Słownik pisarzy śląskich. T. 5

red. Jacek Lyszczyna, red. Dariusz Rott

Piąty tom Słownika pisarzy śląskich, podobnie jak tomy poprzednie, zawiera biogramy i omówienie twórczości osób, które współtworzyły od czasów najdawniejszych aż do współczesnych dzieje literatury śląskiej, pisząc po polsku, niemiecku, czesku czy po łacinie. Przyjęto w nim zasadę prezentacji biogramów twórców już nieżyjących, także tych, których związki ze Śląskiem były tylko czasowe, niemniej jednak wyraźne i ważne w całokształcie dorobku twórczego pisarza. Umożliwić ma to także ukazanie wielokulturowości i wielojęzyczności śląskich twórców literatury, prezentując i porządkując aktualny stan wiedzy oraz stanowiąc wskazówkę i zachętę do dalszych badań umożliwiających powstanie metodologicznie nowoczesnej syntezy literatury śląskiej.  Słownik pisarzy śląskich jest rodzajem  przewodnika faktograficznego i bibliograficznego dla humanistów uniwersyteckich różnych specjalizacji, stanowi pomoc dydaktyczną na poziomie szkolnictwa średniego, ułatwiając realizację założeń programowych związanych z edukacją regionalną, jest także adresowany do wszystkich miłośników kultury śląskiej.

"Forum Lingwistyczne" 2018, nr 5

red. Magdalena Pastuch, Kinga Wąsińska (Knapik)

W piątym numerze rocznika „Forum Lingwistyczne” teksty pomieszczono w czterech działach. W dziale Studia przedstawiono sześć artykułów – głównie o charakterze historycznojęzykowym. Artykuł A. Rejtera Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna zawiera próbę zdefiniowania tytułowych terminów jako narzędzi w badaniach historycznojęzykowych nad odmianą naukową polszczyzny. W tekście Status i prestiż oświeceniowej polszczyzny w świetle uwag Adama Kazimierza Czartoryskiego M. Hawrysz przytacza myśli członka KEN, który radzi, by w zasobie słownictwa mądrze zapożyczać słowa do polszczyzny i  dbać o język ojczysty, ponieważ „słowa są narzędziem myśli”. R. Zarębski w tekście Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów  „Historii Aleksandra Wielkiego” proponuje analizę semantyczną, która pozwala zweryfikować dawne ustalenia na temat dzieła i  uznać aleksandreidę z 1510 r. za tekst staropolski, choć powstały na styku średniowiecza i renesansu. Strukturę tematyczną 86 czasownikowych germanizmów w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego opatrzonych kwalifikatorami dawny, przestarzały, przeanalizowała E. Kwapień. Problematykę  glottodydaktyczną podejmuje  A. Szamborska w tekście Typy zdań z użyciem polskich i koreańskich podstawowych czasowników ruchu – na podstawie badań ankietowych. Jest to analiza porównawcza charakterystycznych dla polszczyzny czasowników ruchu z koreańskimi strukturami gramatycznymi, które nie posiadają aspektowej formy czasownika. Tematykę nauczania języka polskiego jako obcego porusza I. Putka. Artykuł dotyczy spotykanego już  w języku staropolskim typu złożeń, który we współczesnej polszczyźnie jest już nieproduktywny. W dziale Archiwalia przypomniany został (w wersji anglojęzycznej) tekst Krystyny Kleszczowej z 1994 r. W dziale Polemiki dyskutuje się z sądami na temat fonodydaktyki języka polskiego jako obcego (polemika M. Maciołka Sukces czy porażka fonodydaktyki języka polskiego jako obcego?) czy próbuje odpowiedzieć na pytanie: W jaki sposób badać wyrażenia funkcyjne w ujęciu historycznym? (recenzja B. Mitrengi). Recenzując książkę Jak analizować dyskurs. Perspektywy dydaktyczne, K. Sujkowska-Sobisz akcentuje jej wartości poznawcze, ale przede wszystkim metodyczne. W dziale Varia zamieszczono wspomnienie o Antoninie Grybosiowej (tekst A. Niewiary), kilka sprawozdań z konferencji zorganizowanych przez śląskie środowisko językoznawcze oraz interesującą propozycję dydaktyczną kierującą uwagę ku nowym narzędziom analizy lingwistycznej (tekst B. Dudy i K. Lisczyk). Zawarte w roczniku teksty na temat krzyżowania się pojęć, opracowania utworów najstarszych sytuujące je z uwagi na posiadane cechy językowe na styku dwóch epok, porównywanie struktur gramatycznych odrębnych języków czy badanie dawnych tekstów nowoczesnymi instrumentami cyfrowymi to kolejne przecięcia, które uświadamiają, że tylko droga sytuująca się na solidnym planie prowadzi do ważnych konkluzji.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media" 2016, nr 2 (21): Współczesne biblioteki na świecie

red. Jolanta Szulc

Prezentowany numer kwartalnika naukowego „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media” (2/2016) pod redakcją Jolanty Szulc, zatytułowano „Współczesne biblioteki na świecie”. Na zawartość tomu składają się teksty poświęcone różnym aspektom działalności wybranych, zagranicznych bibliotek. Należą do nich: artykuł Anthi Katsirikou omawiający przeszłość, teraźniejszość i perspektywy bibliotek greckich; praca Khaiser Nikam i M. Shivraj prezentująca wykorzystanie e-książek w środowisku akademickim Uniwersytetu w Mysore w Indiach; tekst Reginy Frąckowiak będący omówieniem wybranych dokumentów piśmienniczych i niepiśmienniczych związanych z Polską, gromadzonych i udostępnianych w Bibliotece Kongresu USA; opracowanie Lidii Derfert-Wolf poświęcone badaniu funkcjonalności i wpływu bibliotek w Europie i Stanach Zjednoczonych; publikacja Jarosława Packa omawiająca nowoczesne metody i techniki udostępniania zbiorów oraz ich metadanych na przykładzie prowadzonego przez Bibliotekę Narodową Australii serwisu Trove; czy też artykuł Izabeli Swobody prezentujący genezę i współczesne oblicze bibliotek Florencji. Ponadto w numerze czasopisma znalazły się: tekst Barbary Marii Morawiec, dotyczący The Library of Birmingham oraz komunikat Agnieszki Bangrowskiej na temat ochrony i konserwacji zbiorów bibliotecznych w wybranych krajach na świecie. Tom zawiera także sprawozdanie z IX Ogólnopolskiej Konferencji Studencko-Doktoranckiej Kół Naukowych Bibliotekoznawców (Katowice, 2015) oraz omówienie publikacji pokonferencyjnej: „E-technologie w kształceniu inżynierów. Otwarci na nowe wyzwania – wybieramy MOOC?” (Gdańsk 2015). Niniejsze wydanie „Nowej Biblioteki” stanowi interesujący przegląd idei i rozwiązań dla zmieniającego się oblicza współczesnych bibliotek.

Literatura i chaos. Szkice o literaturze XX i XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, Agnieszka Nęcka

Chaos – choć obecny w mówieniu i myśleniu ludzi o świecie od czasów starożytności – stał się istotnym źródłem i składnikiem nowoczesnego artyzmu. Świadczy o tym także fakt, że od końca lat osiemdziesiątych XX wieku związki pomiędzy chaosem, teorią chaosu a literaturą są przedmiotem różnorodnych badań podejmowanych przez literaturoznawców, językoznawców i kulturoznawców. W tomie Literatura i chaos. Szkice o literaturze XX i XXI wieku chaos traktowany jest przede wszystkim jako wielka metafora kulturowa, mająca często przełożenie na poetykę omawianego dzieła literackiego. W konsekwencji tego będąc różnie definiowany (m.in. jako egzystencjalny, konstrukcyjny, epistemologiczny, historyczny, mentalny, biologiczny, popkulturowy, urbanistyczny) i różnie waloryzowany (raz jako życiodajny, aktywizujący podmiotowość, raz jako destrukcyjny i niszczący), chaos stał się kluczowym motywem w opisie sytuacji i kondycji człowieka XX i XXI wieku na podstawie analiz utworów tak odmiennych twórców, jak Bolesław Leśmian, Władysław Broniewski, Ewa Szelburg-Zarembina, Witold Gombrowicz, Leo Lipski, Wiesław Myśliwski, Michał Witkowski, Mariusz Sieniewicz, Jacek Dukaj, Magdalena Tulli, Natasza Goerke, Sławomir Shuty, Joanna Bator, Agnieszka Drotkiewicz, Angelika Kuźniak oraz Terry Pratchett. Publikacja adresowana jest do literaturoznawców, kulturoznawców, studentów nauk humanistycznych oraz wszystkich zainteresowanych literaturą XX i XXI wieku.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 26

red. Danuta Krzyżyk

26. tom „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowany jest do polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczono w nim piętnaście artykułów z zakresu edukacji literackiej i kulturowej oraz językowej; dodatkowo w dziale Varia opublikowano dwa teksty: jeden dotyczący definicji pojęcia szkoła w wybranych przepisach prawa oświatowego i związku sposobu definiowania z zadaniami nałożonymi na szkołę przez Ustawę o systemie oświaty, drugi na temat kształcenia przyszłych nauczycieli akademickich w ramach przedmiotu dydaktyka akademicka. W czasopiśmie znalazły się również dwa artykuły recenzyjne: tekst poświęcony monografii Marty Szymańskiej pt. Między nauką o języku a nauczaniem języka. Koncepcje kształcenia językowego na przełomie XX i XXI wieku oraz krytyczne omówienie zbioru artykułów Haliny Wiśniewskiej z lat 1973–2014, które zostały zebrane przez Małgorzatę Karwatowską i Leszka Tymiakina w publikacji Wokół edukacji polonistycznej w szkole. Teoria i praktyka. Dydaktycy literatury przedstawiają m.in. ciekawe pomysły na lekcje poświęcone utworowi Ingi Iwasiów Umarł mi. Notatnik żałoby (przede wszystkim ważnemu problemowi do rozmów z młodzieżą o przeżywaniu straty, cierpieniu, żałobie); wierszowi Wisławy Szymborskiej Drobne ogłoszenia (tej propozycji towarzyszy refleksja o okresie stalinizmu w Polsce); powieści Suzanne Collins Igrzyska Śmierci (cele lekturoznawcze lekcji zostały zintegrowane z rozwijaniem sprawności językowej w zakresie wyrażania uczuć/przeżyć); listom literackim (na przykładzie Listów spod morwy i Listów z mojego Rzymu Gustawa Morcinka); wielokulturowości (m.in. z wykorzystaniem takich tekstów, jak reportaż Marcina Kąckiego Białystok. Biała siła, czarna pamięć; reportaż Anety Prymaki-Oniszk Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy; książka Aleksandry Chrobok Beduinki na Instagramie). Omawiają polską literaturę młodzieżową typu young adult, wskazując jednocześnie, jak można wykorzystać tę literaturę w edukacji i w promowaniu czytelnictwa; proponują interpretację opowiadania Sklepy cynamonowe Brunona Schulza w kontekście topiki judajskiej; podejmują problem – w dwóch artykułach – korespondencji sztuk (na przykładzie analizy wierszy Wacława Oszajcy inspirowanych dziełami malarskimi oraz liryku Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach Jana Kasprowicza i obrazu Wojciecha Weissa Promienny zachód słońca). Skupiają swoją uwagę na wybranych śląskich antologiach poetyckich, pokazują różne funkcje analizowanych tomów i podpowiadają, jak wykorzystać antologie w edukacji regionalnej na poziomie szkolnym i akademickim. Dydaktycy języka, odwołując się do metodologii językowego obrazu świata, pokazują, w jaki sposób w tekstach dla najmłodszych kreowane są ptaki: fantastyczny ptak, bohater opowieści Agnieszki Osieckiej pt. Dzień dobry, Eugeniuszu, oraz ptaki w wierszach Joanny Kulmowej. Podejmują problem sztuki recytacji i kultury żywego słowa w szkole podstawowej omawiają podstawowe techniki pamięciowego opanowania tekstu, etapy przygotowania ucznia do recytacji. Autorki pochodzące z Gruzji przybliżają czytelnikom tamtejszą kulturę: rekonstruują językowy obraz ojczyzny w wybranych podręcznikach do nauki języka gruzińskiego i literatury gruzińskiej oraz porównują polską i gruzińską grzeczność językową na przykładzie aktów powitań. Artykuły, które znalazły się w tomie, wzbogacą warsztat dydaktyczny nauczycieli polonistów i studentów oraz skłonią ich do refleksji nad rolą przedmiotu język polski w rozwijaniu wiedzy i umiejętności uczniów, także ich postaw i osobowości. Pozwolą także na refleksję na temat  funkcji współczesnej szkoły oraz roli nauczyciela (także nauczyciela akademickiego) w procesie kształcenia.

Yuppie oraz squatter. Globalne style życia w lokalnych środowiskach wychowawczych

Maciej Bernasiewicz

Spis treści   Wprowadzenie / 7 Rozdział 1: Yuppie jako idealny konsument epoki neoliberalnej. Charakterystyka stylu życia / 21 Milkie, bobo, yettie, pokolenie X, czyli kategorie społeczne postyuppie / 32 Istota kryzysu neoliberalnych wzorców życia / 43   Rozdział 2: Squatterzy jako kontestatorzy epoki neoliberalnej. Charakterystyka stylu życia / 53 Społeczno-gospodarcze tło buntu alterglobalistów / 67   Rozdział 3: Wybór stylu życia w kontekście środowiska wychowawczego Różnorodność środowisk życia / 87 Styczności bezpośrednie jako obszar transmisji znaczeń / 92   Rozdział 4: Metodologiczne podstawy badań własnych Założenia metateoretyczne / 101 Problematyka badawcza / 106   Rozdział 5: Wybrane elementy stylu życia osób z badanych kategorii społecznych Praca jako wartość życiowa / 117 Czas wolny / 130 System wartości / 139   Rozdział 6: Środowisko wychowawcze badanych osób Styl wychowania w rodzinie pochodzenia / 151 Znaczący inny (significant other) w świecie osób z badanych kategorii społecznych / 164   Zakończenie / 177 Bibliografia / 189 Summary / 197 Zusammenfassung / 199

Interdisciplinary encounters: Dimensions of interpreting studies

red. Katarzyna Holewik, red. Andrzej Łyda

Interdisciplinary encounters: Dimensions of interpreting studies brings together researchers, scholars, practitioners, interpreters and interpreter trainers, who share their research results, perspectives and experiences regarding the interdisciplinarity in the field of interpreting studies. This interdisciplinarity is well reflected in the range of topics covered and research questions asked. From the interplay of interpreting and linguistics to the interplay of interpreting and psychology, to mark quite arbitrarily only two distinct epistemologies, and hence distinct methodologies. “This volume is an excellent addition to the Interpreting Studies literature. The cutting-edge research presented by a wide range of international experts demonstrates the strength of an interdisciplinary approach to the study of interpretation. The volume will be of great benefit to educators, students of interpreting as well as experienced practitioners.” – Robert G. Lee, Senior Lecturer in BSL and Deaf Studies, University of Central Lancashire, UK Czym jest przekład ustny? Kim jest podejmujący się tego zadania tłumacz? Jakie warunki musi spełniać, by podołać temu zadaniu? Jakie czynniki wpływają na sukces w tłumaczeniu? W czasach wielokulturowości, wielojęzyczności i wzmożonych ruchów imigracyjnych wzrosła znacznie rola tłumaczy, a zwłaszcza tłumaczy ustnych. Mimo że badania nad istotą przekładu ustnego prowadzone są od wielu lat, zmieniające się uwarunkowania polityczne, społeczne i kulturowe stawiają zarówno przed tłumaczami, jak i badaczami procesu przekładu nowe wyzwania. Wiele z tych wyzwań wymaga zrozumienia wpływu czynników analizowanych zwykle w obrębie poszczególnych dyscyplin naukowych. Dostrzegając złożoność procesu tłumaczenia, redaktorzy książki Interdisciplinary encounters: Dimensions of interpreting studies zaprosili wielu uznanych badaczy i praktyków tłumaczenia do dyskusji nad interdyscyplinarnym charakterem tłumaczenia ustnego. Niniejszy tom – adresowany nie tylko do naukowców, ale i do tłumaczy oraz dydaktyków tłumaczenia – stanowi więc nowatorską próbę odpowiedzi na zadane powyżej pytania.

Polski język motoryzacyjny początku XXI wieku (na materiale portali hobbystycznych)

Wioletta Wilczek

Książka zawiera językoznawczą analizę portali motoryzacyjnych będących przykładem hobbystycznych serwisów internetowych. Oglądowi badawczemu poddano dwa typy portali: ogólne (stereotypowo adresowane do mężczyzn) oraz portale dla kobiet. Dwie główne perspektywy badawcze pracy to lingwistyka płci oraz socjolingwistyka. W podrozdziałach analitycznych dotyczących lingwistyki płci zostały zweryfikowane właściwości języka kobiet i mężczyzn oraz stereotypy płciowe obecne na gruncie motoryzacji. Przeprowadzone analizy w wielu miejscach zakwestionowały podział cech językowych względem danej płci oraz stereotypowe wyobrażenia na temat kierowców (głównie wizerunek kobiet za kierownicą). W części socjolingwistycznej scharakteryzowano najważniejsze kręgi leksykalno-semantyczne w socjolekcie motoryzacyjnym użytkowników portali internetowych. Opis poszczególnych zagadnień ukazał rozległość zaobserwowanego słownictwa oraz różnorodność środków językowych funkcjonujących w badanym socjolekcie. Złożoność i wielowątkowość podejmowanej tematyki zdecydowała o wyborze najbardziej istotnych zagadnień, umotywowanym próbą stworzenia szerokiego spektrum problematyki hobbystycznych portali internetowych dotyczących motoryzacji. Atutem pracy jest aktualność analizowanego materiału badawczego oraz wieloaspektowy opis języka motoryzacyjnego początku XXI wieku. Książka skierowana jest przede wszystkim do językoznawców i studentów o zainteresowaniach lingwistycznych. Może również stanowić ciekawą lekturę dla wszystkich osób interesujących się motoryzacją lub związanych w różny sposób z tą dziedziną.

Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt

red. Agnieszka Bielska-Brodziak, red. Karolina Gil, red. Tomasz Pietrzykowski, red. Marek Suska

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów powstałych na bazie referatów wygłoszonych w 2014 r. podczas konferencji naukowej Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt. W książce omówione zostały zagadnienia takie jak: zadania własne gminy w zakresie praw zwierząt, programy opieki nad bezdomnymi zwierzętami oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, pozycja prawna schronisk dla bezdomnych zwierząt, status hycla, zdarzenia drogowe z udziałem dzikiego zwierzęcia, obowiązki właścicieli zwierząt domowych, decyzje o tymczasowym odebraniu zwierzęcia, interwencje Policji w sprawie zwierząt, pozycja zwierząt na gruncie prawa wykroczeń. Częścią publikacji jest także opinia prawna dr hab. prof. UŚ Tomasza Pietrzykowskiego w przedmiocie dopuszczalności zawierania w programach opieki nad bezdomnymi zwierzętami postanowień dotyczących kastracji (sterylizacji) kotów wolno żyjących i finansowania tych zabiegów ze środków gminy. Publikacja ma na celu analizę problemów prawnych, jakie rodzi stosowanie przepisów dotyczących szeroko pojmowanych praw zwierząt w praktyce administarcyjnej. Książkę kierujemy nie tylko do urzędników, ale również do organizacji, których statutowym celem jest opieka nad zwierzętami. Z tego też powodu zdecydowaliśmy się wprowadzić czytelnika w ten prawniczy świat i przybliżyć mu również podstawowe informacje, m.in. czym są decyzja administarcyjna czy zadania własne gmin.

"Chowanna" 2016. T. 2 (47): Natura vs kultura - perspektywy poznawcze w obszarze dydaktyki

red. Ewa Syrek, red. Ewa Szadzińska

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Ewa Szadzińska   W części monograficznej niniejszego tomu skoncentrowano uwagę na zagadnieniu związku natury i kultury z perspektywy dydaktyki. Oznacza to odejście od przeciwstawiania natury kulturze oraz traktowania ich w opozycji; a) świat przyrody (istniejący niezależnie od człowieka) – świat kultury (wytworzony przez człowieka),  b) czynniki wewnętrzne (genetyczne, wrodzone)  –  czynniki zewnętrzne (dzieła ludzkiej aktywności). Idea opozycji natura – kultura stanowi wytwór danego „czasu i miejsca”, wytwór określonego światopoglądu, którego system wartości jest zawsze zrelatywizowany historycznie. W pracach tu zamieszczonych skupiono się na powiązaniach tychże zagadnień. Za ważne uznano przedstawienie rozważań dotyczących relacji „natura – kultura” w treściach kształcenia między innymi teorii wychowania, socjologii wychowania, kształcenia z zakresu muzyki i wskazano na ich wzajemne powiązania. Zaprezentowano koncepcje kształcenia propagujące badanie współzależności ludzi i środowiska, w którym żyją. W dydaktyce sens pytań stawianych w optyce „natura versus kultura” dotyczy procesów kształcenia, uczenia się o ich istotnych składnikach oraz wyjaśniania ich funkcji w kształtowaniu osobowości. Obecnie szczególną uwagę skupia się na czynnikach biologicznych, które są podstawą procesów psychicznych, ponieważ to od nich zależą możliwości realizowania wzorców kulturowych. Budowane nowe koncepcje kształcenia łączące wiedzę o czynnikach biologicznych i elementach kultury stają się podstawą zmian w praktyce edukacyjnej. Zamieszczone teksty wprowadzają w dyskusję o zagadnieniach, które są ważne dla dydaktyki jako subdyscypliny pedagogiki uprawianej w aspekcie zarówno teoretycznym, jak i praktycznym.   Część Studia i rozprawy traktuje między innymi o tematach następujących: kategoria dobrego wychowania w kontekście indywidualnym i społecznym, perspektywa racjonalistyczna w pedagogice, zmiany w traktowaniu osadzonych przestępców, koncepcja Szkoły Promującej Zdrowie, funkcja koordynatora ds. promocji zdrowia, Marek Kamiński jako źródło inspiracji andragogicznych, punktualność, strategie wyzyskiwania tekstów kultury dla pedagogiki.

Imperceptywność w języku macedońskim i polskim

Magdalena Błaszak

Monografia stanowi podsumowanie stanu badań nad kategorią imperceptywności. Adresowana jest do slawistów i językoznawców, a także translatologów – dydaktyków języka macedońskiego. W pracy zawarta jest charakterystyka kategorii imperceptywności pod względem semantycznym, a także opis poszczególnych przypadków gramatykalizacji tej kategorii oraz leksykalnych sposobów jej wyrażania. Analiza kategorii imperceptywności we współczesnym języku macedońskim i polskim  ma charakter ujęcia synchronicznego i  zarazem kontrastywno - konfrontatywnego. Jako że badana problematyka językowa pozostaje w znacznej dysproporcji w zakresie wyrazistości czyli stopnia  gramatykalizacji tej kategorii – na korzyść języka macedońskiego, sytuacja taka znajduje także odbicie  ilościowe w całej monografii, język macedoński jest traktowany nieprzypadkowo jako wyjściowy w opisie i analizie, a język polski  stawiany na drugim planie ze względu na brak gramatykalizacji  rozpatrywanej kategorii.

"Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies" 2018, nr 4: Polowanie

red. Paulina Charko-Klekot, Justyna Tymieniecka-Suchanek

Kolejny numer interdyscyplinarnego czasopisma „Zoophilologica” 2018/4 nosi tytuł „Polowanie”. Artykuły tu zamieszczone poruszają różnorodne zagadnienia dotyczące myślistwa, a ich autorzy reprezentują humanistykę i przyrodoznawstwo, co wpisuje czwarty zeszyt monograficzny w „trzecią kulturę”. Reprezentują oni różne dyscypliny naukowe: biologię, zoologię, ekologię, filmoznawstwo, literaturoznawstwo, językoznawstwo, filozofię i prawo. Stąd też na polowanie patrzą z własnej perspektywy badawczej, przyjmując przy tym różne optyki badawcze: dalszą i bliższą, teoretyczną i praktyczną, dosłowną i metaforyczną. Autorzy poszukują odpowiedzi m.in. na pytania: czy polowanie w XXI wieku ma jakikolwiek sens? Czy jest z naukowego / etycznego punktu widzenia uzasadnione? Dlaczego polowanie wzbudza tyle emocji i kontrowersji? Czy udział dzieci i młodzieży w polowaniu jest szkodliwy? Czy jest jakaś etyczna różnica pomiędzy polowaniem a kłusownictwem? Jaką rolę odgrywa(ło) myślistwo w kulturze ludowej? Jakie myślistwu towarzyszą mity, stereotypy i uprzedzenia? Dlaczego polowanie i towarzyszące mu obrzędy można uznać za rodzaj niezaplanowanego wyrafinowanego performance’u („teatru śmierci”)? Jak polowania prezentują pisarze / reżyserzy / malarze / autorzy tekstów piosenek? Zapewne nie udało się w wyczerpujący sposób odpowiedzieć na wszystkie postawione pytania. Warto jednak zwrócić uwagę na wspólny mianownik aksjologiczno-etyczny łączący większość zamieszczonych tutaj rozważań, polemik, refleksji, ocen i stanowisk. Jest nim zdecydowany sprzeciw moralny wobec praktykowanego we współczesnym świecie łowiectwa dla rozrywki i sportu, czyli przyjemności. Zwłaszcza biolodzy skutecznie, bo z udziałem wiedzy empirycznej, demaskują hipokryzję myśliwych i obalają wciąż pokutujący w potocznej świadomości mit o tym, że polowanie jest wyższą koniecznością sprzyjającą kontroli populacji dzikich zwierząt.

Koncepcje teoretyczne rozwoju regionalnego

Alicja Szajnowska-Wysocka, Sławomir Sitek

Monografia poświęcona jest kwestiom rozwoju regionalnego w ujęciu teoretycznym. Porządkuje zakres terminologiczny pojęcia rozwoju oraz naświetla metody jego badania. Praca rozważa wpływ globalizacji, która reorganizuje przestrzeń polityczną, społeczną i gospodarczą, a tym samym kształtuje proces rozwoju. W książce znajduje się szeroki i systematyzujący opis teorii rozwoju regionalnego, ze szczególnym podziałem na koncepcje klasyczne i endogeniczne. Przedstawiono także współczesne idee rozwoju zrównoważonego oraz zintegrowanego. Ostatni rozdział poświęcony został wybranym uwarunkowaniom i problemom rozwoju regionalnego i lokalnego. Odniesiono się do sytuacji rozwoju na obszarach przygranicznych, zjawiska depopulacji oraz roli innowacji.  Opracowanie dopełnia obszerna bibliografia, istotna ze względów metodologicznych i dydaktycznych. Publikacja przeznaczona jest dla specjalistów, badaczy, praktyków a także studentów zajmujących się problematyką rozwoju regionalnego.

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2017, nr 2 (10): Rozprawy i artykuły: "Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego". Prezentacje: Adam Kaczanowski

red. Maria Barłowska, Adam Dziadek, Mariola Jarczykowa, Anna Szawerna-Dyrszka

W numerze 2 „Śląskich Studiów Polonistycznych” za rok 2017 prezentujemy serię rozpraw pod wspólnym tytułem Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego. Autorzy poszczególnych artykułów działu przyglądają się literackim obrazom Litwy od wieku XVII aż do współczesności. W dziale Prezentacje zajmujemy się twórczością poety i prozaika Adama Kaczanowskiego (tu znalazł się godny polecenia szkic Dawida Kujawy). W dziale Archiwalia prezentujemy tekst De Bicinensi Proelio. O bitwie byczyńskiej. Numer uzupełniają działy Varia (artykuły Hanny Kocur Écriture féminine w dwudziestoleciu międzywojennym oraz Adama Kubiaka Malowanie trawy. Rzecz (jeszcze) mniejsza o peryferyjnej humanistyce), Recenzje i omówienia oraz Kronika.

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2015. T. 15

red. Grzegorz Odoj, Magdalena Szalbot

Począwszy od 2015 roku na łamach „Studiów Etnologicznych i Antropologicznych” oprócz artykułów, rozpraw naukowych i doniesień z badań publikowane będą recenzje i sprawozdania, a w kolejnych numerach planowane jest utworzenie działu „Varia”, obejmującego m.in. komunikaty, omówienia, kronikę. W tomie 15 – opublikowanym w nowej formule – dział „Artykułów” składa się z trzech części: Przeobrażenia współczesnej przestrzeni miejskiej; Miasto i miejskość – między ładem a żywiołem; Doświadczanie miasta i tożsamość miejsca. W części pierwszej – poświęconej przemianom zachodzącym obecnie w przestrzeni miejskiej – omówiono: znaczenie przyrody w mieście; żywioł i ład przestrzeni miejskiej; nowe trendy, nowe potrzeby mieszkańców miasta. W części drugiej – skoncentrowanej na ładzie/żywiole przestrzeni miejskiej – zaprezentowano: miejską ulicę jako przestrzeń życia politycznego; miasto jako przestrzeń performansu kulturowego; przypadek zabawy w mieście: shoefiti; proces dramatyzacji przestrzeni miejskiej; Kijowski Majdan jako symbol nowej Ukrainy; specyfikę Omdurmańskiej ulicy. Część trzecia – dotycząca doświadczania miasta i tożsamości miejsca – zawiera artykuły m.in. na temat: pejzażu dźwiękowego miejsca zamieszkania; Urbexersów – eksploratorów opuszczonego miasta; współczesnych autoidentyfikacji mieszkańców Zaolzia.

Folia Philosophica. Vol. 37

red. Tomasz Kubalica, red. Dariusz Kubok