samego siebie poprzez pracę, którą się zajmujemy. Dzięki tej książce poznasz kulturę i filozofię, które kształtowały strategie i podejście Japończyków do pracy w grupie i osiągania celów. Te cechy są równie ważne dziś, jak dawniej i dzięki wprowadzeniu elementów japońskich standardów etycznych możesz zrozumieć jak ważną rolę w życiu kulturalnym i biznesowym pełni poczucie spełniania obowiązku i wierna służba swojej sprawie. Bushido. Dusza Japoni to książka, która porusza aktualnością i mądrością i z pewnością zainspiruje Cię do działania, pomagając w kształtowaniu Twojej mentalności i osiąganiu sukcesów na miarę Twoich marzeń. Nitobe błyskotliwie analizuje każdy aspekt bushido - od roli wiedzy, sztuki walki, po samodoskonalenie i służbę. Jego kunsztowne opisy i głębokie przemyślenia zapewniają niezapomniane doświadczenie czytelnicze, które na zawsze zapadnie w pamięć. To także wskazówka, jak uniknąć egoizmu - duch samuraja jest otwarty dla każdego, kto pragnie wyróżniać się i osiągnąć doskonałość w życiu osobistym czy zawodowym, służąc ważnej sprawie. Bushido. Dusza Japonii zainspiruje Cię i dostarczy nowej perspektywy postrzegania własnych wartości, wpływając na sposób, w jaki postrzegasz świat. Przeżyj mnóstwo fascynujących chwil czerpiąc inspirację z japońskiej kultury i codzienności. Ciesz się prawdziwym duchem Japonii, odkrywając mistrzowskie dzieło Inazo Nitobe - Bushido. Dusza Japonii. Uzyskaj wgląd w tajemnice ducha Japonii i zanurz się w odmienną kulturę, która zachwyci Cię swoją mądrością i elegancją. Nie przegap okazji, aby sięgnąć po ten niezwykły e-book i odkryj skarb japońskiego dziedzictwa. To inwestycja w wiedzę i rozwój osobisty, która przyniesie Ci wiele inspiracji i refleksji. Kup tę niezwykłą książkę już teraz i daj się porwać w magiczną podróż do świata samurajów.

Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób

Katarzyna Smyk

Bożonarodzeniowa choinka i jej ozdoby są znakami symbolicznymi o wieloplanowych sensach, różnorodnej motywacji i funkcjach. Współczesny Polak przypisuje im przede wszystkim funkcje estetyczne. Jednakże odgrywają one również rolę przedmiotów o funkcji religijnej, w pierwszym rzędzie związanych z chrześcijaństwem, gdyż świąteczna jodełka stała się symbolem narodzenia Chrystusa oraz rajskich drzew. Zwyczaj choinki powstał zarazem z ludowych obyczajów o funkcji magicznej, dlatego świąteczna jodełka i jej detale zachowały i tę najbardziej archaiczną funkcję. Jest więc choinka drzewkiem ofiarowanym Bogu i przodkom w zamian za błogosławieństwo, urodzaj, obfitość, zdrowie i szczęście w miłości. Chroni dom i jego mieszkańców przed działaniem złych duchów. Ubrane zielone drzewko staje się więc jedną z licznych w kulturze europejskiej i pozaeuropejskiej konkretyzacji drzewa kosmicznego i drzewa życia. Te i wiele innych znaczeń opisuje autorka w książce-leksykonie symboliki choinkowej. Książka rekonstruuje sposób potocznego myślenia współczesnego Polaka przez pryzmat jego wyobrażenia bożonarodzeniowej choinki wedle zasady: „pokaż mi swoją choinkę, a powiem Ci, kim jesteś”. Pisząc o tradycyjnej i współczesnej choince, odtworzono więc nie tylko obraz choinki, ale także portret jej kreatora, skupiając się na zasadniczym dla humanisty zagadnieniu: jakimi wartościami kieruje się współczesny Polak, definiując swoje miejsce w świecie.