Dżwięki muzyki i dźwięki wojny

Rufin Makarewicz

Podręcznik składa się z dwóch części. Inspiracją do napisania pierwszej z nich - Dźwięków muzyki stały się dwa wykłady prowadzone od wielu lat w ramach studiów II stopnia (magisterskich) na kierunku akustyka na Wydziale Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu: Akustyka muzyczna oraz Akustyka środowiska. W Dźwiękach muzyki znajdziemy opis zjawisk towarzyszących powstawaniu tzn. generacji fal niosących dźwięki muzyczne. Powstanie drugiej części książki - Dźwięków wojny związane jest z wybuchem wojny rosyjsko-ukraińskiej, kiedy 24 lutego 2022 r. syreny alarmowe i wybuchy zastąpiły szum wiatru i plusk morza. Ten fragment dotyczy zjawisk towarzyszących przenoszeniu tzn. propagacji fal niosących dźwięki wojny.

Varia Musicologica do historii polskiej kultury muzycznej

Krzysztof Rottermund

Monografię tworzy dziesięć tekstów związanych z historią polskiej kultury muzycznej końca XVIII, XIX oraz XX wieku. Ich tematyka jest różnorodna, ale scala je jeden istotny aspekt - dotyczą wyłącznie faktów i zjawisk związanych z dziejami kultury muzycznej na terenach historycznych ziem polskich oraz z dziejami kultury muzycznej Polaków działających za granicą.

Ambrosius Mediolanensis, De viduis / Ambroży z Mediolanu, O wdowach

Leszek Mrozewicz, Adam Wilczyński (red.)

Proponowana uwadze czytelnika książka stanowi pierwszy polski przekład z opracowaniem traktatu Ambrożego z Mediolanu O wdowach (De viduis). Ambroży z Mediolanu (340-397) to jeden z najwybitniejszych łacińskich pisarzy chrześcijańskich, Doktor Kościoła, zwany również Doktorem Dziewictwa z powodu wyjątkowo wartościowych pism ascetycznych, w których ukazał ideał życia chrześcijańskich dziewic, a także wdów. Mediolańczyk uważa chrześcijańskie wdowy za osoby powołane do wyjątkowo zażyłej relacji z Chrystusem oraz do szczególnego poświęcenia na rzecz Kościoła. Ukazuje im ideał świętości, wyrastający z tradycji biblijnej i kościelnej oraz nawiązujący do najszlachetniejszych przekonań o godności wdowieństwa, które wypracował świat pogański. O wdowach to dzieło szczególnie ważne również dlatego, że wdowieństwo konsekrowane dynamicznie odradza się we współczesnym Kościele.

Confianza y palabra. Elementos retóricos y narrativos en los tratados médicos en español (finales del siglo XVI-principios del siglo XVII) con una coda sobre la medicina narrativa actual

Katarzyna Płaczek-Kaszyńska

Tematyka monografii sytuuje się na pograniczu literaturoznawstwa i historii medycyny. Przedmiotem pracy jest analiza funkcji elementów retorycznych i narracyjnych w hiszpańskojęzycznych traktatach medycznych z przełomu XVI i XVII wieku. W pracy omówiono sposoby, jakimi autorzy tych dzieł, wykorzystując posiadaną wiedzę humanistyczną, starali się zdobyć zaufanie czytelnika przez budowanie relacji podobnej do tej, która - według założeń renesansowej deontologii medycznej - winna łączyć lekarza z chorym. Studium dopełnia próba zestawienia norm XVI-wiecznej etyki medycznej z koncepcją medycyny narracyjnej, postulującej uprzywilejowanie narracji w relacji łączącej lekarza z pacjentem oraz włączenie zagadnień literaturoznawczych do programu nauczania na wydziałach medycznych. Prezentowany tom wpisuje się zatem w nurt cieszącej się coraz większą popularnością humanistyki medycznej. La tematica de la monografia se situa en la intersección entre los estudios literarios y la historia de la medicina. Su objetivo principal es analizar la función de los elementos retóricos y narrativos en los tratados medicos en espanol de finales del siglo XVI y principios del siglo XVII. Se presentan los recursos de los que, apoyandose en su propia formación en letras, se sirvieron los autores de estas obras para procurar establecer una relación de confianza con el lector, acorde con la que, segun las normas de la deontologia medica renacentista, debia vincular al medico con su paciente. El estudio se completa con un intento de cotejar las normas de la deontologia medica del siglo XVI con el concepto de la medicina narrativa, la cual postula una mayor apreciación del relato de la enfermedad en la relación medico-enfermo y aboga por (re)introducir la formación en letras en las facultades de medicina. Asi, la obra se enmarca en la corriente de las medical humanities, que cada vez va cobrando mayor popularidad.

Autoportret wiersza. Wokół autotematycznej poezji kobiet

Joanna Grądziel-Wójcik

Trudno znaleźć poetkę, która nie popełniłaby wiersza autotematycznego. Większość z nich wypowiada się na temat procesu twórczego, rozumienia i zadań sztuki słowa, relacji poezji wobec rzeczywistości czy roli piszącej kobiety. Metapoetycka refleksja w tekstach kobiet nie tyle służy problematyzowaniu poetyckiego medium i języka, ile nakierowuje na wzmacnianą wierszem i zakorzenioną z osobistym, psychocielesnym doświadczeniu rzeczywistość - ów świat pojawiający się "na końcu języka". Metarefleksja sprzyja także samopoznaniu piszącego "ja" i jego kondycji, zagrożonej przez przemijanie, tryby historii, chorobę czy śmierć. Stąd propozycje "znikopisania" jako arspoetyki Urszuli Kozioł, metapoetyckiego opisu Joanny Pollakówny czy autotematyzmu "out of blue" Julii Hartwig. W interpretacyjnych zbliżeniach przedstawione zostają także metapoetyckie projekty Wisławy Szymborskiej (w dialogu ze Stanisławem Barańczakiem), Anny Kamieńskiej, Julii Poświatowskiej, Bogusławy Latawiec, Marzanny Bogumiły Kielar czy Julii Fiedorczuk (w zestawieniu z Julianem Przybosiem), a także wielu innych poetek współczesnych.

Ośla Skórka, Wieloskórka i Mysi Kożuszek - baśniowe siostry. Studia nad wątkiem bajkowym ATU 510B

Eliza Pieciul-Karmińska, Kamila Kowalczyk, Anna Loba

Jakie były źródła Perraultowskiej Oślej Skórki i Grimmowskiej Wieloskórki? W jakie kożuszki ubierały się bohaterki polskich wariantów bajki ATU 510B? Na czym polegają i z czego wynikają różnice pomiędzy francuskimi, niemieckimi i polskimi realizacjami tego wątku? W monografii Ośla Skórka, Wieloskórka i Mysi Kożuszek - baśniowe siostry. Studia nad wątkiem bajkowym ATU 51OB można znaleźć odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Autorki proponują opowieść o baśni wyjątkowej, dotyka ona bowiem takich zagadnień jak kulturowe tabu, zachowania przemocowe czy nierówności społeczne. Jest to historia o dziewczynie, która uciekała przed własnym ojcem i ukrywała swą tożsamość dzięki nietypowemu odzieniu. Historia o wielu zakończeniach i znaczeniach. Monografia stanowi pierwsze w Polsce studium nad wybranym wątkiem bajkowym ATU 51OB (zgodnie z klasyfikacją Aarnego, Thompsona i Uthera), które traktować można w kategorii swoistego baśniowego silva rerum. Badaczki proponują opowieść o wątku ATU 51OB, odwołując się do perspektyw reprezentowanych przez siebie filologii i koncentrując się na tekstach ludowej proweniencji, utworach literackich i towarzyszących im paratekstach, a także złożonych i warunkowanych wieloma czynnikami świadectwach odbioru. Za najważniejsze bohaterki opracowania należy uznać Oślą Skórkę, Wieloskórkę i Mysi Kożuszek - baśniowe siostry, których losy śledzą autorki, odwołując się do francuskich, niemieckich i polskich kontekstów literackich i kulturowych.

Reformy gospodarcze i polityczne w Australii za rządów Gougha Whitlama w latach 1972-1975

Mieczysław Sprengel

Rozprawa dotyczy Australii i jej dużego znaczenia jako kraju gospodarczo rozwiniętego. Przełomowym czasem w rozwoju państwa były lata 70. XX wieku i wprowadzone wówczas reformy gospodarcze. Choć rządy ówczesnego premiera Gougha Whitlama trwały krótko (1972-1975), zapisał się on w historii Australii jako postać inspirująca i wizjonerska.

Obraz w historii i poza historią. Studia z teorii i historii badań nad sztuką

Michał Paweł Haake, Piotr Juszkiewicz, Łukasz Wojciech Kiepuszewski (red.)

Obraz w historii i poza historią to czwarty w cyklu, po tomach Tło i powierzchnia obrazu (2022), Obraz jako obiekt teoretyczny (2020), Obrazy mocne - obrazy słabe (2018), zbiór artykułów poświęcony teorii i historii badań nad sztuką. Monografia jest poświęcona problematyce zogniskowanej wokół dychotomii między historycznym a estetycznym rozumieniem dzieła sztuki. Autorami artykułów w tomie są przedstawiciele wiodących ośrodków badawczych historii sztuki w Polsce, m.in. Maria Poprzęcka (Uniwersytet Warszawski), Anna Markowska (Uniwersytet Wrocławski), Ryszard Kasperowicz (Uniwersytet Warszawski), Piotr Juszkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Mariusz Bryl (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Stanisław Czekalski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Od samopoznania do autonomii. Potencjał dialogu coachingowego w nauce języków obcych

Katarzyna Bieniecka-Drzymała

Pierwsze tego typu opracowanie w polskim kontekście glottodydaktycznym na poziomie akademickim. Zawiera omówienie koncepcji coachingu w nauce języków obcych jako formy współpracy ze studiującymi języki obce, która pomaga uczestnikom w pełniejszym zrozumieniu ich celów, zasobów, potrzeb i strategii, a także zachęca do aktywnego i świadomego zarządzania własnym rozwojem językowym. Zarządzanie to jest możliwe dzięki zyskaniu przez uczących się samoświadomości, którą rozumieć można również jako zintegrowanie wiedzy o sobie. Uczestnicy opisują je również jako moment "Aha" lub wgląd (ang. insight), od którego nie ma już odwrotu. Jedna z uczestniczek badania ujmuje to tak: "Taki moment, to było na pierwszej sesji może, takie odkrycie, że ja tak naprawdę to wszystko miałam w głowie i nie zdawałam sobie tylko z tego sprawy, i ta sesja to wszystko wycignęła ze mnie i poukładała". Wnioski zawarte w monografii opierają się na analizie autentycznych dialogów coachingowych (ponad 36 godzin nagrań) i wywiadów ewaluacyjnych. Pozycja kompleksowo prezentuje doradztwo i coaching w nauce języków obcych jako współczesny, innowacyjny trend w dydaktyce obcojęzycznej, a także obiecujący obszar badań glottodydaktycznych.

Koronapolszczyzna. Słownictwo czasów pandemii koronawirusa SARS-CoV-2

Anna Piotrowicz-Krenc, Małgorzata Witaszek-Samborska

Książka zawiera analizę i interpretację językoznawczo-kulturową zmian leksykalnych, jakie zaszły w polszczyźnie w okresie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Autorki przyglądają się przede wszystkim neologizmom, czyli nowym wyrazom, kolokacjom i frazeologizmom. Uwzględniają też takie jednostki językowe, które wcześniej funkcjonowały w języku medycznym, a w czasie pandemii uległy determinologizacji i zasiliły ogólną odmianę języka. Ponadto zwracają uwagę na gwałtowny wzrost frekwencji leksemów i połączeń wyrazowych, które przed pandemią używane były znacznie rzadziej. Przy prezentowanych jednostkach językowych zamieszczono dane liczbowe i chronologiczne z korpusów MoncoPL i FBL Risercz oraz cytaty z tekstów internetowych zebranych od marca 2020 do końca 2023 roku. Zapożyczenia z języka angielskiego zweryfikowano na podstawie The Coronavirus Corpus. Neologizmy przedstawione zostały w układzie tematycznym, co ujawniło obecność w koronapolszczyźnie nie tylko najbogatszego - co oczywiste - słownictwa medycznego, ale również leksyki z wielu innych sfer życia.

Ekspresje buntu. O wyznaniach poetek

Agnieszka Czyżak, Beata Przymuszała, Agnieszka Rydz

Monografia zatytułowana Ekspresje buntu. O wyznaniach poetek została pomyślana jako swoista kontynuacja czy też kolejna odsłona badań nad współczesną literaturą kobiecą, których pierwsza część została opublikowana w tomie Pasja przemijania, pasja utrwalania. O dziennikach pisarek (2019). Prezentowane prace dotyczą tych wymiarów kobiecego buntu przeciw rzeczywistości, które pozornie nie naruszają społecznych porządków, a jednak w ostatecznym rozrachunku ukazują z wielu perspektyw wszelkie ich ułomności i niedogodności. Szczegółowemu rozpoznaniu poddane zostały wyznania Anny Świrszczyńskiej, Haliny Poświatowskiej i Justyny Bargielskiej, poetek przynależących do różnych epok literatury współczesnej, a w dodatku prezentujących swą buntowniczą postawę wobec świata na różnych etapach biografii. Ogląd ich strategii lirycznych oraz wyłaniającego się z nich przesłania pozwala prześledzić zarówno różnice w sposobach wyrażania niezgody na rzeczywistość, jak i podobieństwa buntowniczych ekspresji. Bezkompromisowe odsłanianie własnej podmiotowości i skrajnie indywidualistyczny ogląd otaczających poetki realiów to cechy wspólne i charakterystyczne dla ich twórczości - pozwalają one przy badaniu literackich wyznań poszerzyć poszczególne interpretacje o konteksty kulturowych i obyczajowych przemian w XX i XXI wieku.

Eksperymentalna chemia organiczna. Kurs podstawowy

Jakub Grajewski, Karol Kacprzak, Katarzyna Koroniak-Szejn, Natalia Prusinowska, ...

Z tą książką każdy naprawdę polubi chemię organiczną. Autorzy przedstawiają nowe podejście do eksperymentalnej chemii organicznej dla początkujących tak, aby zilustrować eksperymentami cały, typowy materiał wykładowy podstawowego kursu chemii organicznej, nauczyć syntezować i charakteryzować związki organiczne oraz przedstawić typowe techniki laboratoryjne. Preparaty zostały pogrupowane odpowiednio do typów reakcji organicznych, a każdy rozdział zawiera krótki wstęp teoretyczny. Mapy transformacji i ciągi syntetyczne pokazują powiązania między preparatami oraz pozwalają usystematyzować wiedzę z chemii organicznej i dostrzec piękno syntezy organicznej, w której cel syntetyczny można osiągnąć różnymi sposobami. Książka zawiera także opis typowych technik laboratoryjnych wraz z praktycznymi wskazówkami dla studentów oraz opisy najważniejszych baz danych niezbędnych dla chemika-organika. Dodatkowo, dla wygody prowadzących pracownię oraz studentów, oznaczony został stopień trudności i czas wykonania każdego preparatu.

Z prac poznańskich historyków wychowania. Księga poświęcona pamięci Profesora Wiesława Jamrożka w siedemdziesiątą rocznicę urodzin

Mikołaj Brenk, Konrad Nowak-Kluczyński (red.)

Profesor Wiesław Jamrożek był znanym pedagogiem i historykiem wychowania, wieloletnim kierownikiem Zakładu Historii Wychowania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był ceniony za wnikliwe podejście do badania dziejów myśli i praktyki edukacyjnej XIX i XX wieku oraz organizowanie cyklicznych spotkań historyków wychowania. Zmarł w 2021 r. Publikacja Z prac poznańskich historyków wychowania. Księga poświęcona pamięci Profesora Wiesława Jamrożka w siedemdziesiątą rocznicę urodzin stanowi wizytówkę naukowych zainteresowań autorów reprezentujących różne ośrodki akademickie w Polsce, którzy byli współpracownikami i przyjaciółmi naukowymi Profesora. Jest wyrazem pamięci i szacunku dla Jego osiągnięć i roli w kontynuowaniu tradycji badawczych poznańskich historyków wychowania oraz środowiska naukowego zajmującego się dziejami oświaty w Polsce.

Edukacja i kultura. Różnorodność kontekstów i perspektyw

Agnieszka Gromkowska-Melosik, Eugenia Karcz-Taranowicz, Wiktor Żłobicki (red.)

Przesilenie, wynikające z głębokich przemian kulturowych i zagrożeń egzystencjalnych, przynosi wraz z sobą pytanie o status nauki w ogóle, a pedagogiki w szczególności. Momenty przełomowe w rozwoju współczesnego świata nasilają zapotrzebowanie na naukowo rzetelną wiedzę o szeroko rozumianej edukacji, ale jej tworzenie, gromadzenie i systematyzacja wciąż przebiegają w sposób dość daleki od ustalonych i ujednoliconych reguł budowania nauki. Wprawdzie edukacja, w całym bogactwie jej form i procesów, coraz częściej jest przedmiotem badań, zaznacza się jednak brak teoretycznej i metodologicznej dla nich bazy, którą mogłaby być odrębna dyscyplina naukowa dysponująca nie tylko własnym przedmiotem badań, ale także własną problematyką, własnym systemem pojęć, a więc językiem, własnymi regułami budowania wiedzy o edukacji. Chociaż wielu badaczy edukacji uznaje naukową autonomię pedagogiki, to jednak silny jest również pogląd, że badania nad edukacją mogą w sposób wyczerpujący być prowadzone jedynie przez rozwinięte wcześniej i w pełni dojrzałe dyscypliny naukowe, takie jak psychologia, socjologia, historia czy filozofia. Każda zmiana, także ta w obszarze edukacji, niesie za sobą pewien potencjał rozwoju i postępu. Publiczny dyskurs towarzyszący wprowadzanym zmianom może służyć uwalnianiu owego potencjału, staje się bowiem przestrzenią i kontekstem dla dialogów o wprowadzanych zmianach. Takie spojrzenie na edukację skłania do postawienia szeregu pytań odnoszących się do tego, co dzieje się w praktyce edukacyjnej i polskiej myśli pedagogicznej. Dyskurs dotyczący badań nad edukacją oraz jej problemów był treścią Zjazdu Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, który odbył się w Poznaniu w dniach 20-22 września 2022 r., pod hasłem "Przesilenie. Budujmy lepszy świat w sobie i pomiędzy nami" i był kontynuacją pięknych oraz długich tradycji organizowania spotkań naukowych polskiego środowiska pedagogicznego. Efektem prac w zróżnicowanych tematycznie sekcjach jest kilka publikacji wieloautorskich, w tym niniejszy tom, który odzwierciedla wielowymiarowy, teoretyczno-praktyczny charakter zjazdowych dyskusji. Uczytelniamy tu relacje występujące między teorią a praktyką, między ustalonymi, w wyniku analiz teoretycznych i badań empirycznych, prawidłowościami opisującymi rzeczywistość edukacyjną a działaniami, które je przekształcają. Relacje, o których mowa, mogą być rozpatrywane jako wpływ teorii na praktykę lub wpływ zdiagnozowanych stanów praktyki na teorię. W prezentowanym tomie mamy do czynienia z różnorodnymi narracjami i rozmaitymi formami interpretacji zjawisk dotyczących edukacji i kultury. Treści mają walory interdyscyplinarne, filozoficzne, artystyczne, ale też pragmatyczne. Obok pytań o to, jak i co badać, pojawiają się pytania zasadnicze: czym jest, a jaka winna być edukacja, kultura, sztuka? Dzięki temu rozważania zawarte w monografii same stają się cząstką przestrzeni oraz kontekstów szeroko rozumianej edukacji. Zasygnalizowane problemy i postawione pytania znalazły wyraz w tekstach składających się na publikację. Wyodrębniono w niej dwie części: pierwszą - poświęconą kontekstom teoretycznym i drugą - zawierającą doniesienia z badań. Zatem spełniony wydaje się postulat komplementarności nauki budowanej zarówno na prezentacji wyników uzasadnionych teoretycznie badań, jak i na opracowaniach przeglądowych przedstawiających indywidualne poglądy, stanowiska i podejścia zarysowujące panoramę problemów współczesnej pedagogiki i innych dyscyplin społeczno-humanistycznych. Czternaście artykułów tworzy dopełniający się układ treściowy, pozostający w logicznym związku ze stawianymi pytaniami badawczymi. Zastrzec tu jednak należy, iż zgromadzony materiał nie pretenduje do miana usystematyzowanej wiedzy o edukacji. Jest przede wszystkim prezentacją poglądów na ten temat przedstawicieli różnych orientacji pedagogicznych, filozoficznych, stanowi interesującą poznawczo płaszczyznę wymiany poglądów, inspirującą do własnych poszukiwań badawczych.

Twórca odzyskany. Życie i piśmiennictwo Wasyla Tkaczuka

Anna Horniatko-Szumiłowicz

Książka Anny Horniatko-Szumiłowicz Twórca odzyskany. Życie i piśmiennictwo Wasyla Tkaczuka bada biografię, działalność literacką w ramach lwowskiego ugrupowania "Dwunastka" oraz nowelistyczną twórczość zapomnianego ukraińskiego pisarza lat 30. XX w., dowodząc, iż w pełni zasługuje on na przywrócenie pamięci o nim i o jego spuściźnie. Książka zawiera unikatowe wywiady, cenne fotografie, a także kilkanaście nowel i szkiców pisarza dotąd niepublikowanych w formie książkowej.

Od powstania słuckiego po białoruską rewolucję (1920-2020). Dyskurs oporu

Aliaksandr Raspapou, Andriej Moskwin

Problematyka białoruskiego oporu wobec agresywnej polityki wschodniego sąsiada Białorusi po wydarzeniach 2020 roku nabrała nowego brzmienia i została zaktualizowana. Ostatnia dekada była naznaczona licznymi aktami agresji Rosji na byłe kraje sowieckie, a Białoruś została uwikłana w tę agresję z powodu prorosyjskiej postawy przywódców kraju. Rok 2020 ukazał nieznane wcześniej zjawiska i procesy w społeczeństwie białoruskim, sprawił, że konieczne stało się zrozumienie ich znaczenia dla procesu formowania się narodu białoruskiego. Co ważne, oprócz rzeczywistych potrzeb białoruskich, zrozumienie form, treści, kontekstu białoruskich protestów ma również wartość dla społeczności światowej - zmusiło do spojrzenia na Białorusinów i Białoruś nie jak na przedmiot, lecz jak na podmiot światowych procesów politycznych. Z tego punktu widzenia problematyka monografii Od powstania słuckiego po białoruskiej rewolucji (1920-2020). Dyskurs oporu jest z pewnością istotna i ważna.