Edukacja przez słowo - obraz - dźwięk

red. Justyna Hanna Budzik, Ilona Copik

Tytuł tomu, Edukacja przez słowo ‒ obraz ‒ dźwięk, wyznacza szerokie spektrum zainteresowań z zakresu teorii i praktyki dydaktycznej w odniesieniu do przeróżnych tekstów audiowizualnych. Autorzy opisują edukacyjny potencjał: filmu (fabularnego, dokumentalnego, animowanego), literatury w relacji z ekranizacjami, dzieł sztuki mediów, telewizji i przekazów popkulturowych. Słowa, obrazy i dźwięki są bowiem źródłem refleksji, pobudzają odbiorców – zwłaszcza młodych – do nadawania im znaczeń, są nośnikiem wartości społecznych. Dlatego też badacze akademiccy, nauczyciele i animatorzy kultury tak chętnie sięgają w swoich działaniach edukacyjnych po szeroko rozumiane media, które stają się nie tylko obiektem studiów (analizy, interpretacji, opisu), ale też inspiracją dla aktywności twórczych – przetwarzania i zmiany wyjściowych tekstów. Co bardzo interesujące, zebrane w tomie artykuły odsłaniają podejścia przedstawicieli różnych dyscyplin. Są tu zarówno głosy polonistów, filmo- i medioznawców, jak i pedagogów i psychologów – a zatem zagadnienie edukacji medialnej, zaprezentowane z różnych perspektyw, zyskuje wiele wymiarów.

Drugie zabicie psa

Marek Hłasko

Błyskotliwa czarna komedia. W tej krótkiej, żwawej powieści Hłasko znakomicie wyważa proporcje między czarnym humorem a patosem. [Publisher's Weekly] Opowieść o dwójce przyjaciół, Robercie i Jakubie, którzy wyłudzają pieniądze od starzejących się spragnionych wielkiej miłości kobiet, spędzających wakacje w Izraelu. Ci dwaj to artyści, podnoszący oszustwo matrymonialne do rangi sztuki. Ich przekręty to spektakle, w których ważne jest każde słowo, każda pauza, każdy gest. [lubimyczytac.pl] Akcja utworu rozgrywa się w latach 50. w Izraelu. Opowiada o dwójce przyjaciół, dla których źródłem utrzymania są oszustwa matrymonialne. Powieść udowadnia nam, że życie jest teatrem - egzystencja dwóch mężczyzn wędrujących z psem polega na ciągłej grze. [Wikipedia] Powieść Hłaski naciera na was z każdej strony jak rozjuszony byk. [The Washington Post] Dialogi tak sprawne, jakby żywcem wyjęte z amerykańskich klasyków kina. A do tego polska proza najwyższej jakości. Polecam tak bardzo, jak bardzo się da. Znakomity Hłasko nie zawodzi. To zdecydowanie jeden z najlepszych pisarzy, jakich dane mi było czytać. [klajner, lubimyczytac.pl] Mocna i zabawna powieść, naprawdę warta lektury. Powszechnie uważany za olbrzymi talent, Hłasko byłby jeszcze jednym "młodym gniewnym" swojego pokolenia, gdyby nie to, że jest o wiele zabawniejszy, a jego styl czasami Kafkowski, to znów rodem z Hemingwaya - cechuje brutalny egzystencjalizm. [Yorkshire Post] Powiedziałbym, że ta książka chwyta za serce, ale nie oddałoby to w pełni tego dzieła. Ono kilkakrotnie dźga cię w klatkę piersiową i pozwala dogorywać w męczarniach. [WhiteGlasses, lubimyczytac.pl] Bohater - narrator i Robert stanowią parę przyjaciół. Poznali się w więzieniu, gdzie Robert odkrył u przyszłego partnera - aktora świadomość odgrywania życia. Robert to maniak, kocha teatr, szczególnie Szekspira, lecz musi się zadowolić swoim przyjacielem, który jest jego całym teatrem. Wspólnie zaczynają pracę. Są po prostu oszustami matrymonialnymi i to stanowi źródło ich zarobków. Jednak gra idzie o inną stawkę. Robert to reżyser, wyposażony w znajomość dorobku kulturalnego ludzkości, obmyśla zdarzenia, sytuacje i dobiera teksty, które prezentuje bohater - narrator w czasie pracy, by osiągnąć oczekiwane rezultaty. Już na początku Robert wypowiada zdania ujawniające jego myśli istniejące poza grą. W czasie, gdy pochyla się nad zwłokami zmarłego mężczyzny - Rumuna, mówi: "Teraz będzie miał ciszę i ciemność. Czy będzie znów czuł się rozczarowany?". Zdradza się w takich chwilach ze swoimi pragnieniami i marzeniami, z ludzkimi tęsknotami. W czasie lektury tekstu można wychwycić tego typu wypowiedzi ujawniające cel egzystencjalnych poszukiwań bohaterów. Bohaterowie Hłaski mają świadomość, że w świecie będącym światem pozorów, gdzie istnieją tylko zewnętrzne objawy prawdziwych uczuć, gdzie obowiązuje fałsz i zakłamanie, "prawdziwa twarz" wywołać może śmiech i litość. Ukrywają się więc ze swoimi tęsknotami. Wybierają maskę zła. To umożliwia im podjęcie gry. Każda sytuacja, każda cecha postaci, każdy dialog - posiadają u Hłaski wielopoziomowe znaczenie, które odczytywać można bez ścisłego łączenia ich z opisem konkretnych zdarzeń. Ta cecha powieści potwierdza dojrzałość pisarską autora, potwierdza twórczy rozwój. Pisarz kieruje spojrzenia czytelnika na to, co niedostrzegalne, to czego nie zauważamy. Dodatkowy wymiar tworzy w opowieściach izraelskich miejsce akcji - Izrael. Ta szczególna przestrzeń uświęca czyny bohaterów. [Małgorzata Frąckiewicz, Drugie zabicie psa - sakralizacja świata w prozie Hłaski, bazhum.muzhp.pl] FILMOWY SPEKTAKL TELEWIZYJNY "DRUGIE ZABICIE PSA": W 1996 roku odbyła się w Teatrze Telewizji premiera "Drugiego zabicia psa" - spektaklu zrealizowanego techniką filmową w reżyserii Tomasza Wiszniewskiego. Wystąpili m.in.: Artur Żmijewski, Gabriela Kownacka i Jan Peszek. Opinia o tym spektaklu: - Przedstawienie Tomasza Wiszniewskiego zrealizowane techniką filmową dobrze oddaje egzotykę całej opowieści. Gabriela Kownacka w roli Marii jest kwintesencją kobiecości, Marek Żmijewski to starzejący się buntownik, a Robert Pszoniak to cudowny reżyser - kabotyn, którego akceptujemy ze wszystkimi słabościami. [rp.pl] PRZEDSTAWIENIE TEATRALNE "DRUGIE ZABICIE PSA": Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy. Premiera w roku 2007. Opinia o tym przedstawieniu: - "Drugie zabicie psa" w reżyserii Wiktora Rubina to teatralna próba odpowiedzi na pytanie: dlaczego najbardziej podniecają nas fikcyjne scenariusze? Dlaczego tak misternie budujemy życiowe role? Czy tylko po to, by przeżywać głębiej i intensywniej? Jakimi sposobami i w jakim celu wciągamy w nasze ciemne gry innych? Przedstawienie Rubina próbuje odważnie stawiać problem etyczny dotyczący tego, w czym teatr sam uczestniczy - manipulacji. [culture.pl] Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji. TŁUMACZENIA: Marek Hłasko to jeden z najbardziej znanych polskich pisarzy w skali światowej. Jego książki zostały przetłumaczone m.in. na angielski, niemiecki, francuski, hiszpański, holenderski, włoski, duński, węgierski, hebrajski, fiński, koreański i esperanto. Tekst: Da Capo, Warszawa 1993. Projekt okładki: Olga Bołdok.

Echo Przeszłości

Justyna Leśniewicz, Ewelina Nawara

James to młody mężczyzna, któremu życie raz po raz rzucało kłody pod nogi. Gdy jego przyjaciołom wydawało się, że udało mu się wyjść na prostą, prawda uderzyła ich w najbardziej okrutny sposób. Celia została brutalnie doświadczona przez życie. Otoczyła się murem obronnym, za który wpuszcza niewielu. Gdy poznała Jamesa, myślała, że wie o nim wszystko, jednak rzeczywistość okazała się bardziej skomplikowana. Tych dwoje łączy więcej, niż mogliby przypuszczać: łudząco podobna przeszłość i teraźniejszość bez perspektywy. Czy razem stworzą przyszłość, w której oboje się odnajdą? Poznajcie historię dwóch zgubionych dusz, którym ktoś musi pomóc się spotkać.

Polityka rachunkowości NGO 2025

dr Katarzyna Trzpioła

"Polityka rachunkowości 2025" z komentarzem do planu kont dla organizacji pozarządowych przedstawia gotowy do zastosowania w jednostce NGO dokument - Polityka rachunkowości. Ponadto zawiera kompleksowy opis zakładowego planu kont, ze szczegółowymi opisami funkcjonowania poszczególnych kont oraz księgowaniami na kontach po stronach WN i MA. Jest to obowiązkowa pozycja w każdej jednostce NGO, która gwarantuje prawidłowość zasad rachunkowości w jednostce.

Serca Atlantydów

Stephen King

W swojej książce Stephen King proponuje czytelnikom pięć wypraw w niezbyt odległą przeszłość: lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte. Senna atmosfera amerykańskich prowincjonalnych miasteczek, zwyczajne troski i radości zwyczajnych ludzi, mało ważne wydarzenia, owocujące mało istotnymi konsekwencjami... Nie dajmy się jednak zwieść pozorom: spokój jest tylko udawany a zwyczajność powierzchowna. Pod cienką warstwą spokoju kipią niebezpieczne namiętności, uważny czytelnik bez trudu zaś ułoży z porozrzucanych przez autora fragmentów i wskazówek obraz co najmniej równie mroczny i groźny jak te, które mistrz literatury grozy kreślił w swoich wcześniejszych, bestsellerowych powieściach. Stephen King jest autorem ponad 60 światowych bestsellerów. Ostatnio ukazały się m.in. "Instytut", "Outsider", "Śpiące królewny" (napisana wspólnie z synem, Owenem Kingiem) oraz Trylogia o Billu Hodgesie "Pan Mercedes" (nagrodzona Edgar Award dla najlepszej powieści), "Znalezione nie kradzione" i "Koniec warty". Za zasługi dla literatury amerykańskiej w 2018 roku otrzymał nagrodę PEN America Literary Service Award, a w 2014 roku państwowe odznaczenie National Medal of Arts. Mieszka w Bangor w stanie Maine ze swoją żoną, pisarką Tabithą King.

LUST. Sen nocy letniej opowiadanie erotyczne

B. J. Hermansson

Malin nie musi pytać dwa razy, czy chciałabym pojechać do Dalarny na obchody nocy świętojańskiej. Zapowiada się słoneczna pogoda, gry, zabawy, śpiew i piękny słup majowy przystrojony gałązkami i kwiatami przez kilkoro przyjaciół. Oraz co oczywiste siedem gatunków kwiatów włożonych pod poduszkę. Malin nie wie, że potajemnie się w niej kocham. Czy wystarczy mi odwagi, żeby w końcu jej o tym powiedzieć? Tak naprawdę nie znamy się aż tak dobrze. Nie wiem nawet, czy kręcą ją dziewczyny. Ale może? Sen nocy letniej" to opowiadanie erotyczne o tęsknocie i odwadze, by zaufać swoim uczuciom.

Uważaj na siebie

Jakub Bączykowski

Dalsze losy bohaterów znanych z powieści "Stanie się coś złego" Paweł wraz z partnerem przeprowadzają się spod Warszawy do swojej oazy, chaty na Podlasiu. Mają nadzieję, że tam zwolnią tempo. Paweł zrywa z piciem, a w ich domu zaczyna pojawiać się córka Sebastiana, jego partnera. Nawet mieszkańcy wsi łaskawszym wzrokiem patrzą na nowych sąsiadów. Spokój nie jest jednak Pawłowi pisany. Mężczyzna, borykający się na co dzień z prowadzeniem sklepu spożywczego po tragicznie zmarłej pani Marysi, staje przed kolejnymi wyzwaniami. W domu, w którym mieszkała dybiąca na życie Pawła Karolina, pojawia się teraz nowa mieszkanka.

Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX I XXI wieku

red. Barbara Gutkowska, red. Agnieszka Nęcka

Tom Literatura i przyjemności. Szkice o literaturze XX i XXI wieku jest dziewiątym zbiorem z serii Literatura i... Tym razem w centrum uwagi badawczej postawione zostały różne rodzaje przyjemności – poczynając od tych wywoływanych doświadczeniami fizycznymi poprzez odczuwane psychologicznie na rozkoszy lektury skończywszy. Autorzy zamieszczonych tutaj szkiców, interpretując i analizując utwory takich pisarzy, jak między innymi: Bolesław Leśmian, Maria Dąbrowska, Eugeniusz Paukszta, Maria Nurowska, Gaja Grzegorzewska, Katarzyna Bonda, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Szejnert, Julia Raczko, Beata Pawlikowska, Marek Tomalik czy Terry Pratchett, skoncentrowali się na źródłach przyjemności, która dla każdego z nas bywa czymś innym. Dla jednych oznacza poznawanie nowych miejsc i ludzi, u innych uczucie zadowolenia wywołane jest jedzeniem i piciem. Jeszcze inni skojarzą ją przede wszystkim z rozkoszą erotyczną lub radością przelewania myśli na papier czy też z lekturową frajdą.   Barbara Gutkowska, profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX wieku: Powieści Stanisława Dygata. W czasie i przestrzeni życia i marzenia (Katowice 1996), O „Tangu” i „Emigrantach” Sławomira Mrożka (Katowice 1998), Odczytywanie śladów. W kręgu dwudziestowiecznego autobiografizmu (Katowice 2005), Wyzwania i wyznania. Od Andrzeja Trzebińskiego do Sławomira Mrożka (Katowice 2013). Redaktor serii „Literatura i …”, w której ukazały się dotychczas: Literatura i Ja. Postacie autobiografizmu w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2007), Literatura i przestrzeń. Postacie autobiografizmu w literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2008), Literatura i polityka. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2010), Literatura i różne historie. Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2011), Literatura i perwersje. Szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2013), Literatura i obiekt/yw(izm). Szkice o literaturze XX i XXI wieku (Katowice 2014). [15.02.2017]   Agnieszka Nęcka, doktor habilitowany nauk humanistycznych w Zakładzie Krytyki i Literatury Ponowoczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, krytyk literacki, współpracowała m.in. z „FA-artem”, „Nowymi Książkami”, „Opcjami”, „Śląskiem”, „Twórczością”, „Pograniczami”, „Frazą”, „Toposem”, „artPAPIEREM”. Wybrane publikacje: autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (2006); Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (2010); Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (2011); Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (2012); Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (2013), „Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku” (2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”. [18.10.2019]

Joyland

Stephen King

Jeden z najpopularniejszych pisarzy wszech czasów powraca! Devin Jones, student collegeu, zatrudnia się na okres wakacji w lunaparku, by zapomnieć o dziewczynie, która złamała mu serce. Tam jednak zmuszony jest zmierzyć się z czymś dużo straszniejszym: brutalnym morderstwem sprzed lat, losem umierającego dziecka i mrocznymi prawdami o życiu i tym, co po nim następuje. Wszystko to sprawi, że jego świat już nigdy nie będzie taki sam... Życie nie zawsze jest ustawioną grą. Czasem nagrody są prawdziwe. Bywają też cenne. Pasjonująca opowieść o miłości i stracie, o dorastaniu i starzeniu się i o tych, którym nie dane jest doświadczyć ani jednego, ani drugiego, bo śmierć zabiera ich przedwcześnie. Joyland to Stephen King w szczytowej pisarskiej formie, równie poruszający jak Zielona Mila czy Skazani na Shawshank. To jednocześnie kryminał, horror i słodko-gorzka powieść o dojrzewaniu, która poruszy serce nawet najbardziej cynicznego czytelnika. Znakomita, złożona psychologicznie powieść. Stephen King jest tak powszechnie uznawany za mistrza grozy i horroru, że zapomina się, że jego największym darem jest zmysł opisywania codzienności. New York Times Book Review King napisał powieść tyleż wzruszającą, co po prostu niesamowitą To jedna z najbardziej świeżych i przerażających książek w jego dorobku. Entertainment Weekly Imponujący majstersztyk, subtelne studium charakteru, od którego nie sposób się oderwać. Playboy Stephen King jest jak zwykle znakomity. Time King daje czytelnikowi odczuć tęsknotę i żal zrodzone z tragedii, i wprawnie oddaje życzliwość i małostkowość, które często cechują małomiasteczkową rzeczywistość. Wall Street Journal King jest mistrzem konstruowania opowieści i oddawania ducha opisywanych miejsc. USA Today Stephen King (ur. 1947) napisał ponad pięćdziesiąt książek i wszystkie zyskały status światowych bestsellerów. Znajdują się między nimi: Miasteczko Salem, Misery, Pod kopułą, Dallas 63 czy Lśnienie, którego kontynuacja ukaże się niebawem nakładem Prószyński i S-ka. Powieści Kinga doczekały się wielomilionowych nakładów, tłumaczeń na przeszło 30 języków, a na całym świecie można znaleźć ponad 300 milionów egzemplarzy książek z jego nazwiskiem na okładce. Stephen King mieszka w stanie Maine z żoną, powieściopisarką Tabithą King.

Дороговкази

Роджер Желязни

Чи можна змінити минуле? Так, якщо знати дорогу. Точніше, Дорогу, єдину і неповторну 2014 крізь час, від динозаврів і стародавніх цивілізацій аж у космічно-футуристичну добу. Обрані з різних століть уміють її долати. Тасують події, маніпулюють історією... або просто буденно собі заробляють на прожиття. Кого тут тільки не стрінеш: і горезвісних диктаторів, і славетних письменників, і безіменних пропащих відлюдників у позачассі. А серед інших їздять Дорогою двоє: батько і син, прямують назустріч долі 2014 зльоту або загибелі. За штурманів же у тих водіїв незвичні, але поетичні, високотехнологічні та норовливі супутниці. Обидва екіпажі долають перешкоди й ворогів, шукаючи відповіді на життєво важливу загадку. Усе вирішиться при останньому повороті на Вавилон 2014 і не обійдеться без драконів, таких любих серцю Джорджа Мартіна, що він аж екранізацію обіцяє.

Хатідже Турхан (Книга 2). Султана-українка на османському престолі

Олександра Шутко

Матір2019ю одного з нащадків славнозвісної Роксолани стала українка з Поділля 2013 Надія, яка в гаремі султана Ібрагіма Божевільного отримала ім2019я Хатідже Турхан. Вона жила в буремні роки середини XVII століття, насичені повстаннями у провінціях Османської імперії, бунтами яничарів у Константинополі. На жаль, постать цієї султани маловідома в Україні. Кандидат мистецтвознавства, автор науково-популярних книжок «Роксолана: міфи та реалії» (2015, вид. 2-ге 2016), «Листи Роксолани: любов та дипломатія» (2017) Олександра Шутко на основі історичних фактів, архівних матеріалів та досліджень турецьких, американських і західноєвропейських учених написала про Хатідже Турхан роман, що складається з трьох частин. Другий том присвячено рокам володарювання цієї султани в Османській імперії. Адже після страти свекрухи 2014 великої валіде Кьосем 2014 Хатідже Турхан стала регентом неповнолітнього сина 2014 султана Мехмеда ІV і фактично керувала державою османів. За участі Хатідже Турхан відбувалися не лише державні призначення, а й аудієнції у султана послів з Азії, Африки та Європи. Велику увагу вона приділяла польсько-українським відносинам. Саме за її регентування гетьман Богдан Хмельницький отримав османський протекторат. Утім, невдовзі він перейшов на бік московитів. Але навіть це не зіпсувало його «дружбу» з османами. Хатідже Турхан стала останньою представницею «Жіночого султанату» в Османській імперії, засновницею якого була Роксолана.

Anioł kopalni węgla

Jules Gabriel Verne

Jules Gabriel Verne Anioł kopalni węgla Powieść dla młodzieży tłum. nieznany ISBN 978-83-288-2923-7 Rozdział I Była to okolica bardzo malownicza. Nie dostrze­gało się tu ani skał urwistych, ani przepaści przera­żających, tylko pagórki uśmiechnięte, okryte zielenią drzew; trawniki gęste i szerokie strumyki, użyźnia­jące łąki ubarwione kwiatami. Rozrzucone tu i owdzie na płaszczyźnie ładne domki bieliły się pomiędzy drzewami, dobrobyt pano­wał w okolicznych wioskac... Jules Gabriel Verne Ur. 8 lutego 1828 w Nantes Zm. 24 marca 1905 w Amiens Najważniejsze dzieła: Podróż do wnętrza Ziemi (1864), Z Ziemi na Księżyc (1865), Dzieci kapitana Granta (1868), Wokół Księżyca (1869), Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi (1870), W osiemdziesiąt dni dookoła świata (1872), Tajemnicza wyspa (1874), Buntownicy z Bounty (1879) Francuski powieściopisarz, jeden z twórców gatunku science-fiction. W swoich dziełach dawał wyraz własnej fascynacji odkryciami naukowymi i podróżami pozwalającymi poznać tajemnice świata (jest autorem książki popularnonaukowej Odkrywanie Ziemi. Historia wielkich podróży i podróżników); niektóre fragmenty jego powieści stanowią z grubsza tylko uporządkowane notatki z lektur z zakresu geografii, biologii czy nowoczesnej techniki. Chętnie odbywał podróże, odwiedził wiele krajów Europy oraz Amerykę Północną, ale z kart jego powieści wyczytać można gorące pragnienie dalszych podróży. Jego trylogia księżycowa (Z Ziemi na księżyc, Wokół Księżyca i Świat do góry nogami) wytyczyła kierunek fantazji i spekulacji wielu późniejszych przedstawicieli nurtu fantastyki naukowej (w Polsce - Jerzego Żuławskiego). Jego powieści były drukowane jako seria zatytułowana Niezwykłe podróże i cieszyły się niemałą popularnością, zaś większą jeszcze - ich adaptacje sceniczne. Uwagę czytelników przyciągała nie tylko fantastyczna fabuła: duże znaczenie (i pewną rolę w historii kultury) miały również ilustracje, obrazujące np. w 1872 r. rakietę kosmiczną lecącą na Księżyc czy w 1870 r. stroju nurków odbywających spacer po dnie morskim. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Building Web Applications with ArcGIS. Build an engaging GIS Web application from scratch using ArcGIS

Hussein Nasser

Ciałko. Hiszpania kradnie swoje dzieci

Katarzyna Kobylarczyk

Kiedy w 1999 roku hiszpański Sąd Najwyższy orzekł, że każde dziecko ma prawo wiedzieć, kim są jego rodzice, do biura prawnika Enrique Vili Torresa zaczęli pukać nowi klienci. Chociaż od rodziny lub sąsiadów dowiedzieli się, że zostali adoptowani, w ich dokumentach nie było śladów adopcji, a w aktach urodzenia rodzice adopcyjni figurowali jako biologiczni. Enrique nazwał ich hijos falsos, fałszywymi dziećmi, a ich liczbę oszacował na około trzystu tysięcy. Wkrótce do prawników i mediów zaczęli zgłaszać się także rodzice poszukujący dzieci, które dotąd uważali za zmarłe. Pojawiło się nowe, budzące grozę określenie: bebes robados, ukradzione dzieci. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych nowo narodzone dziecko można było kupić za równowartość mieszkania. W proceder sprzedaży zamieszane były instytucje państwowe i kościelne. Katarzyna Kobylarczyk opisuje jeden z najbardziej wstrząsających rozdziałów w najnowszej historii Hiszpanii, nadal pełen pytań bez odpowiedzi.

Lodowisko

Krzysztof Kamil Baczyński

Lo­do­wi­sko Gdzie sta­nę, wi­dzę słup po­wie­trza,  od tych od­de­chów złych za­mar­z­ły,  w któ­rym spoj­rze­nia chłod­ne gwiaz­dy  i ta mi­ja­nia trwo­ga wiecz­na.    Strasz­ne, strza­ska­ne ludz­kie wo­zy,  cia­ła bez su­mień, ciem­ne wę­że,  gdzie się od­wró­cę, za mną prę­żą  -- w zwier­cia­dle lo­du -- oczy gro­zy.    I za­nim sło­wo pło­mie­ni­ste  jak drze­wo pta­ków try­śnie w nie­bo,  za mną się cia­ła ich ko­le­bią  i spa­da głos jak zlę­kły li­stek.    I za­nim dłoń unio­sę w gó­rę  i chmur wę­drów­kę kre­ślić po­cznę,  wi­dzę te oczy złe, wy­rocz­ne  i te spoj­rze­nia, co jak sznu­ry.    I po­bo­jo­wisk wę­żo­wi­ska,  i mrów­ki ciem­nych słów ob­le­pią,  i za­mar­z­nię­ta prze­strzeń, nie­bo,  i dro­ga szkla­na stoi, śli­ska. [...]Krzysztof Kamil BaczyńskiUr. 22 stycznia 1921 r. w Warszawie Zm. 4 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Pokolenie, Historia, Bez imienia, Dwie miłości, Z głową na karabinie Poeta, rysownik. Twórczość poetycką rozpoczął już jako uczeń gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie w 1939 r. zdał maturę. Związany ze środowiskiem młodzieży lewicowej, m.in. z organizacją Spartakus działającą półlegalnie w szkołach średnich. W czasie okupacji niemieckiej zbliżył się do ugrupowań socjalistycznych, wydających podziemne pisma ?Płomienie? i ?Droga?. Od 1943 r. uczestniczył w tajnych kompletach polonistycznych, w tymże roku wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych, które stały się zalążkiem batalionu AK ?Zośka? oraz ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych rezerwy. Uczestnik powstania warszawskiego; poległ w walce przy Placu Teatralnym (Pałac Blanka); w parę tygodni później zginęła w powstaniu żona poety Barbara, którą poślubił w 1942 r. Nie licząc dwóch zbiorków odbitych na hektografie w 7 egzemplarzach w 1940 r. i kilku wierszy w antologiach Pieśń niepodległa i Słowo prawdziwe, zdążył ogłosić, pod pseudonimem Jan Bugaj, dwa konspiracyjne zbiory: Wiersze wybrane (1942) i Arkusz poetycki (1944) wydane nakładem ?Drogi?. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Galicyjski Eksodus. Uchodźcy z Galicji podczas I wojny światowej w monarchii Habsburgów

Kamil Ruszała

Galicyjski Eksodus przedstawia zapominane doświadczenie uchodźstwa lat I wojny światowej. Autor dotarł do źródeł austriackich, czeskich, węgierskich, słoweńskich, ukraińskich i polskich, by ukazać sytuację od ucieczki i ewakuacji w poszczególnych latach wojny, poprzez pobyt na uchodźstwie, aż po kwestie powrotów czy pozostania w krajach sukcesyjnych po 1918 roku. To zarazem opowieść o relacji międzykulturowej mieszkańców tej samej monarchii, którym przyszło spotkać się dopiero w warunkach kryzysu wojennego, tuż przed agonią swojego państwa. Sytuacja ta pokazała, jak głęboko podzielone były światy trzech aktorów książki: uchodźców, ludności miejscowej oraz władzy, która musiała poradzić sobie z nieznanym dotychczas na taką skalę problemem. W książce opisano realia tego spotkania: próby gościnności czy sprawności aparatu biurokratycznego, chęć akceptacji, kwestie wykluczenia, tożsamości, samoorganizacji, a przede wszystkim – reakcje w konfrontacji każdej warstwy społecznej z azylantami.     Choć wojna niejedno ma oblicze, pewnym jest, iż w bilansie wygranych i przegranych zawsze przeważają ci ostatni. Nie inaczej było w wypadku I wojny światowej. Wśród ofiar błędnych kalkulacji wojskowych i polityków znalazły się również masy najczęściej bezimiennych uchodźców, zmuszonych do opuszczenia rodzinnych stron i świata, który dobrze znali. W swej najnowszej książce Kamil Ruszała ze znawstwem, na bazie dogłębnych badań w kilkunastu archiwach Europy Środkowej, maluje szeroką panoramę losów kilkuset tysięcy Galicjan różnych wyznań i narodowości, którzy jesienią 1914 r., w obliczu rosyjskiej inwazji, a także w wyniku późniejszych ruchów wojsk, szukali azylu w głębi monarchii habsburskiej. Część z nich uciekała w popłochu i chaosie na własną rękę, część zaś objęto, nierzadko przymusową, ewakuacją. W głębi państwa uchodźcy – poza biedą, niedożywieniem, chorobami, stłoczeniem w obozach, tęsknotą za stronami ojczystymi – często zamiast współczucia i pomocy, napotykali na mur niechęci i obojętności, czasem otwartej wręcz wrogości ze strony miejscowej ludności. dr hab. Piotr Szlanta, prof. UW Kamil Ruszała – historyk, adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studiował w Krakowie, Wiedniu oraz Pradze. Zajmuje się dziejami Austro-Węgier, ze szczególnym uwzględnieniem Galicji, I wojny światowej i upadku imperium Habsburgów. Stypendysta m.in. Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2017/2018), MNiSW (2016/2017) oraz Fundacji Lanckorońskich (2019/2020). Autor i redaktor książek dotyczących doświadczeń I wojny światowej.