Зазеркалье. Предметный мир примет и поверий (Свадебный цикл) / Zazierkalje. Priedmietnyj mir primiet i powierij (Swadiebnyj cykł)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z obrzędami ślubnymi zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie nie tylko w samym obrzędzie, lecz także w perspektywie ich teraźniejszych i przyszłych stanów. Scharakteryzowano postać narzeczonej jako głównej jednostki, z punktu widzenia jej znaczeń w etapach obrzędu. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziaływujący na człowieka oraz taki, który poddaje się wpływom z jego strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Знак и значение. Семантика предсказаний в знамениях, повериях и приметах / Znak i znaczenije. Siemantika priedskazanij w znamienijach, powierijach i primietach

Piotr Czerwiński

Na materiale przepowiedni odzwierciedlonych w zabytkach literatury staroruskiej (Słowo o wyprawie Igora, Powieść minionych lat), jak również niektórych rosyjskich ludowych wróżb i przepowiedni, dokonywana jest analiza i charakterystyka interpretującej części określanego w przepowiedni znaku-obrazu. Wybrany aspekt zakłada wyłonienie stojącego za intuicyjnie interpretowaną wiedzą o świecie konceptualnego systemu, którego fragmenty i części powinny stanowić jednostki semantyczne zarówno uświadamiane, jak i nieuświadamiane przez przedstawicieli danej tradycji mentalnej.

Михаил Зощенко. Tекстологические исследования и анализы, семантика и стилистика

Jarosław Wierzbiński

Настоящая монография – результат многолетних научных разысканий автора в области идиостиля Михаила Зощенко (1895–1958). В ней представлены различные риторические приемы, оттеняющие своеобразие слога писателя. Внимание сфокусировано на индивидуальной системе построения речевых средств, а также приемах их отбора и употребления писателем. В книге прослеживаются закономерности языковой структуры текстов Зощенко, проводятся наблюдения над словоупотреблением, выявляются смысловые модификации языковых единиц и особенности синтаксической семантики его произведений. Monografia stanowi analizę leksykalno-semantyczną dotyczącą synchronii, sięgającą także do diachronii języka rosyjskiego, jakim posługuje się w swoich tekstach pisarz. Uwzględnia zarówno aspekt paradygmatyczny, jak i syntagmatyczny zebranych na tej podstawie środków językowych oraz ich funkcję w tekście. Takie podejście umożliwiło Autorowi stwierdzenie różnorodnych zabiegów artystycznych stosowanych przez Michaiła Zoszczenkę w celu uzyskania komicznego, często groteskowego, efektu oraz wszechstronne poznanie osobliwości stylu pisarza. Z recenzji prof. US dr hab. Beaty Rycielskiej

Предметный мир примет и поверий (Проживание смерти) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Prożywanije smierti)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych ze śmiercią i umieraniem zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz Śmierci jako ważnej postaci, z punktu widzenia jej różnorakich znaczeń. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Предметный мир примет и поверий (Цикл рождения) / Priedmietnyj mir primiet i powierij (Cykł rożdienija)

Piotr Czerwiński

Na materiale rosyjskich ludowych wróżb i podań związanych z cyklem narodzin zaprezentowano czynności, role uczestników i ich znaczenie zarówno podczas przeżywanych w teraźniejszości stanów, jak i w perspektywie możliwych w przyszłości. Scharakteryzowano obraz położnicy jako głównej postaci z punktu widzenia jej znaczeń w etapach poprzedzających narodziny człowieka. Świat przedmiotów przedstawiono jako szczególny wobec realnej rzeczywistości, oddziałujący na ludzi oraz poddający się wpływom z ich strony. Na podstawie materiału autor proponuje szereg podejść do potencjalnych typologii wirtualnych znaczeń jednostek paradygmatycznych. Przedstawiono tu również ich budowę oraz pozycję w ogólnej semantyce.

Κомиссивные речевые жанры. Cопоставительный русско-польский аспект [Komisywne gatunki mowy. Aspekt porównawczy rosyjsko-polski]

Oksana Małysa

Niniejsza praca sytuuje się w nurcie badań genologicznych uwzględniającym w opisie gatunków zarówno kategorie pragmatyczno-semantyczne, jak też założenia stylistyki, dyskursu oraz aksjologii. Dynamika rozwoju form gatunkowych rozpatrywana jest więc w kontekście procesów historycznych, zmian technologicznych oraz uwarunkowań społeczno-kulturowych. Celem opracowania jest porównanie komisywnych gatunków mowy zakorzenionych w rosyjskiej i polskiej przestrzeni komunikacyjnej. Prezentowane są typologie gatunków z uwzględnieniem różnych ich aspektów, m.in. intencjonalnego, retorycznego, funkcjonalnego. Zróżnicowanie parametrów gatunkowych interpretowane jest również z perspektywy kulturowej. Zarysowane w książce spojrzenie na gatunki mowy pozwala odejść od tradycyjnych metod ich badania. Umożliwia to przede wszystkim osadzenie gatunku w kontekście sytuacyjnym oraz traktowanie go jako kategorii scalającej elementy strukturalne wypowiedzi z jej podmiotem wraz z wyznawanym przez niego systemem wartości. Taki kierunek badań daje możliwość uchwycenia dynamicznego modelu rozmaitych form komunikacji, w tym również komisywnych. Publikacja adresowana jest do osób interesujących się problemami gatunków mowy, w tym w aspekcie porównawczym. 

Algorytmy słowotwórczego parafrazowania

Anna Obrębska

Prezentowana publikacja została podporządkowana kilku celom badawczym. Pierwszy z nich to zbadanie komunikacyjnej akceptowalności poszczególnych typów słowotwórczych parafraz w języku polskim. Drugim z celów było ukazanie przemian, jakie dokonują się w układach predykatowo-argumentowych w procesie derywacji i wzajemnych zależności, jakie występują pomiędzy elementami predykatowo-argumentowej struktury komunikatu w derywacie, jak i też w jego słowotwórczej parafrazie. Kolejnym celem było odnalezienie algorytmów automatycznego parafrazowania tekstu przy użyciu morfemów słowotwórczych. Każdy rodzaj komunikacyjnie akceptowalnej parafrazy słowotwórczej został opatrzony mechanizmem parafrazowania, który jednocześnie stanowi schematyczny algorytm automatycznego parafrazowania tekstu. Książka ma za zadanie ukazywać możliwości i ograniczenia w zakresie komputerowego parafrazowania tekstów języka naturalnego. Ze względu na istnienie bardzo dużej ilości sposobów tworzenia parafraz przedmiotem zainteresowania stały się w tej pracy jedynie mechanizmy parafrazowania słowotwórczego. Monografia jest osadzona w metodologii gramatyki komunikacyjnej, której zasadnicze założenia zostały przedstawione w początkowej części publikacji.

An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms

red. Piotr Kakietek, Anna Drzazga

Słownik An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms adresowany jest głównie do studentów neofilologii biorących udział w kursach językoznawczych, oraz do uczestników seminariów magisterskich z zakresu językoznawstwa. Słownik może być także wykorzystany przez nauczycieli języka angielskiego, tłumaczy tekstów z zakresu językoznawstwa i tych, których interesuje praktyczne zastosowanie wyników badań nad językiem. Stanowi dużą pomoc w przyswojeniu i zrozumieniu wielu terminów powszechnie stosowanych w językoznawstwie. Dodatkową korzyścią dla potencjalnego użytkownika Słownika jest możliwość zapoznania się z polskimi odpowiednikami angielskich terminów językoznawczych. Jeśli chodzi o wybór objaśnianych terminów, Słownik nie ogranicza się do konkretnej dziedziny językoznawstwa czy też okresu, ale obejmuje różne dziedziny i szkoły językoznawcze do początku XXI wieku. Przy wyborze terminów uwzględniono powiązania językoznawstwa z innymi dziedzinami nauki. Słownik zawiera pewną ilość terminów z dyscyplin naukowych (np. logika, filozofia, psychologia, etc.), którymi często posługują się lingwiści. W Słowniku znajduje się również polski indeks objaśnianych terminów.