Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne

Janusz Barański

Przedmiotem rozmyślań autora są zagadnienia teoretyczne (zakresy przedmiotowe, paradygmaty, podstawowe pojęcia, misja) i metodologiczne (heurystyka, metody badawcze, rodzaje źródeł, relacje z innymi dyscyplinami wiedzy), z którymi boryka się współczesna etnologia, jak również niektóre tematy szczegółowe (m.in. kultura popularna, polityka, etykieta, konsumpcja, technika). Obie te perspektywy, ogólna i szczegółowa, służą potwierdzeniu głoszonej w pracy tezy, podważającej wyobrażenie o etnologii jako dyscyplinie i wiedzy cokolwiek peryferyjnej. Jest bowiem odwrotnie: za jej antyperyferyjnością przemawia nie tylko źródłowe skupienie na antropologicznie rozumianej kulturze, stanowiącej wszak sam rdzeń kondycji ludzkiej, oraz jakościowe metody jej badania, ukazujące istoty, a nie liczby, lecz także swoista epistemologiczna centralność refleksji wynikajaca z usytułowania etnologii pomiędzy różnymi dyskursami kulturowymi, co pozwala jej realizować misję tłumacza na osi partykularyzmuniwersalizm kulturowy. Etnologia okazuje się całkiem centralna i konieczna jest jej obecność w debatach na takież centralne tematy, co robią wszak inne dyscypliny humanistyki i nauk społecznych, sięgając częstokroć po jej ustalenia i metody.

Motywacyjne mechanizmy efektu dezinformacji

Malwina Szpitalak

Dr Malwina Szpitalak napisała bardzo ważną i wartościową książkę. Problematyka w niej podjęta jest nieoczywista, a uzyskane przez Autorkę wyniki i zaproponowane przez nią interpretacje stanowią istotny wkład w rozwój wiedzy dotyczącej sytuacyjnych i indywidualnych uwarunkowań wielkości efektu dezinformacji. Książka dotyczy istotnej dla psychologii sądowej tematyki motywacyjnych uwarunkowań efektu dezinformacji i zeznań świadków. Jednym z jej podstawowych celów jest sprawdzenie, czy motywy Ja wpływają na wielkość efektu dezinformacji. () W książce zaprezentowano rzetelny przegląd literatury przedmiotu związanej z efektem dezinformacji, konstruktem Ja, regulacyjną rolą Ja, samooceną, dysonansem poznawczym, czy też zniekształceniami pamięciowymi związanymi z mechanizmami autoregulacyjnymi. Zaprezentowano również wyniki aż siedmiu badań o charakterze eksperymentalnym oraz ich metaanalizę. () Zdecydowanym walorem książki jest zaprojektowana przez Autorkę innowacyjna, i kilkukrotnie w ramach badań prezentowanych w niniejszej książce replikowana, metoda uodparniania na dezinformację, czyli procedura wzmocnionej autoafirmacji. Metoda ta polega na połączeniu dokonywanego przez uczestników aktu autoafirmacji z podaniem im pozytywnej informacji zwrotnej odnośnie funkcjonowania ich pamięci. Następstwem takiej manipulacji jest uodpornienie badanych na dezinformację, co Autorka określiła jako efekt wzmocnionej autoafirmacji (EWA). () Książka ta bez wątpienia może stanowić wartościowe źródło informacji na temat efektu dezinformacji, jak również problematyki dysonansu poznawczego czy regulacyjnej roli Ja w kontekście zniekształceń pamięciowych. Stanowi również przykład przejrzystego interpretowania dużej liczby wyników empirycznych. Z recenzji dr hab. Romualda Polczyka

Ukryty geniusz. Pigułki na rozum, hakerzy mózgu i sekrety inteligencji

David Adam

Co by było, gdyby twój poziom inteligencji okazał się wyższy, niż ci się wydaje? Czy w twojej głowie kryje się geniusz, który tylko czeka, żeby się ujawnić? A może chciałbyś zażyć pigułkę, która zwiększy twój potencjał intelektualny? Badacze na całym świecie pracują nad sposobami poprawy działania naszego mózgu, byśmy stawali się coraz bystrzejsi i zdolni do większej koncentracji. David Adam próbuje odpowiedzieć na pytania: Czym jest inteligencja? W której części mózgu się znajduje? I przede wszystkim: Czy można ją zmienić i ulepszyć? Autor na własnej skórze sprawdza skuteczność rewolucyjnych „pigułek na rozum” i elektrostymulacji, opowiada o mrocznych dziejach testów na inteligencję oraz spotyka się z sawantami i hakerami mózgów. W ironiczny sposób opisuje też Mensę, której jest członkiem, bezlitośnie obnażając słabości tej instytucji. David Adam zadaje ważne pytania o to, czy i w jaki sposób nauka powinna klasyfikować ludzi ze względu na inteligencję oraz jak daleko można się w posunąć w próbach podwyższania poziomu inteligencji. To błyskotliwa i ironiczna książka, która daje do myślenia… David Adam rzeczywiście sprawia, że czytelnicy stają się inteligentniejsi.   Adam Rutherford, BBC Radio 4  Brawurowo napisana książka o tym, czym jest inteligencja i jak można zwiększyć jej poziom.  „Sunday Times” W tej przystępnie napisanej książce Adam opowiada mnóstwo fascynujących anegdot, chociażby o powstaniu testów na inteligencję. Przedstawia też przezabawną, a momentami niepokojącą historię badań nad mózgiem i sposobów mierzenia inteligencji. Dzięki niej dowiecie się, co niesie z sobą przyszłość, w której poprawianie zdolności kognitywnych będzie na porządku dziennym. „Library Journal” David Adam uważnie przygląda się testom na inteligencję powstającym od ponad stu lat. Ukryty geniusz to świetna książka. Trevor Robbins, „Nature” David Adam – doktor inżynierii chemicznej i niezależny dziennikarz popularnonaukowy. Były redaktor naczelny „Nature”, wcześniej korespondent specjalny dziennika „The Guardian”. Za swoje teksty poświęcone zagadnieniom nauki, medycyny i ochrony środowiska otrzymał tytuł publicysty roku  nadawany przez Stowarzyszenie Brytyjskich Dziennikarzy Naukowych. W dziennikarskich podróżach  dotarł do Antarktyki, Arktyki, Chin i w głąb amazońskiej dżungli. Jego poprzednia, wielokrotnie  nagradzana, książka, Człowiek, który nie mógł przestać, znalazła się na liście bestsellerów „Sunday Times”.

Pionierki Internetu

Claire L. Evans

O kobietach, bez których nie byłoby Internetu Najnowsza historia pełna jest opowieści o mężczyznach wizjonerach pracujących w garażu nad wynalazkami, które zmieniły oblicze świata. Rzadko jednak pamięta się o kobietach wizjonerkach, które od zawsze były pionierkami w dziedzinie nowych technologii: od wiktoriańskiej arystokratki Ady Lovelace, autorki pierwszego programu komputerowego, do zainspirowanych cyberpunkiem programistek webowych w latach 90. XX wieku. Claire L. Evans w pasjonujący sposób opowiada o kobietach, dzięki którym możemy dziś korzystać z Internetu, przywracając należne im miejsce w historii. Poznajemy między innymi Grace Hopper, bezkompromisową matematyczkę, która po drugiej wojnie światowej zdemokratyzowała programowanie, wprowadzając język programowania niezależny od architektury komputera, Stacy Horn, która w latach 80. ze swojego mieszkania w Nowym Jorku zarządzała pierwszą na świecie siecią społecznościową, czy Elizabeth „Jake” Feinler, która sprawiła, że Internet stał się czymś więcej niż zbiorem adresów IP. Napisana z ogromnym poczuciem humoru książka Evans nie tylko odkrywa przed nami nieznane dotąd kobiece oblicze historii Internetu, lecz także przedstawia swoje bohaterki jako wzór kompetentnych, nieustępliwych i niezależnych kobiet na miarę XXI wieku. Pionierki Internetu to pean na cześć kobiet, które skonstruowały płytę główną i inne niezbędne części komputera… To zbiór wciągających esejów o  życiu mało znanych matematyczek, wynalazczyń i cyberaktywistek. Evans to wnikliwa i inteligentna obserwatorka rzeczywistości… Jej książka to przewodnik po cyberprzestrzeni, napisany z kobiecej perspektywy, bardzo potrzebnej w dzisiejszych czasach. „New York Times” Zbiór porywających opowieści o kobietach, które przyczyniły się do powstania przemysłu cyfrowego. „Wall Street Journal” W swojej inspirującej książce Claire Evans dokumentuje nieoceniony wkład wielu kobiet w powstanie Internetu. „Scientific American” Nowa historia komputerów z kobiecej perspektywy. „Wired” Claire L. Evans współpracuje z takimi tytułami jak „Vice”, „The Guardian”, „Wired” i „Aeon”, jest także założycielką i redaktorką „Terraform” – należącego do „Vice” działu poświęconego science fiction. Była redaktorką witryny technologicznej „Vice Motherboard”, współpracowała z „Grantland” i pisała dla „National Geographic” bloga Universe poświęconego kulturze popularnej i nauce. Śpiewa w popowej grupie Yacht i mieszka w Los Angeles.

Pszczoły i grom w oddali

Riku Onda

Liryczna opowieść o ludzkim geniuszu i potędze muzyki Trwają przesłuchania do międzynarodowego konkursu pianistycznego w japońskim Yoshigae. Dotychczas  żaden z kandydatów nie zachwycił jurorów. Kolejnym uczestnikiem jest Jin Kazama, nikomu nieznany młody pianista z rekomendacją od jednego z największych wirtuozów fortepianu. Jego występ nie tylko wpłynie na przebieg konkursu, lecz także odciśnie głębokie piętno na życiu bohaterów tej historii… Pszczoły i grom w oddali to wielowątkowa powieść z galerią fascynujących postaci. Dwudziestoletnia uczestniczka konkursu Eiden Aya – niegdyś cudowne dziecko fortepianu – wraca na scenę po śmierci matki. Masaru Carlos, Peruwiańczyk japońskiego pochodzenia, po wielu latach odnajduje osobę, dzięki której w dzieciństwie zapałał miłością do muzyki. Takashima Akashi – pracownik sklepu muzycznego – startuje w konkursie, by udowodnić coś sobie i innym. W książce Riku Ondy, przepełnionej pięknymi opisami muzyki, splatają się losy wszystkich postaci, na jaw wychodzą kolejne fakty z ich przeszłości, a napięcie rośnie w miarę zbliżającego się rozstrzygnięcia konkursu. Na podstawie powieści Pszczoły i grom w oddali w 2019 roku powstał film z udziałem Andrzeja Chyry Listen to the Universe w reżyserii Kei Ishikawy.   Wszechświat rozbrzmiewa muzyką! Riku Onda zabiera nas za kulisy – widzimy profesjonalnych pianistów walczących o akceptację, sławę i ten jeden moment muzycznej perfekcji. Pszczoły i grom w oddali to opowieść o poszukiwaniu własnej drogi przy dźwiękach klasycznych utworów Bacha, Mozarta i Chopina. Agata Czapkowska, honbon.pl Riku Onda urodziła się w Aomori w 1964 roku. Studiowała na Uniwersytecie Waseda w Tokio. Na polu literackim zadebiutowała na początku lat dziewięćdziesiątych. Laureatka wielu japońskich nagród literackich, między innymi Nagrody Eijiego Yoshikawy dla debiutujących autorów i Hon’ya Taishō przyznawanej przez japońskich księgarzy. Za Pszczoły i grom w oddali autorka otrzymała w 2017 roku prestiżową Nagrodę Naoki. Jej powieści doczekały się licznych adaptacji filmowych i telewizyjnych. Na podstawie tej książki w 2019 roku powstał film z udziałem Andrzeja Chyry Listen to the Universe w reżyserii Keiego Ishikawy.