Rehabilitacja kardiologiczna

Marek Kuch, Maciej Janiszewski, Artur Mamcarz

Podręcznik poświęcony jest rehabilitacji kardiologicznej, a powodem jego napisania był niedobór opracowań poświęconych tej tematyce, jak również szybki rozwój wiedzy kardiologicznej, wymagającej regularnej aktualizacji. Rehabiltacja jest integralną częścią opieki nad pacjentem ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Nawet najnowocześniejsze formy leczenia nie przyniosą pacjentowi pełni korzyści, jeśli nie zostaną uzupełnione kompleksową rehabilitacją. Znamienne jest określenie "kompleksowa", bo obecnie rehabilitacja to nie tylko odpowiednio programowana aktywność fizyczna, ale całokształt działań prozdrowotnych mających ułatwić choremu powrót do pełnego zdrowia i funkcjonowania w społeczeństwie. Dlatego też prowadzenie rehabilitacji kardiologicznej wymaga znajomości specyfiki schorzeń układu krążenia - od prewencji, poprzez diagnostykę, do leczenia. Opracowanie jest zarówno przydatne dla fizjoterapeutów, jak i studentów wszystkich kierunków medycznych oraz dla lekarzy zajmujących się w codziennej praktyce rehabilitacją kardiologiczną.

Gastroprotekcja w trakcie przewlekłej terapii NLPZ - co wiemy po ponad 120 latach obserwacji?

Michał Lipiński

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stanowią grupę preparatów często stosowanych przez lekarzy praktykujących w zakresie różnych specjalizacji. Szerokie spektrum działań niepożądanych przewlekłej terapii NLPZ obejmuje głównie, choć nie tylko, działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Ustalenie ryzyka powikłań gastrologicznych u takich chorych jest ważnym elementem planowania takiej terapii, która pozwala lekarzowi określić konieczność stosowania przez pacjenta inhibitorów pompy protonowej w ramach gastroprotekcji. W artykule podano kryteria takiej oceny oraz sposób prowadzenia odpowiedniej profilaktyki wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego u pacjentów w trakcie przewlekłej terapii NLPZ.

Renesans metforminy

Artur Mamcarz, Wiesława B. Duda-Król

Publikacja poświęcona jest metforminie, leku który skutecznie leczy hiperglikemię, ma działanie metaboliczne, zmniejsza insulinooporność i znakomicie sprawdza się w farmakoterapii chorych z zespołem metabolicznym

Kaszel w codziennej praktyce klinicznej

Marta Dąbrowska, Katarzyna Białek-Gosk, Elżbieta Magdalena Grabczak, Katarzyna Krenke

W niniejszym podręczniku staraliśmy się przedstawić aktualną i praktyczną wiedzę dotyczącą znaczenia i patomechanizmu kaszlu zarówno jako fizjologicznego odruchu obronnego, jak i dokuczliwego objawu, który znacznie upośledza jakość życia pacjentów. Kaszel ostry, związany najczęściej z infekcjami układu oddechowego, jest bardzo częstą przyczyną konsultacji lekarskich zarówno u dzieci, jak i dorosłych. I chociaż w większości przypadków kaszel ostry ma charakter przemijający i samoograniczający się, to pacjenci wielokrotnie samodzielnie stosują wiele leków mukoaktywnych lub przeciwkaszlowych, a czasem ich nadużywają. W tej książce zostały szczegółowo przedstawione dostępne leki mukoaktywne i przeciwkaszlowe, ze szczególnym uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do ich stosowania. Z kolei przewlekły kaszel dotyczy mniejszej grupy chorych, ale zazwyczaj stanowi dla nich dokuczliwy problem i skłania do częstych wizyt u lekarzy wielu specjalności: pediatrów, lekarzy rodzinnych, internistów, pulmonologów, alergologów, otolaryngologów czy gastroenterologów. Pomimo licznych konsultacji, badań i prób leczenia u części pacjentów z przewlekłym kaszlem nie udaje się uzyskać jego redukcji lub ustąpienia, a przyczyny niepowodzeń upatruje się w nadwrażliwości odruchu kaszlu. Przewlekły, oporny na leczenie kaszel w bardzo istotny sposób pogarsza jakość życia chorych, a jednocześnie stanowi szczególnie duży problem kliniczny dla lekarzy. W niniejszej książce staraliśmy się przedstawić aktualną wiedzę na temat możliwości leczenia tej trudnej podgrupy pacjentów. Mamy nadzieję, że podręcznik ten pomoże Państwu w podejmowaniu codziennych decyzji i przyczyni się do poprawy jakości leczenia chorych z kaszlem zarówno ostrym, jak i przewlekłym.

Nadciśnienie tętnicze u kobiet

Agnieszka Olszanecka, Danuta Czarnecka

Nadciśnienie tętnicze występuje u ponad 1/3 dorosłych kobiet w Polsce. To najczęstsza choroba układu sercowo-naczyniowego w żeńskiej części populacji wymaga więc gruntownej wiedzy niezbędnej dla każdego lekarza praktyka. Nadciśnienie tętnicze u kobiet to wachlarz problemów związanych między innymi z ograniczeniem w wyborze leków u pacjentek w wieku rozrodczym. Oddzielną kwestią jest postępowanie u pacjentek ciężarnych i w okresie laktacji. Krakowska grupa wybitnych specjalistów opracowała ten znakomity podręcznik uwzględniający specyfikę nadciśnienia tętniczego u kobiet. Autorzy prezentują nie tylko najnowsze wytyczne towarzystw naukowych, w tym wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2018 r. , lecz także bardzo rzetelny przegląd aktualnego piśmiennictwa. W oparciu o te dane oraz swoje bogate doświadczenie kliniczne wskazują, jak nowocześnie diagnozować oraz skutecznie i bezpiecznie leczyć nadciśnienie tętnicze u kobiet w różnym wieku.

Zalecenia i porady dietetyczne dla kobiet w ciąży i nie tylko

Żaneta Kimber-Trojnar

Sposób odżywiania kobiet w ciąży to jeden z najważniejszych czynników wpływających na jej przebieg, rozwój wewnątrzmaciczny i wzrastanie dziecka oraz jego dobrostan, zarówno w okresie dzieciństwa, jak i w życiu dorosłym. Odpowiada on również za stan zdrowia matki oraz jej funkcjonowanie po porodzie.

Leczenie chorego z zespołem objawów, a nie diagnoz - możliwości citalopramu

Anna Gładka, Joanna Rymaszewska

Citalopram to lek przeciwdepresyjny z grupy SSRI, który jest szeroko stosowany w depresji, zaburzeniach lękowych i problemach ze snem. Jego wysoka skuteczność w połączeniu z korzystnym profilem tolerancji sprawia, że może być stosowany u pacjentów starszych. W takich sytuacjach należy jednak pamiętać o dostosowaniu dawki do stanu pacjenta i unikaniu interakcji z innymi lekami często stosowanymi w tej grupie chorych. W pracy przedstawiono dwa opisy przypadków zastosowania citalopramu u chorych w trudnych sytuacjach diagnostycznych.

Diagnostyka zmian ogniskowych wątroby z zastosowaniem ultrasonograficznych środków kontrastujących - strategia badania

Maciej Jędrzejczyk

Celem pracy jest przedstawienie techniki i strategii badania ultrasonograficznego z zastosowaniem ultrasonograficznych środków kontrastujących w diagnostyce zmian ogniskowych wątroby w zależności od wskazań i obrazu klinicznego.

Z pamiętnika Psychiatry

Łukasz Święcicki

W felietonie Pan Profesor snuje błyskotliwe, chwilami humorystyczne rozważania na temat roli psychiatry we współczesnym systemie opieki zdrowotnej. Podkreśla znaczenie komunikacji lekarza z pacjentem w procesie leczenia, do której to predysponowany jest głównie lekarz psychiatra. To świetna, zmuszająca do refleksji lektura dla lekarzy różnych specjalności, podkreślająca wagę holistycznego podejścia do pacjenta, dzięki temu bowiem możemy liczyć na satysfakcjonujące rezultaty leczenia. Całości dopełnia atrakcyjna szata graficzna.    

Niesteroidowe leki przeciwzapalne stosowane powierzchniowo w leczeniu bólu ostrego i przewlekłego. Możliwość zastosowania nimesulidu w formie działającej miejscowo

Anna Przeklasa-Muszyńska

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stosowane powierzchniowo w leczeniu bólu mięśniowo-szkieletowego (ból ostry i przewlekły) od wielu lat mają zastosowanie i ich rola jest podkreślana w wielu wytycznych dotyczących tego rodzaju bólu. W świetle licznych opublikowanych badań dotyczących leczenia bólu ostrego i przewlekłego (w tym związanego z chorobą zwyrodnieniową) podkreślane są skuteczność i bezpieczeństwo NLPZ stosowanych miejscowo. Do dyspozycji jest wiele preparatów dostępnych w formie sprayów, żelów, maści, plastrów lub innych, które można zaproponować pacjentom z bólem mięśniowo-szkieletowym. Wyboru należy dokonywać indywidualnie, z uwzględnieniem właściwości farmakologicznych preparatu działającego miejscowo. W opracowaniu omówiono właściwości NLPZ stosowanych miejscowo z rozważeniem czynników, które mogą decydować o wyborze właściwego leku dla konkretnego pacjenta. Przedstawiono też zalety nimesulidu stosowanego miejscowo.

Choroba Parkinsona ze współistniejącym zespołem lęku uogólnionego - opis przypadku

Jerzy Leszek

Choroba Parkinsona, występująca najczęściej między 50. r.ż. a 60. r.ż., średnio w wieku 58 lat, to postępująca choroba zwyrodnieniowa ośrodkowego układu nerwowego o globalnym znaczeniu i poważnych konsekwencjach dla zdrowia publicznego. Do jej głównych objawów należą: drżenie występujące w spoczynku, sztywność mięśni oraz bradykinezja, tj. spowolnienie ruchowe (tzw. triada parkinsonowska). Zmiany zanikowe istoty czarnej zlokalizowanej w śródmózgowiu, odpowiedzialnej za wytwarzanie dopaminy, przyczyniają się do wystąpienia symptomów tej choroby. Pacjenci z chorobą Parkinsona cierpią na różne objawy pozamotoryczne, które często mają charakter zaburzeń psychicznych, szczególnie lęku napadowego lub uogólnionego. Autor przedstawia przypadek 63-letniego mężczyzny z rozpoznaną przed 4 laty chorobą Parkinsona o dość znacznym nasileniu. Pogłębiało się osłabienie lewych kończyn (górnej i dolnej) oraz ogólne spowolnienie ruchów, następnie w pełni rozwinął się zespół niespokojnych nóg (specyficzne doznania czuciowe w obrębie stóp i podudzi w godzinach wieczornych i nocnych, zmniejszające się chwilowo podczas poruszania, chodzenia, naciągania mięśni). Około 6 miesięcy temu pojawiły się napady lęku i niepokoju, a także w pełni rozwinięty zespół lęku uogólnionego. W leczeniu zastosowano połączenie lewodopy z karbidopą oraz pregabaliną, po czym po ok. 8 tygodniach uzyskano zmniejszenie spowolnienia i sztywności, jak również znaczną redukcję niepokoju i lęku.

Cefiksym - doustna cefalosporyna III generacji dla dzieci

Adam J. Sybilski, Małgorzata Kudan

Cefiksym to półsyntetyczny antybiotyk beta-laktamowy, cefalosporyna III generacji do stosowania doustnego zarówno u dzieci (rejestracja od 6. m.ż.), jak i u dorosłych. Wykazuje on silne działanie bakteriobójcze w mechanizmie hamowania biosyntezy ściany komórkowej bakterii. Spektrum działania to: Streptococcus pyogenes, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Proteus mirabilis. Wskazaniami klinicznymi do zastosowania cefiksymu u dzieci są: pozaszpitalne zapalenie płuc, zapalenie dolnych dróg moczowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie gardła. Dane z badań klinicznych jednoznacznie wskazują na wysoką skuteczność antybiotyku u dzieci i młodzieży, jednocześnie wykazując duże bezpieczeństwo i rzadkie działania niepożądane (głównie żołądkowo-jelitowe). Właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne sprawiają, że antybiotyk może być podawany raz na dobę, niezależnie od posiłków. W artykule opisano trzy typowe przypadki zastosowania cefiksymu u dzieci. Przedstawiono dzieci leczone z powodu odmiedniczkowego zapalenia dróg moczowych, pozaszpitalnego zapalenia płuc i ostrego zapalenia ucha środkowego. Skuteczność, bezpieczeństwo, biodostępność, dobry smak oraz łatwy schemat dawkowania sprawiają, że cefiksym jest właściwą opcją antybiotykoterapii u dzieci.

Zespół jelita nadwrażliwego - wspólny problem, indywidualne podejście

Barbara Skrzydło-Radomańska, Bartosz J. Sapilak

Zespół jelita nadwrażliwego charakteryzuje się nawracającym bólem brzucha występującym co najmniej raz w tygodniu przez ostatnie 3 miesiące, przy wystąpieniu objawów co najmniej 6 miesięcy wcześniej, związanych z co najmniej dwiema cechami: wypróżnieniem, zmianą częstości wypróżnień, zmianą wyglądu stolca. Według Kryteriów rzymskich IV chorobę stwierdza się na podstawie objawów klinicznych. Nie dotyczy to osób po 50. r.ż. (a w przypadku krewnych pierwszego stopnia pacjentów z rakiem jelita grubego po 45. r.ż.) oraz z objawami alarmowymi. Ze względu na brak jednego czynnika etiologicznego leczenie zespołu jelita nadwrażliwego polega na zmniejszeniu nasilenia symptomów i poprawie jakości życia chorego. Postępowanie niefarmakologiczne obejmuje dietę bogatą w błonnik i modyfikację mikrobioty. W ramach farmakoterapii najskuteczniejsze są leki rozkurczowe stosowane bezpośrednio na mięśniówkę gładką, hamujące napływ wapnia, takie jak: drotaweryna, mebeweryna i alweryna. Wykazano również skuteczność leków przeciwdepresyjnych, co potwierdza, że zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego są manifestacją dysfunkcji osi mózg-jelito-mikrobiota.

Zaburzenia depresyjne i lękowe a pandemia COVID-19

Agata Szulc

Epidemia COVID-19 szybko stała się globalnym zagrożeniem zdrowotnym, dotyczącym nie tylko zdrowia fizycznego, ale też psychicznego, związanego z narażeniem populacji na niespodziewane ryzyko poważnej choroby i śmierci. Na przykład pracownicy medyczni, którzy mają kontakt z chorymi na COVID-19, nie tylko są narażeni na infekcję, lecz także mogą być świadkami zwiększonej liczby zachorowań, śmierci, jak również braków w zaopatrzeniu. Ponadto pacjenci hospitalizowani z powodu COVID-19 doświadczają izolacji społecznej, dyskomfortu fizycznego i lęku o przeżycie. Te doświadczenia zwiększają ryzyko rozwoju PTSD, co może być nasilane przez kolejne tygodnie po zachorowaniu, kiedy chorzy nie mają odpowiedniego wsparcia psychospołecznego. Poza tym wskaźniki zaburzeń depresyjnych i lękowych prawdopodobnie wzrastają, chociaż dane są niejednoznaczne.

Psychiatria pod krawatem

Dominika Dudek, Joanna Rymaszewska

Czy mężczyźni chorują inaczej? Co powoduje, że szybciej umierają? Na czym polega specyfika ich zaburzeń psychicznych? Jakie są typowe reakcje na hasło "choroba mężczyzny"? Na ogół przecież często przytacza się opinię, że mężczyzna nie choruje, ale od razu umiera. To pytania, na które znajdziemy odpowiedzi dzięki lekturze tej książki. Siedemnaścioro wspaniałych profesjonalistów z właściwą im lekkością pióra opisało w niej różne sfery życia mężczyzn i obserwowane u nich dolegliwości.

Badania przesiewowe noworodków w kierunku rdzeniowego zaniku mięśni w Polsce

Monika Gos, Mariusz Ołtarzewski, Anna Lemska, Katarzyna Kotulska-Jóźwiak, ...

Rdzeniowy zanik mięśni (SMA, spinal muscular atrophy) to choroba neurodegeneracyjna, w której przebiegu dochodzi do zaniku neuronów ruchowych rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Efekt tego stanowią zanik włókien mięśniowych i osłabienie siły mięśniowej, co prowadzi (według historii naturalnej) w połowie przypadków do niewydolności oddechowej, a nawet śmierci. Ciężka postać choroby (SMA-I), określana w literaturze również jako choroba Werdniga-Hoffmanna, dotyczy niemowląt i małych dzieci, które wskutek osłabienia siły mięśniowej nie nabywają zdolności do samodzielnego chodzenia i siadania. U nielicznych pacjentów niewydolność oddechowa i uogólniona wiotkość mogą się pojawić od razu po urodzeniu. Ten typ SMA opisywany jest jako SMA-0 lub postać wrodzona rdzeniowego zaniku mięśni. W typie II choroby objawy kliniczne pojawiają się później, dzieci początkowo osiągają rozwojowe kamienie milowe i nabywają zdolność samodzielnego siedzenia, jednak wskutek osłabienia siły mięśniowej nie nabędą zdolności samodzielnego chodzenia. Będą także wymagać stałej pomocy osób trzecich w codziennym życiu. Pomoc ta, chociaż w mniejszym zakresie, jest również niezbędna w przypadku pacjentów z SMA III (określanym także jako choroba Kugelberga-Welander), u których regres funkcji motorycznych pojawia się po opanowaniu zdolności do samodzielnego chodzenia. Jeśli tego typu objawy dotyczą osób dorosłych, mówimy o SMA typu IV lub postaci dorosłej SMA. Bez względu na formę SMA jest chorobą o stale progresującym przebiegu. Rdzeniowy zanik mięśni to jedna z częściej występujących chorób rzadkich. Szacuje się, że częstość jej występowania wynosi 1/6000-1/10000 żywych urodzeń. W Polsce oszacowano, iż choroba występuje z częstością ok. 1/7000 żywych urodzeń, co oznacza, że każdego roku rodzi się ok. 50 noworodków z rdzeniowym zanikiem mięśni.