Dzieje Rzeczypospolitej Polskiej do piętnastego wieku

Jędrzej Moraczewski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Z przemowy: Składam tu początek dziejów ojczystych, które, jeśli się pokażą przydatnymi, a życia wystarczy, mogą być i dalej prowadzone. Jakkolwiek podaje wszystko, co tylko w źródłach znaleźć mogłem, przecież mała zrobiła się książka. Nie zakreśliłem sobie wcale jej objętości, ale rosła dowolnie według tego, jak przedmiot w moje pojęcie wpadał, a jak się przez wysłowienie odbijał. Ciągnąłem ma pracę przez lat kilka, nie tak dla mozolności, jak dlatego, że kronikarzy i dokumenta trzeba było ze stron rozmaitych sprowadzać, a nie chciałem nic pominąć, co obejrzeć należało. I jak widać z treści dzieła autor wywiązał się z nałożonego sobie zadania znakomicie. To, co oddał do rąk czytelników posiada niezaprzeczalną wartość. Książka ta z owego względu powinna znajdować się w bibliotece każdego, kto się pasjonuje naszymi dziejami ojczystymi i nie ulega głoszonej od lat propagandzie, niepodpartej żadnymi dowodami, że w najdawniejszych czasach naszych dziejów byliśmy nieokrzesanymi dzikusami. Nic bardziej kłamliwego!

Wspomnienia niebieskiego mundurka

Wiktor Gomulicki

Wiktor Teofil Gomulicki - Dzieciństwo, upamiętnione później w powieści dla młodzieży Wspomnienia niebieskiego mundurka (1906), spędził w Pułtusku. Uczęszczał tam do gimnazjum przy klasztorze Ojców Benedyktynów. Od 1864 roku mieszkał w Warszawie, gdzie ukończył gimnazjum i w roku 1866 rozpoczął studia prawnicze w Szkole Głównej. W trakcie ich trwania zadebiutował jako poeta na łamach Tygodnika Ilustrowanego. Gdy w roku 1869 uczelnia została przekształcona w uniwersytet rosyjski, Gomulicki porzucił naukę. W jego twórczości największe znaczenie mają utwory poetyckie, odznaczające się finezyjną kunsztownością formy, o urozmaiconej strofice i budowie wersyfikacyjnej. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiktor_Gomulicki)

Wyspa czyli Christian i jego towarzysze

George Byron

Wyspa czyli Christian i jego towarzysze. The Island, or Christian and his comrades. Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition. Treść następującego poematu wzięta jest po części z dzieła porucznika Bligh: Opowiadanie buntu i porwanie okrętu Bounty, na Morzu Południowym w r. 1789, po części z Marinera: Sprawozdanie o wyspach Tonga. The foundation of the following Story will be found partly in the account of the Mutiny on the Bounty in the South Seas (in 1789) and partly in Mariners Account of the Tonga Islands.

Koran

Nieznany

Koran - święta księga islamu. Według tradycji muzułmańskiej powstawał w latach 610-632, objawiany fragmentami prorokowi islamu, Mahometowi (zm. 632) przez Archanioła Dżibrila (identyfikowanego w islamie z archaniołem Gabrielem). Słowo Koran pochodzi od arabskiego słowa al-kurn, które oznacza recytację, ponieważ pierwotnie Koran przekazywano ustnie. Według islamu i samego Koranu jego twórcą jest Allah. Za kanoniczną uznano za panowania kalifa Usmana (644-656) redakcję Koranu autorstwa Zajda ibn Sabita, osobistego sekretarza Mahometa. Koran został spisany w klasycznym języku arabskim, przez niektórych utożsamiany z dialektem Kurajszytów, w formie prozy rytmicznej i rytmizowanej (arab. sadż). Zdaniem muzułmanów literacka forma Koranu ma być niemożliwa do naśladowani, co wiąże się z dogmatem religijnym o cudowności Koranu (idżaz al-kuran). Recytacja Koranu jest w świecie islamu uznawana zarówno za praktykę religijną, jak i za jedną z sztuk pięknych. Istnieje wiele odmian recytacji Koranu, uważanych za kanoniczne i różniących się głównie w zakresie fonetyki. Wyjątkowo, ze względów historycznych, dopuszczona jest recytacja Koranu w języku tureckim. Koran składa się ze 114 sur (rozdziałów), które z kolei dzielą się na aje (wersety). Rozróżnia się 90 sur mekkańskich i 24 sury medyńskie, ze względu na miejsce ich objawienia. Sury są w Koranie ułożone przeważnie według długości, od najdłuższej do najkrótszej.

Idea ewolucji w teologii katolickiej

Ks. Dr Franciszek Gabryl

Hegel, Günther, jak i moderniści zapominają o różnicy zasadniczej między religią przyrodzoną a objawioną przez Boga. Religia przyrodzona jest zbiorem prawd i obowiązków, do których odkrycia dojść może człowiek wyłącznie o własnej sile rozumu, zastanawiającego się nad stosunkiem człowieka do Boga. Zbiór tych prawd i obowiązków stanowi przedmiot nauki, zwanej teologią przyrodzoną, która znów jest częścią pewną filozofii. Jeżeli tedy Hegel i Günther utrzymują, że filozofia i teologia mają ten sam przedmiot, może to być prawdą tylko odnośnie do poznania religijnego czysto rozumowego, aczkolwiek i w tym razie nie pokrywa się teologia z filozofią, której przedmiotem badania jest nie tylko Bóg, ale świat i człowiek; żadną zaś miarą nie może to być prawdą w odniesieniu do religii objawionej, która może oprócz prawd, przystępnych rozumowi ludzkiemu, zawierać także prawdy, przechodzące zdolność pojmowania rozumu ludzkiego. Tak się właśnie ma rzecz z religią chrześcijańską.

Dziedzina

Stefan Grabiński

Dziedzina to opowiadanie znakomitego pisarza, Stefana Grabińskiego, tworzącego przed drugą wojną światową, specjalizującego się w opowieściach niesamowitych, zwanego polskim Edgarem Allanem Poe. Autor stworzył swoisty, rozpoznawalny styl literacki, oparty na zestawieniu tradycyjnej, realistycznej narracji z elementami języka poetyckiego. Charakterystyczne dla jego prozy są zapadające w pamięć fikcyjne nazwiska i nazwy miejscowości. Miejscem akcji większości opowiadań są prowincjonalne miasteczka, samotne budynki, zapomniane stacje kolejowe. Najbardziej wyraziste motywy, powracające w kolejnych utworach tego autora, to: problem tożsamości, istnienie zaburzeń rzeczywistości lub rzeczywistości równoległych, życie pozagrobowe, fascynacja zdobyczami nauki i paranaukami, nadnaturalne przyczyny obłędu, fatalny demonizm kobiet (za Wikipedią). Dziedzina jest opowiadaniem grozy, które polecamy ludziom o mocnych nerwach. I ostrzegamy, by go nie słuchać po zmroku! Kto zdecyduje się na wysłuchanie tego opowiadania, na pewno się nie zawiedzie! Mistrzostwo pióra, subtelne wprowadzanie w nastrój, zaskakujące zakończenie... Polecamy i zachęcamy!

Biedny Miro

Celina Gładkowska

Opowieść o smutnym życiu pewnego chłopca i jego ukochanego psa, która pokazuje nam, jak wielka może być miłość, jaka wierność, jakie bezgraniczne oddanie psa i jak bardzo zwierzęta zasługują na to by je nie tylko szanować, ale i kochać... chociaż nasza miłość ku nim zapewne nigdy nie dorówna ich miłości do nas, bo chyba żaden człowiek nie zaryzykowałby życia w obronie swojego psa, a pies...

Tao Te Ching. Księga Drogi i Cnoty

Laotse Laozi

Wprowadzenie tłumacza: Laotse (Laozi) urodził się w Chinach, w 604 r. przed Chrystusem. Kiedy umarł, nie wiadomo. Legenda mówi o nim, że przyszedł na świat, już mając lat 72, a przeżył lat 300. Podług innej wersji, Laotse nie umarł i nie umrze, bo wiedzą swoją zdobył nieśmiertelność. Filozoficzno-religijna osnowa tej wiedzy zawarta w trzech niedużych rozprawach: 1) Tao Księga drogi, 2) Te Księga cnoty albo prawości i 3) Kan-ing, czyli Księga sankcji. Dwie pierwsze są napisane, trzecia stanowi tradycję ustną i polega na kategoryzacji czynów ludzkich na dodatnie i ujemne, oraz na określeniu ich wzajemnego na siebie oddziaływania. Tao, wyraz pokrewny greckiemu teos lub łacińskiemu deus, charakteryzuje sam Laotse w taki sposób: Istnieje powiada on jakieś najwyższe JEST, które zapłodniło niebyt i które z otchłani możliwości pierwotnej wyłoniło pierwiastki bytu, a później stworzyło z nich wszystkie istoty i ciała. Nie mam dla tego najwyższego JEST nazwy. Dam Mu imię, którem wyrażam Jego najistotniejszą własność (twórczą) TAO (czyli Droga). W strofach niniejszych starałem się nie o dosłowność przekładową, ile raczej o oddanie myśli przewodniej tego mędrca wielkiego Wschodu.

Grandmuszkieter

Wiktor Gomulicki

Piękna opowieść, która łączy mistrzowskie połączenie wydarzeń pełnych grozy z historią Polski. Historia, która stanowi barwne tło mrocznych wydarzeń bliska jest Wiktorowi Gomulickiemu - czołowemu pisarzowi polskiego pozytywizmu.

Czarny tulipan. La tulipe noir

Aleksander Dumas

Czarny tulipan to powieść, której głównym bohaterem jest holenderski hodowca tulipanów, Korneliusz van Baerle, postanawiający wyhodować czarnego tulipana, co jeszcze nikomu się nie udało. Za to dokonanie przeznaczona jest nagroda 100 000 florenów. Akcja powieści toczy się w drugiej połowie XVII w., na terenie Niderlandów. Powieść zaczyna się w roku 1672, kiedy to obserwujemy okrutne morderstwo dokonane na braciach Janie i Korneliuszu de Witt przez pospólstwo Hagi. Jak się okazuje, Korneliusz van Baerle jest synem chrzestnym Korneliusza de Witt, który przekazał swojemu chrześniakowi dokumenty mogące świadczyć o zdradzie stanu. Korneliusz, nie znając treści dokumentów, przechowuje je w swojej szufladzie, w której trzyma również cebulki tulipanów. Jego sąsiadem jest Izaak Boxtel, również zapalony ogrodnik, który, dowiedziawszy się o sukcesie Korneliusza w postaci wyhodowania cebulek czarnego tulipana, staje się o to zazdrosny i szuka sposobności do wykradzenia cennych roślin. (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarny_tulipan). A co było dalej i jak było dalej, czytelnik dowie się po przeczytaniu całej ksiązki. Zachęcamy! Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Version bilingue: polonaise et française.

O żarliwości w sprawie Bożej

Ks. Zygmunt Golian

Jak Tomasz św. określa żarliwość. Jaka chwała w poświęceniu się dla Boga. Cóż chwalebniejszego nad Psalmistę, Eliasza, Mojżesza, Pawła, Chryzostoma zapalonych o chwałę Bożą. Brak żarliwości w tej mierze karli ludzi, wielcy byli nasi przodkowie, czemu? Rzeczy Boże wielkie – stąd staranie o nie wsławia – Augustyna św. zdanie. Za brak gorliwości może nas spotkać opuszczenie i zaniedbanie ze strony Boga. Skąd pogarda dla stanów starszych w naszym społeczeństwie. Powszechne łamanie praw Bożych, u bogatszych obojętność, pobłażanie, zdrada, małość duszy. W rzeczach tylko Bożych ta obojętność panuje, o własne sprawy nadto gorący jesteśmy. Co nas zalecić może przed Bogiem. Syn Eleazara. Heli.

Katedra Najświętszej Panny Paryskiej. Dzwonnik z Notre-Dame. Notre-Dame de Paris 1482. The Hunchback of Notre Dame

Victor Hugo

"Katedra Najświętszej Marii Panny w Paryżu powieść Wiktora Hugo znana w Polsce również pod tytułem Dzwonnik z Notre-Dame, osadzona w czasach późnego średniowiecza. Według słów samego autora, jest to obraz piętnastowiecznego Paryża i całego piętnastego wieku przez pryzmat tego miasta. Osią powieści jest wątek miłosny archidiakona Klaudiusza Frollo do pięknej Cyganki Esmeraldy. Książka wydana w 1831 roku porusza nietypowe jak na tamte czasy problemy zgubnego pożądania i tolerancji. W powieści nie ma nic białego ani czarnego, są tylko odcienie szarości. Nie ma też tu jednoznacznie złej postaci, a nawet okrutne czyny Frolla można zrozumieć i budzi on współczucie, a nawet sympatię czytelnika. Książka została napisana pod wpływem odnalezienia przez autora greckiego napisu (Przeznaczenie) na ścianie Katedry Notre-Dame. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Katedra_Marii_Panny_w_Paryżu) Notre-Dame de Paris relve du genre du roman historique, qui est la mode au début du XIXe sicle16, de mme que la période du Moyen Âge qui suscite un intért nouveau de la part des écrivains et des potes partir des années 1820, sous l'impulsion d'auteurs comme Chateaubriand ou Madame de Staël. Le chapitre Paris vol d'oiseau , en particulier, présente une tentative de reconstitution historique du Paris de 1482. Mais Victor Hugo ne se considre pas comme tenu de respecter la vérité historique tout prix et n'hésite pas modifier le détail des faits et resserrer l'intrigue pour faire mieux ressortir le caractre de personnages historiques comme Louis XI ou pour mettre en avant sa vision de l'Histoire. En cela, il applique son roman les principes exposés dans un article propos de Walter Scott qu'il a publié en 1823, et o il affirme : j'aime mieux croire au roman qu' l'histoire, parce que je préfre la vérité morale la vérité historique . (https://fr.wikipedia.org/wiki/Notre-Dame_de_Paris_(roman) The novel's original French title, Notre-Dame de Paris (the formal title of the Cathedral) indicates that the Cathedral itself is the most significant aspect of the novel, both the main setting and the focus of the story's themes. With the notable exception of Phoebus and Esmeralda's meeting, almost every major event in the novel takes place within, atop, and around the outside of the cathedral, and also can be witnessed by a character standing within, atop, and around the outside of the cathedral. The Cathedral had fallen into disrepair at the time of writing, which Hugo wanted to point out. The book portrays the Gothic era as one of the extremes of architecture, passion, and religion. The theme of determinism (fate and destiny) is explored as well as revolution and social strife. The severe distinction of the social classes is shown by the relationships of Quasimodo and Esmeralda with higher-caste people in the book. Readers can also see a variety of modern themes emanating from the work including nuanced views on gender dynamics. For example, Phoebus objectifies Esmeralda as a sexual object. And, while Esmeralda is frequently cited as a paragon of purity this is certainly how Quasimodo sees her she is nonetheless seen to create her own objectification of the archer captain, Phoebus, that is at odds with readers' informed view of the man. (https://en.wikipedia.org/wiki/The_Hunchback_of_Notre-Dame)"

Pierścień i róża czyli historia Lulejki i Bulby. Pantomima przy kominku dla dużych i małych dzieci - The Rose and the Ring

William Makepeace Thackeray

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition. Akcja toczy się w dwóch fikcyjnych państwach Paflagonii i Krymtatarii. W obu tych krająch rządzą uzurpatorzy. W pierwszym Walorozo, który zagarnął tron prawowitego następcy tronu Lulejki, a w drugim Padella, który pokonał króla Kalafiore, rządzi na jego miejscu przekonany o śmierci jego córki prawowitej następczyni tronu. Książę Lulejko żyje beztrosko nie przejmując się brakiem korony. Jest zaręczony z piękną królewną Angeliką, córką Walorozo, o której rękę stara się także przystojny syn Padelli książę Bulbo. Nie zdaje sobie sprawę, że Angelika zawdzięcza swoją urodę magicznemu pierścieniowi, a podobnie jak Bulbo magicznej róży. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Pierscień_i_róża) Set in the fictional countries of Paflagonia and Crim Tartary, the story revolves around the lives and fortunes of four young royal cousins, Princesses Angelica and Rosalba, and Princes Bulbo and Giglio. Each page is headed by a line of poetry summing up the plot at that point and the storyline as a whole is laid out, as the book states, as ""A Fireside Pantomime"". The original edition had illustrations by Thackeray who had once intended a career as an illustrator. The plot opens on the royal family of Paflagonia eating breakfast together: King Valoroso, his wife, the Queen, and their daughter, Princess Angelica. Through the course of the meal it is discovered that Prince Bulbo, heir to the neighbouring kingdom of Crim Tartary, and son of King Padella is coming to visit Paflagonia. It is also discovered, after the two females have left the table, that King Valoroso stole his crown, and all his wealth, from his nephew, Prince Giglio, when the prince was an infant. Prince Giglio and Princess Angelica have been brought up together very closely, Princess Angelica being considered the most beautiful and wisest girl in the kingdom and Giglio being much overlooked in the household. Giglio, besotted with his cousin, has given her a ring belonging to his mother, which, unknown to them, was given to her by the Fairy Blackstick and which held the power to make the wearer beautiful to everyone who beheld them. After an argument with Giglio, about the arrival of the long-awaited Prince Bulbo, Angelica throws the ring out of the window and can be seen for her own, less attractive self. (https://en.wikipedia.org/wiki/The_Rose_and_the_Ring)

Księżna de Cleves - La Princesse de Cleves

Marie-Madeleine Lafayette

"Księżna de Clves (oryg. fr. La princesse de Clves) powieść Marii de la Fayette wydana po raz pierwszy, anonimowo, w 1678. Utwór uznawany jest przez historyków literatury za pierwszą nowoczesną powieść w literaturze francuskiej oraz za jeden z najwcześniejszych przykładów powieści analitycznej. Akcja utworu toczy się między październikiem 1558 a listopadem 1559 na dworze Henryka II. Szesnastoletnia, nadzwyczaj piękna panna de Chartres zostaje po raz pierwszy przedstawiona na dworze królewskim. Od razu jej uroda sprawia, że zakochują się w niej hrabia de Guise i książę de Clves. Dziewczyna nie kocha żadnego z nich, jednak zgadza się na małżeństwo z drugim z wymienionych. Przed ślubem jej matka prosi ją, by zachowała uczciwość małżeńską i nigdy, w odróżnieniu od wielu innych kobiet z dworu, nie wikłała się w romanse. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Księżna_de_Clves) Ale... los sprawił, że stało sie inaczej, jak dalej potoczyło się życie bohaterki i jaki był jego koniec dowie się czytelnik, gdy przeczyta tę niezwykle interesującą powieść. Mademoiselle de Chartres, une jeune femme de seize ans, paraît pour la premire fois la cour, située alors au Louvre. Elle a reçu de sa mre une éducation vertueuse et exemplaire par son caractre unique : La plupart des mres s'imaginent qu'il suffit de ne parler jamais de galanterie devant les jeunes personnes pour les en éloigner. Madame de Chartres avait une opinion opposée, elle faisait souvent sa fille des peintures de l'amour, elle lui montrait ce qu'il a d'agréable pour la persuader plus aisément sur ce qu'elle lui en apprenait de dangereux (...). . Alors qu'elle se rend chez un joaillier pour assortir des pierreries, elle rencontre le prince de Clves. Ébloui par sa beauté, mais ne sachant pas son nom, ce dernier entreprend de connaître son identité et la demande en mariage. Mademoiselle de Chartres accepte ce mariage de raison, sans dégot particulier ni attirance pour le jeune prince, qui se plaint auprs d'elle de son indifférence : M. de Clves se trouvait heureux sans néanmoins tre entirement content. Il voyait avec beaucoup de peine que les sentiments de Mlle de Chartres ne passaient pas ceux de l'estime et de la reconnaissance (...). . Mais lors du bal donné pour les fiançailles de Claude de France, la princesse de Clves rencontre le duc de Nemours, un prince d'un éclat considérable dans toute l'Europe. Le roi les invite danser l'un avec l'autre. etc., etc. (https://pl.wikipedia.org/wiki/La_Princesse_de_Clves)"

Pieśniarz

Dante Alighieri

Pieśniarzem /Canzoniere/ Dantego nazywamy zbiór drobnych utworów, sonetów, kancon, ballat, sestyn, pisanych przez poetę w różnych okresach życia, a nie objętych zbiorem Vita Nuova, ani niewplecionych w osnowę Convito. Utwory te, zbierane i ogłaszane przez różnych ludzi i w różnym czasie, przeważnie późno po śmierci autora, przedstawiają chaos, w którym wiersze autentyczne mieszają się z nieautentycznymi. Krytyka toruje sobie przezeń z trudem drogę. Kwestia Pieśniarza nie jest tedy do dziś zamknięta, tym bardziej, że przez czas długi Boska Komedia przysłaniała swą wielkością skromną wiązkę lirycznych utworów mistrza.

O modernizmie

Stanisław Miłkowski

Kultura duchowa we wszystkich swoich przejawach nie zadowalała się starą treścią i starą formą i poczęła szukać wszędzie nowych dróg, nic więc dziwnego, że i kwestia religijna, będąca wyrazem najgłębszych tętn duszy ludzkiej, musiała w nowożytnościach innych dróg duchowych i dla siebie stworzyć drogę nowożytną, by swą aktualnością złączyć się w harmonijny zespół z innymi siostrzycami, by łącznie wytwarzać ducha czasu... Oto w tym punkcie mamy psychologiczny zawiązek religijnego modernizmu i doskonałe uzasadnienie jego nazwy. Wszędzie rozbrzmiewają hasła nowości, modernizmu; musi to hasło rozbrzmieć i w religii, inaczej, jak sądzili koryfeusze obecnie potępionej teorii, świat współczesny odwróci się od strupieszałej starzyzny religijności. Poszli więc za hasłem nowości. Punktem ich wyjścia było przekonanie, że dotychczasowa metoda nauczania wiary odstręcza nowożytnych ludzi od Kościoła, że trzeba wniknąć więcej w duszę nowożytnego człowieka, dostosować się i w rzeczach wiary do jego pojęć, przepojonych żądzą nowości, aktualności. Dowcipnie, lubo drastycznie, scharakteryzował to pewien publicysta w czasopiśmie niemieckim Der Katholik (1907, 10 Heft, str. 386): W Kościele upatrują zaniedbanego nieco wieśniaka, którego krawiec, szewc, fryzjer manikurą i pedikurą gruntownie winien ociosać, aby się mógł w salonach wielkiego świata obracać. Ten wieśniak musi cywilizowanie, nowożytnie wyglądać, żeby w krużgankach nowoczesnej Stoa nie podpadał. W tym stroju, tak szepcą pełni nadziei, zwycięży świat, a skoro mu wąsa z fantazją podkręcą, mogliby z berlińskim fryzjerem nadwornym Habym zawołać: Es ist erreicht!. Komiczne to jest i dosyć niesmaczne, ale, niestety, doskonale charakteryzujące niektóre przejawy modernistycznych przekonań i usiłowań.