"Śląskie Studia Polonistyczne" 2017, nr 1 (9): Rozprawy i artykuły: "Gry warte świeczki". Prezentacje: Donat Kirsch

red. Maria Barłowska, Adam Dziadek, Michał Kłosiński

W dziale głównym niniejszego tomu „Śląskich Studiów Polonistycznych” prezentujemy rozprawy i artykuły wpisujące się w nurt game studies oraz groznawstwa. Wśród autorów znajdziemy między innymi Krzysztofa M. Maja, Michała Kłosińskiego oraz Svena Dwuleckiego i Arrasa Khalediego. Bohaterem działu Prezentacje jest polski prozaik Donat Kirsch, z którym rozmawia Andrzej Śnioszek. Numer uzupełniają działy Recenzje i omówienia, Varia oraz Archiwalia.

Ta chwila, ten blask lata cały

Leszek Długosz

Szanowni Państwo, oto mój najnowszy wybór dawnych i nowych wierszy. Ich liczba nie jest przypadkowa. Składając ten tom na okoliczność moich urodzin, nie mogłem przystać na inną cyfrę. Przychylam się też do opinii, że w tej sytuacji jest to mój wybór nie tylko najbardziej aktualny, ale i reprezentacyjny. Sama okoliczność rocznica 75 urodzin uchodzić może za fakt zdumiewający (zwłaszcza dla mnie), wypada mi jednak potwierdzić jego prawdziwość. W sumie, tak właśnie dzisiaj, poprzez te wiersze, chciałbym się przedstawić, a pytany o marzenia... tak odpowiedzieć. Dobrych chwil życzę przy tej lekturze. Gdyby się okazało, że tak jest, ale niekoniecznie... z góry proszę o ekskuzę. Mimo upływu lat nieposkromione nadzieje to skłonności, których wciąż nie udaje mi się powściągnąć. Leszek Długosz Kraków w 2016 roku

Przeznaczenie Violet i Lukea

Jessica Sorensen

Fascynująca opowieść o dwojgu młodych ludziach, którzy za wszelką cenę starają się uciec od przeszłości i wspólnie odnaleźć ścieżkę nowego życia Życie Luke'a Pricea od zawsze zależało od porządku, kontroli i twardego stawiania czoła światu. Nic nieznaczące związki z kobietami były dla niego rozrywką - sposobem na wyciszenie chorych wspomnień z dzieciństwa. Luke rozpaczliwe pragnie zapomnieć o przeszłości, ale nieważne, co zrobi - ona i tak będzie go prześladować. Los nie sprzyjał Violet Hayes. Już jako dziecko została sama na świecie, bez żadnej rodziny. Towarzyszyły jej jedynie wspomnienia o niewyjaśnionym morderstwie rodziców. Dorastała w domach zastępczych, żyjąc pod opieką nieodpowiedzialnych przybranych rodziców, w otoczeniu narkotyków. Nikt o nią nie dbał, gdy próbowała zwalczyć bolesne wspomnienia o nocy, w której odebrano jej rodziców. Ale niepamięć przychodzi z trudem, kiedy nie można zamknąć za sobą niektórych drzwi, a ona nie mogła przestać śnić o tym, co przydarzyło się tamtego tragicznego dnia. Aby poradzić sobie z życiem, dystansuje się do wszystkich wokół i nigdy nie pozwala sobie na uczucia. I nagle Violet spotyka Luke'a. Obydwoje natychmiast ścierają się, ale równocześnie coś ich ku sobie pcha. Chociaż z tym walczą, powoli otwierają się przed sobą i czują coś, czego jeszcze nigdy nie poznali. Odkrywają, jak bardzo są do siebie podobni. Czeka ich jednak zderzenie z jeszcze jedną trudną prawdą: nie da się uciec od przeszłości...

Edukacja międzykulturowa na rzecz zrównoważonego rozwoju

Aneta Rogalska-Marasińska

Inspiracją do powstania książki była potrzeba podzielenia się z Czytelnikiem obserwacjami oraz naukową refleksją nad współczesną wielokulturową rzeczywistością społeczną i współtworzącym ją człowiekiem. Autorka łączy prezentowaną problematykę z postulatem naprawy relacji międzyludzkich i międzykulturowych poprzez zgodę na powszechną realizację idei zrównoważonego rozwoju, którą postrzega jako niezbędny dziś cel aktywności społeczności globalnej. Sugeruje wykorzystanie edukacji międzykulturowej, dostrzegając w niej najbardziej uzasadnione narzędzie wychowawcze, aby wielokulturowa społeczność globu dokonała zmiany swoich postaw i wybrała odbudowę podstawowych środowisk życia ludzi (przyrodniczego, kulturowego, społecznego i gospodarczego) na zasadach harmonii i współbycia, z odrzuceniem narracji zysku, rabunkowej gospodarki, przymusu rywalizacji oraz niechęci wobec drugiego człowieka. Znaczącym i nowatorskim spojrzeniem na wyzwania zrównoważonego rozwoju jest odwołanie się do obszaru kultury, który jest jednym z głównych, a zarazem najczęściej pomijanych filarów koncepcji zrównoważenia.

Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX-XX wieku. Wydanie 2

Janusz Dunin

Książka stanowi reedycję klasycznej już publikacji J. Dunina z 1982 r., która wpłynęła na dalszy rozwój badań historycznoliterackich i historycznobibliologicznych w Polsce, w opracowaniu i ze wstępem Jacka Ladoruckiego. Jest odpowiedzią na głosy środowiska naukowego mówiące o jej roli w XX-wiecznym dorobku dyscypliny oraz o potrzebie jej funkcjonowania w dydaktyce badaniach, zwłaszcza w czasach "przełomu cyfrowego". "Opracowanie weszło do kanonów lekturowych na studiach bibliologicznych w większości uniwersytetów w Polsce. Opisana w publikacji morfologia udokumentowana charakterystyką ewolucji poszczególnych elementów składowych druków, wzbogacona uwagami o historii czytelnictwa i instytucji wydawniczych, daje obraz przemian form edytorskich i odbioru tekstów w przeszłości. Parateksty opisane przez Dunina tworzą system i odgrywają ważną rolę w społecznym funkcjonowaniu literatury". Ze Wstępu Jacka Ladoruckiego

Ala Baba i dwóch rozbójników

Joanna Wachowiak

Ala musi dzielić pokój z młodszymi braćmi bliźniakami, którzy bywają dla niej prawdziwym utrapieniem. Aby ich uspokoić, dziewczynka zaczyna snuć opowieść o wyprawie kosmiczną rakietą do odległej galaktyki. Ku jej zaskoczeniu bracia wierzą w wymyśloną historię i domagają się relacji z kolejnych wypraw. Ali przychodzi to bez trudu, ma bowiem niezwykłą łatwość opowiadania rozmaitych historii, które brzmią jak prawdziwe. I często z tej umiejętności korzysta, gdy ktoś zadaje jej niewygodne pytania. Ma wymyślone koleżanki, a z tymi ze szkoły nie znajduje wspólnego języka.  A gdy nieoczekiwanie jedna z nich chce się z nią zaprzyjaźnić, okropni bracia psują wszystko, nazywając Alę kłamczuchą. A może Ali tylko tak się wydawało? Może ta katastrofa to początek czegoś nowego? 

Akuszerka s Sensburga

Katarzyna Enerlich

Stanisława, młoda kobieta z Mystkówca Starego w samym sercu Puszczy Białej, zbiera zioła i marzy o tym, by zostać pielęgniarką. Niestety, życie nie układa jej się tak, jak by tego chciała. Kiedy nagle umiera ukochany mąż Edmund, a na świat przychodzi córeczka Marianna, młoda kobieta musi stawić czoła nowym wyzwaniom i zapomnieć o marzeniach. Niespodziewanie dla samej siebie zostaje akuszerką i pod okiem wiejskiej „babki” doskonali umiejętności lecząc ziołami. We wsi pojawiają się nowi sąsiedzi, przybyli z Prus Wschodnich i opowiadają jej o tej nieznanej krainie a w niej niewielkim mieście Sensburg (obecne Mrągowo), gdzie ludzie żyją zupełnie inaczej. Stanisława postanawia wyjechać z rodzinnej wsi i osiąść właśnie tam. Akurat w nieodległej od Sensburga wsi Eckertsdorf (dzisiejsze Wojnowo) planowane są obchody 100-lecia osadnictwa staroobrzędowców, a tamtejszy klasztor poszukuje akuszerki i zielarki, która mogłaby pomóc siostrze Galinie. Stanisława postanawia wybrać się w daleką podróż, która zmieni jej życie. Powieść pachnie ziołami i jest przesycona prawdziwymi opowieściami mieszkańców Prus Wschodnich. Pokazuje świat wiejskich zielarek i akuszerek, który wprawdzie już odszedł, ale wciąż jeszcze powraca w ludzkich wspomnieniach.

W cieniu paproci

Anika Stelmasik

O samotności i miłości, o przegranych bitwach i wygranych wojnach Adam to artysta malarz, który z powodu kalectwa nie opuszcza swojego mieszkania-pracowni. Jedyną wartością, jaką wyznaje, jest sztuka, nic poza nią. Pewnego dnia do jego mieszkania wkracza szalona nastolatka Niki, która pod pretekstem akcji organizowanej przez jej liceum zmienia żarówki, a jednocześnie wprowadza sporo zamieszania w życie Adama. I prowokuje zmiany, których on zupełnie się nie spodziewa Maria, dojrzała kobieta, mieszkająca ze swoją matką, przez całe dorosłe życie pielęgnowała pamięć po swojej młodzieńczej miłości do Jana. Po latach odkrywa tajemnicę zniknięcia Jana i postanawia zawalczyć o siebie. I Adam, i Maria widzący siebie czasem nawzajem w oknach kamienicy podczas długich, bezsennych nocy borykają się z samotnością, która w nich wrosła, jak im się zdaje, już na zawsze. Ale czy rzeczywiście na zawsze?

Starość aksolotla

Jacek Dukaj

Pierwsze książkowe wydanie słynnej powieści Jacka Dukaja, na podstawie której Netflix produkuje serial Into the Night. Kiedy tajemnicze promieniowanie sterylizuje Ziemię z wszelkiego życia, nielicznym ludziom udaje się przekopiować swoje scyfryzowane umysły w maszyny. Czy ocalili także swoje dusze? Aksolotl to forma larwalna zwierzęcia, które nigdy nie osiąga dorosłości. Czy ludzkość jest w stanie dojrzeć samodzielnie? Świat po końcu świata należy do kolejnych generacji mechów i seksbotów. W nich praktykują człowieczeństwo pogrążeni w nostalgii za utraconą biologią ocaleńcy - tworzą cywilizację po cywilizacji, życie po życiu i ludzkość po ludzkości. Dzielą się na gildie, formują alianse, prowadzą wojny, mają swoje polityki, ideologie i szalone religie metalu. I muszą podjąć wyzwania, przed jakimi nikt wcześniej nie stawał. Czy zagłada życia na Ziemi była przypadkowym kataklizmem, czy też kryje się za nią rozumny zamiar? Czy jest możliwy powrót do człowieczeństwa larwalnego: miękkiej biologiczności ułomnych śmiertelników? Starość aksolotla zaczynała jako eksperymentalny e-book. Teraz dojrzała do papieru. JACEK DUKAJ (ur. 1974) pisarz, wizjoner, autor m.in. Innych pieśni, Perfekcyjnej niedoskonałości, Lodu oraz spolszczenia Serca ciemności Josepha Conrada. Laureat m.in. Nagrody Kościelskich i Europejskiej Nagrody Literackiej, wielokrotny zdobywca Nagrody im. Janusza A. Zajdla. Ostatnio opublikował Po piśmie esej rzekę, w którym opisuje, jak kończy się epoka pisma. Strona internetowa pisarza: dukaj.pl

Stroiciele

Ewa Kowalska

Czy odważysz się stawić czoło Stroicielom? Są ludzie doskonali. Tak rozwinięci, że słyszą każdą naszą myśl. Tak potężni, że nie potrzebują broni, by zapewnić sobie bezpieczeństwo. Nikt z nas, zwykłych ludzi, nie ma pojęcia o ich istnieniu, choć są tuż obok. W dzień i w nocy. Od tysięcy lat panują nad umysłami, pozwalając nam widzieć, słyszeć i pojmować tylko tyle, ile im wygodnie. Tworzą z nas pełzaki prymitywną, ograniczoną formę bytu. Tylko skończony głupiec chciałby wejść im w drogę, ośmielił się pokrzyżować plany, próbował przechytrzyć. Chyba że... nie ma innego wyjścia, gdyż tylko w ten sposób może uratować kogoś, kto stał się dla niego ważniejszy niż on sam, i cały, kołyszący się w takt fałszywej melodii, świat. Kędziora, niepokornego nastolatka, i dziewięcioletnią Asper łączy dramatyczne wydarzenie z przeszłości. Kędzior próbuje żyć dalej, jednak dziewczynka nie potrafi zapomnieć. Prosi chłopaka, by zawiózł ją w to samo miejsce do Martwego Lasu. Kędzior spełnia jej prośbę, po czym odjeżdża, jednak gnany wyrzutami sumienia wraca. I od tej chwili nie może już się wycofać. Uwikłany w intrygę potężnych, wysoko rozwiniętych ludzi, by przeżyć, zmuszony jest brać udział w ich grze.

Transplantacja serca. Problemy adaptacji psychologicznej

Bożena Gulla

Niniejsza książka jest poświęcona zagadnieniom adaptacji psychologicznej do życia z przeszczepionym sercem. Transplantacja stanowi metodę leczenia krańcowej niewydolności krążenia i jest dla osób ciężko chorych jedyną nadzieją na uratowanie życia i zachowanie zdrowia. W okresie oczekiwania na operację chorzy spodziewają się znacznej poprawy, jednak nie w pełni uświadamiają sobie, że dalsze życie z przeszczepionym sercem stanie się dla nich źródłem wielu problemów. Przez całe życie pozostaną pacjentami i będą korzystać z opieki medycznej, a warunkiem powodzenia leczenia będzie ich staranna współpraca i gruntowna zmiana stylu życia. Różnorodność rezultatów wysiłków przystosowawczych nasuwa pytania o czynniki psychologiczne, od których zależy pomyślna adaptacja, pozwalająca na uzyskanie satysfakcjonującej jakości życia po transplantacji serca. Identyfikacja czynników odpowiedzialnych za przystosowanie jest podstawą formułowania wskazań terapeutycznych, ukierunkowanych na to, by trudne doświadczenia stały się dla osób z przeszczepionym sercem źródłem wewnętrznej siły i osobistego rozwoju, a nie przeciążenia i udręki. Publikacja ta jest przeznaczona dla psychologów i lekarzy pracujących z chorymi z grupy transplantacyjnej, studentów psychologii i medycyny, osób oczekujących na transplantację i żyjących z przeszczepionymi narządami oraz ich rodzin. Jej zadaniem jest również stworzenie klimatu społecznego sprzyjającego transplantologii.

Pierwotne formy kontraktualizmu. Polityczny wymiar przymierza biblijnego w myśli i praktyce protestanckiej XVI i XVII wieku

Lucyna Chmielewska

Autorka publikacji precyzyjnie omawia zarówno filozoficzne, jak i teologiczne źródła nowożytnego konstytucjonalizmu. Wnikliwie analizuje wpływ biblijnego pojęcia przymierza na zachodnią myśl polityczną. Pokazuje, jak teologowie i duchowni protestanccy, zwłaszcza wywodzący się z angielskich purytanów, za pomocą kazań, traktatów i pamfletów stymulowali rozwój tego aspektu myśli politycznej, który stawiał sobie za cel ograniczenie prerogatyw rodzącego się absolutyzmu. Odwoływali się przy tym do wzorowanej na przymierzu umowy i zasad będących jej przedmiotem. Przymierze jest pojęciem religijnym, ale miało też ogromny wpływ na sferę społeczną i polityczną tej części Europy, która doświadczyła rewolucji protestanckiej. W książce pokazano związki przymierza biblijnego z rozwojem kontraktualizmu, przedstawiając różne formy przymierzy i umów, poprzedzających klasyczną teorię umowy społecznej znaną z prac Thomasa Hobbesa i Johna Locke’a oraz znaczących drogę dla jej rozwoju. Pojęcie przymierza biblijnego, obecne w tradycji religijnej Żydów, za pośrednictwem protestantów reformowanych, zwłaszcza hugenotów francuskich i purytanów angielskich, odegrało ważną rolę w procesie ograniczania prerogatyw rodzącego się absolutyzmu. Sprzeciwiano się władzy autorytetów religijnych i politycznych, argumentując, że nawet Bóg nie rządzi światem arbitralnie, lecz na podstawie przymierzy zawieranych między Nim a ludźmi, których czyni współrządzącymi i współodpowiedzialnymi za świat.

Miłość w trybie awaryjnym

Ewa Lipska

Po Czytniku linii papilarnych (2015) i Pamięci operacyjnej (2017) Ewa Lipska powraca z Miłością w trybie awaryjnym kolejnym tomikiem, którego znakiem rozpoznawczym jest zderzenie nowoczesnego cyfrowego świata z tym, co w historii ludzkości odwieczne: językiem i wyobraźnią, niepokojami i pytaniami, które towarzyszą nam od zawsze. Czy jest to kontynuacja większej całości, czy domknięcie tryptyku? Nie wiadomo. Miłość w trybie awaryjnym to zbiór ponad dwudziestu wierszy, w których bliskość i intymność jest oglądana na tle przemijającego i zmiennego świata. W poprzednich dwóch tomach dominowało spojrzenie z szerszej perspektywy, pełne niepokoju o losy człowieka, społeczeństw, świata. Tutaj pierwsza osoba liczby mnogiej oznacza raczej miłosny tandem niż większą zbiorowość, wyraźna jest granica pomiędzy konkretną istotą (lub samym emocjonalnym detalem) na pierwszym planie a rozwibrowanym i niepokojącym tłem.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 16

red. Rafał Glajcar, red. Jan Iwanek

Dziewięć artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 16. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” firmowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Systemy polityczne i gospodarcze”, „Stosunki międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne” oraz „Myśl polityczna”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. Sławomir Czech główny problem swojego artykułu zawarł w pytaniu o przyczyny wyjątkowej kondycji szwedzkiej gospodarki oraz finansów publicznych po recesji 2008‒2009. Drugi artykuł w dziale, autorstwa Katarzyny Todos, zawiera tezę,  że właściwe funkcjonowanie systemu praw i wolności człowieka i obywatela jest możliwe pod warunkiem istnienia środków umożliwiających ich egzekwowanie. W dziale drugim pomieszczono trzy teksty. Kazimierz Jóskowiak analizuje kwestię współpracy terytorialnej i jej instrumenty prawne w WE i UE oraz przedstawia mechanizmy nią rządzące. Łukasz Wojcieszak, charakteryzuje Szanghajską Organizację Współpracy z uwzględnieniem jej tendencji do ewoluowania od organizacji bezpieczeństwa, zwłaszcza militarnego, do stowarzyszenia skupionego na współpracy i integracji gospodarczej. Justyna Łapaj analizując problem Polaków osadzonych w ekwadorskich więzieniach za przemyt narkotyków, przedstawia specyfikę latynoamerykańskiego systemu penitencjarnego. Dział „Komunikowanie społeczne” otwiera artykuł Stanisława Michalczyka analizującego politykę medialną z  odwołaniem się do płaszczyzn regulacji: government i governance. Katarzyna Brzoza podjęła kwestię udziału kobiet w wyborach parlamentarnych, akcentując rolę, miejsce i wykreowany wizerunek medialny liderek czołowych partii podczas kampanii wyborczej w 2015 r. Dariusz Krawczyk koncentruje się na wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych  w odniesieniu do prasy samorządowej, zwracając uwagę skutki wchłaniania mediów tradycyjnych przez cyberprzestrzeń. Ostatni artykuł w niniejszym tomie został włączony do działu „Myśl polityczna”. Jest to tekst  Małgorzaty Zarębskiej, która analizuje treść ogłoszonej w maju 2015 roku encykliki papieskiej Laudato si’, zastanawiając się, czy więcej w niej tradycji Kościoła, czy nowego spojrzenia na  konkretne problemy społeczne.

Doktor Proktor (#4). Doktor Proktor i wielki napad na bank

Jo Nesbo

Lisa, Bulek i doktor Proktor udają się do Londynu, aby dowiedzieć się, kto ukradł złoto z najlepiej na świecie strzeżonego banku. Zwariowany doktor i sprytnie przebrane dzieciaki wnikają do środowiska najgorszych złoczyńców. Dowodzi nimi kobieta, której boi się nawet brytyjska policja Okazuje się, że misja naszej trójki jest bardziej niż szalona sami będą musieli zaplanować napad na bank! Ale dlaczego? I jaki ma to związek z finałem Pucharu Anglii w piłce nożnej?! Może dowiesz się tego z tej książki

Ekonomia i zarządzanie w teorii i praktyce. Tom 6. Determinanty konkurencyjności przedsiębiorstw, regionów, gospodarek

Piotr Urbanek

 Publikacja zawiera oceny czynników determinujących konkurencyjność zgodnie z definicją OECD. W części o konkurencyjności przedsiębiorstw znajdujemy ocenę wpływu struktur rynkowych i otoczenia regulacyjnego przedsiębiorstw na ich zdolność do konkurowania na rynkach krajowych i zagranicznych. Relacja konkurencja – konkurencyjność jest opisywana przede wszystkim w kontekście implikacji procesów liberalizacji i deregulacji na poziom dobrobytu. Rynek kapitałowy jest dla każdej gospodarki swoistym zwierciadłem pokazującym konkurencyjność gospodarki narodowej jako miejsca lokowania kapitałów. Tendencje występujące na rynku kapitałowym stają się ważnym wskaźnikiem sytuacji gospodarczej kraju i barometrem nastrojów inwestorskich. Konkurencyjność gospodarki i regionów jest efektem konkurencyjności działających na ich obszarach przedsiębiorstw. Występuje interakcja wzajemnie powiązanych ze sobą czynników, które razem tworzą wielowymiarową przestrzeń. Konkurencyjność z perspektywy gospodarki narodowej oznacza zdolność gospodarki do osiągania najważniejszych celów makroekonomicznych, takich jak: utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, efektywnego wykorzystania zasobów czynników wytwórczych, w tym przede wszystkim pracy, niskiej inflacji i równowagi zewnętrznej – zrównoważonego bilansu obrotów bieżącego i stabilnego kursu walutowego. Decyduje o tym m.in. skuteczna polityka ekonomiczna prowadzona przy użyciu takich instrumentów, jak polityka monetarna i fiskalna.