Powiedz coś po czesku! Igraszki językowo-literackie

Jacek Baluch

Książka Jacka Balucha, Powiedz coś po czesku!, należy do tego gatunku literackiego humoru, który z powodzeniem uprawiali i Julian Tuwim - w książce Pegaz dęba, i Stanisław Barańczak - w książce Pegaz zdębiał. Skomponowana na kształt quasi-słownika, łączy popularyzację wiedzy filologicznej z zabawą poetycką, uczy i bawi. Podobnie jak w książce Tuwima Cicer cum caule (po łacinie znaczy to po prostu "groch z kapustą", ale brzmi bardziej uczenie), autor umieścił tu całkiem poważne artykuły naukowe (na przykład o tym, że rzekomy najstarszy polski erotyk żakowski, został de facto ułożony i zapisany po czesku) z "hasłami" opisującymi językowe kurioza i anegdoty (można na przykład się dowiedzieć, co po czesku znaczy levobocek i skąd się wzięło powiedzenie to se nevrati).   „Powiedz coś po czesku!” – ileż to razy słyszałem to zdanie?... Już w moich czasach studenckich, w krakowskim Klubie „Pod Jaszczurami”, kiedy na pytanie „Co studiujesz?”, odpowiadałem, że bohemistykę, czyli filologię czeską, moi rozmówcy reagowali spontanicznie: „To powiedz coś po czesku!” I spodziewali się – oczywiście – że to „coś” będzie śmieszne. Takie bowiem panuje wyobrażenie wśród Polaków, że język czeski jest śmieszny i na swój sposób „dziecinny”. Ten stereotyp postrzegania języka czeskiego ma starą tradycję, sięgającą XVI wieku, kiedy to w Dworzaninie polskim Łukasz Górnicki pisał:  „Język czeski jest piękny, ale jakoby troszkę pieszczący, a męsczyźnie mało przystojny”.    Jacek Baluch, ze Wstępu

Polska Jasienicy. Biografia publicysty

Arkadiusz Kierys

„Nie można już wątpić, że system komunistyczny osiągnąłby znacznie więcej i funkcjonował bez porównania lepiej, gdyby nie metoda trzymania «myśli w obcęgach»” – pisał Jasienica w Pamiętniku. Leon Lech Beynar – znany szerzej pod literackim pseudonimem Paweł Jasienica – jest w Polsce symbolem opozycji intelektualnej wobec PRL i autorem poczytnych prac historycznych. Współcześni znali go jednak jako człowieka apolitycznego (ze skłonnościami do libertynizmu), czego wyrazem było unikanie przynależności do korporacji studenckich czasów sanacji i partii politycznych Polski Ludowej. Dlaczego więc, mimo potrzeby mentalnej neutralności, wybrał zawód publicysty, żądający odeń deklaracji światopoglądowej? Czy istnieje możliwość zachowania godności osobistej i zawodowej w kraju totalitaryzmu ideologicznego? Przez całe życie Jasienica zmagał się z postawami społecznymi, których nie akceptował: autorytaryzmem sanacji i antysemityzmem II Rzeczypospolitej; nienawiścią narodowościową na Kresach Wschodnich w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej; „złotych żniw” na popieliskach obozów koncentracyjnych i Polski stalinowskiej. Mimo to uważał, że praca na rzecz Polski powojennej jest obowiązkiem każdego inteligenta, chociażby z racji dużych strat wojennych w tej właśnie warstwie społecznej. Pojmował to jako służbę narodowi, a nie reżimowi komunistycznemu, w związku z czym stał też w opozycji do swoich kolegów na emigracji; „Losy Polski zależą wprawdzie od tego, co się dzieje na szerokim świecie – pisał do nich – ale masa Polaków kształtować może historię ojczystą działając tutaj, na nadwiślańskich piaskach, a nie tam, «gdzie cytryna dojrzewa»”. Biografia Pawła Jasienicy ukazuje go jako człowieka dokonującego wyborów światopoglądowych w strasznych i ciekawych czasach, jeszcze zanim pojawił się pomysł Polski Piastów i Jagiellonów.   Arkadiusz Kierys - rocznik 1968, torunianin. absolwent Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, wnikliwy obserwator cichszych a znaczących momentów historii. W kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje opozycji intelektualnej w PRL oraz historia historiografii polskiej. Wynikiem tych zainteresowań stała się praca na temat życia i działalności Leona Lecha Beynara (pseud. Paweł Jasienica). Jest autorem skryptu pomocniczego z historii dla uczniów szczególnie uzdolnionych humanistycznie: Historia Mundi. Starożytność. Od prehistorii do imperium perskiego (Toruń, 2010). Obecnie kończy opracowanie zbioru artykułów Pawła Jasienicy pt.: „Historia to nie dziwka”. Antologia tekstów Pawła Jasienicy, jego interlokutorów i recenzentów.

The Road to Wigan Pier

George Orwell

In the 1930s, George Orwell was sent by a socialist book club to investigate the appalling mass unemployment in the industrial north of England. Orwell went further than just studying unemployment not wanting to watch from the outside, he learned what it is: to be a miner, live in slums, eat poorly and do backbreaking work in the mines. Everything he saw and wrote down helped him to clarify his feelings towards socialism. In this book, he explains why socialism, the only possible escape from the shocking conditions of life that he saw, turns off so many normal, respectable citizens.

Nim zaśnie Ziemia

Grzegorz Walczak

Powieść będąca wyrazem nastrojów apokaliptycznych przełomu tysiącleci. Rozwój technologii doprowadza do nadkontroli i zniewolenia człowieka, z czego ten oczywiście nie zdaje sobie sprawy, ciesząc się z przekraczania coraz to kolejnych ograniczeń materii. Tymczasem z przestworzy już nadciągnęła katastrofa. Obcy zstąpił na Ziemię, lecz bardzo trudno go rozpoznać. Obawa przed konfrontacją z inną cywilizacją odsłania istotne, choć nieoczywiste, cechy naszego społeczeństwa.

Ukraińskie Beskidy Wschodnie Tom II. Na beskidzkich szlakach. Część 1

Janusz Gudowski

Przewodnik po Karpatach Wschodnich omawiający: Gorgany, Czarnohorę, ukraińskie Karpaty Marmaroskie i Połoniny Hryniawskie.

Kochanek mojej żony

Danka Braun

Renata i Robert Orłowscy zostają zaproszeni na rejs ekskluzywnym jachtem po Morzu Egejskim. Organizatorem jest Borys Tarnowski, prezes spółki Poldronika, a wśród uczestników rejsu znajdują się jego znajomi. Niestety, nie wszyscy wczasowicze powrócą do kraju, dla jednej z osób urlop skończy się tragicznie. Na prośbę siostry ofiary detektyw Mark Biegler spróbuje wyjaśnić zagadkę morderstwa i znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego polskie służby wbrew ewidentnym dowodom twierdzą, że było to samobójstwo, i umarzają śledztwo. Duży wkład w rozwikłanie sprawy wniesie Renata Orłowska, która dzięki swojej ciekawskiej naturze jest nie tylko świadkiem, lecz także doskonałym źródłem informacji. Co się wydarzyło na jachcie? I dlaczego dowody wskazujące na morderstwo są przez śledczych ignorowane?

Wyspa - opowiadanie erotyczne

Veronica Must

Po lunchu położyliśmy się i zdrzemnęliśmy na chwilę w trawie. Anni obróciła się i przysunęła do mnie, czując, jak mój członek od razu bezbłędnie zareagował na jej bliskość. Nie mogła się powstrzymać, żeby mnie nie dotykać. Gładziła delikatnie dłonią po spodniach, ale ponieważ byłem już bardzo podniecony, podziałało to na mnie od razu". Młody wędkarz spotkał kobietę swego życia Anni. Ale nie potrafił zadbać o jej komfort i dlatego musiał wymyślić coś na przeprosiny. By ta zachwycająca kobieta znów zechciała mu się oddać. Postanowił wykorzystać swe doświadczenie wędkarskie i znajomość okolicy. Czy Anni mu przebaczy?

Od powstania słuckiego po białoruską rewolucję (1920-2020). Dyskurs oporu

Aliaksandr Raspapou, Andriej Moskwin

Problematyka białoruskiego oporu wobec agresywnej polityki wschodniego sąsiada Białorusi po wydarzeniach 2020 roku nabrała nowego brzmienia i została zaktualizowana. Ostatnia dekada była naznaczona licznymi aktami agresji Rosji na byłe kraje sowieckie, a Białoruś została uwikłana w tę agresję z powodu prorosyjskiej postawy przywódców kraju. Rok 2020 ukazał nieznane wcześniej zjawiska i procesy w społeczeństwie białoruskim, sprawił, że konieczne stało się zrozumienie ich znaczenia dla procesu formowania się narodu białoruskiego. Co ważne, oprócz rzeczywistych potrzeb białoruskich, zrozumienie form, treści, kontekstu białoruskich protestów ma również wartość dla społeczności światowej - zmusiło do spojrzenia na Białorusinów i Białoruś nie jak na przedmiot, lecz jak na podmiot światowych procesów politycznych. Z tego punktu widzenia problematyka monografii Od powstania słuckiego po białoruskiej rewolucji (1920-2020). Dyskurs oporu jest z pewnością istotna i ważna.

Arms and the Man

George Bernard Shaw

“Arms and the Man” is a play by George Bernard Shaw, an Irish playwright who became the leading dramatist of his generation, and in 1925 was awarded the Nobel Prize in Literature.   Arms and the Man is a humorous play that shows the futility of war and deals comedically with the hypocrisies of human nature. It was published as a part of Plays Pleasant, which also included The Man of Destiny, Candida and You Never Can Tell. Shaw titled the volume Plays Pleasant in order to contrast it with his first book of plays, Plays Unpleasant.  

Lato w Rzymie - Intymne wyznania kobiety 2 - opowiadanie erotyczne (#2)

Anna Bridgwater

Druga część gorącej i rozbudzającej zmysły serii o erotycznych przygodach prawdziwej kobiety. W części "Lato w Rzymie" Ea spędza urlop pod słonecznym południowym niebem. Po rozstaniu z mężem potrzebuje pobyć trochę sama i nabrać dystansu do swojego nieokiełznanego pożądania. Ale gorące rzymskie powietrze i tętniąca życiem metropolia mają wobec niej inne plany... Główna bohaterka Ea to postać inspirowana prawdziwą osobą i jej historią. Po odbyciu serii rozmów z tą kobietą pisarka Anna Bridgwater spisała jej wyznania w postaci opowiadań o jej sekretnym życiu, które prowadzi ona obok codziennej egzystencji u boku męża i dzieci.

Aniołek z różkami

Karolina Kołbuc vel. Caroline Angel

Lepiej żyć niebezpiecznie, niż umierać z nudów Całe życie walczyła z mafią. Teraz musi stawić czoła nowym wyzwaniom Była policjantką, ale z nim jest gotowa złamać prawo Ayla Deroy zostaje jednego dnia podwójnie zraniona. Najpierw odkrywa, że narzeczony zdradza ją z jej własną siostrą, a potem, gdy ma właśnie przyłapać oboje na gorącym uczynku, ktoś do niej strzela. Nasłany przez mafię zamachowiec trafia młodą policjantkę aż osiem razy! Ayla cudem uchodzi z życiem, nic dziwnego, że po wyjściu ze szpitala nie chce wracać do dawnego życia. Przed wspomnieniami ucieka najdalej jak się da, na Alaskę. Niestety, po drodze w niecodziennych okolicznościach traci wszystkie swoje rzeczy. Jedyną osobą, która może pomóc w ich odzyskaniu, jest tajemniczy mężczyzna poznany przez Aylę na lotnisku. Nieznajomy jest zabójczo przystojny, ale instynkt policjantki podpowiada dziewczynie, że także bardzo niebezpieczny. W takich kwestiach Ayla Deroy nigdy się nie myli... Choć swoich uczuć nie jest już tak pewna. Akcja kolejnej części mafijnej sagi Caroline Angel gna naprzód jak rozpędzony motocykl!

Hugo

Juliusz Słowacki

„Hugo” to poemat autorstwa Juliusza Słowackiego, obok Adama Mickiewicza uznawanego powszechnie za największego przedstawiciela polskiego romantyzmu. Tym poematem, Słowacki, postanawia podjąć próbę poematu bajronicznego, przenosząc go w realia krzyżackiego średniowiecza. W Hugonie Słowacki całkowicie pomija wątek patriotyczny, rozwija za to temat romansowy, skupia się na kwestii złamania ślubów zakonnych i na poniesionej przez kochanków karze. 

Rojsty

Tadeusz Konwicki

„Rojsty” w realistyczny sposób przedstawiają partyzantkę antyradziecką, która działała na Wileńszczyźnie pod koniec 1944 r. i w początkowych miesiącach ostatniego roku II wojny światowej. Bez wątpienia jest to utwór kontrowersyjny. Autor ukazuje w nim prawdziwe oblicze powstańczych patroli, a właściwie zwykłych włóczęg po tytułowych rojstach – podmokłych, bagiennych terenach. Mówi o wszach i świerzbie zżerających brudne ciała młodych ludzi, którzy poświęcili wszystko dla przegranej z góry sprawy. Pokazuje bezcelowość walki podjętej ze szlachetnych, patriotycznych pobudek, lecz bez wsparcia w dowództwie i uzbrojeniu. Nie cofa się nawet przed obdarciem z mitu bohaterstwa młodych wileńskich partyzantów. Przedstawienia ich jako bandę zdemoralizowanych wojaków, którzy zamiast dokonywać heroicznych czynów, rabowali wsie i zajmowali się wewnętrznymi porachunkami. „Rojsty” ukazały się dopiero po ośmiu latach od ich powstania i to znacznie okrojone przez cenzurę. Dla ówczesnej władzy pomysł, że do partyzantki antyradzieckiej należeli chłopcy z inteligenckich i chłopskich rodzin, był nie do przyjęcia. W tym wydaniu powieści przywrócono fragmenty, które pod koniec lat 40. PRL-owscy decydenci uznali za nieprawomyślne. [Agora 2010] Tadeusz Konwicki to jeden z najlepszych polskich pisarzy w historii naszej literatury. Może nawet drugi po Gombrowiczu, choć oczywiście zupełnie inny. Gdyby był pisarzem amerykańskim to jego książki byłyby bestsellerami ekranizowanymi przez Hollywood. Rojsty to debiut, cholernie dojrzały, ciężki debiut 20-latka, na miarę „Na zachodzie bez zmian” Remarque'a. To opowieść o wojnie, partyzantce, AK, pograniczu, kresach i dojrzewaniu. Ta książka powinna być lekturą szkolną, żeby odtruć wszystkie głowy z żołnierzy, którzy szli czwórkami na Westerplatte, albo dawali sobie wyrywać paznokcie w Kamieniach na szaniec. Oprócz tego, że Konwicki obnaża wszystkie ideologiczne wiary tamtego okresu, to jeszcze jest świetnym pisarzem. [dróżniczka, lubimyczytac.pl] Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji. Projekt okładki: Olga Bołdok.

Światy oświeconych i romantycznych. Doświadczenia, uczucia, wyobraźnia

red. Bożena Mazurkowa

Prace zgromadzone w tomie przybliżają utrwalone przez twórców oświeceniowych i romantycznych rozliczne obrazy wielorako pojmowanego i postrzeganego świata ludzkich doświadczeń, przeżyć i doznań, uroków i zagrożeń natury, miejsc oraz spraw przez człowieka projektowanych i oswojonych. W publikacji odnaleźć można rozprawy opisujące przyrodę otaczającą człowieka, obejmującą zarówno teoretyczne rozważania związane z koncepcją naśladowania natury, jak i architektoniczne opisy kompleksów pałacowo-ogrodowych oraz wizje klęsk żywiołowych utrwalone na kartach dawnych modlitewników. Autorzy prezentują interesujące relacje z podróży krajowych i zagranicznych utrwalone w oświeceniowych diariuszach, pamiętnikach i utworach literackich. Mowa w nich między innymi o czystości i higienie w Rzeczypospolitej, wspomnieniach i intymnych doznaniach piszących ówcześnie kobiet, obrazach prezentujących zarówno miejskie jak i wiejskie realia otaczającej człowieka rzeczywistości. Omówione zostały także ówczesne poradniki medyczne, w których opisano zalecenia i przestrogi dla przyszłych matek. Rozprawy podejmują ponadto zagadnienia związane z symboliką śmierci oraz przestrzeni eschatologicznych. Ze względu na duże zróżnicowanie tematyczne i zakres podjętej problematyki książka jest adresowana do szerokiego grona odbiorców – zarówno specjalistów zajmujących się literaturą, kulturą oraz historią XVIII i XIX stulecia, jak i do osób zainteresowanych ówczesnymi realiami, które zostały utrwalone na kartach dawnych dzienników podróży, pamiętników i modlitewników, obejmujących świat ludzkich doświadczeń, trudów i obaw.

Plastikowe M3, czyli czeska pornografia

Petra Hůlová

Plastikowe M3, czyli czeska pornografia to proza, która z całego dorobku literackiego Petry Hůlovej wywołała największą burzę wśród krytyki. Autorka otrzymała za nią Nagrodę Jiřího Ortena (nagroda przyznawana autorom poniżej trzydziestego roku życia), na jej podstawie powstała sztuka teatralna Czeska pornografia (reż. Viktorie Čermáková). Książka ostro prowokuje i wkurza, bawi i zniecierpliwia, wywołuje mimowolne podniecenie i chęć wydania okrzyku „po co to?!”. Bohaterka – trzydziestoletnia praska prostytutka – w lekko postrzelonym monologu z wyjątkową fantazją słowotwórczą odkrywa tajemnice najstarszego zawodu świata. Bezwstydnie opisuje często fałszywą pieśń „wtykacza” (wagina) i „raszpli” (penis). A cały ten seks rozgrywa się w dekoracjach współczesnego digiświata, którego hipokryzję demaskuje równie namiętnie, jak nasze najskrytsze fantazje. Humor, ironia, barwne neologizmy charakteryzujące „te sprawy” i oryginalna narracja sprawiają, że Plastikowe M3... nie jest obsceniczną lekturą dla panów, ale świetną zabawą, choć już po pierwszych kilku stronach czytelnika zaczyna nurtować pytanie, czy autorka przypadkiem nie robi sobie z niego jaj... A Twoja raszpla / Twój wtykacz – jak się ma w digiświecie? Za przekład Plastikowego M3 na język polski tłumaczka książki, Julia Różewicz, otrzymała Nagrodę Literatury na Świecie 2013 w kategorii Nowa Twarz.

Świąteczne tarapaty w górzystej Snowdonii - część 1

Lilly Emme

Holly porzuca swoje dawne życie w Liverpoolu. Chce zostawić za sobą traumatyczne przeżycia związane z byłym miejscem pracy i zapomnieć o przyjaciołach, którzy odwrócili się od niej, gdy potrzebowała ich najbardziej. Zaczyna nowy rozdział w swojej ukochanej chatce po babci, położonej w górzystej Snowdonii w Walii. Tak, jak jej babcia kiedyś, Holly pragnie zamieszkać na odludziu. Czas spędzony w Liverpoolu nauczył ją, że nikomu nie może ufać. Chloe czuje się jak w więzieniu w swoim pięknym londyńskim mieszkaniu w modnej dzielnicy Chelsea. Gdziekolwiek się nie uda, od razu prześladują ją dziennikarze i zadają pytania, na które nie ma ochoty odpowiadać. Marzy o ucieczce od londyńskiego zgiełku i o wyprowadzce do miejsca, w którym będzie anonimowa. Pewnego dnia wsiada do taksówki, wręcza kierowcy tysiąc funtów i prosi, by zawiózł ją do małej wioski w Walii. Im bardziej oddala się od Londynu, tym większą ulgę czuje. Ethan budzi się w szpitalu. Nie pamięta, kim jest ani dlaczego tam się znalazł. Policja twierdzi, że jest zamieszany w śmierć swojego najlepszego przyjaciela, ale Ethan w to nie wierzy. Nie dowie się prawdy, dopóki nie odzyska pamięci. Przerywa studia w Cambridge i wyjeżdża, aby uporządkować myśli. Zbliżają się święta Bożego Narodzenia, a walijskie góry pokrywa warstwa śniegu. Świąteczna atmosfera zaczyna wypełniać całą okolicę. To tu splatają się losy Holly, Chloe i Ethana, którzy wspólnie próbują zmierzyć się z przeciwnościami losu. To pierwsza część z serii Świąteczne tarapaty w górzystej Snowdonii".