Cicha apokalipsa Zrujnowane pałace Dolnego Śląska

Hannibal Smoke

CICHA APOKALIPSA to przewodnik grozy po zamkach, pałacach i dworach Dolnego Śląska zrujnowanych począwszy od 1945 roku. Nie ma tu popularnych, malowniczych ruin Chojnika czy Bolczowa pokonanych przez wojny i pożary w odległych stuleciach. Nie ma ani jednej rezydencji, którą można zwiedzić z wycieczką, kupując bilet i podążając za przewodnikiem. W większości zastaniemy jedynie przejmującą ciszę i samotność w przededniu agonii. W tej książce ważniejsza od budowy jest destrukcja, od twórcy niszczyciel, od świetności upadek. To od końca opowiedziana historia, rzecz o współczesności, która niepostrzeżenie unicestwiła połowę z dwóch tysięcy dolnośląskich rezydencji. I bez rozgłosu, z całkowitą obojętnością zabija nadal. CICHA APOKALIPSA jest zatem spisem niedobitków na terenie regionu w jego historycznych granicach, ponad 200 najciekawszych ruin, które uniknęły losu anonimowej kupy gruzu.

Cyberkultura. Syntopia sztuki, nauki i technologii. Wyd. 2. popr

Piotr Zawojski

Cyberkultura i krytyczne studia nad jej historią oraz konstytuowaniem się jako nowego paradygmatu kulturowego stanowią jeden z najważniejszych fenomenów technospołeczeństwa, którego funkcjonowanie determinują nowe media cyfrowe oraz sieć. Fundamentalną tezą, wyznaczającą kierunek podejmowanych w niniejszej pracy teoretycznych i interpretacyjnych wysiłków,  jest przekonanie, że cyberkultura opiera się na syntopii sztuki, nauki i technologii. Nim jednak zdefiniowana zostaje cyberkultura zarysowane są historyczne konteksty tego zjawiska. Koncepcje trzeciej kultury i Nowego Renesansu, zaproponowane przez Johna Brockmana, traktuję jako bazę teoretyczną dla formowania się społeczeństwa sieci. Cyberkulturę uznać należy za zwieńczenie procesów zapoczątkowanych w latach 60. wystąpieniami kontrkulturowymi. Rozdział drugi szeroko rozwija koncept syntopii sztuki, nauki i technologii. Sztuka technologii i technologie sztuki odwołują się do zaplecza naukowego, korzenie tego zjawiska tkwią w pierwszych manifestacjach sztuki komputerowej w latach 60. Po zdefiniowaniu cyberkultury w rozdziale trzecim w kolejnym rozpatrywane jest miejsce sztuki w cyberprzestrzeni i cyberkulturze. W rozdziale piątym przedstawione są kluczowe dla cybersztuki formy partycypacji, to znaczy zagadnienia interaktywności (i interpasywności), immersji i interfejsu. Rozdział szósty poświęcony jest teorii i praktyce dokumentacji oraz prezentacji sztuki mediów cyfrowych w dobie rewolucji informatycznej i telematycznej. Kluczowe pojęcia oddające zmieniające się warunki kultury zorientowanej dotychczas na magazynowaniu, a obecnie na transmisji danych, to immaterialność, meatmedialność i sieciowość. Archiwa bez fizycznej lokalizacji, platformy sieciowe przejmujące rolę galerii, muzeów, bibliotek i magazynów wyznaczają zupełnie nowe standardy myślenia o funkcjonowania sztuki w obiegu publicznym. W ostatnim rozdziale podejmowane są zagadnienia wirtualnych muzeów jako nowego terytorium sztuki, zarówno tej posługującej się tradycyjnymi mediami, jak i cybersztuki. Cyberkulturę traktuję w zakończeniu pracy jako rodzaj rewitalizacji ekonomii i kultury daru proklamującej w digitalnej rzeczywistości nową rewolucję życia codziennego.

Dobrzy przyjaciele, dobre przyjaciółki. Malarstwo w Gdańsku w XIX wieku. Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku

Magdalena Mielnik

Wiek XIX, zwany "najdłuższym stuleciem", był wyjątkowym okresem w historii. To wtedy zrodziły się żywe do dziś wielkie idee społeczne, doktryny ekonomiczne i polityczne. Wykorzystanie maszyny parowej zrewolucjonizowało przemysł i transport, inicjując proces globalizacji. To wówczas zaczęto na wielką skalę wykorzystywać energię elektryczną, wynaleziono telekomunikację, fotografię i kinematograf. Równocześnie w stopniu nieznanym wcześniejszym epokom zwrócono się ku przeszłości, badając ją i naśladując. Złożoność owych procesów znalazła wyraz w bogactwie dziewiętnastowiecznego malarstwa, z jego niezmierzoną tematyczną i stylistyczną różnorodnością. Gdańsk w dobie tych głębokich przemian pozostawał nieco na uboczu głównych nurtów. Również w sztuce. Tutejsza twórczość nie była ani szczególnie bogata, ani szczególnie oryginalna. Jednakże dla naszej lokalnej historii jest ona niezmiernie ważna, dokumentuje bowiem losy miasta, które w tak zwanym długim XIX stuleciu zawieszone było między swą wielką przeszłością i znacznie mniej imponującą teraźniejszością. Kolekcja malarstwa prezentowana w niniejszej publikacji to zbiór niezwykle istotny w historii gdańskiego muzeum. Był tworzony od początku istnienia Muzeum Miejskiego i jest do dziś systematycznie i starannie powiększany o nowe nabytki. Muzeum Narodowe w Gdańsku jest kontynuatorem działalności Muzeum Miejskiego w Gdańsku, a w 2023 roku mija sto pięćdziesiąt lat od otwarcia pierwszej wystawy zorganizowanej przez tę instytucję.

Dom pogranicza w kulturze wsi podlaskiej

Magdalena Sulima

Książka jest podsumowaniem i zwieńczeniem dziesięcioletnich badań autorki nad tytułowym zagadnieniem idei domu pogranicza w kulturze wsi podlaskiej i jego przekształceń na tle aspektów przestrzennych i kulturowych. Rozważania na temat przestrzeni zamieszkania dotyczą zarówno architektury tradycyjnego domu w zagrodzie pogranicza polsko-białoruskiego, jak i związanych z nim wierzeń lokalnych społeczności prawosławnych. Mając na uwadze fakt sukcesywnie następujących przeobrażeń kulturowych dotykających swoim zasięgiem także współczesną wieś podlaską, zaistniała potrzeba zebrania i utrwalenia na piśmie dawnych zwyczajów związanych z domostwem oraz prezentacja ram architektonicznych, w których miały one miejsce. Można je potraktować jako element niezbędny do podtrzymania pamięci wśród tych i następnych pokoleń.

Dyskurs artystyczny

Grażyna Habrajska (red.)

Oddawana do rąk Czytelnika monografia jest pokłosiem interdyscyplinarnych badań, prowadzonych przez pracowników wielu ośrodków naukowych o rozmaitym profilu badawczym, oraz kontynuacją serii NAUKA O KOMUNIKOWANIU. Monografia została podzielona na cztery zasadnicze części: I. DYSKURS ARTYSTYCZNY W KOMUNIKACJI; II. DYSKURS ARTYSTYCZNY W LITERATURZE I W MUZYCE; III. DYSKURS ARTYSTYCZNY W MALARSTWIE I W FOTOGRAFII; IV. DYSKURS ARTYSTYCZNY W ARCHITEKTURZE.

Dziedzictwo miast ochrona i rozwój. Heritage of the Cities Preservation and Development

Danuta Kłosek-Kozłowska

Publikacja przybliża zagadnienia dotyczące ochrony dziedzictwa miast. Poruszana problematyka dotyczy nie tylko wartości kulturowych dziedzictwa architektonicznego, znacznie łatwiejszego w sformułowaniu zasad ochrony, co przede wszystkim urbanistycznej skali ochrony dotyczącej historycznej struktury miast, zespołów i założeń oraz ich znaczeń niematerialnych, symbolicznych, emocjonalnych nazywanych potocznie "duchem miejsca". Wykazuje na konieczność sięgania ku początkom formułowania się myśli konserwatorskiej, filozofii ochrony w odniesieniu do miast, by zrozumieć współczesne dylematy globalnej ponowoczesności. Zagadnienia ochrony dziedzictwa miast, identyfikacji kulturowej różnorodności regionów, specyficznych i wyjątkowych cech krajobrazu stanowią do dziś najtrudniejsze zadanie dla samorządów lokalnych, które nie znajdując odpowiednich rozwiązań w propozycjach urbanistów (plany miejscowe, dokumenty strategiczne rozwoju miast, programy rewitalizacji itd.) poszukują profesjonalnego wsparcia. Książka ukazuje tę problematykę z pozycji teorii i współczesnej praktyki rozwijając zagadnienie niezbędnego dziś równoważenia rozwoju miast poprzez ochronę wartości kulturowych dziedzictwa widzianą z pozycji międzynarodowych doświadczeń (nowe dokumenty ICOMOS-UNESCO zamieszczone w aneksie: Historic Urban Landscape (HUL) oraz Dokument La Valletta Komitetu Naukowego Miast Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków). Publikacja będzie pomocną lekturą także dla studentów wydziałów architektury, gospodarki przestrzennej oraz samorządowców i polityków lokalnych, zainteresowanych długim trwaniem wartości dziedzictwa miast.

Embracing Folk Material and Finding the New Objectivity: Karol Szymanowski's Twenty Mazurkas op. 50 and Two Mazurkas op. 62

Anna Kijanowska

Publikacja poświęcona jest zarówno muzyce Karola Szymanowskiego, (w szczególności mazurkom z jego twórczości fortepianowej), jak i folklorowi podhalańskiemu. Dokładna analiza  mazurków Szymanowskiego skupia się na wszystkich aspektach elementów muzycznych  poza analiza tonalna, która jest dostępna w publikacji Yale University w autorstwie Ann Kossakowskiej. Dodatkowym atutem publikacji jest opis trudności wykonawczych, co może być bardzo pomocne dla pianistów zainteresowanych wykonywaniem tych dzieł.

European History Painting in the 19th Century. Mutual Connections - Common Themes - Differences

Wojciech Bałus, Rafał Ochęduszko

The 20th-century art history has formed a distorted image of the art of the 19th century, one that was acceptable for the contemporary taste fascinated by the formal achievements of the avant-gardes. We are continually surprised to discover how little we know about works that were created at that time and what the contemporary artists were interested in. The aim of the conference organised by the National Museum in Cracow and the Art History Institute of the Jagiellonian University in March 2007 was to show to the modern Europe, on the example of history painting, the scope of relationships and mutual connections that functioned there in the 19th century. (From PREFACE by Barbara Ciciora).