Wsparcie i pomoc postpenitencjarna w opinii skazanych. Szkic empiryczny

Janusz Stanek, Aleksander Mańka

Prezentowana publikacja zawiera wyniki wielopłaszczyznowego projektu badawcze­go zrealizowanego w latach 2010-2012. Zarysowane w rozdziale metodologicznym para­metry badań uzmysławiają, że uzyskane wyniki mogą uchodzić za reprezentatywne dla zarysowanego pola badawczego. Sposób ujęcia zagadnienia pozwala ufać, że udało się oddać rzeczywisty obraz przekonań, opinii i interpretacji respondentów poświęconych idei wsparcia postpenitencjarnego. Intencją autorów nie było przygotowanie wyczerpującej monografii poświęconej pod­jętemu zagadnieniu. Stąd wziął się zamysł zastosowania formuły szkicu empirycznego, pozwalającego się skupić na czynnościach poznawczo-diagnostycznych, w minimalnym zaś stopniu na analizie dostępnych źródeł. Przeprowadzona w niniejszym opracowaniu diagnoza, analiza i interpretacja jest za­biegiem mającym na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie, jak pomoc postpenitencjar­ną postrzegają sami zainteresowani. Główne kwestie badawcze można sytuować na styku pedagogiki penitencjarnej, pedagogiki resocjalizacyjnej, pedagogiki społecznej i socjolo­gii wychowania.  

Samorząd terytorialny (zagadnienia prawne). T. 1. Ustrój samorządu terytorialnego

Bolesław M. Ćwiertniak (red.)

W niniejszym tomie znajdziecie Państwo dwadzieścia rozdziałów poświęconych różnym aspektom ustroju samorządu terytorialnego, podzielonych na trzy konwencjonalnie wyodrębnione części. W części I „Modele i zasady samorządu terytorialnego” ujęte zostały rozdziały opracowane przez: J. Sozańskiego („Ponadkrajowe modele i zasady samorządu terytorialnego – wprowadzenie do zagadnienia”), A. Wilczyńską („Interes w prawie samorządowym”), J. Jagodę („Prawna ochrona samodzielności samorządu terytorialnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego”), A. Szewca („Samorządowe przepisy porządkowe – zagadnienia wybrane ze szczególnym uwzględnieniem orzecznictwa”) oraz ponownie J. Sozańskiego („Istotniejsze słabości samorządu terytorialnego w Polsce i ich oddziaływanie na demokrację lokalną”). Najobszerniejszą częścią tomu jest jego część II „Jednostki samorządu terytorialnego i ich organy”. Czytelnik znajdzie tu rozdziały poświęcone wybranym, istotnym problemom jednostek samorządu terytorialnego i ich ustroju. K. Bandarzewski analizuje tu „Nazwy jednostek samorządu terytorialnego”, M. Gubała „Upoważnienie ustawowe do wydawania rozporządzeń dotyczących tworzenia gmin…”, B. Dolnicki „Jednostki organizacyjne gmin”. Kolejne rozdziały poświęcone są regulacji zasad tworzenia jednostek pomocniczych gmin w badanych statutach (M. Stych), zasadom i trybowi wyboru oraz odwołania organu wykonawczego gminy (K. Płonka-Bielenin). T. Moll analizuje „Upoważnienia w świetle art. 39 ustawy o samorządzie gminnym”, M. Gurdek zaś „Obowiązek złożenia przez wójta i radnego oświadczenia majątkowego na dwa miesiące przed upływem kadencji”. K. Kliś analizuje status prawny marszałka województwa („Marszałek województwa jako organ samorządu województwa?”), P. Chmielnicki zaś relatywnie nową instytucję prawną rad seniorów („Gminne rady seniorów. Zarys wątpliwości badawczych”). E. Ura prezentuje natomiast dwudziestopięcioletnią historię ewolucji straży gminnych i miejskich („Straż gminna (miejska) – co zmieniono w regulacjach prawnych na przestrzeni 25 lat (kilka uwag)”; w podobnej konwencji o SKO pisze W. Pęksa („Historia pewnej instytucji – jak przebiegał proces ewolucji zadań i funkcji samorządowych kolegiów odwoławczych w świetle ustawodawstwa regulującego ich status”). Część tę zamyka opracowanie Ł. Jurka i B. Przywory „Konwent delegatów samorządu lokalnego w województwie w świetle prezydenckiego projektu ustawy samorządowej – próba oceny”). W momencie przygotowywania niniejszego tomu do druku toczyły się prace legislacyjne związane z tzw. ustawą metropolitalną. Przypomnieć można, że dyskusje o potrzebie i kształcie takiej ustawy, regulującej ustrój, zadania i kompetencje samorządu w wielkich miastach, toczyły się od wielu lat. Powstawały wówczas również różne projekty tego rodzaju regulacji prawnych. Sejm RP w ostatnich godzinach ostatniego dnia swojego ostatniego posiedzenia w mijającej kadencji uchwalił „ustawę metropolitalną”. Stąd też nie było możliwości dokonania analizy i oceny tej nader istotnej dla ustroju samorządu terytorialnego ustawy w ramach niniejszego tomu. Część III zatytułowana została „Wybory samorządowe 2014 r.” W części tej zawarto dwa rozdziały autorstwa M. Borskiego: „Agitacja wyborcza w miejscach niedozwolonych – kilka uwag w kontekście samorządowej kampanii wyborczej” oraz „Państwowa Komisja Wyborcza po wyborach samorządowych 2014 r. – wybrane zagadnienia”, a także rozdział autorstwa M. Półtorak „Udział kobiet w wyborach samorządowych 2014 r. na przykładzie województwa śląskiego w świetle rezultatów krajowych a efektywność kwotowego dyskursu”.

Publiczne formy wspierania opiekunów osób z niepełnosprawnościami

Maciej Borski

Zasadniczym celem opracowania jest próba ukazania poszczególnych form wsparcia, jakiego państwo udziela osobom z niepełnosprawnościami. Już sam jego tytuł „Publiczne formy wspierania opiekunów osób z niepełnosprawnościami” świadczy o uniwersalnym i holistycznym charakterze pracy. Wydaje się także, że jest to opracowanie, które po raz pierwszy w sposób kompleksowy podejmuje problematykę wsparcia dokonywanego przez organy władzy publicznej na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Do tej pory przedmiotem badań doktryny prawa były bowiem wyłącznie kwestie związane ze wspieraniem osób z niepełnosprawnościami. Problem pogorszenia sytuacji osób im bliskich, które „skazane są” na koegzystencję z nimi i ich wspieranie, jest praktycznie nieobecny w literaturze prawniczej. Ma on przy tym wyraźnie interdyscyplinarny charakter. O ile bowiem nauka prawa praktycznie nie odnosi się do społecznych uwarunkowań funkcjonowania opiekunów osób z niepełnosprawnościami, o tyle kwestia ta, w różnych oczywiście aspektach, jest przedmiotem zainteresowania pedagogiki, psychologii, socjologii, polityki społecznej czy ekonomii. Nie można zatem, dokonując analizy istniejących rozwiązań normatywnych, abstrahować od dokonań innych nauk.

BEZPIECZEŃSTWO - POWINNOŚĆ CZY GWARANCJA? TOM V: GROMADZENIE INFORMACJI PRZEZ SŁUŻBY POLICYJNE A STATUS I PRAWA JEDNOSTKI

Tomasz Miłkowski (red.)

Oddajemy do rąk Państwa kolejny już (piąty) tom z serii „Bezpieczeństwo – powinność czy gwarancja?”, poświęcony tym razem gromadzeniu przez służby policyjne informacji na temat obywateli i osób przebywających na terenie Polski. W tym kontekście na niniejszy tom składają się trzy artykuły. Pierwszy, autorstwa T. Miłkowskiego, Co mogą wiedzieć o nas służby policyjne – przegląd głównych rozwiązań ustawowych, odnoszący się do normatywnego zakresu danych, jakie formacje policyjne (w tym służby specjalne) mogą gromadzić i przetwarzać na temat osób, wykorzystując zarówno kanały formalne, jak i używając metod i środków pracy operacyjno-rozpoznawczej. Drugi, M. Kuci i P. Tobiczyka, Gromadzenie i przetwarzanie informacji przez służby policyjne a ochrona danych osobowych, który dotyka podstawowych zagadnień związanych z ochroną danych osobowych uregulowanych przez różne akty prawne na tle uprawnień i obowiązków, jakie zostały nałożone na służby policyjne. Wreszcie trzeci, B. Orzeł, Krajowy System Informacyjny Policji – zarządzanie informacjami o osobie, konkretyzuje już w szczegółach podstawową co do zakresu i rozmiaru bazę danych Policji. Jest to o tyle istotne, że – jak się szacuje – w praktyce w KSIP przechowuje się ponad 95% wszelkich informacji kryminalnych pozyskiwanych w naszym kraju. Tym samym wiedza na temat struktury i treści tego systemu stanowi podstawę do jakichkolwiek rozważań na omawiany temat.

Psychologia zmian rozwojowych człowieka

Kazimierz M. Czarnecki

Recenzowana praca o charakterze monograficznym jest pierwszą pozycją naukową o takim zakresie w polskiej literaturze psychologicznej. Pisana jest językiem ścisłym, jasnym, a zarazem naukowym. Jest bardzo dobrze udokumentowana źródłami naukowymi o charakterze konstytutywnym i to nie tylko z zakresu psychologii, ale także pedagogiki, socjologii, filozofii, medycyny itp. Tytuł pracy, jako że nowy, jest dobrze uzasadniony. Wielką zaletą opracowania jest centralistyczne, a nie peryferyjne podejście, zawiera zarazem wielotorowe wyjaśnienie podstawowych pojęć dotyczących omawianej problematyki. Definiowanie i syntetyczny opis opierają się na bardzo precyzyjnym języku, a także na solidnej dokumentacji bibliograficznej, bez często stosowanego we współczesnych opracowaniach bełkotu naukowego.   Fragment z recenzji prof. zw. dr. hab. Stanisława Popka

MODELE ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ W WYBRANYCH PAŃSTWACH EUROPEJSKICH

Joanna Podgórska-Rykała, Maciej Borski (red.)

Recenzowana praca, poświęcona europejskim modelom administracji samorządowej „Starej Europy” oraz młodym demokracjom Europy Środkowej i Wschodniej, charakteryzuje się różnorodnością rozwiązań ustrojowych przy równoczesnym spełnianiu standardów opartych na wspólnych wartościach fundamentalnych, wynikających z Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego oraz zasad demokratycznego państwa prawa, w tym zasady pomocniczości i decentralizacji władzy i administracji publicznej. Wyniki badań zaprezentowane przez autorów potwierdzają duże podobieństwo rozwiązań ustrojowych w państwach środkowoeuropejskich i szczycących się dwustuletnią tradycją i doświadczeniem samorządowym państwami Europy Zachodniej. Poszukiwanie cech i wartości uniwersalnych i specyficznych modeli samorządów w wielu przypadkach obnaża słabości i negatywne zjawiska będące asumptem do rozważań zawartych w artykułach. Teksty zawierają wyniki badań kilku środowisk naukowych i – co ważniejsze – zapraszają do kontynuowania dyskusji i debat przyszłych czytelników.   Recenzowana książka posiada walory idiograficzne, wyjaśniające oraz utylitarne. Dzieło posiadające charakter interdyscyplinarny powinno znaleźć czytelników wśród pracowników i studentów wydziałów prawniczych, nauk społecznych oraz nauk humanistycznych, a także środowiska samorządowców oraz parlamentarzystów.   Fragment recenzji prof. dr. hab. Marka Barańskiego

Zabytki techniki - nie tylko z perspektywy prawników

Iwona Gredka-Ligarska, Anna Rogacka-Łukasik, Dariusz Rozmus (red.)

Oddawana do rąk Czytelników książka została w całości poświęcona zabytkom techniki. U podstaw powstania tej publikacji znalazła się bowiem idea zwrócenia większej uwagi na dziedzictwo przemysłowe, stanowiące element dziedzictwa narodowego i zasługujące na ochronę prawną w takim samym stopniu jak dzieła sztuki czy zabytki o wartości artystycznej lub historycznej. Tytuł monografii w pełni oddaje jej treść. Książka odzwierciedla interdyscyplinarny charakter zagadnienia wielopłaszczyznowej ochrony zabytków techniki. W monografii zawarte zostały zarówno artykuły naukowe, poświęcone prawnej ochronie zabytków techniki, jak również opracowania oraz komunikaty przygotowane przez archeologów, muzealników, historyków oraz przedstawicieli innych dziedzin i dyscyplin naukowych. Autorzy artykułów zmierzyli się z problemami występującymi w praktyce, w tym także z problemami natury prawnej, które towarzyszą procesom rewitalizacji zabytków techniki i przywracania ich społeczeństwu. Niewątpliwym atutem książki są naukowe oraz praktyczne rozważania na temat tego, jak chronić zabytki techniki, w jaki sposób z nich korzystać oraz jak dokonywać ich rewitalizacji, by najpełniej wykorzystać ich potencjał. Książka adresowana jest do szerokiego grona Czytelników: prawników, archeologów, konserwatorów zabytków, pracowników administracji rządowej oraz samorządowej, muzealników, historyków, wykładowców, studentów oraz do tych wszystkich, którym zależy na ochronie i zachowaniu naszego dziedzictwa przemysłowego. 

Samorząd terytorialny (zagadnienia prawne). T. 2. Zadania i kompetencje samorządu terytorialnego

Bolesław M. Ćwiertniak (red.)

Tom niniejszy, zatytułowany „Zadania i kompetencje samorządu terytorialnego”, podzielony został konwencjonalnie na sześć części. Owe wyodrębnione części zdecydowałem się poprzedzić tekstem autorstwa M. Mączyńskiego, analizującym zagadnienia wpływu rozwiązań ustrojowych na zakres zadań i kompetencji przypisanych organom jednostek samorządu terytorialnego. Przyznam, iż zastanawiałem się, czy wspomniany tekst nie powinien się znaleźć w tomie I, poświęconym zagadnieniom ustroju samorządu terytorialnego. Uznałem jednak, że stanowi on sui generis wprowadzenie w problematykę niniejszego tomu. Część drugą, zatytułowaną „Własność i planowanie przestrzenne”, otwiera opracowanie J. Paśnika („Nabywanie prawa własności przez samorząd terytorialny – źródła patologii”). W części tej zawarto też opracowania M. Kotulskiego („Zasady w planowaniu i gospodarowaniu przestrzennym”) i Ł. Strzępka („Władztwo planistyczne gminy a tzw. granice prawa własności. Zarys problemu”). Część tę uzupełnia rozdział autorstwa J. Serwackiego „Kompetencje podatkowe organów gmin”. Część trzecia zatytułowana została „Przedsiębiorczość i usługi komunalne”. Czytelnik znajdzie w niej teksty L. Zacharko („Podstawy prawne przedsiębiorczości komunalnej. Kilka refleksji”) oraz poświęcone oświacie samorządowej opracowania G. Krawca („Prowadzenie szkół publicznych przez spółki komunalne”) oraz K. Początka („Od płatności tradycyjnych do płatności »masowych« w przedszkolach samorządowych”). Kolejna, czwarta część, nosi tytuł „Zabezpieczenie społeczne”. Zawarto w niej rozdziały autorstwa S. Niteckiego („Zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodzin przeżywających trudności w realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczych”), A. Barczyńskiego („Dylematy finansowania terapii zajęciowej na poziomie samorządu terytorialnego”) i A. Majznera („Koordynacja systemu zabezpieczenia społecznego w sprawach dotyczących świadczeń rodzinnych na tle orzecznictwa sądów administracyjnych”). Część piąta książki, o tytule „Ochrona przyrody i zabytków”, grupuje opracowania E. Nowackiej („Ustawa o ochronie zwierząt w Polsce (pytania i wątpliwości”), J. Rokickiego („Aspekt zielonych zamówień publicznych w działalności jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie Gminy Dąbrowa Górnicza”), R. Płaszowskiej („Korzystanie z ustawowych form ochrony zabytków przez jednostki samorządu terytorialnego”). Kolejna część, pt. „Bezpieczeństwo w mieście (gminie)”, obejmuje dwa rozdziały autorstwa D. Fleszer: „Kompetencje rady gminy w zakresie ograniczenia spożycia napojów alkoholowych na gruncie orzecznictwa” oraz „Opłata za sprzedaż napojów alkoholowych”. P. Mączyński pisze o „Gminnych i miejskich systemach monitoringu w świetle obowiązków projektowanych w związku z regulacją monitoringu w Polsce”. Ostatnia, siódma część prezentowanej monografii zbiorowej, poświęcona jest kompetencjom związanym z nadzorem nad organami samorządu terytorialnego. Składają się na nią opracowanie J. Czerwa („Nadzór nad samorządem gminnym”), syntetycznie charakteryzujące ten nadzór oraz opracowanie bardziej szczegółowe E. Żelasko-Makowskiej („Konsekwencje prawne i faktyczne rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody (regionalnej izby obrachunkowej) związane z usunięciem z obrotu prawnego aktu normatywnego ze skutkiem ex tunc”).

Prawa człowieka. Współczesne zjawiska, wyzwania, zagrożenia. T.2

Anna Kalisz (red.)

Niniejszy, drugi tom publikacji, jest nieco krótszy od poprzedniego i składa się z dwóch części numerowanych w sposób podkreślający ich związek z tomem pierwszym. Część czwartą zatytułowano „Prawa człowieka w prawie prywatnym”, i stanowi ona najob­szerniejszą część opracowania. Otwierający ją rozdział pierwszy (D. Fleszer) wprowadza w samo pojęcie prywatności jako dobra osobistego jednostki. Ochrona prywatności na­biera nowego znaczenia w dobie społeczeństwa informacyjnego – zaczyna w dużej mierze stanowić kwestię ochrony sfery prywatnej przed zainteresowaniem ze strony innych – jako a right to be alone. Prawo do prywatności bowiem rozumiane jest szeroko, jako integralność fizyczna i psychiczna jednostki, jej prawo do własnej tożsamości, prawo do życia w sposób zgodny z własnym życzeniem, tak w kręgu rodzinnym, jak i w relacjach z innymi osobami, w tym również w działalności gospodarczej i zawodowej. Kontynuację tego wątku zawie­ra rozdział drugi (K. Szymorek-Chachuła) dotyczący prawa do prywatności w kontekście nowych możliwości technicznych pozwalających na nieograniczoną kontrolę – inwigilację pracownika. Trzeci rozdział (V. Kalinovskij) napisany jest w języku rosyjskim, a dotyczy z kolei ochrony prawa do informacji, a konkretnie do dostępności i prawdziwości informa­cji w aspekcie prawnym w sytuacji wojny informacyjnej, co stanowi kolejne nawiązanie do sytuacji kryzysu ukraińskiego. Rozdział czwarty (A. Biłgorajski) wraca do tematyki granic praw człowieka w kontekście prawnych granic wolności wypowiedzi w Rzeczypospolitej Polskiej oraz do zagadnienia dopuszczalnego zakresu oraz głębokości ingerencji państwa w swobodę jednostki wyrażającej swoje poglądy oraz pozyskującej i rozpowszechniającej informacje. W rozdziale piątym (M. Wojtyczka) tematyka limitów i granic dotyczy z kolei wolności wypowiedzi komercyjnej i reklamowej ze względu na konieczność ochrony dobra o większej wartości. Rozdział szósty (A. Rogacka-Łukasik) traktuje o wciąż nowej, dyna­micznej i kontrowersyjnej kwestii – prawie do prywatności w dobie współczesnej ekspansji Internetu, zwłaszcza że sposoby naruszenia prywatności w Internecie nie tworzą zamknię­tego katalogu, a ich lista ciągle się powiększa. Rozdział siódmy (K. Darowska i J. Lewan­dowska) analizuje ochronę dóbr osobistych w Internecie, ze szczególnym uwzględnieniem portali społecznościowych, na których dochodzi do naruszeń dóbr osobistych. Także roz­dział ósmy (V. Sadova) i dziewiąty (Ł. Dziura) pozostają w analogicznym obszarze rozwa­żań, dotyczą bowiem kolejno: uzasadnionej (i nieuzasadnionej) ingerencji mediów w pra­wo do prywatności oraz regulacji wolności słowa w mediach internetowych. Natomiast rozdział dziesiąty (G. Krawiec) oraz jedenasty (M. Cichoń) odnoszą się do ochrony pra­wa do własności – kolejno: w działalności Rzecznika Praw Obywatelskich (na wybranych przykładach) oraz w aktach normatywnych. Ostatnia, piąta część dwutomowej publikacji, nosi tytuł „Prawa człowieka w ujęciu pra­wa pracy”. Prawa człowieka, które służą jednostce w świetle norm krajowych, europejskich i międzynarodowych, mają istotne znaczenie dla zatrudnionych, bez względu na podstawę zatrudnienia. Rozdział pierwszy (T. Wyka) otwiera ostatnią część publikacji refleksją nad myślą Jana Pawła II dotyczącą praw człowieka w kontekście praw pracowniczych. Podstawę rozważań stanowią teksty encyklik (przede wszystkim Laborem exercens), jak również inne wypowiedzi Jana Pawła II związane z tą tematyką. Zdaniem Jana Pawła II zabezpieczenie godności osoby dokonuje się poprzez zapewnienie jej wszelkich praw, a zatem nie tylko tych wolnościowych, ale także społecznych i solidarnościowych, w tym właśnie praw związanych ze świadczeniem pracy. Rozdział drugi (A.M. Świątkowski) dotyczy actio popularis (czyli skargi obywatelskiej gwarantującej ochronę prawną interesowi społeczności, w której każda jednostka będąca jej członkiem jest uprawniona do wniesienia owej skargi). Autor dokonuje wnikliwego opisu i analizy takich instytucji zawartych w prawie konstytucyjnym (skarga kon­stytucyjna); prawie międzynarodowym publicznym oraz w prawie unijnym. Podstawowym kontekstem jest tu problem ochrony zasady równości i zasady niedyskryminacji na gruncie polskiego prawa pracy. Autor wysuwa postulat de lege ferenda, iż polski ustawodawca powi­nien wyposażyć nie tylko – jak de lege lata – jednostki, ale i organizacje pozarządowe w legi­tymację do wszczęcia procesu dotyczącego ochrony praw człowieka w prawie pracy, nawet jeśli nie można wskazać konkretnego i indywidualnego poszkodowanego. Rozdział trzeci (M. Liwo) dotyczy obowiązku poszanowania tych praw również w stosunkach pomiędzy osoba­mi zatrudnionymi w służbie publicznej a osobami, wobec których podejmowane są okre­ślone działania wynikające z prawnych form działania określonych podmiotów publicznych i związane z realizacją zadań publicznych. Rozdział czwarty (D. Makowski) stanowi wobec pierwszego swoiste specialis, poświęcony jest bowiem roli, jaką odgrywa Państwowa Inspek­cja Pracy (PIP) jako organ ochrony praw pracownika. Podkreślono znaczenie w działalności PIP przepisów dotyczących ochrony zdrowia i życia, jak również prywatności i innych dóbr osobistych pracownika. Zauważono też problem wpływu uwarunkowań gospodarczych na wykonywane przez PIP kompetencje. Rozdział piaty (B. Baran) stanowi analizę standardów sprawiedliwości proceduralnej w ramach postępowania dyscyplinarnego funkcjonariuszy służby więziennej. Rozdział szósty (A. Reda-Ciszewska) dotyczy z kolei prawa do rokowań zbiorowych dla pracowników służby publicznej w świetle międzynarodowego i polskiego prawa pracy. Traktuje o rozwiązywaniu sporów, prawie do strajku, jak też o wyłączeniach tego prawa i ograniczeniach w tym sektorze. W rozdziale siódmym (J. Żołyński) prawo do strajku przedstawione jest jako jedyny środek bezpośredniego przymusu w zakresie ochro­ny praw i interesów pracowniczych. Prawo do strajku jednak zarówno w prawie krajowym, jak i międzynarodowym nie jest prawem absolutnym, a więc może podlegać ograniczeniom. Nie oznacza to jednak, że ograniczenia prawa do strajku mogą być wprowadzane dowolnie. Współczesna regulacja prawa do strajku powinna bowiem zmierzać w kierunku nałożenia pewnych ograniczeń w zakresie dopuszczalności strajku i sposobów jego prowadzenia w celu  uwzględnienia interesów pracodawcy, a także interesu publicznego. Kolejny, ósmy rozdział (K. Serafin), podejmuje wątek z zakresu sfery niepublicznej – uprawnień pracowników zwią­zanych z rodzicielstwem w kontekście konstytucyjnej zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu. W ciągu ostatniej dekady do polskiego kodeksu pracy wpro­wadzono szereg zmian mających na celu rozszerzenie zakresu podmiotowego uprawnień rodzicielskich na pracownika ojca dziecka. Rozważania zawarte w tym rozdziale są próbą odpowiedzi na pytanie, czy obecne przepisy prawa pracy rzeczywiście gwarantują stosowanie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w sferze uprawnień rodzicielskich. Rozdział dziewiąty (M. Wujczyk), godnie zamykający całość monografii, podejmuje analizę kwestii traktowania praw pracowniczych i praw socjalnych jako praw człowieka. W opracowaniu przedstawiono różne podejścia doktryny do tej kwestii. Szczegółowo przeanalizowano rów­nież poglądy wyrażane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Autor dokonuje analizy ewolucji zapatrywania ETPC na objęcie ochroną praw pracowniczych niezagwarantowanych wprost w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Problemy konwergencji mediów II

K. Dudek, M. Koszembar-Wiklik, P. Celej, M. Boczkowska (red.)

Niniejsza monografia adresowana jest do studentów oraz nauczycieli akademickich kształcących w obszarze nauk humanistycznych i społecznych oraz do praktyków podejmujących zawodowe działania w obszarze mediów (dziennikarzy, specjalistów z obszaru public relations, specjalistów z zakresu zarządzania w mediach itp.). Liczymy, że poniższe artykuły pozwolą na pogłębioną analizę zjawiska wzajemnego przenikania się mediów z wielorakiej perspektywy (medioznawczej, politologicznej, kulturoznawczej, socjologicznej), co pozwoli na interdyscyplinarne spojrzenie na zjawisko konwergencji z wykorzystaniem narzędzi oraz wyników badań będących charakterystycznymi dla danej dziedziny. Wyrażamy nadzieję, że szerokie spectrum zamieszczonych w monografii publikacji pozwoli odbiorcom reprezentującym różnorodne dyscypliny naukowe na uzupełnienie i pogłębienie wiedzy z zakresu problematyki konwergencji mediów oraz będzie przyczynkiem do debaty nad stanem mediów tradycyjnych i elektronicznych w ramach wzajemnego ich przenikania. Autorzy, których zaprosiliśmy do poniższego tomu, reprezentują bowiem różnorodne dyscypliny naukowe, takie jak m.in.: medioznawstwo, kulturoznawstwo, nauki o zarządzaniu, socjologię, politologię czy językoznawstwo. Stąd w Problemach konwergencji mediów II znajdują się pogłębione analizy dotyczące na przykład telewizji publicznej, funkcjonowania serwisu YouTube, polityki multimedialnej, opowieści transmedialnych, zawodu dziennikarza czy serwisów społecznościowych.

Partycypacja społeczna we współczesnym samorządzie terytorialnym

Magdalena Gurdek (red.)

Jedyną możliwą przepustkę zaangażowania w życie publiczne obywateli, którzy coraz częściej mobilizują się i chcą uczestniczyć w życiu codziennym swojego miasta, stanowi partycypacja, czyli współdecydowanie. Z każdym kolejnym rokiem nabiera ona większego znaczenia, zmie­nia swój charakter i pojawiają się coraz to nowsze jej formy – przy czym formy te uwzględ­niają różny stopień zaangażowania obywateli w podejmowane decyzje, począwszy od in­formowania, poprzez konsultacje, aż po współdecydowanie. To wszystko, a zwłaszcza zmieniająca się perspektywa samorządowa – mimo że w li­teraturze przedmiotu napisano już wiele na temat partycypacji społecznej – stanowiło asumpt do podjęcia przez nas decyzji o konieczności prowadzenia dalszych badań nad istotą, znaczeniem i rolą, jaką odgrywa ona we współczesnym samorządzie.

STUDIA ADMINISTRACYJNE I CYWILNE

Dorota Fleszer, Anna Rogacka-Łukasik (red.)

KOMPETENCJE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ. SAMORZĄD TERYTORIALNY A RYNKI PRACY

Bolesław M. Ćwiertniak (red.)

Nawet pobieżna lektura opracowań poświęconych wzajemnym relacjom samorządu terytorialnego (a ściślej: jego jednostek i ich organów) i rynków pracy (w pierwszym rzędzie tzw. lokalnych) wskazuje, iż relacje te stanowią przedmiot zainteresowań badawczych różnych dyscyplin naukowych. Wspomniana problematyka ma zatem interdyscyplinarny charakter, który uwzględniać należy, prowadząc kompleksowe badania. (…) Samorząd terytorialny w stosunku do rynków pracy, w szczególności lokalnych, występuje bowiem w różnych rolach, realizując określone cele, zadania i funkcje. (…) Po pierwsze, kolokwialnie mówiąc, jako „pracodawca” uczestniczy bezpośrednio w procesach, jakie zachodzą na lokalnych rynkach pracy, co przekłada się na jego udział w procesach występujących na rynku pracy w skali krajowej. (…) Po drugie, przepisy prawa przewidziały dla określonych organów jednostek samorządu terytorialnego zadania i cele do realizacji oraz związane z nim kompetencje w zakresie zatrudniania i przeciwdziałania bezrobociu. (…) Po trzecie, praktyczne działania wskazanych podmiotów na lokalnych rynkach pracy, opis i analiza ich efektów pozwala na ocenę stanu zatrudnienia i bezrobocia na danym terenie, skuteczności (bądź nie) zastosowanych środków, m.in. prawnych, oraz propozycje zmian.

MIĘDZY "BIAŁYM" A "CZERWONYM" IMPERIUM RZECZ O NARODACH W ROSJI 1917-1922

ADAM LITYŃSKI

Ponad sto lat minęło od czasu, gdy dwie rewolucje – lutowa (w marcu) i październikowa (w listopadzie) 1917 r. zmieniły bieg dziejów świata. Narody upadłego Imperium Rosyjskiego usiłowały wykorzystać chwilę dziejową, by wybić się na niepodległość. Nie­którym się to udało, jak na przykład Polakom i narodom krajów bałtyckich, innym nie, i mimo ich heroicznych nieraz wysiłków za­garnęło je imperium czerwone, powstające w miejsce białego. Ludy niemające jeszcze wyrobionego głębokiego poczucia narodowego, nie podejmowały prób stworzenia własnej państwowości. Należy im się pamięć, gdyż również przeszły przez gehennę wojny na ob­szarach byłego imperium carów. Polacy, którzy sto lat temu odegra­li rolę najbardziej pierwszorzędną dla dziejów świata, zatrzymując imperialny marsz „czerwonej” Rosji ku zrewoltowanym Niemcom, ukazani są w książce zaledwie incydentalnie, na styku z innymi na­rodami. Polska, ówcześni Polacy i ich dzieło zasługują bowiem na coś znacznie więcej niż około dwudziestostronicowe informacje, co ma odbicie w istniejącej literaturze naukowej. O tym jest ten szkic. Jego celem było skonceptualizowanie te­matów i problemów już podejmowanych, ale nadal otwartych na historyczne interpretacje. Mógłbym powtórzyć za Johnem Lewi­sem Gaddisem, znanym profesorem Yale University: „Historycy […] z łatwością rozpoznają większość poruszanych przeze mnie kwestii, po części dlatego, że w dużej mierze skorzystałem z ich pracy, a po części dlatego, że powtarzam pewne rzeczy, które sam powiedziałem wcześniej”. Nie jest to praca o rewolucji w Rosji. Li­teratura naukowa na temat samej rewolucji oraz wojny domowej w Rosji jest ogromna, ale tylko niewielka jej część poświęcona jest narodom w Rosji owych czasów. Ogrom literatury w języku pol­skim oraz w wielu innych językach zmusza każdego autora do jej selekcji i w szczególności wymusza pozostawienie na uboczu tek­stów nietraktujących o narodach.

Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym a umowa administracyjna

Kacper Rożek

Publikacja podejmuje zagadnienia istotne nie tylko dla nauki prawa administracyjnego, ale i dla praktyki prawniczej. Administracja publiczna, zwłaszcza samorządowa, stale nawiązuje stosunki prawne z podmiotami prywatnymi. Z punktu widzenia nauki prawa administracyjnego od dawna stawiane jest pytanie o charakter form działania administracji, które stosowane są w tego rodzaju sytuacjach. Wątpliwości nauki i praktyki wynikają m.in. z przywiązania do tradycyjnego katalogu  konsensualnych form działania administracji, do których zalicza się porozumienia, umowy (cywilnoprawne), czy też umowy administracyjne. Te ostatnie budzą najwięcej kontrowersji, ponieważ istotą umowy ma być zajęcie przez organ administracji publicznej pozycji równorzędnej w ramach stosunku prawnego, jednak „administracyjny” charakter umowy ma wskazywać narachowanie jakichś elementów władztwa po stronie organu administracji, a więc świadczyć o braku równorzędności. Stąd też Autor dostrzega potrzebę rozważenia szczególnego charakteru tzw. umów publicznoprawnych zawieranych w celu przekazywania lub wspólnej realizacji zadań publicznych związanych z przebudową infrastruktury, jak też świadczenia usług powszechnie dostępnych, w szczególności z punktu widzenia możliwości zakwalifikowania takich aktów jako umów administracyjnych. Odpowiedź na tak postawione pytanie stanowi novum badawcze.   Fragment Recenzji dr. hab. Pawła Chmielnickiego, prof. WSIiZ

ZARZĄDZANIE JEDNOSTKAMI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WARUNKACH GOSPODARKI RYNKOWEJ

Magdalena Gurdek (red.)

Zgodnie z art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Choć społeczna gospodarka rynkowa oparta jest na własności prywatnej, nie oznacza to jednak wykluczenia z niej własności publicznej. Jak wskazano w literaturze, współcześnie trudno byłoby przyjąć, żeby państwo całkowicie zrezygnowało ze swej roli jako uczestnika życia gospodarczego. Przepis art. 20 Konstytucji RP „nakazuje tylko zachowanie właściwych proporcji tego uczestnictwa i zakazuje przyznania uprzywilejowanej pozycji dla własności publicznej”.(...) W ramach takiej właśnie gospodarki przyszło funkcjonować odrodzonemu ponad 25 lat temu samorządowi. Jest to trudne zadanie, gdy uwzględni się, że należy on jednak do sfery publicznej, rządzącej się zupełnie innymi prawami i zasadami niż sektor prywatny. Fragment Wstępu