Języki (pop)kultury w literaturze, mediach i filmie

Monika Kocot, Kamil Szafranie

W prezentowanej publikacji podjęto problematykę dotyczącą opisu i odbioru zjawisk szeroko pojętej popkultury. Autorzy, prowadząc interdyscyplinarny dialog i konfrontując różne perspektywy badawcze, eksplorują oblicza popkultury w dziedzinach: literatury, filmu, sztuk audiowizualnych i mediów. Wychodząc od tytułowego zagadnienia, otwierają przestrzeń intermedialnego dialogu, który odsłania bogactwo ujęć i (czasami zaskakującą) wielopoziomowość (pop)kulturowych dyskursów we współczesnej humanistyce. Nicią przewodnią tomu jest wzajemne przenikanie się i oddziaływanie na siebie popkultury i kultury wysokiej, zatarcie granic między nimi. Refleksja nad popkulturą stanowi zatem również namysł nad ważnymi przemianami zachodzącymi we współczesnej kulturze: czytelnik ma okazję wspólnie z autorami zastanowić się nad takimi kwestiami, jak wpływ języka potocznego na poezję, związki między filozofią, nauką i komiksem, dialog filozofii i kultury popularnej, gry o sens, związki powieści z tradycją filmowego westernu, charakter zmian w obrębie gatunków dziennikarskich i wiele innych.  

Internacjonalizacja polskich ośrodków politologicznych

Tomasz Domański, Alicja Stępień-Kuczyńska, Agata Włodarska-Frykowska

W publikacji, którą przekazujemy do rąk Czytelnika, akcentujemy treści odnoszące się do problemu tożsamości politologii i szerzej nauk o polityce oraz internacjonalizacji.

Pomiędzy pamięcią autobiograficzną a zbiorową. Polska Ludowa i stan wojenny w narracjach łódzkich nauczycieli

Marcin Kępiński

Książka stanowi podjętą z punktu widzenia antropologii kulturowej próbę rozważań na temat potocznej pamięci Polski Ludowej. Podstawą analizy tego zjawiska kulturowego są badania terenowe prowadzone przez kilka lat w środowisku łódzkich nauczycieli. W publikacji ukazano złożone relacje pomiędzy dwiema narracjami o przeszłości, z których jedna otwarcie krytykuje Polskę Ludową i stan wojenny, druga zaś przypisuje im dobre cechy, nadając pozytywny wymiar państwu realnego socjalizmu. Autor podejmuje temat pamięci autobiograficznej, kreśląc obraz dzieciństwa, młodości i dorosłego życia, który wyłania się z opowieści badanej grupy. W książce czytelnik znajdzie omówienie związków pomiędzy pamięcią indywidualną a społeczną, różniących się, ale także wzajemnie uzupełniających i przenikających w zebranym materiale badawczym. Autor odnosi się przy tym do wdrażanego w szkole obrazu przeszłości, ocen życia w PRL, stanu wojennego i jego pamięci, która zachowała się w narracjach łódzkich nauczycieli. Publikacja jest adresowana do czytelników zainteresowanych przeszłością i pamięcią o Polsce Ludowej, rozpatrywaną z punktu widzenia antropologii kulturowej. 

Współczesna przedsiębiorczość a rozwój małych i średnich firm

Renata Lisowska, Jarosław Ropęga

W publikacji zaprezentowano ważne kwestie związane z zachowaniami współczesnych przedsiębiorców w radykalnie zmienionych warunkach rozwoju firm na skutek oddziaływania nowego paradygmatu cywilizacyjnego. W ramach podjętych badań stwierdzono fakt odchodzenia od gospodarki zarządzanej na rzecz gospodarki przedsiębiorczej, w której główną rolę odgrywają małe i średnie przedsiębiorstwa. W podsumowaniu rozważań dokonano przeglądu modeli biznesu mających zastosowanie we współczesnych małych i średnich firmach. Koncepcja modeli biznesu umożliwia analizę funkcjonowania takich przedsiębiorstw, omówienie czynników wewnętrznych i zewnętrznych kształtujących ich rozwój, a także uchwycenie związku modeli biznesu ze strategią przedsiębiorstwa.

Atlas polskiego handlu wartością dodaną. Eksport

Aleksandra Nacewska-Twardowska

Celem atlasu jest przybliżenie czytelnikowi podstawowych zagadnień teoretycznych związanych z globalnymi łańcuchami wartości i handlem wartością dodaną oraz prezentacja danych statystycznych dotyczących polskiego eksportu w formie graficznej. Najnowsza historia gospodarcza Polski stanowi wręcz modelowy przykład tego, jak transformacja, liberalizacja gospodarki oraz procesy integracji regionalnej (przystąpienie do wspólnego rynku UE) wpływają na zmianę struktury i obrotów handlowych. Czynnikiem, który może szczególnie zniechęcać do pogłębionych studiów nad handlem międzynarodowym w ujęciu brutto czy wartości dodanej, jest zawiłość dostępnych danych. Dlatego atlas zawiera szereg map, które ilustrują ewolucję zjawisk związanych z wymianą międzynarodową i pozwalają przedstawić informacje zarówno o zasięgu, jak i intensywności eksportu Polski. Ponadto, w odniesieniu do każdej z gałęzi, zaprezentowane zostały dane o udziale i pozycji Polski w globalnych łańcuchach wartości. „Przygotowana publikacja stanowi bardzo wartościowe uzupełnienie wiedzy na temat ewolucji polskiego handlu (eksportu) w latach 1995-2011, ze szczególnym uwzględnieniem tendencji w handlu wartością dodaną. Jej głównym walorem jest graficzna postać przedstawienia najważniejszych wyników”. Z recenzji dr. hab. Bartosza Michalskiego

Zadłużenie spółek kapitałowych odpłatnie korzystających z majątku przedsiębiorstw państwowych wobec Skarbu Państwa

Agnieszka Matuszewska-Pierzynka

Prywatyzacja bezpośrednia przez oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania spółce kapitałowej wydaje się szczególną metodą przekształceń własnościowych, ponieważ ze względu na swój pracowniczy charakter najpełniej wpisuje się w realizację zarówno ekonomicznych, jak i społecznych celów tego procesu. W monografii skoncentrowano się na kwestii wypełniania przez spółki kapitałowe odpłatnie korzystające z majątku przedsiębiorstw państwowych zobowiązań finansowych wobec Skarbu Państwa. Zawarte w książce obszerne studia teoretyczno-empiryczne pozwoliły na kompleksowe ujęcie trzech podstawowych obszarów problemowych działania spółek kapitałowych odpłatnie korzystających z przedsiębiorstw państwowych, jakimi są struktura własności, zadłużenie wobec Skarbu Państwa i inwestycje. Publikacja stanowi wielowymiarowe kompendium wiedzy na temat efektywności i skuteczności prywatyzacji bezpośredniej przez oddanie majątku przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania na rzecz spółki kapitałowej, które może stać się przedmiotem zainteresowania nie tylko środowiska akademickiego, ale również animatorów życia społeczno-gospodarczego. 

Trudne pojednanie. Dyplomacja w procesie normalizacji stosunków amerykańsko-wietnamskich

Małgorzata Pietrasiak

Współczesny etap relacji wietnamsko-amerykańskich rozpoczął się w pierwszej połowie lat 90. XX w., kiedy oba państwa postanowiły zrezygnować z wrogości i wzajemnych oskarżeń z okresu wojen indochińskich na rzecz rozwoju stosunków dyplomatycznych. Systematycznie zaczęły wzmacniać kontakty gospodarcze, polityczne, a także w sferze wojskowości i bezpieczeństwa. Dla obu stron obecność amerykańska w regionie Azji Południowo-Wschodniej jest ważna, ponieważ może zbalansować rosnącą pozycję Chin. Wietnam wykazał się tu sporą dozą pragmatyzmu, co jednak nie oznacza, że zapomniał krzywdy z czasów drugiej wojny indochińskiej i wyzbył się wszelkich obaw związanych z amerykańskim „imperializmem”. Ze Wstępu

Ewolucja rachunkowości w teorii i praktyce gospodarczej. VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa SIGMA MARATON

Ewa Śnieżek, Filip Czechowski, Sylwia Doroba

Sprawozdawczość finansowa podlega w ostatnich latach nieustającej krytyce. Uważa się, że nie jest ona w stanie sprostać rosnącym potrzebom i wymaganiom inwestorów, którzy nie zadowalają się już suchą informacją z raportów finansowych. Decyzje o lokowaniu kapitału wymagają obecnie danych o charakterze finansowym i niefinansowym, dobrowolnych ujawnień informacji niewymaganych prawem, o znacząco rozszerzonym zakresie, pozwalających na przewidywanie sytuacji finansowej i wyników jednostki w przyszłości. W erze społeczeństwa informacyjnego raport finansowy jednostki gospodarczej stopniowo ewoluuje w kierunku raportowania biznesowego. Inwestorzy potrzebują danych o znacznie większej przejrzystości, zrozumiałych i często wspomaganych informacjami opisowymi. Prezentowana publikacja stanowi głos w dyskusji nad ewolucyjnym charakterem, kształtem, kierunkami rozwoju oraz perspektywami współczesnej rachunkowości.  

Sztukmistrze XXI wieku. Rzecz o pedagogach wychowujących przez sztukę

Mirosława Zalewska-Pawlak

Problematyka prezentowanej monografii dotyczy osoby pedagoga sztuki i jego roli we współczesnej edukacji. W tytule zakres odniesień został ujęty szeroko – obejmuje on wszystkich pedagogów podejmujących świadomie działalność wychowawczą, których przedmiotem działań jest sztuka w aspekcie twórczym i odbiorczym. Większość przedstawionych rozważań dotyczy jednak pedagogów sztuki, tzw. zawodowców. Zwrócono uwagę na bariery i perspektywy w działalności pedagoga sztuki. Tematy podjęte i rozważane przez autorów sugerować mogą potrzebę zdefiniowania pragmatyki zawodowej. Główną jednak motywację do poszukiwań badawczych stanowiło określenie aktualnych preferencji zawodowych na podstawie doświadczeń z praktyki i analiz procesu kształcenia pedagogów sztuki oraz ich uwarunkowań

O literaturze i kulturze (nie tylko) popularnej. Prace ofiarowane Profesorowi Jakubowi Z. Lichańskiemu

Anna Gemry, Adam Mazurkiewicz

Tematyka tomu koncentruje się wokół zagadnień literatury i kultury popularnej. Autorzy rozwijają wątki badawcze podejmowane przez Profesora Jakuba Z. Lichańskiego, Jubilata, któremu tom jest ofiarowany. Ten dialog dotyczy także metodologii oraz badawczego światopoglądu, dzięki czemu Czytelnik ma okazję zetknąć się z próbą całościowego oglądu dorobku naukowego w tej dziedzinie. Wśród publikacji poświęconych literaturze/kulturze popularnej książka wyróżnia się zamierzoną, jak sądzę, rozległością tematyczną i metodologiczną prowadzonych oraz postulowanych w danym obszarze badań. Wskazuje ich kierunki i możliwości rozwoju, daje także podstawy źródłowe oraz inicjuje i inspiruje kolejne badawcze kroki [...]. Z recenzji prof. dr hab. Izoldy Kiec

Suisetica Inania. Ryszarda Swinesheada spekulatywna nauka o ruchu lokalnym

Robert Podkoński

Książka ta powstała wskutek zdziwienia. Publikacje na temat historii i rozwoju nauki nowożytnej ciągle utwierdzają czytelników w przekonaniu. że jedną z podstawowych różnic między średniowieczną i siedemnastowieczną filozofią przyrody jest zaakceptowanie przez tę ostatnią matematyki jako uprzywilejowanego narzędzia służącego do odkrywania tajemnic natury. Stąd niewątpliwie bierze się powszechne mniemanie, że fizyka nowożytna miała charakter ilościowy, a średniowieczne scholastyczne przyrodoznawstwo – jakościowy. Wywołało to zdziwienie autora książki, ponieważ historycy myśli wieków średnich już od dawna wiedzą, że wielu spośród filozofów tworzących w tej epoce, a szczególnie myśliciele zaliczani do grona tzw. szkoły oksfordzkich kalkulatorów, postrzegało matematykę jako doskonałą metodę do ustalania praw rządzących światem przyrody. Dzieło będące zwieńczeniem tradycji matematycznej filozofii w czternastowiecznym Oksfordzie. czyli Księga kalkulacji Ryszarda Swinesheada, stanowi zaś najdoskonalsze zaprzeczenie wyżej wspomnianego mniemania. Ze względu na ogrom problematyki ujętej w tym dziele niemożliwe byłoby przedstawienie szczegółowej analizy całości jego tekstu w ramach jednej monografii, dlatego w publikacji tej został ukazany temat najważniejszy i jednocześnie najbardziej reprezentatywny dla matematycznej filozofii przyrody oksfordzkich kalkulatorów – zjawisko ruchu lokalnego. Księga kalkulacji nadal nie jest dostępna dla szerszej publiczności, więc do monografii została dołączona edycja krytyczna źródłowego tekstu traktatu O ruchu lokalnym, stanowiącego integralną część najważniejszego dzieła Ryszarda Swinesheada. Prezentując autentyczne świadectwo dokonań ostatniego przedstawiciela szkoły oksfordzkich kalkulatorów, autor książki daje czytelnikom sposobność zweryfikowania obecnej w historii nauki tezy o wpływie średniowiecznych koncepcji ruchu lokalnego na narodziny i rozwój fizyki nowożytnej.

Problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA)

Radosław Bania, Robert Czulda, Krzysztof Zdulski

Nasilająca się wojna w Syrii, pojawienie się tzw. Państwa Islamskiego, prowadzona przez nie walka nie tylko w Iraku i Syrii, ale również na innych obszarach, wojna domowa w Jemenie, dekompozycja władzy w Libii zmuszają do zadbania zarówno o bezpieczeństwo na obszarze Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (Middle East and North Africa – MENA), jak i zmniejszenie oddziaływania pojawiających się zagrożeń nie tylko w skali regionalnej, ale też globalnej. Współczesne państwa arabskie, efekt spuścizny kolonialnej, w znacznej większości są tworami autorytarnymi. Brak jest tu pluralizmu politycznego, wolności słowa i otwartości systemu politycznego. Ustroje tych państw spełniają, co prawda, formalne kryteria demokracji, jest to jednak demokracja fasadowa. Region MENA jest uznawany za jeden z najbardziej niestabilnych, a zarazem niezwykle istotnych dla bezpieczeństwa międzynarodowego obszarów współczesnego świata. Na jego sytuację wpływają spory, konflikty, a także różnorodne procesy społeczne, polityczne i gospodarcze. Złożoność tych czynników, ich zasięg oraz zakres powodują, że przenikają się tam problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego. Autorzy przybliżają Czytelnikom wiele aspektów dotyczących wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie oraz w Północnej Afryce. Ponadto wyjaśniają ich wpływ na poziom bezpieczeństwa innych regionów, zwłaszcza Europy oraz ukazują ich znaczenie dla polityki mocarstw, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. 

Dwa tygodnie z polskim. Poziom A1

Ewa Sabela-Dymek, Sławomir Rudziński, Mateusz Gaze

W serii W Wieży Babel po polsku. Podręczniki Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców UŁ będą wydawane podręczniki napisane przez polonistów i nauczycieli przedmiotów zatrudnionych w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego. Wieża Babel to popularna nazwa łódzkiego centrum, w którym od lat 50. XX wieku prowadzona jest edukacja polonistyczna kandydatów na studia i entuzjastów języka polskiego z wielu krajów świata. Serię inicjuje przewodnik językowy "Od przypadka do przypadka" dwóch znakomitych polonistek: Haliny Goszczyńskiej i Mirosławy Magajewskiej. prof. UŁ dr hab. Grażyna Zarzycka (redaktor serii) Podręcznik jest przeznaczony dla słuchaczy kursów języka polskiego jako obcego na poziomie A1. Zawiera dziesięć jednostek lekcyjnych - lekcja na każdy dzień. Adresowany jest przede wszystkim do studentów programu Erasmus+ i innych programów wymiany międzynarodowej, którzy uczestniczą w dwutygodniowym kursie przygotowawczym. Może być również wykorzystywany na innych intensywnych kursach na zbliżonym poziomie. Stanowi rezultat doświadczeń nauczycieli łódzkiego ośrodka, którzy zauważyli, że dostępne podręczniki są zbyt rozbudowane - zarówno pod względem leksykalnym, jak i gramatycznym. Głównym celem przygotowanej publikacji jest przygotowanie studentów do posługiwania się językiem polskim w sytuacjach życia codziennego. Ten krótki intensywny kurs dla osób dorosłych znajdzie zastosowanie także wśród cudzoziemców planujących pracę w Polsce.

Metrologia i chemometria w analityce środowiska

Janusz Kupis, Monika Skowron-Jaskólska, Dominik Szczukocki, Barbara Krawczyk

 Jednymi z najistotniejszych elementów wykształcenia chemika są umiejętności prawidłowego prowadzenia pomiarów, jak i interpretacji uzyskanych wyników. Badania analityczne prowadzone są za pomocą nowoczesnych technik pomiarowych, które skracają czas analiz i dostarczają dużych ilości wyników. Metrologia i walidacja to wciąż rozwijające się dziedziny, łączące wiedzę z zakresu chemii analitycznej i fizycznej, matematyki, statystyki. Pozwalają one na weryfikację uzyskiwanych danych i umożliwiają porównywanie ich między laboratoriami. Obszerne zbiory danych pomiarowych są trudne do efektywnej interpretacji. Z pomocą przychodzi tu chemometria - nowa dziedzina wiedzy, która zajmuje się wydobywaniem użytecznych informacji z wielowymiarowych danych pomiarowych, bazując na metodach m. in. statystyki i matematyki. Skrypt skierowany jest głównie do studentów kierunków chemicznych i przyrodniczych, ale będzie przydatny również tym wszystkim, którzy w swoim życiu zawodowym wykonują pomiary chemiczne oraz zajmują się interpretacja uzyskanych wyników badań.

Analizy weryfikacyjne - przeszłe i obecne doświadczenia badawcze. Tom XIII

Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska, Aneta Krzewińska

Autorki, uczennice twórców i przedstawicieli łódzkiej szkoły metodologicznej w socjologii, podejmują refleksję nad analizami weryfikacyjnymi, które przez wiele lat stanowiły w tej szkole przedmiot dociekań teoretycznych oraz empirycznych. Szczególnie ważnym punktem odniesienia dla tych rozważań jest unikatowa w metodologii badań sondażowych koncepcja analiz weryfikacji wewnętrznej autorstwa Jana Lutyńskiego. Próbie zmierzenia się z dorobkiem szkoły, jego omówieniu i ocenie, towarzyszą głosy jej przedstawicieli odnoszących się z dzisiejszej perspektywy do ówczesnych koncepcji, przedsięwzięć badawczych i dokonań. Wzbogacenie retrospektywy o ten element było możliwe dzięki przeprowadzeniu wywiadów z większością badaczy tworzących szkołę. W efekcie w zagadnienia natury metodologicznej wplecione są wątki interesujące z punktu widzenia socjologii jako nauki. Kontynuując zainteresowania badawcze swoich nauczycieli, autorki eksplorują też możliwości szeroko rozumianej weryfikacji wewnętrznej i badają technikę winiet zakotwiczających.  

Poeta (bez)religijny. O twórczości Tadeusza Różewicza

Przemysław Dakowicz

Pisarską biografię Różewicza otwierają młodzieńcze wiersze religijne publikowane w miesięczniku Związku Sodalicji Mariańskich Uczniów Szkół Średnich w Polsce „Pod Znakiem Marji”, zamykają zaś prośba o chrześcijański pochówek, stwierdzenie przynależności do Kościoła katolickiego oraz ekumeniczne wezwanie do zgody między „rozdzielonymi wyznaniami” i do przezwyciężania różnic dzielących „kultury i narody”. Między tymi biegunami rozciąga się wielowątkowa twórczość poetycka, prozatorska i dramaturgiczna Różewicza, który przez wiele lat przedstawiany był przez badaczy literatury jako apostata, ateista lub ‒ w najlepszym razie ‒ agnostyk. Do takiego postrzegania autora Głosu Anonima przyczyniły się jego własne dzieła, ze słynnymi wierszami Lament i Ocalony na czele, oraz specyficzny kształt powojennego życia społeczno-kulturalnego, którego komunistyczni inżynierowie wyjątkowo ochoczo akcentowali wątki w kulturze i sztuce współbrzmiące z bliską im ideologią. Na niniejszą książkę złożyły się artykuły z kilku ostatnich lat. Punktem wyjścia jest tu późny wiersz nauka chodzenia, którego bohaterem uczynił Różewicz protestanckiego teologa Dietricha Bonhoeffera, twórcę koncepcji „chrześcijaństwa bezreligijnego”, wedle którego chrześcijanin współczesny musi zanurzyć się w „bezbożny” świat, by – w jedności ze Zbawicielem – doświadczyć ostatecznego opuszczenia i ogołocenia. W dwóch tekstach otwierających książkę autor stara się udowodnić, że teologia autora Naśladowania skłoniła Różewicza do ponownego przemyślenia problemu wiary i stała się podstawą rozwiązania elementarnej sprzeczności sformułowanej w słynnym wierszu bez: „życie bez boga jest możliwe / życie bez boga jest niemożliwe”. Od czasu opublikowania nauki chodzenia nie sposób mówić o Różewiczu inaczej niż jako o „poecie (bez)religijnym”. W kolejnych artykułach ukazano związek twórczość Różewicza z katastrofizmem Dwudziestolecia, przede wszystkim z myślą Stanisława Ignacego Witkiewicza i poddano szczegółowej analizie i interpretacji trzy redakcje wiersza ***[Czas na mnie…] z przełomowego tomu Płaskorzeźba, próbując dowieść, że w przestrzeni międzytekstowej ujawnia się tu procesualna i dynamiczna świadomość człowieka „(bez)religijnego”, który „nie wierzy w Boga, ale jest człowiekiem… wierzącym”. W aneksie znajdzie Czytelnik zapis rozmowy z Janem Stolarczykiem, długoletnim wydawcą dzieł Różewicza, do której doszło latem 2011 r. w Nowym Sączu. Jej przedmiot stanowi biograficzno-pisarskie tło relacji łączącej Tadeusza Różewicza i Czesława Miłosza.