Rozwiązywanie tekstów. Poetyckie polimorfie Tymoteusza Karpowicza

Bartosz Małczyński

Karpowiczowski poemat polimorficzny to poemat nieistniejący do końca, widmowy, zatrzymany w odwodzie języka, potencjalny. Można go składać z fragmentów, ale to nie załatwia sprawy, bo wiele fragmentów nie zostało napisanych, a te dające się odczytać pojawiają się w kontekstach, których architektury nigdy nie zgłębimy. To już właściwie nie Księga. To sen o Księdze. A może raczej coś pomiędzy snem a jawą, coś na tyle nieokreślonego, że wypisuje się w chwili, gdy próbujemy je zapisać, wpisać w cokolwiek, tak aby został ślad. Jedno z bardziej zapadających w pamięć wrażeń towarzyszących czytaniu Karpowicza: z lektury wynosimy nasze własne ślady – ślady fascynacji, milczenia, podjętej obecności. W rozprawie Bartosza Małczyńskiego odnajduję ten rodzaj zaangażowania, który sprawia, że możemy nagle odnaleźć siebie w wierszu Karpowicza, a już po chwili słyszymy, jak słowa poety rozbrzmiewają w nas, stając się częścią nas samych. To podwójne złożenie pozwala nam czytać Karpowicza tak, jak być może on sam by tego pragnął – w skrytości, a jednocześnie otwartości języka; w pełnym świetle niemożności, o której opowiada i której przyświadcza poezja. (z recenzji Jacka Gutorowa)

Peregrinatio terrestris. Carmina selecta (Ziemskie pielgrzymowanie. Wiersze wybrane)

Maciej Kazimierz Sarbiewski

Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640), jezuita, najwybitniejszy łaciński poeta XVII w., teoretyk literatury (...) Poezja Sarbiewskiego była wzorem dla poetów łacińskich i piszących w językach rodzimych. Nie unikając zagadnień ówczesnego życia politycznego i społecznego ani impresji krajobrazowych, podejmuje głównie problematykę uniwersalną, ogólnoludzką; rozważa miejsce człowieka w świecie...

Tożsamość na pograniczu kultur. Meksykańska grupa etniczna w Stanach Zjednoczonych

Anna Kaganiec-Kamieńska

Od przyłączenia do Stanów Zjednoczonych w połowie XIX wieku teren południowo-zachodnich stanów USA, określany mianem Southwestu, stał się miejscem dynamicznych transformacji kulturowej i rasowej identyfikacji grupowej społeczności meksykańskiej. Dużą uwagę badaczy przykuło wyłonienie się świadomości Chicano w latach 1960. i 1970. Książka Tożsamość na pograniczu kultur. Meksykańska grupa etniczna w Stanach Zjednoczonych podejmuje temat tożsamości narodowej człownków grupy meksykańskiej na terenie Southwestu oraz jej przemian od czasu zakończenia Ruchu. Zarysowuje również istniejące obecnie w USA typy tożsamości narodowej grupy meksykańskiej. Książkę uzupełnia studium przypadku miasta San Diego.

Marianna z Żeglińskich Dembińska. Polskie początki buntu kobiet

Elżbieta Wichrowska

O Mariannie z Żeglińskich wiemy stosunkowo niewiele, a to, co wiemy, co ocalało w drukowanych i rękopiśmiennych zapisach, często jest bałamutne, niejednoznaczne, począwszy od jej imienia: Marcjanna czy Marianna? Awanturnica, niepanująca nad emocjami, gwałcicielka, alkoholiczka, zagorzała antysemitka – mówią jedne źródła; oddana matka, kobieta niezwykłego męstwa, patriotka gotowa poświęcić życie dla ojczyzny, a potem czartystka i mesmerystka – podpowiadają inne. Świadectwa z epoki przeczą sobie, tworzą osobne narracje o Mariannie. Ta skrajność rejestrów, dość jednak niezwykła, nawet przy założeniu naturalnej różnorodności opinii nadawców i samej konwencji zapisów, o której należy pamiętać, stanowi duże zagrożenie dla badaczy, dających się czasem wciągać w ich grę i ustawiających się po jednej lub drugiej stronie, zarówno tych relacji, ale też polskich początków buntu kobiet. Fragment

Warstwowość dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena. Koncepcja, rozwinięcie, recepcja

Beata Garlej

[…] recenzowana książka świadczy, że jej autorka, p. Beata Garlej, znakomicie rozumie nie tylko samą koncepcję warstw dzieła literackiego, ale też uwzględnia zróżnicowanie i rozległość kontekstów tej koncepcji. […] Chciałbym jednak podkreślić przede wszystkim duże zalety naukowe recenzowanej książki. Daje ona przekrojowy obraz może najważniejszej teorii dzieła literackiego, jaka zrodziła się na gruncie polskiej myśli literaturoznawczej. Przywołuje wątki mało dotąd obecne w refleksji nad teorią Ingardena, jak wątek multiplikacji warstw. Podkreślić także należy rozległość studiów teoretycznych, jakie przeprowadziła autorka w ramach prowadzonych badań. Z recenzji wydawniczej dr. hab. Andrzeja Tyszczyka, prof. KUL […] Autorka pracy, dysponując wysokimi kompetencjami filozoficznymi i literaturoznawczymi, a także doskonałą znajomością dorobku krakowskiego fenomenologa, precyzyjnie i z niezwykłą starannością refleksji przybliża, ewokuje i rozwija jeden z najważniejszych wątków estetycznej myśli Ingardena. […] W sytuacji stopniowego rozmywania się specyfiki przedmiotu badań w humanistyce, powrót do refleksji filozofa, którego doświadczenia wynikały z estetycznej empirii, wydaje się nie do przecenienia. Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Bernadetty Kuczery-Chachulskiej (UKSW, IBL PAN)   Beata Garlej (ur. 1983) – doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, adiunkt w Katedrze Teorii Literatury na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Absolwentka Wydziału Filologicznego (2007) oraz Wydziału Nauk Historycznych (2010) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a także Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej UKSW (2013). Zainteresowania badawcze: teoria literatury, poetyka dzieła literackiego, filozofia fenomenologiczna (ze szczególnym uwzględnieniem estetyki i aksjologii R. Ingardena), historia obyczajowa Polski doby XIX w.  

Słowa i zbawienie. Dyskurs religijny w perspektywie filozofii Hilarego Putnama

Piotr Sikora

  Głównym zamierzeniem pracy jest sformułowanie poglądu na temat sensowności, racjonalności i prawdziwości dyskursu religijnego. Autor szuka inspiracji i podstaw dla swych przemyśleń w poglądach Hilarego Putnama, znanego i cenionego filozofa analitycznego. Książka składa się z trzech części – dwie pierwsze poświęcone są prezentacji i uzasadnieniu perspektywy Putnamowskiej, trzecia natomiast zasadniczemu tematowi, którym jest żywo dziś dyskutowana kwestia: czy język religijny posiada wartość poznawczą i czy jest on dyskursem na tyle racjonalnym, by można było mówić o racjonalności zaangażowania religijnego.

Kategoria punktu widzenia w przekładzie ustnym z perspektywy językoznawstwa kognitywnego. W relacji język polski - język angielski

Łukasz Wiraszka

Książka stanowi próbę ukazania szeregu zjawisk semantycznych, które wspólnie określić można mianem zmian – czy też przesunięć – punktu widzenia osoby mówiącej, przez pryzmat aparatu pojęciowego, jaki oferuje językoznawstwo kognitywne, na materiale przekładu ustnego. Analiza licznych autentycznych przykładów z tłumaczeń w parze języków polski–angielski pozwala autorowi wskazać kilka interesujących regularności i zależności w ramach relacji między tłumaczeniem konsekutywnym a symultanicznym, a także zaoferować implikacje dla dydaktyki przekładu ustnego. Łukasz Wiraszka – tłumacz języka angielskiego, pasjonat językoznawstwa kognitywnego, wykładowca w Katedrze UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.  

Etyka normatywna. Między konsekwencjalizmem a deontologią

Krzysztof Saja

Książka stanowi próbę syntezy trzech wielkich nurtów etycznych: konsekwencjalizmu, deontologii oraz etyki cnót. Autor, sprawnie poruszając się we współczesnej etyce anglosaskiej, opisuje ich filozoficzne źródła, wady i zalety, skupiając się zwłaszcza na konsekwencjalizmie i deontologii. Stara się pokazać, że choć ich zwolennicy przyjmują wiele trafnych przekonań, niepotrzebnie podnoszą je do najważniejszej rangi, dewaluując intuicje swoich przeciwników. Wynikiem takiej oceny jest pomysł tworzenia teorii hybrydowych. Stanowią one sposób pogodzenia zwaśnionych nurtów poprzez zbudowanie syntetycznej koncepcji, która uwzględniać będzie najważniejsze przekonania przyjmowane przez spierające się ze sobą etyczne obozy. Ponieważ cel taki nie byłby osiągalny bez wcześniejszej szczegółowej analizy, czytelnik znaleźć może w książce opis najważniejszych cech poszczególnych tradycji, dokonany z myślą o wszystkich tych, którzy interesują się poszukiwaniem racjonalnego uzasadnienia norm moralnych. Problem wyboru pomiędzy konsekwencjalizmem a deontologią rzadko bywa prezentowany w sposób całościowy, pozwalający czytelnikowi na uchwycenie najważniejszych argumentów (i kontrargumentów) obu stron. [ …] Recenzowana praca K. Saji stanowi próbę przedstawienia właśnie tego rodzaju opracowania i – warto podkreślić to już na samym wstępie – próbę niezwykle ambitną, bardzo szeroko zakrojoną, samodzielną w sposobie prezentacji i doboru materiału, a także zawierającą oryginalny wkład autora w postaci szkicu koncepcji hybrydowego konsekwencjalizmu wielu funkcji. […] Należy uznać ją za pozycję bardzo wartościową, starannie przygotowaną i wartą polecenia. (Z recenzji wydawniczej dr hab. Jacka Jaśtala) Krzysztof Saja, ur. 24 lutego 1979 roku, pracownik Zakładu Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w zakresie metaetyki, etyki normatywnej oraz etyki stosowanej. Jest autorem książki Język etyki a utylitaryzm. Filozofia moralna Richarda M. Hare’a (2008) oraz kilkunastu artykułów naukowych wydanych w Polsce i za granicą. Przebywał na stażach i szkoleniach w takich ośrodkach jak Humboldt-Universität zu Berlin (Niemcy), Aarhus Universitat (Dania), Keele University (Anglia) i The University of Edinburgh (Szkocja).  

Wieści dobre i złe

Krzysztof Lisowski

Krzysiu, Świetny Poeto – Wisława Szymborska … wędrówka Poety w regiony innego już poznania nie przestaje być wiarygodnym zapisem tego, co będąc ciągle sobą, jednocześnie wskazuje na owo najistotniejsze coś poza nim. Janusz Szuber Ostatnie wiersze Krzysztofa Lisowskiego mają kaligraficzną czystość, podziwia się  ich zapis, oszczędność słów, minimalistyczną dyscyplinę. Śniąc i podróżując, Lisowski nieustannie zbliża się do starych źródeł, idzie po śladach, spotyka współczesne wcielenie Mnemozyny, rejestruje echa dawnych  proroctw, są w tym zawarte dyskretnie niepokój i trwoga o losy naszej cywilizacji, coś co wydaje się być przeczuciem katastrofy. Jerzy Kronhold Krzysztof Lisowski – pisarz, badacz snów i niekonieczności, redaktor, współpracownik pism literackich. Portrecista kotów i fotograf czasoprzestrzeni. Perypatetyk krakowski; cyklista. Autor licznych  książek. Do najważniejszych zalicza: Greckie lustro (2011), Czarne notesy (2012), Poematy i wiersze do czytania na głos (2013), Zaginiona we śnie (2019), Domy dni. Antologię osobistą (2020). Debiutował jako poeta w 1972 roku na łamach „Życia Literackiego” w Krakowie.

Powinowactwa z epoki. Związki polskiej literatury modernizmu i międzywojnia z psychoanalizą

Paweł Dybel

Freud twierdził, że prekursorami psychoanalizy nie byli psycholodzy czy filozofowie, ale pisarze: Sofokles, Szekspir, Dostojewski. Dzięki darowi wnikliwej obserwacji posiedli oni wiedzę o człowieku, do której psychoanalityk dochodzi na żmudnej drodze pracy z pacjentami. Pokrewieństwo psychoanalizy i literatury sprawia, że śledzenie związków między nimi jest dla literaturoznawcy prawdziwym wyzwaniem. Tworzą one trudny do rozwikłania splot wzajemnych powiązań i inspiracji, co jednak sprawia, że próba rozpoznania natury tego splotu jest fascynującym interpretacyjnie przedsięwzięciem. To wyłamujące się z akademickich schematów podejście cechuje większość artykułów zamieszczonych w tym tomie. Ich tematem jest twórczość wybranych pisarzy okresu modernizmu i międzywojnia: Irzykowskiego, Przybyszewskiego, Gombrowicza, Zegadłowicza, Nałkowskiej, Choromańskiego, Witkacego, Leśmiana, Brzękowskiego, Lechonia, Miłosza… Za myśl przewodnią książki posłużyła wypowiedź Gombrowicza o tym, iż zbieżność nowatorskich zjawisk w prozie międzywojnia z psychoanalizą nie bierze stąd, że ich autorzy starają się aplikować Freudowskie wglądy dotyczące ludzkiej psychiki do swoich powieści, ale stąd, że to raczej „Freud jest z epoki”. Jego geniusz polega właśnie na tym, iż nieomylnie rozpoznał określające ją tendencje i prądy. A to jest zadaniem, przed którym stoi również pisarz.     Książka ta to duży krok naprzód w rozwoju psychoanalitycznych odczytań literatury polskiej. Nie ograniczono się w niej do referowania klasyków tego stylu myślenia, ale podjęto śmiałe i udane próby własnych interpretacji. Książka ma ponadto duże walory historycznoliterackie oraz zachęca do dyskusji nad psychoanalitycznym sposobem interpretowania literatury, jak i nad interpretacją w ogóle. dr hab. Andrzej Zawadzki, prof. UJ

Fantastyczne światy na okładkach i w ilustracjach książek oraz czasopism od wieku XIX do lat 80. XX wieku

Artur Nowakowski

Praca Artura Nowakowskiego dotycząca najnowszej historii ilustratorstwa okładkowego i wewnątrztekstowego prozy fantastycznej i science fiction obszaru Ameryki Północnej i Europy wieków XIX i XX wpisuje się w nurt opracowań istotnych dla bibliologa, literaturoznawcy, historyka sztuki, co już samo w sobie wskazuje na jej ważność. Tematyka ta, choć dość popularna, nie jest nadmiernie eksploatowana w rodzimych badaniach naukowych, co sprawia, iż zawiera wiele pól badawczych wartych poznania i opisania dla prowadzenia dyskursu naukowego. Praca Artura Nowakowskiego jest pierwszą tego typu obszerną publikacją w Polsce i jednocześnie podstawowym punktem odniesienia do bardziej wnikliwych badań zarówno w środowisku akademickim, jak i w kręgu entuzjastów tematu. dr hab. Artur Jazdon Okładka książki - pomijając aspekty marketingowe - ma spełniać dwie funkcje: powinna informować czytelnika o treściach w niej zawartych oraz twórczo je interpretować. Fantastyczne światy są syntetycznym opracowaniem ukazującym proces przemian, jakim ulegała ilustracja okładkowa i wewnątrztekstowa w prozie fantastycznej i science fiction, a także odkrywającym spójność jej estetyki z uwarunkowaniami społeczno-naukowymi, które napotykała na drodze swojego rozwoju. Motywy, jakie się w niej pojawiały - roboty, obcy, kosmiczne krajobrazy, piękne kobiety - zawsze wiązały się ze społecznymi oczekiwaniami albo lękami, dlatego też można zaryzykować stwierdzenie, że ilustracja science fiction, była i jest zapisem społecznych nastrojów, a nie jedynie wytworem nieskrępowanej fantazji grafików. Książka Artura Nowakowskiego dostarcza wielu intrygujących przykładów tego zjawiska. dr hab. Tomasz Ferenc   Artur Nowakowski (ur. 1972) jest z wykształcenia bibliotekoznawcą ze specjalnością historia książki. W obszarze jego zainteresowań znajdują się zagadnienia odnoszące się do szeroko pojętej sztuki książki: od typografii po ilustratorstwo i oprawoznawstwo. Jest autorem tekstów o tematyce bibliologicznej publikowanych w „Wiadomościach Księgarskich” i „Bibliotekarzu”, a także obszernego artykułu dotyczącego historii architektury szpitali psychiatrycznych w XIX-wiecznej Anglii i Stanach Zjednoczonych (w zbiorze Architektura przymusu: interdyscyplinarne studia nad dyscyplinującymi funkcjami architektury, ASP w Warszawie, 2013) oraz innych tekstów związanych z kulturą i sztuką. Opracował dwa poradniki bibliograficzne: Fantastyka Polska 1945–2001 oraz PWN – Wydawnictwo Naukowe PWN 1951–2001 (opublikowane w 2001 r. przez WiMBP w Łodzi).    

Józef Jarema w międzywojennym teatrze awangardowym Cricot (1)

Jolanta Mazur-Fedak

Książka przedstawia postać Józefa Jaremy, założyciela i dyrektora międzywojennego teatru artystów Cricot, działającego w Krakowie w latach 1933-1939. Na scenie Cricotu wystawiano spektakle eksperymentalne i organizowano wieczory kabaretowe. Inicjatywa Jaremy była zjawiskiem nowatorskim, o czym przekonujemy się zarówno na podstawie wspomnień aktorów, jak i w oparciu o odnalezione w sanockim Muzeum Historycznym archiwalia: utwory dramatyczne wraz z rysunkami scenografii i kostiumów, luźne zapiski, fragmenty powieści w brulionie, korespondencję itp. Autorka wskazuje na prekursorski charakter rozwiązań artystycznych, stosowanych w teatrze Jaremy, sytuując go wśród zjawisk europejskiej awangardy teatralnej i malarskiej. Nakreśla miejsce Cricotu na tle historii dramatu i teatru, konstruując swego rodzaju mapę istotnych miejsc, ludzi i awangardowych wystąpień. Obok biografii Jaremy znajdujemy tu analizy sztuk teatralnych jego autorstwa, publikowane po raz pierwszy w aneksie. Efekt wizualny, plastyka, ruchome obrazy, ukazanie umowności scen, znakowego ich charakteru, metafikcja, obnażanie stereotypów komunikacji werbalnej i niewerbalnej -to według Józefa Jaremy istota teatru.

Współczesna dramaturgia rosyjskojęzyczna: nowe tendencje. Современная русскоязычная драматургия: новые тенденции

praca zbiorowa

Если в начале 2000 годов исследователи (Эрика Фишер-Лихте, Дариуш Косиньски, Сергей Лавлинский…) отмечали, что парадигма текстуальности в драматургии сменяется парадигмой перформативности, то теперь явление перформативного поворота осознано как важнейшая характеристика культурного мышления и культурных практик нашего времени. Стоит отметить, что перформативный потенциал драматургического текста воспринимается не только как составляющая театральной сценической интерпретации, но и как явление поэтики текста. В предложенном вниманию читателя исследовании представлено расширительное понимание текста новейшей драмы как формы бытия, инструмента осмысления действительности, инстанции авторефлексии, источника формирования концептов.   O ile na początku XXI wieku badacze (Erika Fischer-Lichte, Dariusz Kosiński, Siergiej Ławliński) zauważali, iż za zmianę paradygmatu tekstualności w dramaturgii odpowiada paradygmat performatywności, o tyle teraz zjawisko powrotu performatywnego uznawane jest za najbardziej charakterystyczną oznakę myślenia kulturowego i praktyk kulturowych naszych czasów. Warto zwrócić uwagę, że performatywny potencjał tekstu dramaturgicznego postrzegany jest nie tylko jako element teatralnej interpretacji scenicznej, ale i jako zjawisko poetyki tekstu. W proponowanym uwadze czytelnika zbiorze badań zaprezentowano poszerzone rozumienie tekstu najnowszego dramatu jako formy bytu, instrumentu pozwalającego na interpretację rzeczywistości, będącego instancją autorefleksji, źródłem formułowania koncepcji.  

Walka z wyrazami obcymi w Niemczech - historia i współczesność

Ryszard Lipczuk

Monografia przedstawia historię zwalczania wyrazów pochodzenia obcego w języku niemieckim, począwszy od barokowych stowarzyszeń językowych do czasów współczesnych. Nawiązując do spotykanego  w literaturze przedmiotu stwierdzenia: „Niemcy to kraj słowników wyrazów obcych” autor wiele uwagi poświęca słownikom zapożyczeń o charakterze purystycznym (m.in. Campe, Dunger, Heyse, Petri, Engel). Porusza też problem anglicyzmów w niemieckich słownikach wyrazów obcych i we współczesnej  debacie publicznej.   „Jest to przede wszystkim dobrze udokumentowana bibliograficznie, a więc w oparciu o aktualny i reprezentatywny stan badań, oraz faktograficznie, tj. z wykorzystaniem bogatego korpusu przykładowego, analiza zjawiska zapożyczeń leksykalnych w jego różnorodnych aspektach. Jest to zarazem ujęcie syntetyczne w rozumieniu poddawania pod dyskusję różnych racji podnoszonych w trwającej do dziś polemice wokół zapożyczeń. Szczególnie interesujący jest rozdział dot. zapożyczeń angielskich, które niegdyś przegrywały konkurencję z galicyzmami. Adresatami monografii będą w pierwszym rzędzie filolodzy, zwłaszcza neofilolodzy.  (…) Krąg czytelników może się łatwo poszerzyć o przedstawicieli humanistyki w ogóle, gdyż autor przystępnie, acz z wykorzystaniem dostępnych badań – również tych wymagających żmudnych kwerend – pokazuje szerokie tło historyczne i kulturowe zachodzących procesów.”   Z recenzji prof. zw. dr hab. Romana Sadzińskiego   Ryszard Lipczuk, prof. zw.  dr hab.  Uniwersytetu Szczecińskiego, do r. 1993 - UMK w Toruniu, kierownik Zakładu Języka Niemieckiego Instytutu Filologii Germańskiej US, w latach 1993–1997 i 2005–2012 dyrektor Instytutu, wielokrotny stypendysta Fundacji im. Alexandra von Humboldta. Badania naukowe w zakresie historii puryzmu językowego w Niemczech i w Polsce, leksykografii polsko-niemieckiej, frazeografii, słownictwa sportowego, „fałszywych przyjaciół tłumacza”. Ważniejsze publikacje książkowe: Die Stellung der Zahlwörter im Rahmen der Wortarten Kümmerle: Göppingen 1980, Verbale Tautonyme lateinischer Herkunft in deutsch-polnischer Relation. Ein Beitrag zur semantischen Beschreibung nach dem gebrauchstheoretischen Ansatz Kümmerle: Göppingen 1987, Mały słownik tautonimów niemiecko - polskich WSiP Warszawa 1990, Wörter fremder Herkunft im deutschen und polnischen Sportwortschatz Wyd. US. 1999, (współaut.: P. Mecner, W. Westphal) Lexikon der modernen Linguistik Wyd. Albatros Szczecin 2000 (2. wyd.), (współaut. A. Frączek) Słowniki polsko-niemieckie i niemiecko-polskie. Historia i terażniejszość, In Plus: Wołczkowo 2004, Geschichte und Gegenwart des Fremdwortpurismus in Deutschland und Polen Peter Lang: Frankfurt a. M. 2007. Redaktor lub współredaktor czasopisma „Colloquia Germanica Stetinensia“ (Wyd. US) i serii „Stettiner Beiträge zur Sprachwissenschaft“ (Dr. Kovač Verlag, Hamburg).  Strona domowa: http://lipczuk.univ.szczecin.pl

Figuracje braku i nieobecności. Miłobędzka - Białoszewski - Kozioł

Ewelina Suszek

Rację ma Georges Didi-Huberman, gdy pisze, że nieobecność pozbawiona stabilności właściwej widzialnej rzeczy nie może zostać raz na zawsze poznana ani reprezentowana. Wobec ograniczeń dotyczących kategorii negatywnych cenne jest to, co oferuje literatura – artystyczne konstrukty braku i nieobecności, figuracje oparte na wyobraźni. Książka przedstawia tytułowe figuracje w poezji Krystyny Miłobędzkiej, Mirona Białoszewskiego i Urszuli Kozioł, a także prawem kontekstu – Stanisława Grochowiaka oraz Zbigniewa Herberta. Na przykładzie odczytywanej liryki autorka pokazuje, w jaki sposób literatura ma możliwość wieloaspektowego profilowania „fenomenów” braku i nieobecności.   "Książka Eweliny Suszek podnosi pytania najważniejsze. Pyta o pękniętą tożsamość podmiotu, o nieoczywistość istnienia, o niewystarczalność tego, co realne i o pustkę, która w szczególnych przypadkach otwiera się na transcendencję. Zasadnicze części monografii, poświęcone tyleż problematyce figuracji braku i nieobecności, co indywidualnym realizacjom poetyckim świetnie dobranych przez Autorkę głównych bohaterów pracy, poetów związanych z lingwistyczną orientacją pokolenia ’56, to imponująca konceptualnie, znakomicie zrealizowana, dopracowana w szczegółach  propozycja literaturoznawczego myślenia. W rozpoznaniach ogólnych Ewelina Suszek jest niezwykle precyzyjna, w odkryciach szczegółowych – finezyjna, chciałoby się dodać: miejscami bywa olśniewająca". dr hab. prof. UŚ Joanna Kisiel   Ewelina Suszek – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Tarnowie. Ukończyła filologię polską i filozofię w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Śląskim, Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego oraz Podyplomowe Studia „Przygotowanie Pedagogiczne”. Laureatka drugiej nagrody w Konkursie im. Czesława Zgorzelskiego. Autorka monografii Szybkość, pośpiech, kompresja. „Poetyka przyśpieszenia” w poezji Krystyny Miłobędzkiej (2014), współredaktorka książek: Przygody nierozumu: szaleństwo – myśl – kultura (2012) oraz Kontrinterpretacje (2018). Publikowała m.in. w „Postscriptum Polonistycznym”, „Śląskich Studiach Polonistycznych”, „FA-arcie”, „artPAPIERZE”.

"Niesłychana tyrania oraz inne postępki wielkiego księcia moskiewskiego..." (1566-1572). Relacja dla Pana Jana Chodkiewicza

Elert Kruse, Johann Taube

Relacja dla Jana Chodkiewicza z 1572 roku jest fascynującą opowieścią o dworze Iwana Groźnego, jego despotycznych rządach, jego podstępach i przerażających okrucieństwach, napisaną przez naocznych świadków, Inflantczyków, Johanna Taubego i Elerta Krusego, którzy przez jedenaście lat byli początkowo więźniami Iwana, a potem jego dyplomatami. Po nieudanej próbie zbrojnego odbicia Dorpatu z rąk cara uciekli do Rzeczpospolitej. Przeszli na służbę Zygmunta Augusta, który niezwykle ich cenił. Całkowita wiarygodność Relacji została potwierdzona w latach dwudziestych XX wieku przez rosyjskiego historyka Michała Grigoriewicza Rogińskiego, który konfrontował opisane fakty z innymi źródłami. Obecne wydanie jest pierwszym tłumaczeniem na język polski. Zawiera też biografie Elerta Krusego i Johanna Taubego oraz historię potomków Johanna Taubego, którzy pod koniec XVIII wieku przenieśli się z Kurlandii na Podole. Są wśród nich Karol Szymanowski i jego najbliższy kuzyn Karol Taube, jeden z twórców i dowódców Flotylli Pińskiej. Czytając dzieło Johanna Taubego i Elerta Krusego i widząc, do czego są zdolni współcześni władcy Rosji, do czego jest zdolne ich wojsko - okupanci Ukrainy, zdumiewa analogia między obecną Rosją i Rosją czasów Iwana Groźnego. Raport Taubego i Krusego jest zadziwiająco aktualny.