Вопросы семантики и стилистики текста: лингвистический дискурс

Zoja Kuca

В предлагаемой читателю монографии затрагиваются вопросы семантики и стилистики, представленные в различных ракурсах: лингвистическом, коммуникативном, историческом, культурологическом и функциональном. Широкий спектр затронутых в монографии научных проблем, объединённых лингвистическим дискурсом, привлёк внимание также литературоведов, культурологов и переводоведов. Исследовательское поле статей охватывает следующие лингвистические области: лингвистическую теорию и практику, анализ художественного текста и текста СМИ, текст в диахроническом аспекте, языковую картину мира и анализ языковой культуры, (меж)культурную коммуникацию, текст в переводе, семантическое пространство языка и общую лингвистику текста, а также дискурсологию.

Дидактика русского языка и проблемы перевода в иностранной аудитории

Ełona Curkan-Dróżka

Обучение языку и работа с ним в иностранной аудитории составляют профессиональный интерес всех авторов данного сборника. В нем представлены разные взгляды на преподавание русского языка как иностранного, предложены интереснейшие формы работы на уроках РКИ, а также рассмотрены проблемы перевода. Мы предлагаем Вам ознакомиться с инновационными решениями в сфере преподавания, являющимися ответом на быстроменяющиеся условия среды обучения, с собранными, благо­даря многолетнему опыту, наблюдениями в работе со студентами, с большим количеством иллюстративного материала. В сборнике будет уделено отдельное внимание избранным аспектам перевода, выполняемого как в рамках обучения русскому языку как иностранному, так и входящего в сферу индивидуальных научных интересов исследователей. Открытость взглядов, проверенные практикой методы обучения и соединение культур с помощью языка являются связывающим звеном всех вошедших в сборник статей.

Зазеркалье. Предметный мир примет и поверий (Свадебный цикл) / Zazierkalje. Priedmietnyj mir primiet i powierij (Swadiebnyj cykł)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z obrzędami ślubnymi zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie nie tylko w samym obrzędzie, lecz także w perspektywie ich teraźniejszych i przyszłych stanów. Scharakteryzowano postać narzeczonej jako głównej jednostki, z punktu widzenia jej znaczeń w etapach obrzędu. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziaływujący na człowieka oraz taki, który poddaje się wpływom z jego strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Знак и значение. Семантика предсказаний в знамениях, повериях и приметах / Znak i znaczenije. Siemantika priedskazanij w znamienijach, powierijach i primietach

Piotr Czerwiński

Na materiale przepowiedni odzwierciedlonych w zabytkach literatury staroruskiej (Słowo o wyprawie Igora, Powieść minionych lat), jak również niektórych rosyjskich ludowych wróżb i przepowiedni, dokonywana jest analiza i charakterystyka interpretującej części określanego w przepowiedni znaku-obrazu. Wybrany aspekt zakłada wyłonienie stojącego za intuicyjnie interpretowaną wiedzą o świecie konceptualnego systemu, którego fragmenty i części powinny stanowić jednostki semantyczne zarówno uświadamiane, jak i nieuświadamiane przez przedstawicieli danej tradycji mentalnej.

Михаил Зощенко. Tекстологические исследования и анализы, семантика и стилистика

Jarosław Wierzbiński

Настоящая монография – результат многолетних научных разысканий автора в области идиостиля Михаила Зощенко (1895–1958). В ней представлены различные риторические приемы, оттеняющие своеобразие слога писателя. Внимание сфокусировано на индивидуальной системе построения речевых средств, а также приемах их отбора и употребления писателем. В книге прослеживаются закономерности языковой структуры текстов Зощенко, проводятся наблюдения над словоупотреблением, выявляются смысловые модификации языковых единиц и особенности синтаксической семантики его произведений. Monografia stanowi analizę leksykalno-semantyczną dotyczącą synchronii, sięgającą także do diachronii języka rosyjskiego, jakim posługuje się w swoich tekstach pisarz. Uwzględnia zarówno aspekt paradygmatyczny, jak i syntagmatyczny zebranych na tej podstawie środków językowych oraz ich funkcję w tekście. Takie podejście umożliwiło Autorowi stwierdzenie różnorodnych zabiegów artystycznych stosowanych przez Michaiła Zoszczenkę w celu uzyskania komicznego, często groteskowego, efektu oraz wszechstronne poznanie osobliwości stylu pisarza. Z recenzji prof. US dr hab. Beaty Rycielskiej

Ну, ладно! Minimum leksykalne języka rosyjskiego dla poziomu średniozaawansowanego, wyd. II poprawione

Ну, ладно! to minimum leksykalne dla średnio zaawansowanego poziomu biegłości językowej, gromadzi materiał usystematyzowany według klucza tematycznego. Poszczególne bloki leksykalne uwzględniają słownictwo najbardziej typowe dla umownie domkniętych obszarów tematycznych. Bloki nie są jedynie spisem jednostek słownikowych – dla większości z nich, obok znaczenia, podano bowiem połączenia składniowe i leksykalne. Pozwoli to opanować ich właściwe użycie w kontekście. Autorzy potraktowali język jako narzędzie komunikacji. Starali się dobrać słownictwo współcześnie używane i wyeliminować jednostki przestarzałe. Przy doborze leksyki w poszczególnych blokach uwzględnili także realne sytuacje komunikacyjne (takie jak np. komunikacja na uczelni rosyjskiej, w bibliotece, akademiku, firmie rosyjskojęzycznej, punktach usługowych, rozmowa z klientem itd.), w których mogą znaleźć się studenci lub absolwenci studiów rusycystycznych oraz inni użytkownicy języka rosyjskiego. „Nowatorskim podejściem jest przedstawienie materiału leksykalnego z pozycji leksykologii (i frazeologii) funkcjonalnej, co niewątpliwie zapewni wykładowcom nieocenioną pomoc w organizacji procesu dydaktycznego. Autorzy stosują najnowsze zdobycze metodyki nauczania języków obcych, potwierdzające dojrzałość ich warsztatu badawczego oraz niezwykle wysokie kompetencje językowe; dobierają atrakcyjne materiały, które urozmaicają każdą jednostkę lekcyjną i z pewnością dają wiele możliwości lektorowi”. z recenzji dr. hab. Krzysztofa Kusala, prof. UWr

Предметный мир примет и поверий (Проживание смерти) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Prożywanije smierti)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych ze śmiercią i umieraniem zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz Śmierci jako ważnej postaci, z punktu widzenia jej różnorakich znaczeń. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Предметный мир примет и поверий (Цикл рождения) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Cykł rożdienija)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z cyklem narodzin zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz położnicy jako głównej postaci z punktu widzenia jej znaczeń w etapach poprzedzających narodziny człowieka. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Предпереводческий анализ текста как первый этап стихотворного перевода

Anna Bednarczyk

Переводчик должен ответить на вопрос «что перевести?», а значит определить «какие у него доминанты» и «как перевести?», то есть «какие имеются возможности перевода?», но, прежде всего, он должен знать «почему?» принимает именно такие, а не иные решения, которые мотивированы вопросом о причине и цели предпринимаемых действий. Причина, а значит то, что принуждает меня – переводчика искать потенциальные соответствия и прибегать к трансформациям и цель, а значит то, чего я хочу достичь, прибегая именно к этим манипуляциям. С определением цели связано определение собственной переводческой мотивировки, результатом чего являются принимаемые в процессе перевода, осознанные (осведомляемые себе самому) решения. Из Завершения В польской переводоведческой литературе не существует ни одна книга, анализирующая произведения художественной литературы как исходные тексты, с избранной Автором точки зрения (тем более с русско-польским материалом, анализируемом на основе собственных переводов) [...] Существующие сегодня на рынке работы, занимающиеся деятельностью переводчика (в том числе предпереводческому анализу), относятся исключительно к письменному переводу специализированных текстов. Таким образом исследования Анны Беднарчик заполняют лакуну и в области дидактики перевода. Из рецензии д-ра филолог, наук проф. Дороты Урбанек

Русская фразеология для поляков. Пратическое пособие. Rosyjska frazeologia dla Polaków. Dodatek praktyczny

Харри Вальтер, Валерий Михайлович Мокиенко, Елена Александровна Невзорова-Кмеч, Людмила Ивановна Степанова, ...

Pracę można w pełni uznać za wyróżniającą się, godną rozpowszechnienia, ponieważ jest nowocześnie napisanym, profesjonalnie przygotowanym oraz niezmiernie ważnym dla rusycystyki i slawistyki podręcznikiem, bardzo potrzebnym w dydaktyce obu języków oraz w praktyce translatorskiej. […] Książka będzie stanowić nieocenioną pomoc w nauczaniu języka rosyjskiego jako obcego. Zawiera bowiem niezwykle wartościowy zbiór tekstów i ćwiczeń, uwzględniających najczęstsze i najistotniejsze dla cudzoziemców problemy związane z przyswajaniem leksyki i frazeologii rosyjskiej oraz opanowaniem typowych rosyjskich konstrukcji w konkretnej sytuacji. Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Kusala Uniwersytet Wrocławski

Фразеологические единицы русского языка делового общения и их польские эквиваленты (Związki frazeologiczne rosyjskiego języka biznesu i ich polskie ekwiwalenty)

Dorota Drużyłowska

  Praca podejmuje dwa, istotne dla współczesnej praktyki badań humanistycznych, tematy. Pierwszy z nich to ożywiony, by nie rzec, gwałtowny rozwój kontaktów międzynarodowych, drugi zaś to wynikający ze stale wzrastających aktywności użytkowników różnych języków, burzliwy rozkwit komunikacyjnych socjolektów, ze wszystkimi możliwymi konsekwencjami tego faktu. […] Szerszym tłem rozważań, które podejmuje, są procesy globalizacyjne następujące w dynamicznie rozwijających się stosunkach gospodarczych, komercyjnych, handlowych i biznesowych. Wszystkie one mają kolosalny wpływ na język tych kontaktów i to nie tylko w sensie wzajemnych oddziaływań w postaci zapożyczeń i importacji, lecz przede wszystkim w zakresie kształtowania uniwersalnych schematów komunikacyjnych.   z recenzji dra hab. Michała Sarnowskiego, prof. nadzw. UWr      Dorota Drużyłowska – pracuje w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Pracę doktorską obroniła w 2015 r. Podczas studiów doktoranckich odbyła liczne staże na uczelniach rosyjskich (Moskwa, Irkuck, Kaliningrad), umożliwiające zdobycie doświadczeń naukowych i dydaktycznych. Jej osiągnięcia zostały docenione m.in. przyznaniem stypendium MNiSW dla doktorantów oraz stypendium doktorskiego Narodowego Centrum Nauki. Obecnie zainteresowania badawcze Doroty Drużyłowskiej skupiają się wokół leksykologii i frazeologii języka rosyjskiego i polskiego, a także leksykografii i glottodydaktyki.

Шепоты и тени

Анджей Юлиуш Сарва

Шепоты и тени: роман; [пер. с польск. М.В.Ковальковой]. Действие мистического романа разворачивается в XIX веке в старинном польском городе Сандомир, на окраине Российской империи. Едва вступающий во взрослую жизнь Стась Шлопановский сталкивается с неизведанным и узнает о древнем проклятии рода Семберков. Устоит ли юноша перед силами зла и дьявольским соблазном, способна ли чистая и бескорыстная любовь спасти его и указать путь к Свету?

«Русские споры» в художественном дискурсе классиков

Barbara Olaszek

В предлагаемой читателю книге Б. Оляшек расматриваются «русские споры» в художественном дискурсе классиков XIX века. Толчком к исследованию темы послужили многочисленные высказывания литературных героев о предрасположенности русского человека к спорам. Несмотря на это утверждение, автор выдвигает тезис о несостоятельности «русских споров» в освещении классиков, поддерживая его анализом многочисленных сюжетных ситуаций дискуссий о важнейших для русского сознания жизненных ценностях, и об обустройстве России в XIX веке, изображенных на страницах их произведений. Особое внимание уделяется содержанию споров, их участникам, ходу прений, эристическим приемам и результатам «русских споров». Автора, в частности, интересуют такие аспекты проблемы как достижение спорящими истины, возможность консенсуса в общественных вопросах, отсылающие к традициям сократовского и софистического споров, а также причины несостоятельности «русских споров». Книга адресована как специалистам, так и всем интересующимся русской литературой, культурой и ментальностью.  

Κомиссивные речевые жанры. Cопоставительный русско-польский аспект [Komisywne gatunki mowy. Aspekt porównawczy rosyjsko-polski]

Oksana Małysa

Niniejsza praca sytuuje się w nurcie badań genologicznych uwzględniającym w opisie gatunków zarówno kategorie pragmatyczno-semantyczne, jak też założenia stylistyki, dyskursu oraz aksjologii. Dynamika rozwoju form gatunkowych rozpatrywana jest więc w kontekście procesów historycznych, zmian technologicznych oraz uwarunkowań społeczno-kulturowych. Celem opracowania jest porównanie komisywnych gatunków mowy zakorzenionych w rosyjskiej i polskiej przestrzeni komunikacyjnej. Prezentowane są typologie gatunków z uwzględnieniem różnych ich aspektów, m.in. intencjonalnego, retorycznego, funkcjonalnego. Zróżnicowanie parametrów gatunkowych interpretowane jest również z perspektywy kulturowej. Zarysowane w książce spojrzenie na gatunki mowy pozwala odejść od tradycyjnych metod ich badania. Umożliwia to przede wszystkim osadzenie gatunku w kontekście sytuacyjnym oraz traktowanie go jako kategorii scalającej elementy strukturalne wypowiedzi z jej podmiotem wraz z wyznawanym przez niego systemem wartości. Taki kierunek badań daje możliwość uchwycenia dynamicznego modelu rozmaitych form komunikacji, w tym również komisywnych. Publikacja adresowana jest do osób interesujących się problemami gatunków mowy, w tym w aspekcie porównawczym. 

Anioł śmierci. Angieł smierti

Michaił Lermontow

Anioł śmierci / : Edycja dwujęzyczna: polska i rosyjska. Smutne, ale to prawda. Przez cały czas w życiu człowieka jest coś, czego mu brakuje, coś, co sprawia, że nie docenia tego, co ma w danej chwili... ale być może jest to coś więcej niż to, do czego się zmierza, ku czemu podąża?... Anioł śmierci to przepiękny poemat genialnego rosyjskiego poety Michaiła Lermontowa. Mimo, iż minęło wiele lat, gdy utwór ten powstał, to jednak nie stracił niczego ze swojej aktualności. Poezja warta polecenia, poezja, którą koniecznie należy przeczytać i przeżyć. , . - , , ... -, , ... ! (1810-1873). 1831 . 1857 .

Baśń o królu Sałtanie. Skazka o carie Sałtanie

Aleksander Puszkin

"Baśń o królu Sałtanie, o jego synu, słynnym i potężnym bohaterze Gwidonie, i o pięknej królewnie Łabędziu. Na język polski przetłumaczył Bolesław Londyński. Przepiękna baśń dla dzieci klasyka literatury nie tylko rosyjskiej, ale i europejskiej. Książeczka powinna się znajdować w bibliotece każdego, kto uważa się za inteligenta. Edycja dwujęzyczna polska i rosyjska. , . : ."