Od kultury "ja" do kultury "siebie". O zwrotnych formach w projektach tożsamościowych

Roma Sendyka

Od kultury "ja" do kultury "siebie"  jest dyskusją z popularnym trybem badania tożsamości  opartym na liniowym, synkretycznym  modelu narracji.  W antropologicznie zorientowanej analizie tekstów mogą okazać się użyteczne odmienne konstrukcje: na przykład te  decentryczne i nieciągłe, odwołujące się do diachronii i epizodyczności. Kluczem do „innej koncepcji  tożsamości”  może okazać się  – przybliżany w kilku odsłonach  -  relacyjny, „skręcony”, „zaimkowy”, niejednorodny i wielogłosowy model tożsamości określany terminem siebie. Jego zapleczem  są  dyskusje na temat self, selbst, soi – form tożsamości określanych zaimkiem zwrotnym – oraz na polskim gruncie koncepcje dotyczące jaźni. Praca przypomina teoretyczne ujęcia  (m.in. szkoła chicagowskiego interakcjonizmu w socjologii, filozofia siebie Stanisława Brzozowskiego, troska o siebie u Michela Foucaulta)  i wypróbowuje „zorientowane na tożsamość w zwrocie” dyskursy  socjologiczne, psychoanalityczne, filozoficzne, posthumanistyczne i neurokognitywne. Skuteczność „narzędzi relacyjnych” testowana  jest  w konfrontacji  z tekstami – m.in. Virginii Woolf, Waltera Benjamina, Ralpha Waldo Emersona,Michela de Montaigne, Marie de Gournay, Sei Shōnagon, Susan Sontag, Rolanda Barthesa, Marka Bieńczyka i Tadeusza Komendanta.   Roma Sendyka – pracuje w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych WP UJ, prowadzi Centrum Badań nad Kulturami Pamięci. Zajmuje się teoriami badań literackich i kulturowych,  w tym zwłaszcza badaniami nad kulturą wizualną i kulturami pamięci. Autorka książki Nowoczesny esej. Studium historycznej świadomości gatunku (2006), współredaktorka serii Nowa Humanistyka (IBL PAN). Przygotowała do druku antologie  Od pamięci biodziedzicznej do postpamięci (2013) oraz  Pamięć  i afekty (2014).

Konstytucyjna wolność badań naukowych a ochrona pracy naukowej. Studium przypadków z nauk ścisłych eksperymentalnych

Anna Chorążewska, Artur Biłgorajski

Monografia na gruncie polskiej Konstytucji analizuje ramy swobody podejmowania i prowadzenia badań naukowych (art. 73). Ustrojodawca, formułując tę wolność, równocześnie usankcjonował zasadę równiej ochrony prawnej twórczości naukowej badacza, i to niezależnie od odmienności przedmiotu i charakteru pracy naukowej w różnych obszarach wiedzy (art. 32 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2). Realizacja na poziomie ustawy i aktów wykonawczych wskazanej konstytucyjnej maksymy, wymaga jednak zróżnicowania - z uwagi na charakter badań naukowych w różnych dyscyplinach naukowych - reguł prawnej ochrony praw własności intelektualnej. Tymczasem ustawodawca wprost nie odnosi się do tego zagadnienia. Aby rozwikłać tak zdiagnozowany problem naukowy, pierwsza część opracowania poświęcona została analizie wolności badań naukowych jako kategorii chronionej konstytucyjnej, druga zaś – problematyce podstaw prawnych ochrony pracy naukowej, a dokładniej prawa badacza do oznaczenia autorstwa publikacji naukowej z perspektywy regulacji ustawy zasadniczej oraz innych przepisów prawa, rozwijających i uszczegóławiających jej unormowania łącznie z postanowieniami kodeksów etyki wiążących naukowców. W ten sposób wyznaczono obowiązujące w środowisku naukowym zasady rzetelnej atrybucji autorstwa prac naukowych ze szczególnym uwzględnieniem badań prowadzonych w wieloosobowych zespołach badawczych, w tym o charakterze interdyscyplinarnym. Jako ilustrację postawionych tez opisano przedmiot badań naukowych realizowanych w obszarze nauk ścisłych eksperymentalnych, a następnie zasady ogłaszania ich wyników wraz z regułami atrybucji autorstwa publikowanych prac naukowych. Sformułowane w ten sposób diagnozy w ocenie autorów przyczynić się mogą do zwiększenia świadomości ustawodawcy i w efekcie korzystnie wpłynąć na kierunki polityki naukowej państwa w toku realizowanej w Polsce reformy nauki.

21 lekcji na XXI wiek

Yuval Noah Harari

Jakie wyzwania stawia przed ludzkością teraźniejszość? Nowa książka autora światowych bestsellerów Sapiens i Homo deus. Krótka historia jutra. Yuval Noah Harari, słynny izraelski historyk i wizjoner, w swej najnowszej książce skupia się nie na przeszłości ani na możliwej przyszłości gatunku ludzkiego, lecz na problemach, w obliczu których stoimy obecnie. 21 lekcji na XXI wiek to zaproszenie czytelnika do wzięcia udziału w debacie na temat naszych czasów. Harari z właściwą sobie lekkością, w krótkich rozdziałach, omawia i analizuje zjawiska, które dziś definiują cywilizację homo sapiens i wpływają na jej losy. Donald Trump, Brexit, fake newsy, biotechnologia, sztuczna inteligencja, rozszerzona rzeczywistość, dewastacja środowiska naturalnego, kryzys uchodźczy, terroryzm, schyłek liberalizmu. Co te zjawiska naszej codzienności mówią o człowieku i współczesnym świecie? Harari, jak zwykle, stawia prowokacyjne pytania, ale i udziela błyskotliwych odpowiedzi, dzięki którym nasz coraz bardziej rozpędzony XXI wiek wydaje się choć trochę pojmowalny przez ludzki rozum. Książka 21 lekcji na XXI wiek zamyka hat trick Harariego... Jak zawsze jego tekst jest niezwykle elegancki, ludzki, ujmujący, a często też ironiczny. Caroline Sanderson, The Bookseller AUDIOBOOK W INTERPRETACJI ROCHA SIEMIANOWSKIEGO

Dania z ryżu

Marta Krawczyk

  Ryż jest znakomitym dodatkiem do dań obiadowych, ale może być również ich głównym składnikiem. Z ryżu można przygotować wiele zdrowych i pysznych potraw. Książka Dania z ryżu prezentuje wiele sprawdzonych przepisów na przepyszne dania.

Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia

Ewa Bielska

Przedmiotem pracy jest kategoria oporu analizowana w kontekście założeń wybranych teorii funkcjonujących w obrębie nauk społecznych. Opór został przedstawiony jako kategoria związana ze strategiami transgresyjnymi i emancypacyjnymi, odniesiono go do modelu podmiotowości. Został potraktowany jako fakt społeczny oraz pochodna decyzji podmiotowej występującej w sytuacji doznania władzy zinterpretowanej jako opresyjna. Kategorię oporu poddano interpretacji w nawiązaniu do teorii dewiacji oraz kontroli społecznej. Wskazano na wybrane społeczne strategie oporu, obszerny fragment pracy poświęcono analizie kategorii nowych ruchów społecznych. Potencjalnymi odbiorcami pracy są przedstawiciele nauk społecznych oraz reprezentanci profesji związanych ze służbami socjalnymi, zajmujący się działaniami pomocowymi oraz kompensacyjnymi.

Abstynenci na Kapitolu

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939) – najpoczytniejszy polski autor w dwudziestoleciu międzywojennym. Twórca takich nieprzemijających przebojów czytelniczych, jak Kariera Nikodema Dyzmy czy Znachor, żeby wspomnieć tylko te najbardziej znane. Wbrew powszechnemu mniemaniu powieść Kariera Nikodema Dyzmy, wydana w 1932 roku, nie była jego debiutem jako człowieka pióra. Na przełomie lat 1924/1925 T. Dołęga-Mostowicz został felietonistą dziennika „Rzeczpospolita”. We wrześniu 1927 roku za swoje cięte i bezkompromisowe publikacje zapłacił ciężkim pobiciem przez „nieznanych sprawców”. Napastnicy poruszali się, jak wykazało śledztwo, samochodem komendanta głównego Policji Państwowej. W ręce Czytelników oddajemy e-booka zawierającego kompilację tekstów z dwóch tomów wydanych w wersji papierowej. "Abstynenci z premedytacją" to opisy i komentarze dotyczące życia kulturalnego okresu XX-lecia międzywojennego, "Panika na Kapitolu" to z kolei błyskotliwe komentarze dotyczące szeroko pojętej sytuacji międzynarodowej.   Stało się już niemal aksjomatem, że wszystko, co się w Stanach Zjednoczonych robi, robi się z bezkonkurencyjną doskonałością. Zachwyt ten z prawdziwie polskim entuzjazmem idzie na ślepo, nie widząc nawet dość wyraźnych usterek i braków zarówno urządzeń, jak i życia amerykańskiego. fragment tekstu „I na dolarze są plamy”   W kancelarii żandarmerii w Tulonie (…) pewnego dnia zabrakło papieru. Oszczędny urzędnik był w kłopocie, gdyż musiał właśnie w tym dniu rozesłać kilkaset wezwań do poborowych (…). Od czegóż jednak oszczędność francuska! Oto znalazł w szafie gruby plik ulotek komunistycznych (…), a korzystając z tego, że druga strona była niezadrukowana, wyzyskał ulotki na wezwania… fragment tekstu „Nierentowna oszczędność”

"Gdzie ziemia się kończy, a morze zaczyna". Szkice polsko-portugalskie

Magdalena Bąk

Książka to zbiór siedmiu szkiców, które w sposób bardzo zróżnicowany przedstawiają polsko-portugalskie relacje na gruncie literatury, kultury i sztuki. Jest to swoista opowieść o Portugalii wyczytanej z dzieł autorów tworzących w XIX, XX i XXI wieku i oswajanej dzięki odkrywaniu wspólnych odniesień, kontekstów oraz historii. Wybrane do analizy teksty o rozmaitym charakterze, a po części także słabo obecne w praktyce interpretacyjnej – pokazują pewien fenomen zbliżania się i przeplatania dwóch odległych kultur. Są to między innymi Don Sébastien de Portugal – dramat Aleksandra Przezdzieckiego, Ines de Castro Zygmunta Bytkowkiego czy praca o charakterze reportażowo-podróżniczym Portugalia. Listy z podróży Adolfa Pawińskiego, a także wiersze portugalskich poetów romantycznych dokumentujące żywe zainteresowanie sprawą polską w czasach powstania styczniowego. Ponadto osobne miejsce zajmuje w szkicach stolica Portugalii jako miasto będące przedmiotem zainteresowania wielu współczesnych badaczy i podróżników, nie tylko polskich. W książce nie brakuje także refleksji na temat jednego z najlepiej rozpoznawalnych symboli Portugalii, jakim jest fado i nierozerwalnie związane z nim saudade, czyli melancholijna tęsknota, kluczowa w definiowaniu charakteru narodowego mieszkańców krańca Europy. Zebrane i zestawione w zbiorze podróżniczo-literackie refleksje pozwalają na wydobycie osobliwej bliskości, budując duchowe porozumienie między polską i portugalską kulturą oraz szkicując na nowo literacką mapę Europy, na której Portugalia sytuuje się, inaczej niż zwykle, nieco bliżej Polski. Książka może zainteresować zarówno filologów, ale też inne osoby zainteresowane polsko-portugalskimi relacjami w literaturze.

Wędliny domowe

Marta Szydłowska

Książka "Wędliny domowe" podpowie, jak krok po kroku przyrządzić soczysty baleron, peklowaną golonkę, aromatyczną kiełbasę oraz kaszankę. Staropolska tradycja w połączeniu z odrobiną zapału i wiedzy pozwolą każdemu rozkoszować się samodzielnie przyrządzanymi mięsnymi przysmakami.

Facets of prefabrication. Perspectives on modelling and detecting phraseological units

Piotr Pęzik

Corpus-based studies have brought fresh insights into the role of collocability and lexico-grammatical patterning as core aspects of language permeating its structure and use. Facets of Prefabrication builds upon these findings and provides further impetus in the direction of large-scale explorations of phraseology. lt introduces a dependency- based method of detecting potential phraseological units to increase the coverage of prefabricated structures in automatic combinatorial dictionaries which have so far been mainly restricted to binary collocations. Various sources of evidence are used to evaluate this approach and assess its relevance to phraseological theories, including word recall experiments and phraseological markers analyses. These investigations open new perspectives on the interplay of novelty vs. formulaicity in naturally-occurring language and increase our recognition of seemingly subtle, but nevertheless ubiquitous aspects of phraseological prefabrication.

Kresy w II Rzeczpospolitej

Marek A. Koprowski

Kresy Wschodnie to swoista kolebka polskości, w której zarówno mieczem, jak i pługiem wykuwano to, co teraz określamy mianem polskiej duszy. Na szczególny charakter tych ziem i ich mieszkańców wpłynęło przede wszystkim położenie geograficzne. Książka "Kresy w II Rzeczpospolitej" to obraz wydarzeń, jakie kształtowały wschodnie rubieże Polski. Opowieść o tych terenach obejmuje zarówno radykalne posunięcia polityczne, krwawe działania wojenne, jak i codzienne życie mieszkańców. Dopełnieniem historii są archiwalne fotografie.

Prze(d)sądy. O czytaniu kultury

Michał Wróblewski, Julian Czurko

 Tom "Prze(d)sądy. O czytaniu kultury" otwiera się na wielość interdyscyplinarnych dyskursów, w ramach których studenci oraz doktoranci kierunków humanistycznych prezentują różne spojrzenia związane z problematyką „czytania” kultury. Punktem wyjścia jest tutaj literatura, ale zainteresowania autorów ogniskują się również wokół innych sztuk (teatr, film, komiks, reklama czy

Wprowadzenie do komputerowej analizy danych jakościowych. Przykłady bezpłatnego oprogramowania CAQDAS

Jakub Niedbalski

W monografii omówiono programy CAQDA, wspomagające analizę danych jakościowych. Są to narzędzia bezpłatne, powszechnie dostępne, oferujące dość bogate rozwiązania, a niewymagające specjalnych zasobów sprzętowych ani wiedzy z zakresu obsługi standardowych programów komputerowych. Ułatwiają one zarówno pracę z tekstem, jak i analizę materiałów audiowizualnych. Publikacja zawiera też praktyczne wskazówki dotyczące wyboru oprogramowania do realizacji projektów badawczych. Adresatami książki są nie tylko studenci, doktoranci i badacze zainteresowani analizą danych jakościowych wspartą specjalistycznym oprogramowaniem komputerowym, lecz także wszyscy, którzy w swojej pracy poszukują tego rodzaju narzędzi.

Uwarunkowania funkcji rzecznika prasowego w Polsce

Dominika Narożna

Z recenzji: Praca zawiera wartościowe elementy poznawcze i nosi nową jakość w dziedzinie roli rzecznika prasowego w systemie społecznym. Jest bez wątpienia oryginalnym, nowatorskim dziełem, osadzonym w dobrej znajomości bogatej literatury przedmiotu. Prof. Henryk Mruk Na zawartość publikacji dr Dominiki Narożnej składają się interesujące rozważania nad współczesnymi uwarunkowaniami roli i funkcji rzecznika prasowego, w których wiedza ekspercka Autorki splata się z jej doświadczeniami praktycznymi. Prof. Ryszard Kowalczyk

Zakonna

Małgorzata Lisińska

Dawno, dawno temu… * Ostatni żyjący Pierwotny ukrył się w grocie na krańcu świata i tam czuwa nad przeklętą przez siebie kochanką. Sodiemu leśna wróżka przepowiedziała śmierć, a krasnolud, choć z natury sceptyczny, leśnym wróżkom ufa bezgranicznie. Zmierza zatem do Yasy po ratunek. Tymczasem Krainie grozi kolejna wojna domowa. W zasypanej śniegiem cichej gospodzie spotykają się przedstawiciele wszystkich inteligentnych nacji, by zapobiec przelewowi krwi. Czy im się powiedzie? Jaka będzie w tym rola Sodiego i Yasy? Czy zdołają pokonać potężną czarownicę? I co najważniejsze, kim jest Rosa i o co chodziło leśnym wróżkom?! * a przynajmniej przed przygodami opisanymi w Tropicielu i Czarownicy.

Marzenia na agrafce

Barbara Spychalska-Granica

Lato to pora słonecznych plaż, bosych stóp, zwiewnych sukienek i miłości. To właśnie o niej marzy Bogumiła, dziewczyna pełna kompleksów, walcząca z nadwagą i przykrymi wspomnieniami. Liczy na to, że wyjazd z Rafałem nad Bałtyk okaże się pod każdym względem przełomowy. Niestety, wymarzone wakacje od początku nie przebiegają tak, jak sobie zaplanowała. W nadmorskiej miejscowości zjawia się sama i od razu w niezbyt miłych okolicznościach poznaje Waldemara, samotnego mężczyznę z kilkuletnim synem. Niebawem na horyzoncie pojawia się przystojny Karol, a na dodatek okazuje się, że Rafał jednak przyjeżdża nad morze... Pobyt nad Bałtykiem dostarczy Bogumile niezapomnianych wrażeń, ale czy będzie umiała wybrać to, co dla niej najlepsze?

Przypadki kryminalne. Ciemna liczba przestępstw jako problem interdyscyplinarny

Zbiorowy

Kryminalistyka - z różnych punktów widzenia, omawiana przez praktyków i teoretyków, wybitnych specjalistów.