Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 14 (2024)

Małgorzata Hołda, Ramsey Eric Ramsey

Issue 14 (2024) of Text Matters centers on the intertwined concepts of dwelling and belonging, exploring their complexities and dimensions within literature and culture. The editors, Małgorzata Hołda and Ramsey Eric Ramsey, introduce these themes as fundamental to the human experience of being-in-the-world, encompassing a vast array of human concerns and historical situatedness. The nineteen essays, grouped in five broad sections, examine topics as varied as disputes between Arendt and Heidegger, the intertwined nature of "belonging and longing" in the philosophies of Renaud Barbaras and Jean-Luc Marion, the intricate relationships between dwelling and identity, particularly within urban and environmentally stressed contexts, the retrieval of memories and the redefinition of personal identity in relation to urban space and altered surroundings, dwelling in urban and environmentally endangered areas, the entanglement of urban subjectivity with non-human elements, and seeking models of collective memory and dwelling that move beyond anthropocentric concepts. The main section also covers various modes of belonging, including the concept of home for digital objects and their interactions within online environments, regional identity in poetry, the experience of hate crime and reclaiming belonging, and the use of art and literature to analyze memory, absence, and socio-political critique. What follows is the "(More-Than-Human) Intersections, (More-Than-Generic) Liminalities" section that gathers seven scholarly texts discussing the representation of animal revolts in literature, transgression(s) in Sheri S. Tepper's The Gate to Women's Country, depiction of post-apartheid white identity in Die Antwoord's music videos, the horror elements in Robert Eggers's The Lighthouse, the ecocritical reading of Thomas Hardy's The Woodlanders, the concepts of disnarration and denarration in Eugene O'Neill's The Iceman Cometh, and innovation in the poetry by Charles Bernstein and Andrzej Sosnowski.

Nauka z audiobooka. Chłopi - lektura z opracowaniem

Władysław Reymont

Chłopi lektura z opracowaniem Władysław Reymont Audiobook Chłopi Władysława Reymonta w opracowaniu Baby od polskiego to szczegółowe omówienie jednego z najważniejszych dzieł polskiej literatury. Zawiera fragmenty powieści oraz analizę kluczowych motywów, które pomogą lepiej zrozumieć życie wiejskiej społeczności oraz jej konflikty i wartości. Audiobook pomoże Ci zrozumieć przesłanie powieści oraz przygotować się do sprawdzianów i egzaminów, oferując kompleksowe podsumowanie treści i głównych motywów.

Poczwarka

Dorota Terakowska

Adam i Ewa to młode, zamożne, wykształcone małżeństwo. Spełnieniem ich ambicji i planów na przyszłość ma stać się dziecko. Jednak jego narodziny okazują się ruiną, nie realizacją marzeń: dziewczynka ma zespół Downa w wyjątkowo ciężkiej postaci. Ewa poprzez instynktowne poświęcenie uczy się akceptować córkę, choć nie jest w stanie dotrzeć do jej świata. Adam, którego zawiedzione nadzieje zamieniły się w odrzucenie, coraz bardziej oddala się od rodziny. Nie ma pojęcia, że Marysia-Myszka niezdolna do wypowiedzenia poprawnego zdania i wykonania sensownej w ludzkich oczach czynności zrywa jabłka z rajskiego drzewa i rozmawia z Bogiem. Czy zdarzy się coś, co otworzy zatrzaśnięte między nimi drzwi? Być może klucz znajduje się w przeszłości... Książka Terakowskiej to poruszająca do głębi opowieść o tym, jak wiele zbyt wiele czasu trzeba często, by zrozumieć, że prawdziwa miłość nie stawia warunków, i o tym, jak trudno zburzyć mur obcości, który wyrósł niepostrzeżenie między człowiekiem a jego własnym dzieciństwem.

Wariacje bachowskie

Jan Grzanka, Józef Majewski

Wariacje bachowskie to książka, która w wyjątkowo ciekawy i inspirujący sposób udowadnia tezę, że w wypadku twórczości Jana Sebastiana Bacha, "największego z geniuszów muzycznych ludzkości" (Witold Lutosławski), "im dalej w las, tym więcej drzew. Im bliżej zwiedzamy ogromny gmach Bachowskiej muzyki, tym więcej odkrywamy w nim nieznanych zakątków, wspaniałych sal, korytarzy, krużganków" (Stefan Kisielewski). Czternaścioro Autorek i Autorów, wywodzących się z różnych - i to nie tylko muzycznych czy muzykologicznych - akademickich środowisk naszego kraju, Hiszpanii, Rosji i Stanów Zjednoczonych, przedkłada bardzo różne gatunkowo rozważania, swoiste wariacje na temat życia i muzyki Bacha. W książce znajdziemy oryginalne wykładnie dzieł, prezentację debat i sporów, syntezy interpretacyjne, nowe informacje, a nawet odkrycia historyczne, rozmyślania czy wręcz medytacje egzystencjalne, ujęcia muzykologiczne, dociekania estetyczne, spekulacje filozoficzne oraz refleksję symboliczno-teologiczną. Ta ostatnia dotyczy zarówno utworów wokalnych, jak i instrumentalnych, w tym - co w polskiej literaturze przedmiotu bardzo rzadkie - czysto instrumentalnych. Wraz z lekturą kolejnych rozdziałów coraz lepiej rozumiemy, że muzyka Bacha, która swoim pięknem tak nas wzrusza, skrywa prawdziwe tajemnice. W książce niektóre z nich odkrywamy w takich utworach, jak Wariacje goldbergowskie, Kunst der Fuge, Chorały schUblerowskie, Fantazja chromatyczna, kantata chorałowa Aus tiefer Not schrei ich zu Dir czy Canone doppio sopril Soggetto, kanon w postaci zagadki, którą lipski kantor muzycznie napisał dla pewnego teologa luterańskiego. Wariacje bachowskie to książka, która sprawia, że pragniemy słuchać muzyki Bacha uważniej i głębiej.

Wciąż żyję

Martta Kaukonen

Myślałam, że cię pokonam. Już cię nie było Minęły cztery lata. Ira i Arto połączyli siły i oboje pracują jako dziennikarze kryminalni w gazecie Helsingin Aviisi. Wszystko układa się pomyślnie, dopóki Ira nie zaczyna podejrzewać, że w Helsinkach grasuje seryjny morderca. Morderstwa bada nadkomisarz Kerttu Leppänen, szefowa helsińskiej jednostki zajmującej się brutalnymi przestępstwami, która z niecierpliwością czeka na emeryturę. Jednak nierozwiązane sprawy nie dają jej spokoju. Przeszłość dopada wszystkich, jeśli kiedykolwiek naprawdę udało im się uwolnić z jej szponów Martta Kaukonen napisała intelektualnie porywającą książkę, która zadowoli nawet najbardziej zagorzałych miłośników kryminałów. Taika Dahlbom, Helsingin Sanomat Martta Kaukonen (ur. 1976) jest krytyczką filmową i pisarką mieszkającą w Helsinkach. Jej debiutancka powieść Podążaj za motylem zachwyciła zarówno czytelników, jak i krytyków, a prawa do tłumaczenia sprzedano do 15 krajów, m.in. Anglii i Stanów Zjednoczonych.

Bajki i baśnie koreańskie

William Elliot Griffis

Bajki i baśnie koreańskie to nie tylko zbiór opowieści, ale także okno na kulturę i historię Korei. Daj się zaprosić w magiczną podróż przez koreański folklor. Zanurz się w tajemniczym świecie pełnym magii, smoków, duchów i innych niesamowitych istot. Poznaj opowieści, które prezentują historię Półwyspu Koreańskiego w zupełnie nowym, baśniowym świetle. Czy jesteś gotowy na tę fascynującą podróż?

Spray na potwory. Jak unikać pułapek myślowych

Woo-kyoung Ahn

Wśród licznych książek o błędach myślenia ta jest nad wyraz godna uwagi. Ahn nie tylko ogranicza się do ośmiu głównych problemów myślenia, co pozwala obszernie przedstawić każdy z nich za pomocą wciągającej, konwersacyjnej prozy, ale również proponuje kluczowe, wsparte naukowo sposoby ograniczenia ich niechcianego wpływu. W efekcie możemy w nie wymierzyć imponujący podwójny cios. Robert Cialdini, autor bestsellera New York Timesa Wywieranie wpływu na ludzi Z jakiego powodu czasem nawet świetny lekarz upiera się przy błędnej diagnozie? Czemu mamy więcej zaufania do jednej negatywnej opinii niż dziesięciu pozytywnych? Dlaczego mamy naturalną skłonność do wiary w działanie sprayu na potwory?... Lubimy myśleć, że umiemy wyciągać logiczne wnioski, widzimy rzeczy takimi, jakie są, a podejmowane przez nas decyzje są dziełem rozsądku. W rzeczywistości każdy z nas ulega błędom poznawczym, które są efektem tego, jak zaprogramowane są nasze mózgi co nie znaczy, że nie możemy ich w porę wychwycić. Poznaj osiem najczęstszych pułapek myślowych, w które wszyscy wpadamy, zrozum zjawiska psychologiczne, jakie się za nimi kryją, i naucz się je omijać.

Opłata za korzystanie ze środowiska w pigułce

Karolina Szewczyk-Cieślik

Większość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą jest zobowiązana naliczać i wnosić opłaty za korzystanie ze środowiska. Obowiązek ten pojawia się z momentem zarejestrowania na firmę chociażby jednego pojazdu służbowego. Poznaj ebook, z którego dowiesz się, kiedy opłaty są obowiązkowe, jak je uiszczać, skąd pozyskać wskaźniki emisji zanieczyszczeń. Z łatwością znajdziesz jednostkowe stawki opłat na 2023 rok i nauczysz się prawidłowo klasyfikować substancje. Ebook zawiera przykłady naliczania opłat.

Gospodarowanie wodą i ściekami, nr 96

Praca zbiorowa

W tym wydaniu tematem numeru jest omówienie sytuacji, w których firma może utracić pozwolenie wodnoprawne. Ekspert wyjaśnia związane z tym ryzyka oraz przedstawia sposoby ich unikania. Szczegóły znajdziesz na stronie 2. Na stronie 6 przeczytasz o nowoczesnych technologiach uzdatniania wody. Temat ten jest również wiodącym motywem wydania specjalnego - zachęcamy do przeczytania całości, aby dowiedzieć się więcej o najnowszych innowacjach. Usuwanie szkód powodziowych w świetle Ramowej Dyrektywy Wodnej i Prawa wodnego to zagadnienie poruszone na stronie 8. Artykuł łączy analizę wymogów prawnych z praktycznymi wskazówkami, co czyni go wartościowym źródłem wiedzy. Na stronie 11 wyjaśniamy, jak i kiedy powoływany jest biegły w postępowaniach dotyczących naruszenia stanu wody na gruncie. To praktyczna lektura dla wszystkich, którzy mierzą się z takimi wyzwaniami.

Willa pod kasztanem (Tom 2). Światło o poranku

Krystyna Mirek

Powieść, która sprawi, że znowu się zakochasz. Kalina wstaje o poranku, szykuje drożdżowe ciasto i zapala woskowe świece. Chce zadbać o wszystkich, których kocha. Ma pełne ręce roboty, bo życie nie rozpieszcza jej bliskich. Magda będzie spotykać w pracy byłego ukochanego i jego nową narzeczoną, która jednocześnie jest jej szefową. Antek poszuka nowego zajęcia, Bianka wróci do dawnego życia w Warszawie. Michał i Bartek znajdą się nagle po dwóch stronach barykady, a Dorota postanowi zawalczyć o siebie w małżeństwie. Czy odnajdą swoje miejsce wśród niewygodnych faktów i silnych emocji? Czy szczęście można znaleźć tam, dokąd nie wiodą oczywiste i dobrze znane ścieżki?

Zapora

Hubert Hender

Monumentalna zapora, dzikie, opuszczone tereny i tajemnicze morderstwa. Na dolnośląskiej zaporze w Pilchowicach pewien wędkarz nocą znajduje zmasakrowane zwłoki kobiety. Widok jest tak wstrząsający, że nawet najbardziej doświadczeni policjanci z Jeleniej Góry z trudem ukrywają przerażenie. Jak się okazuje, to dopiero początek makabrycznej serii zabójstw, a każde kolejne znalezione ciało budzi coraz większy lęk i panikę mieszkańców okolicznych miejscowości. Co jeszcze może wydarzyć się tej jesieni? Tom 1 serii Komisarz Iwanowicz i podkomisarz Gawłowski.

Progres Wsteczny (#1). Nowe Rozdanie

Paweł Famus

Do tej pory historie alternatywne dotyczące drugiej wojny światowej widziane oczami Polaków przedstawiane były jako heroiczna obrona, doskonałe wykorzystanie błędów przeciwnika i na końcu pomoc zachodnich aliantów. W tej powieści tak nie jest. Cykl zaczyna się na długo przed wybuchem wojny, lecz już wtedy ukierunkowany jest na najmniej opresyjny wariant wydarzeń przynoszący hańbę, ale i ratunek dla milionów obywateli, dorobku narodowego i samego terytorium polskiego. Sojusz niemiecko-polski oraz cała niemiecka koalicja kończą pierwszy tom powieści tam, gdzie realnie mogła się skończyć kampania zimowa w 1941 roku. Wydarzenia na frontach alternatywnej drugiej wojny światowej oglądamy przez pryzmat ludzi stawiających czoło konfliktowi. Ich przygody w przełomowych punktach wojny pokazują, jak mogłaby się potoczyć alternatywna historia. Każdy z następnych tomów tej trzyczęściowej serii coraz bardziej odbiega od rzeczywistości, ale tak musi być, jeśli chce się otrzymać całkowicie nierealny efekt. Książka zrealizowana przez DG Wydawnictwo, Hm... zajmuje się dystrybucją

Uważne ciało. Jak nasze przekonania pomagają nam wyzdrowieć

Ellen J. Langer

Wszystko, co myślimy i w co wierzymy, ma wpływ na nasze zdrowie. Jak to możliwe, że niektórzy przewlekle chorzy przeżywają długie lata, choć lekarze nie dawali im na to szans? Jak dochodzi do nagłych całkowitych remisji i nawrotów? Czy kluczem do zdrowia może być moc naszego umysłu? Ta książka, pełna zaskakujących spostrzeżeń, opartych na wynikach pionierskich badań, wyjaśnia, w jaki sposób ciało i umysł wzajemnie na siebie oddziałują oraz jakie możliwości odkrywa przed nami uważne podejście do zdrowia i życia. Dowiesz się z niej: Jak możemy się spontanicznie samouzdrowić, jeszcze zanim pójdziemy do lekarza; Jak działanie placebo udowadnia nam, że możemy świadomie wpływać na wyniki badań; Jak nasze emocje, nastawienie do diagnoz i kontakty z opieką medyczną zmieniają sposób, w jaki organizm radzi sobie z chorobą; Czym powinniśmy się kierować, podejmując ważne i ryzykowne decyzje dotyczące zdrowia; Jak nasze przekonania, założenia, warunkowanie kulturowe i myśli zmieniają nasze ciało. Każdy z nas ma wrodzoną choć często niedocenianą zdolność do regeneracji, której źródłem są wzajemne zależności poszczególnych układów w naszym organizmie. Dzięki tej książce zrozumiesz, na czym polega ta niezwykła moc twojego umysłu, i dowiesz się, jak ją wykorzystać, by zapewnić sobie dobre zdrowie i kondycję psychofizyczną.

Usytuowania. Praktyki autorefleksji w XX- i XXI-wiecznym dyskursie humanistycznym w kontekście badań postzależnościowych

Małgorzata Zduniak, Emilia Kledzik

W zależności od obszaru humanistyki autoetnografia zakorzenia się i rozrasta ze zróżnicowaną swobodą. Jest naturalną częścią projektów artystycznych, obowiązkową praktyką w etnografii i psychologii, częstym tematem reportażowo-wspomnieniowo-obrachunkowej eseistyki i prozy współczesnej. Wydaje się, że w literaturoznawstwie rozgościła się przede wszystkim tam, gdzie dotykamy problemów hegemonii, hierarchii, wykluczeń i emancypacji. Zawarte w tomie teksty są w różnym stopniu wysycone zabiegami autoetnograficznymi. Znajdziemy tu autorefleksyjny zapis "z terenu" badań etnograficznych i opowieści o byciu częścią polonistyki usytuowanej w konkretnym regionie. Część autorów i autorek skierowała autorefleksję w stronę własnej pracy naukowo-badawczej i jej splotu z kontekstem politycznym. W tomie znalazły się teksty tematyzujące autoetnograficzne usytuowanie na mapie dyscyplin naukowych i związanych z tym hierarchii badawczych. Niektórzy spośród autorów i autorek zdecydowali się przedstawić cudze projekty autoetnograficzne, niekiedy jednak pozostawiając prześwit na opowieść o własnym usytuowaniu. [ze Wstępu] Emilia Kledzik - dr hab., adiunkt w Pracowni Komparatystyki Literackiej i Kulturowej na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Redaktorka naczelna czasopisma komparatystycznego "Porównania". Kierowniczka studiów podyplomowych "Romowie. Wiedza i praktyki instytucjonalne" na UAM. Autorka prac dotyczących studiów cyganologicznych, romologii, komunikacji międzykulturowej i polskiej literatury współczesnej. W 2023 roku opublikowała monografię Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego. Małgorzata Zduniak - dr hab., prof. UAM, literaturoznawczyni i glottodydaktyczka, absolwentka Akademii Dziedzictwa w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie (2023). Zajmuje się polską literaturą migracyjną w Niemczech i wielokulturowym dziedzictwem Polski. Realizuje grant NAWA POLONISTA (2024-2025) na Katolickim Uniwersytecie Lowańskim nt. dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego Olendrów. Autorka monografii Współczesny polski pisarz w Niemczech. Tożsamość, doświadczenie, narracje (Poznań 2010) i Filologia w kontakcie. Polonistyka, germanistyka, postkolonializm (Poznań 2018).

Wschód

Andrzej Stasiuk

Najnowsza książka Andrzeja Stasiuka to niezwykły zapis podróży na Wschód podróży we wspomnienia do obrazów z dzieciństwa spędzanego u dziadków na Podlasiu i podróży tam, skąd wyszły oddziały Czyngis-chana, tam, gdzie historia jest jak geologia i tektonika: nieunikniona, nieprzewidywalna, miażdżąca, tam, gdzie lucyferycznym blaskiem świeci nowa potęga do Rosji, Chin i Mongolii. To próba uchwycenia cienia Wschodu, który na nas pada. Opowieść o tęsknocie, pragnieniu i strachu. I o tym, jak umyka przestrzeń, a powraca pamięć.

Skuteczna współpraca biblioteki publicznej ze szkołą - porady z praktyki

Paweł Marchel

Współpraca biblioteki publicznej i szkoły to codzienność w wielu polskich miastach. Uczniowie biorą udział w lekcjach bibliotecznych i poszerzają swoją wiedzę o literaturze. Właśnie, czy w ramach lekcji bibliotecznych należy przedstawiać wyłącznie tematy związane z literaturą? Odpowiedź na to pytanie jest oczywista, jeżeli mówimy o przedszkolakach. Dlaczego szkolne koło teatralne nie miałoby mieć próby w przestrzeni bibliotecznej? Koło dziennikarskie, które do swojego funkcjonowania potrzebuje komputerów, również może korzystać z czytelni internetowej.