Nie tylko dialogi. Recepcja twórczości Lukiana w Bizancjum

Jan Kucharski, Przemysław Marciniak, Katarzyna Warcaba

Książka „Nie tylko dialogi. Recepcja twórczości Lukiana w Bizancjum” przynosi pierwsze polskie (i drugie po włoskim) komentowane tłumaczenie dwunastowiecznych bizantyńskich utworów wzorowanych na Lukianie autorstwa Teodora Prodromosa, a także unowocześniony przekład dwóch anonimowych dialogów: „Charidemos” i „Filopatris”. Bizantyńscy autorzy dokonali twórczego recyklingu motywów zaczerpniętych z twórczości Lukiana, opisując spotkanie z krwawym dentystą, aukcję, na której można kupić żywot Homera i Arystofanesa (Teodor Prodromos), czy relacjonując rozmowę świeżo nawróconego chrześcijanina z jego pogańskim przyjacielem (anonimowy „Filopatris"). Tłumaczeniom towarzyszy obszerny komentarz i wstęp.

Naukowcy. Osobowość, rola, profesjonalizm

red. Małgorzata Kitlińska-Król, Alicja Żywczok

Obszerną pracę zbiorową dotyczącą grupy zawodowej naukowców współtworzą przedstawiciele nauk społecznych, humanistycznych, medycznych i technicznych, co gwarantuje odpowiednią jakość dyskursu merytorycznego zaprezentowanego w formie odpowiednio sproblematyzowanych tekstów, w których opisano wyniki badań empirycznych i refleksje teoretyczne. Reprezentanci wielu dyscyplin naukowych podjęli badania, koncentrując się na problemach dotyczących sytuacji zawodowej naukowców, między innymi przezwyciężania barier indywidualnych i społecznych oraz uzyskiwania poczucia sensu twórczej pracy naukowej. W tym celu przeanalizowali takie kategorie porządkujące wyniki badań odnośnie do ludzi nauki, jak „osobowość”, „rola”, „profesjonalizm”.   Zasadniczą tezą pracy zbiorowej jest twierdzenie, że nauka nie rozwija się samoczynnie, ale za sprawą ludzi jej oddanych. Naukę tworzą ludzie-naukowcy, więc i w tej profesji obowiązują zasady wspierania człowieka – pracownika naukowego bądź naukowo-dydaktycznego. Realia ich codziennego życia i zmagań (choćby pokonywania ograniczeń biopsychicznych: zmęczenia, znużenia, wypalenia zawodowego) w znacznym stopniu wyznaczają dynamizm pracy naukowej. Twierdzenie to zyskuje na znaczeniu w sytuacji uprzedmiotowiającego traktowania reprezentantów tej grupy zawodowej (raz to – jako wydajnej taniej siły roboczej zasilającej przemysł i gospodarkę, innym razem – jako antidotum na wszelkie epidemie, plagi, kataklizmy, kryzysy, katastrofy, jakie trapią ludzkość). Stan zdrowia, kondycja psychofizyczna czy warunki, w jakich żyją i pracują naukowcy rzadko budzą zainteresowanie bądź troskę społeczną. Główną motywację do zbudowania pracy zbiorowej stanowiła obawa o los tej grupy profesjonalistów oraz skłonienie społeczeństwa do refleksji nad niepokojącymi procesami i mechanizmami sprowadzającymi działalność naukową choćby do produkcji elit intelektualnych. Zacieranie znaczenia działalności naukowej jako idei sprawczej pozytywnej przemiany świata i jako humanizującego programu badawczego może tworzyć zagrożenie dla regionalnej i globalnej inkluzji społecznej. Dotychczasowe publikacje z zakresu naukoznawstwa poruszały zazwyczaj problematykę: nauki jako dziedziny życia społecznego; dydaktyki bądź pedagogiki szkoły wyższej; idei uniwersytetu i etosu uniwersyteckiego; kultury akademickiej; relacji między różnymi podmiotami obecnymi na uczelni: pracownikami a studentami czy doktorantami; polityki w rodzimym szkolnictwie wyższym. Natomiast bardzo rzadko dotyczyły naukowców, a przecież badania nad uczonymi są niewątpliwie podstawowym i niezbędnym aspektem badania nauki. Praca, którą przedkładamy czytelnikom jest adresowana do uczonych reprezentujących wszystkie nauki i subdyscypliny. Polecamy ją również doktorantom i studentom oraz podmiotom współpracującym z uniwersytetem, choćby zawodowo stosującym wyniki badań, zwłaszcza odkrycia, wynalazki, racjonalizacje w określonych dziedzinach praktycznych. Sądzimy, że może okazać się interesująca również dla członków rodzin przedstawicieli tej grupy zawodowej, by lepiej poznali i zrozumieli specyfikę ich trudu badawczego. Do zapoznania się z jej treścią zachęcamy także praktykujących psychologów, pedagogów, nauczycieli, wychowawców, opiekunów i animatorów młodzieży, gdyż diagnozują oraz kształtują zainteresowania poznawcze swych uczniów, by tym lepiej przygotowali ich do przyszłego studiowania i ewentualnego zatrudnienia na uniwersytecie.

Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 3

red. Agnieszka Nęcka, Dariusz Nowacki, Jolanta Pasterska

Prezentowany tom jest kontynuacją opublikowanych w 2014 i 2016 roku zbiorów zatytułowanych Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Podobnie jak pierwsze dwie części, tak i ta odsłona przedsięwzięcia przynosi omówienia oraz interpretacje dorobku prozatorskiego twórców, którzy byli aktywni po 1989 roku, a którzy w swoim dorobku mają co najmniej trzy książki beletrystyczne wydane po tymże roku. I tym razem, z pełną odpowiedzialnością, budujemy narrację wokół osób autorów/autorek reprezentujących różne pokolenia, uwzględniając także zestawienia bibliograficzne, by pokazać różnorodność poetyk, tematów oraz dokonań prozatorskich ostatniego trzydziestolecia. Mamy nadzieję, że prezentowany tu zbiór szkiców, zwłaszcza wespół z tomami poprzednimi, okaże się pomocny jako przewodnik po polskiej prozie. Nadzieja ta łączy się z przeświadczeniem, że zebrane tu artykuły można czytać jako swego rodzaju dopełnienie obrazu rodzimej prozy minionych trzech dekad, który zdążył się już wyłonić w licznych opracowaniach. Pojawia się zatem możliwość zweryfikowania poczynionych wcześniej przez krytyków i historyków literatury spostrzeżeń. Z przyczyn niezależnych od redaktorów tom obejmuje stan badań do roku 2016. (fragment wstępu)

Wobec poziomu

Red. Jerzy Fober

Publikacja Wobec poziomu jest monograficznym podsumowaniem dwuletniego projektu badawczego realizowanego wspólnie przez Wydział Rzeźby i Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz Instytut Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W projekcie wzięło udział 12 twórców-pedagogów, autorów dzieł z zakresu rzeźby, obiektu rzeźbiarskiego i grafiki. Dzieła te zainspirowane tematem projektu powstały w czasie jego realizacji. W publikacji, obok bogatego materiału ilustracyjnego, dokumentującego powstawanie dzieł oraz ich ostateczny kształt, znalazły się również teksty w formie autorskich komentarzy oraz teksty zaproszonych do współpracy teoretyków, którzy do podjętego tematu odnieśli się z perspektywy filozofii oraz teorii sztuki.

Determinanty chwiejności wyborczej

Agnieszka Turska-Kawa

Książka podejmuje problematykę uwarunkowań chwiejności wyborczej w odniesieniu do czterech grup determinant: systemowych, społecznych, psychologicznych i ekonomicznych. Analiza politologiczna zjawiska chwiejności wyborczej na kartach pracy jest zatem podejmowana przede wszystkim w ujęciu genetycznym, jednak monografia zawiera również szereg odniesień definicyjnych czy metodologicznych. Jej szczególną wartością jest kompleksowe ujęcie uwarunkowań chwiejności wyborczej zarówno w aspekcie modelowym dla każdej grupy czynników, jak i podjęcie rozważań nad ich interakcjami, co dotychczas nie było podejmowane w literaturze przedmiotu. Formułowane w książce autorskie modele i prowadzone rozważania poparte są każdorazowo licznymi badaniami polskich i światowych badaczy. Autorka ma nadzieję, że wątki krytyki i uwyraźnienie trudności związanych z badaniami i interpretacją wyników w zakresie pomiaru chwiejności wyborczej przyczynią się do doskonalenia warsztatu i projektowanych dalszych badań w tej płaszczyźnie. Książka swą treścią kierowana jest zarówno do specjalistów zajmujących się zachowaniami wyborczymi, jak i studentów. Polecana jest jako materiał uzupełniający wiedzę w zakresie przedmiotów na kierunkach politologia, doradztwo polityczne i publiczne, marketing polityczny itp. Interesujące wątki znajdą zarówno teoretycy, jak i praktycy przedmiotu.

Komunikowanie polityczne. Skrypt dla studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz politologii

Stanisław Michalczyk

Komunikacja jest centralnym elementem strukturalnym systemu demokratycznego. Współcześnie dawną antyczną agorę zastąpiły media masowe, które stały się najważniejszym pośrednikiem między aktorami politycznymi a publicznością (obywatelami). Naszą wiedzę o polityce czerpiemy przede wszystkim z mediów, które nie tylko przekazują informacje, lecz także organizują dyskusję i debatę publiczną. Skrypt składa się z 10 rozdziałów, których treść może stać się przedmiotem wykładów i ćwiczeń.

Kościół w sferze publicznej: Natanek, Nergal, Boniecki. Wybrane studia przypadków

Adam Warzecha

Relacje pomiędzy Kościołem rzymskokatolickim i sferą publiczną odgrywają ważną rolę w polskim życiu społeczno–politycznym. Ostatnio sytuacja Kościoła stała się jednak bardziej złożona. Książka stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytania o przyczyny tej sytuacji. Czytelnik dowiaduje się w jaki sposób polski Kościół funkcjonuje komunikacyjnie w sferze publicznej i jakie strategie dyskursywne stosuje. W badaniu zastosowano Krytyczne Public Relations (KPR), oryginalne i prezentowane po raz pierwszy interdyscyplinarne podejście badawcze, łączące aparaty pojęciowe public relations (PR) i Krytycznej Analizy Dyskursu (KAD). Zastosowano je do analizy bardziej i mniej utrwalonych w polskim Kościele przejawów semiozy komunikacyjnej typu public relations. Uzyskano w ten sposób odpowiedź na pytanie w jaki sposób zmaterializowała się ona w wielorakich „twardych” kościelnych strukturach społecznych (instytucje, stanowiska, funkcje, strategie, procedury itp.) i jak operacjonalizowana jest w „miękkich”, nietrwałych, choć konkretnych i dynamicznych zdarzeniach komunikacyjnych. W tym celu zbadano studia przypadków ks. Piotra Natanka, Adama „Nergala” Darskiego i ks. Adama Bonieckiego.

Daleko i blisko. Szkice o prozie XX wieku

Zdzisław Marcinów

Daleko i blisko – ten metaforyczny tytuł jakoś określa wszystkie zgromadzone teksty. Oznacza zarazem to, co dane tu i teraz, ale i to, co od dawna dystynktywne, nieprzemijające – najważniejsze. W każdym razie ciągle ważne i niemijające. Wszyscy omawiani pisarze: Konwicki, Kuncewiczowa, Stojowski, Vincenz, Hemar, Wierzyński, Filipowicz, Pavel – a to, jak widać, pióra bardzo wybitne, podejmują bowiem zadanie oddania w literackim wymiarze fundamentalnego dla nich doświadczenia, zapisanego na trwałe w pamięci. Książka jest zbiorem esejów o wyraźnie zaznaczonej tematyce – są to autobiograficzne rozważania pisarzy wokół wojny, okupacji, galicyjskiej i kresowej mitologii, emigracji i także w kontekście powojennych przemian politycznych: stalinizmu, socrealizmu, odwilży. Może dziwić obecność w tym kontekście tematu wędkarskiego, podejmowanego w prozie Kornela Filipowicza i wielkiego czeskiego pisarza Oty Pavla. Ale ten temat w ich prozie wcale nie jest błahy. Chwile samotności w obliczu natury z wędką w dłoni dawały moment zapomnienia – chroniły przed rozpaczą wynikłą z bardzo bolesnych, wojennych przeżyć.

Podejścia metodologiczne w pedagogice. Koncepcje - badania - wyniki

red. Alina Budniak, Małgorzata Mnich

Publikacja skierowana jest do grona odbiorców zajmujących się szeroko rozumianymi badaniami pedagogicznymi i poszukujących rozwiązań dylematów natury metodologicznej. Zmieniająca się rzeczywistość społeczna i edukacyjna wywołuje zmiany także w celach badań i formułowaniu problemów, podejściu do procedury eksploracyjnej, wyborze metod i technik badawczych czy wreszcie w ustaleniu przedmiotu i terenu badań. Nowe potrzeby edukacji, warunki funkcjonowania placówek oświatowych, stosowane media dydaktyczne czy uaktualniane cele wychowania, odmienne zadania różnych instytucji wychowawczych, zmieniający się odbiorcy wychowawczych oddziaływań, wyzwalają potrzebę namysłu nad efektywnymi sposobami poznawania różnorodnych aspektów działalności pedagogicznej. Przygotowana publikacja stanowi zbiór rozważań na temat procesu badawczego, jego przygotowania, realizacji i możliwości wykorzystania uzyskanych wyników w modyfikowaniu działań wychowawczych. Niniejsze opracowanie obejmuje dwie, powiązane ze sobą, części: W poszukiwaniu adekwatnych podejść metodologicznych i Wybrane analizy aktualnych wyników badań w Polsce i na Słowacji. Wiązanie podejść ilościowych i jakościowych w badaniach empirycznych w pedagogice wydaje się cenne z punktu widzenia szeroko rozumianej „natury badanych faktów, zjawisk i procesów pedagogicznych. (...) Zarówno badacz pedagogiczny, jak i praktyk ma na celu zarówno >opisywanie< i >wyjaśnianie< faktów, zjawisk i procesów, jak i ich >rozumienie< i >interpretowanie< w celu pełniejszego poznania i w związku z tym podejmowania skutecznych działań pedagogicznych”. Choć publikacja obejmuje opracowania różnorodne w swojej tematyce, podjętych procedurach badań i skierowane do różnych odbiorców, niewątpliwie może stanowić podstawę do dyskursu nad złożonymi zagadnieniami metodologii badań pedagogicznych. 

Kompetencje pracowników uczelni badawczych w Polsce

Barbara Kożusznik, Grzegorz Filipowicz, Olaf Flak, Katarzyna Więcek-Jakubek, ...

W książce omówiono kompetencje niezbędne do skutecznej pracy kadry badawczej oraz kadry wsparcia wraz z oceną poziomu ich rozwoju. W Europie i na świecie powoli, ale systematycznie rośnie liczba uczelni doceniających kwestię zarządzania potencjałem pracowników uczelni z wykorzystaniem koncepcji kompetencji, jednak ciągle jest to dla wielu uczelni dość nowatorskie podejście. Przedstawione w niniejszej publikacji wyniki badań potwierdzają złożoność omawianych zagadnień. W sposób szczególny dotyczy to poszukiwań zależności między kompetencjami a efektywnością na poziomie poszczególnych pracowników, zespołów badawczych (wraz ze wspierającymi ich pracownikami) jak i całych uczelni. Warto zacząć od stwierdzenia, że kompetencje społeczne stanowią znaczący komponent w zbiorze kompetencji zawodowych - zarówno kadry badawczej jak i kadry wsparcia. Można zaobserwować dość wyraźne zróżnicowanie ocen, a także występowanie różnicy między oczekiwaniami a oceną (czyli tzw. "luka kompetencyjna"). Ważne są także wnioski dotyczące nie tylko poziomu oczekiwań i ocen poszczególnych kompetencji, lecz także ich związku z efektywnością. Okazuje się na przykład, że w przypadku stanowiska asystenta największe znaczenie przy osiąganiu wysokiej efektywności miały takie kompetencje, jak myślenie analityczne, sumienności i współpraca. natomiast w przypadku adiunkta kluczowe znaczenie miały ponadprzeciętne kompetencje w zakresie dążenia do rezultatów i organizacji pracy własnej. Naszym zdaniem potwierdza to tezę, że rozwój pracowników naukowych jest wielowątkowym procesem, w którym różne kompetencje odgrywają kluczową rolę na różnych etapach tego procesu. Nie wystarczy być wyłącznie "silnym merytorycznie", aby osiągnąć sukces. To ważne przesłanie szczególnie dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją karierę naukową. Warto na koniec podkreślić, że kompetencje grup pracowniczych (kadry badawczy oraz kadry wsparcia) nie mogą być rozwijane osobno, ale zawsze w ścisłym połączeniu ze sobą. Nie wystarczy mieć doskonałych naukowców, aby budować silną naukowo uczelnię. Równie ważne jest wzmacnianie potencjału zespołów wsparcia i w tym zakresie - jak się wydaje - polskie uczelnie mają sporo do zrobienia. Autorzy to zespół interdyscyplinarny reprezentujący psychologię, nauki o zarządzaniu i jakości i prawo. Autorzy są przedstawicielami zarówno kadry badawczej uczelni wyższych jak i grupy pracowników wsparcia badań. Reprezentują różne poziomy zatrudnienia - od stanowisk profesorskich do doktorantów, od kierowników jednostek do pracowników szeregowych.

(Re)interpretacje. Między praktyką twórczą a dyskursem

red. Witold Jacyków, Ryszard Solik

Niniejsza publikacja wpisuje się w obszar refleksji dotyczący interpretacji i reinterpretacji sztuki oraz wybranych tekstów kultury. Dystansuje się przy tym od wyłącznie egzegetycznego pojmowania interpretacji, dostrzegając w niej aktywność na różne sposoby konkretyzującą historycznie i kulturowo zmienną tożsamość i określoność sztuki i jej wytworów. W ten sposób aktywność interpretacji i kolejnych reinterpretacji – niejednokrotnie wyznaczających nowe otwarcia i możliwości – umiejscawiamy zarówno w domenie dyskursów teorii, jak i w przestrzeni twórczych poszukiwań i eksperymentów, artystycznych transgresji, reorganizacji, redefinicji. To spojrzenie na problem nie tylko z uwzględnieniem różnych obszarów ekspresji twórczej i refleksji teoretycznej (zajmującej się sztukami plastycznymi, malarstwem, architekturą, muzyką, oprawą muzyczną filmów czy gier), ale także – co bodaj najcenniejsze – z różnych perspektyw reinterpretacyjnych i punktów widzenia. Czytelnik znajdzie więc w pracy propozycje – teksty i dokumentację działań twórczych – zorientowane na różne cele, racje i pola aktywności interpretacji, będącej zasadniczą formę obecności i przejawiania się sztuki w kulturowej semioprzetrzeni; propozycje formułowane w kontekście różnorakich tekstów kultury, określonych strategii twórczych oraz interpretacyjnych. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zajmujących się sztuką i współczesną kulturą artystyczną, teoretyków sztuki, estetyków, kulturoznawców, w szczególności zainteresowanych zagadnieniem interpretacji, w tym także do przedstawicieli dyscyplin pokrewnych oraz studentów kierunków artystycznych.

Polskie i czeskie napisy publiczne. Stylistyka i pragmatyka

Andrzej Charciarek

Tematem monografii są polskie i czeskie napisy publiczne ujęte jako zjawisko komunikacyjne i tekstowe powiązane z miejscem funkcjonowania, relacjami nadawczo-odbiorczymi i pełnionymi funkcjami. Autor koncentruje się na zagadnieniach statusu napisów publicznych oraz ich wyznaczników stylistycznych i komunikacyjnych. Zwraca uwagę na pokrewieństwo napisów publicznych zarówno z tekstami administracyjnymi, jak i z tekstami potocznymi, ze względu na różny stopień świadomości stylistycznej ich autorów. Publikacja adresowana jest głównie do lingwistów zainteresowanych zagadnieniami komunikacyjnymi i tekstologicznymi we współczesnym języku polskim i czeskim.

Pamięć czasu - malarstwo w czasach bankructwa duchowego

Lech Kołodziejczyk

Publikacja pt. Pamięć czasu – malarstwo w czasach bankructwa ducho­wego obejmuje ponad 50 esejów analizujących różnorodną problematykę sztuki współczesnej w kontekście mojego autorskiego doświadczenia malarskiego, a także zawiera komentarze, refleksje dotyczące wielości zagadnień kreacyjnych ujawnianych w trakcie procesów twórczych w ramach mojej działalności artystycznej. Analiza tzw. programu twórczego poszczególnych cykli malarskich: Fantomanie, Kosmogonie, Księga Słońca, Głowy, Rytmy Pamięci, Ogrody Ciemności, Baśniowe Fantazje, Wirtualne Ikony jest próbą przedstawienia i opisania założeń ideowo-tematycznych poszczególnych realizacji, a także określenia charakteru języka malarskiego, adekwatnego do artykułowanych określonych treści oraz idei. Druga część to materiał ilustracyjny – dokumentacja fotograficzna po­szcze­gólnych prac malarskich, powstających na przestrzeni 40 lat mojej aktywności artystycznej. Teksty oraz dokumentacja malarska tworzą spójną całość, a prawda i autentyzm indywidualnego, autorskiego doświadczenia malarskiego w pełni uwiarygadnia treści merytoryczne zawarte w esejach. Osią konstrukcji, kanwą stanowiącą główne założenie ideowe zarówno części teoretycznej (eseje, komentarze) oraz materiału ilustracyjnego jest próba przedstawienia dramatycznego wycofania się, zaniku, wręcz ban­kructwa doświadczenia przestrzeni duchowej w realizacjach tzw. sztuki współczesnej. Dociekania filozoficzne, refleksje na temat działalności w obrębie sztuki takich autorów, jak Platon, św. Augustyn, Pseudo-Dionizy, Grosseteste, św. Bonawentura czy mistrz Eckhart wydają się obecnie tak odległe i nieprzystające do przestrzeni mentalnej czasu obecnego, iż świa­domość kryzysu kulturowego, zaniku elementarnych punktów odniesienia staje się dramatycznym znakiem rozpadu kulturowego współczesności. W tej rozbitej, fragmentarycznej przestrzeni moja działalność malarska uzewnę­trznia głos człowieka usiłującego odnaleźć owe lekceważone, niechciane, pomijane przestrzenie duchowe, ślady porozumienia z wielką artystyczną tradycją, wysiłkami wielu dawnych mistrzów piszącymi, a także materializującymi poprzez sztukę swoje wielkie zamierzenia, idee, plany twórcze.

Inny zapis. "Sekretny dziennik" pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie "Dzienników" Stefana Kisielewskiego

Krzysztof Łęcki

Socjologia literatury – jakie możliwości poznawcze stwarza? Co się dzieje, kiedy nie sprowadza się ona do badań recepcji dzieła literackiego czy do analizy powieściowych treści? By nie wspomnieć o bardziej standardowych tematach socjologicznych. Czy dziennik, wreszcie jedna z form literatury dokumentu osobistego, zmienia swoje znaczenie, kiedy jest to dziennik pisarza, czyli w efekcie coś pomiędzy dziennikowym zapisem a literaturą? Jeśli zaś się zmienia to jak, w jakim stopniu? Czy sekretny dziennik pisarza może/powinien stać się przedmiotem refleksji socjologicznej? Czy interpretacje tego typu tekstu, który ze swej natury nie pretenduje przecież do reprezentatywności, wystarczają do tego, by istotnie korygować widzenie i ocenę zjawisk społecznych ważnych, intrygujących badaczy? Problemowa monografia Krzysztofa Łęckiego Inny zapis. "Sekretny dziennik" pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie „Dzienników” Stefana Kisielewskiego podejmuje zasygnalizowane tu ledwie kwestie. Autor stara się także pokazać, co wynika z nich dla praktyki badawczej socjologa.

Wielkie tematy literatury amerykańskiej. T. 8: Przemoc

red. Sonia Caputa, Agnieszka Woźniakowska

Przemoc jest motywem przewodnim kolejnego, ósmego tomu Wielkich tematów literatury amerykańskiej. Historia Stanów Zjednoczonych, jak wiadomo, obfitowała w wydarzenia wiążące się z różnym formami przemocy: począwszy od faktu, że część kolonii stworzyli mieszkańcy, którzy byli prześladowani z powodów religijnych w swojej ojczyźnie, poprzez krzywdy wyrządzone przez kolonistów i ich potomków rdzennym mieszkańcom kontynentu amerykańskiego, przez wojny i konflikty na tle ekonomicznym, politycznym, rasowym czy religijnym, aż po zamachy terrorystyczne. Ofiarami przemocy byli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych: prezydenci (Abraham Lincoln, James Garfield, William McKinley i John F. Kennedy stali się przecież ofiarami zamachowców) i liderzy ruchów społecznych (do najbardziej znanych należą niewątpliwie Martin Luther King, Malcolm X czy Medgar Evers), zwykli obywatele, a także, a może zwłaszcza, niewolnicy. Przemoc dotykała całych społeczności, na przykład plemion Indian, ale i jednostek. Przybierała różne formy – te widoczne, objawiające się okaleczeniem fizycznym ofiar, i bardziej subtelne, choć często nie mniej okrutne –jak przemoc psychiczna. [fragment wstępu]

Transkulturowość a przekład w trójkącie językowym. "Herztier" Herty Müller w czeskim i polskim przekładzie

Christian Jakob Altmann

Niniejsza monografia poświęcona jest przekładowi literackiemu w trójkącie językowym, w którym uczestniczą język germański (niemiecki) i dwa typologicznie i kulturowo spokrewnione języki zachodniosłowiańskie (polski i czeski). Analiza tłumaczeń powieści Herty Müller Herztier i Atemschaukel na języki czeski i polski stanowi przyczynek do opisu przekładalności w perspektywie trójkąta językowego, w którym każdy z języków uwikłany jest w odmienne czynniki rozumienia tworzonych w nich tekstów, co rzutuje na konceptualizację sensu oryginalnego utworu literackiego.