Gałązka jaśminu

Adam Asnyk

Ga­łąz­ka ja­śmi­nu Tam, pod nie­bem po­łu­dnia pa­lą­cem,  Szło ich dwo­je pod mir­tów alei,  Słów na­mięt­nych rzu­ca­jąc ty­sią­cem;  Lecz nie by­ło tam sło­wa na­dziei.  Po­że­gna­nie ostat­nie na wie­ki...  To trwa dłu­go... i wstał księ­życ bla­dy,  A wes­tchnie­nia po­wta­rzał da­le­ki    Szum pła­czą­cej ka­ska­dy.    Ob­cy mło­dzian opusz­czał dziew­czy­nę,  Co jak po­wój w je­go ser­ce wro­sła,  I po­rzu­cał sło­necz­ną kra­inę,  Le­cąc na śmierć, gdzie roz­pacz go nio­sła.  Więc tar­ga­jąc ser­decz­ne ogni­wa  Czuł, że ser­ce z swej pier­si wy­dzie­ra,  I że mło­dość ta ja­sna, szczę­śli­wa,    W jej uści­sku umie­ra.    Bied­ne dziew­czę zro­zu­mieć nie zdo­ła,  Że jest wyż­sza nad mi­łość po­tę­ga,  Że głos smut­ny, głos gro­bów anio­ła,  W jej ob­ję­ciach go jesz­cze do­się­ga,  Więc się skar­ży jak dzie­cię piesz­czo­ne:  -- O, nie­do­bry, jak mnie mo­żesz smu­cić!  Two­je sło­wa mnie ra­nią sza­lo­ne,    Nie mów, że chcesz mnie rzu­cić!    Cóż mieć mo­żesz na zie­mi droż­sze­go  Nad mą mi­łość?... Gdy ta cię nie wstrzy­ma,  Idź... Tu gło­su za­bra­kło drżą­ce­go,  I spoj­rza­ła smut­ne­mi oczy­ma:  -- Patrz, me ser­ce omdle­wa mi w ło­nie,  Łez mi brak­nie i w oczach mi ciem­no...  Masz tam gi­nąć gdzie w da­le­kiej stro­nie,    To umrzyj ra­zem ze mną!    Tak, o do­brze! Nie bę­dę po to­bie  Wię­cej pła­kać, ni gorz­ko się smu­cić,  Ale ra­zem w jed­nym spo­czniem gro­bie,  I nie bę­dziesz już mnie mógł po­rzu­cić;  Wiecz­ność ca­łą prze­śni­my tak bło­go,  I prze­ba­czy nam Bóg mi­ło­sier­ny! [...]Adam AsnykUr. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie ?czerwonych?, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Rozbitki

Józef Bliziński

Roz­bit­kiko­me­dja w czte­rech ak­tach ,,Mo­jej żo­nie w upo­min­ku." OSO­BY: SZAM­BE­LA­NIC CZAR­NO­SKAL­SKI  SZAM­BE­LA­NI­CO­WA  MAU­RY­CY, ich syn  GA­BR­JE­LA, ich cór­ka  DZIEŃ­DZIE­RZYŃ­SKI  PO­LA, je­go cór­ka  WŁA­DY­SŁAW CZAR­NO­SKAL­SKI  KO­TWICZ-DAHL­BERG CZAR­NO­SKAL­SKI  JAN STRASZ  ŁECH­CIŃ­SKA  ZU­ZIA  MI­CHA­ŁEK, strze­lec Dzień­dzie­rzyń­skie­go  LO­KAJ szam­be­la­ni­ca  Pierw­szy chło­piec z cu­kier­ni  Dru­gi chło­piec z cu­kier­ni  Rzecz dzie­je się na wsi, w ma­jąt­ku Czar­no­skal­skich, z wy­jąt­kiem ak­tu III, któ­ry od­by­wa się w War­sza­wie. [...]Józef BlizińskiUr. 10 marca 1827 w Warszawie Zm. 29 kwietnia 1893 w Krakowie Najważniejsze dzieła: Imieniny (1860), Przezorna mama (1871), Marcowy kawaler (1873), Chleb ludzi bodzie (1875), Dziwolągi (1876), Pan Damazy (1877), Rozbitki (1881), Szach i mat (1885), Dzika różyczka, Komedie, Listy Komediopisarz i nowelista epoki pozytywizmu. Razem z Michałem Bałuckim uważany był za spadkobiercę komedii fredrowskiej. Pochodził z arystokratycznej rodziny herbu Korczak. Lata młodzieńcze spędził u kuzynostwa na Kujawach, po których odziedziczył w 1845 roku majątek i mieszkał tam do 1854 roku. Lata szkolne spędził w Warszawie, gdzie uczęszczał na kursy prawne. W powstaniu styczniowym w 1863 r. stracił brata, a sam trafił do więzienia. W 1873 ponownie na trzy lata przeprowadził się do Warszawy, gdzie brał czynny udział w życiu towarzyskim i kulturalnym. W latach 1876-1888 prowadził gospodarstwa w Sanockiem, a w 1876 wziął ślub z Pelagią z Sokołowskich h. Pomian i jako wiano otrzymał majątek w Bóbrce. Od 1888 do śmierci mieszkał w Krakowie. Działalność literacką rozpoczął podczas studiów, a debiutował w 1860 roku komedią Imieniny, która ukazała się w ?Gazecie Codziennej". W tym czasopiśmie w późniejszych latach publikował pisma etnograficzne. Pierwszą nagrodę otrzymał w 1877 roku w krakowskim konkursie dramatycznym za komedię Pan Damazy. Akcję swoich sztuk osadzał najczęściej w środowisku szlachty, obnażał przywary środowiska wiejskiego, ziemiaństwa i szlachty, przedstawiał humorystyczny obraz środowiska ziemiańskiego. Był również etnografem, badał język ludowy, obyczaje, stroje. Przyjaźnił się z Oskarem Kolbergiem. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Noc była

Ferdinand Avenarius

Noc była Głęboko w mroku duszy naszej ryje  nieznany nam, drapieżny dziki bies.  Bywa, znienacka tułów rozprostuje,  naszego świata słonecznego dno  maca po ciemku, wstrząsa kolumnami  i łeb ognisty wystawia przez szparę.  Ale się kurczy, światłem dnia oślepion,  i znów opada w siebie, niepobity.  Noc była. W długiej i dusznej komnacie  stałem, gdzie umierano. [...]Ferdinand AvenariusUr. 20 grudnia 1856 w Berlinie Zm. 22 września 1923 w Kampen na wyspie Sylt (na płn. Niemiec) Najważniejsze dzieła: Wandern und Werden. Gedichte, Balladen-Buch, Die Kinder von Wohldorf, Lebe!, Der Wachsende Gott (cykl dramatów: Faust, Baal i Jezus) Niemiecki pisarz. Był synem wydawcy, wnukiem aktora i malarza Ludwiga Geyera, bratem filozofa Richarda Avenariusa. Rodzina była też skoligacona z kompozytorem Richardem Wagnerem. Avenarius skończył szkołę w Berlinie i Dreźnie, a studiował w Lipsku i Zurychu medycynę, historię literatury i filozofię. Od 1882 r. redagował w Dreźnie czasopismo ,,Der Kunstwart", poruszające tematykę sztuki i polityki kulturalnej. W 1902 r. założył organizację Dürerbund, skupiającą twórców, działał też w grupie Deutcher Werkbund. Ożenił się z Else Doehn, córką niemieckiego pisarza i amerykańskiego polityka Rudolfa Doehna. Był wydawcą, promował i wspierał młodych artystów. Piętnował literaturę o niskiej wartości artystycznej, a za taką uznawał np. twórczość Karola Maya. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Na zgliszczach Zakonu

Zuzanna Morawska

Na zgliszczach ZakonuPowieść historyczna z XV wieku Goście Na malborskim zamku było bardzo ludno i gwarno jak chyba jeszcze nigdy od założenia tej wielkiej krzyżackiej siedziby. Cudzoziemskich rycerzy przybyła moc taka, że nie tylko Ulryk von Jungingen, mistrz Zakonu, od niedawna piastujący tę godność, ale najstarsi komturowie pamiętający rządy kilku już mistrzów, a też i braciszkowie tak wielkiej liczby cudzoziemskich gości nie pamiętali. Nie pamiętali i pospolitaki, i knechty, chociaż od lat dziecięcych Zakonowi służyli. [...]Zuzanna MorawskaUr. 11 sierpnia 1840 w Sokołówku k. Ciechanowa Zm. 6 stycznia 1922 w Mławie Najważniejsze dzieła: Przygody imć pana Mikołaja Reja: powieść historyczna z szesnastego wieku, Opowiadania z dziejów ojczystych dla domu i szkoły, Na posterunku, Na zgliszczach Zakonu Działaczka patriotyczno-oświatowa, autorka powieści historycznych dla młodzieży i książeczek dla dzieci.Publikowała pod pseudonimami "Anna M." i "Dąbrowa" m.in. w pismach "Przyjaciel dzieci" i "Bluszcz". Prowadziła tajną pensję dla dziewcząt, zakonspirowaną jako szkoła rzemiosł (szkoła zawodowa). Po pobycie w więzieniu w 1905 r. nauczała języka polskiego w szkole żeńskiej w Mławie. Swoim wychowankom wpajała głęboki patriotyzm i postawy społeczne, wiele z nich poświęciło swoje życie działalności społecznej i oświatowej, niektóre zakładały na wsi własne szkoły. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Skarga

Otto zur Linde

Skarga Kto słyszy wołanie pątników po nocy?  Chwieją się w płaszczach rozwianych ponad czeluścią boleści,  w bramy ciemności nurkują szarzy, znaczeni wysłańcy,  Długi orszak olbrzymów ryje morze dygocące strapienia.  Zamknij owisłe twe fale, o, nocy, ponad tą ciżbą!  Ścianę twoją mi w poprzek wypiętrz przed oblicze!  Podźwignę się oparty o stromość wierzchołka.  Wydźwignę się nad szczyt Araratu. [...]Otto zur LindeUr. 26 kwietnia 1873 w Essen (w zach. części Niemiec) Zm. 16 lutego 1938 w Berlinie Niemiecki poeta i pisarz. Ojciec poety był kupcem towarów kolonialnych i restauratorem. Otto odznaczał się słabym zdrowiem, często chorował. Studiował filozofię, anglistykę i germanistykę, następnie przebywał w Londynie jako korespondent niemieckich gazet, pracował też w bibliotece Muzeum Brytyjskiego. Po powrocie do Berlina żył w bardzo skromnych warunkach. W latach 1904?1914 prowadził czasopismo literackie "Charon". W 1925 stracił wzrok, przestał pisać i popadł w depresję. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Łuk miłości

Rudolf G. Binding

Łuk miłości Czyli trwała, przez nas niezbudzona,  Miłość nasza w nieprzespanym śnie?  Trwożny byłem, ty onieśmielona,  Błogo błądząc, dygocąc przez dnie.    Wędrowały gwiazdy w strome noce  Ku ściszonym górom obok nas. [...]Rudolf G. BindingUr. 13 sierpnia 1867 w Bazylei Zm. 4 sierpnia 1938 w Starnberg (w Bawarii) Najważniejsze dzieła: Keuschheitslegende, Reitvorschrift für eine Geliebte, Aus dem Krieg, Dies war das Maß Niemiecki pisarz. Studiował medycynę i prawo, następnie wstąpił do wojska. W czasie I wojny światowego dowodził szwadronem dragonów. Swój dziennik Aus dem Krieg i zbiór listów z tego czasu wydał w 1927 r., natomiast jego wiersze i opowiadania dotyczące tematu tej wojny ukazały się dopiero po jego śmierci. Jest uważany za jednego z przedstawicieli rewolucji konserwatywnej, ruchu kulturalnego w międzywojennych Niemczech. Nigdy nie był członkiem partii hitlerowskiej, ale w 1933 r. podpisał deklarację artystów na wierność Hitlerowi. Zamierzał ożenić się ze swoją sekretarką i tłumaczką Elisabeth Jungmann, ale uniemożliwiły to ustawy norymberskie, zabraniające małżeństw między Niemcami a Żydami. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Zła żona

Daniel Naborowski

Zła żo­na Strasz­na bu­rza mor­ska by­wa,  Strasz­na wo­da, gdy roz­le­wa,  Strasz­ne po­żo­gi ognio­we,  Strasz­ne po­wie­trze mo­ro­we,  Cięż­ka nę­dza nie­zle­czo­na  Ale nad wszyt­ko zła żo­na.    [...]Daniel NaborowskiUr. 1573 w Krakowie Zm. 1640 w Wilnie Najważniejsze dzieła: Na oczy królewny angielskiej, Róża, Cień, Nic Syn krakowskiego aptekarza, wyznawca kalwinizmu. Studiował na zagranicznych uniwersytetach (Wittemberga, Bazylea, Padwa), później pracował jako lekarz, nauczyciel i dyplomata na dworze Radziwiłłów, niejako przy okazji dedykując im wiele wierszy. Uważany za typowego przedstawiciela barokowej poezji dworskiej, opartej na efektownych konceptach. Wyróżnia go pewna niematerialność jego utworów. Wyrafinowane komplementy z wiersza Na oczy królewny angielskiej nie mówią nic o chwalonym obiekcie, dar z dedykowanej Krzysztofowi "Piorunowi" Radziwiłłowi Róży okazuje się "mrozem spłodzonym" śladem mrozu na szybie, a brawurowy wiersz Nic stwierdza jednoznaczną przewagę "niczego" nad "czymś". Na tle barokowej poezji wiersze Naborowskiego wyróżnia też naturalna, niemal współczesna składnia i brak zamiłowania do ozdobników. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dusza moja tęsknicą

Otto zur Linde

Dusza moja tęsknicą Dusza moja tęsknicą,  W mrokach nocy blask,  Przytłumiony oddalą  Ptaka senny wrzask.    Skrzydło ptaka olbrzymie  Widne gwiazdy ćmi —  Zna noce świętojańskie  Dusza, i ciemne dni.    Dusza moja na czółnie  Księżycowym wśród mórz  Widzi stoki powietrzne  Odbitych wzgórz.    Płyną wygięte skały  Ku duszyczce, ku małej,  Trzepota się w tęsknicy  Żagielek biały. [...]Otto zur LindeUr. 26 kwietnia 1873 w Essen (w zach. części Niemiec) Zm. 16 lutego 1938 w Berlinie Niemiecki poeta i pisarz. Ojciec poety był kupcem towarów kolonialnych i restauratorem. Otto odznaczał się słabym zdrowiem, często chorował. Studiował filozofię, anglistykę i germanistykę, następnie przebywał w Londynie jako korespondent niemieckich gazet, pracował też w bibliotece Muzeum Brytyjskiego. Po powrocie do Berlina żył w bardzo skromnych warunkach. W latach 1904?1914 prowadził czasopismo literackie "Charon". W 1925 stracił wzrok, przestał pisać i popadł w depresję. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

I ciągle widzę ich twarze

Stanisław Wyspiański

I cią­gle wi­dzę ich twa­rze . . . . . . . . . . .  I cią­gle wi­dzę ich twa­rze,  ustaw­nie w oczy ich pa­trzę --  ich nie ma -- my­ślę i ma­rzę,  wi­dzę ich w du­szy te­atrze.    Te­atr mój wi­dzę ogrom­ny,  wiel­kie po­wietrz­ne prze­strze­nie,  lu­dzie je peł­nią i cie­nie,  ja je­stem grze ich przy­tom­ny.    Jak sztu­ka jest sztu­ką mo­ją,  me­lo­dię sły­szę cho­ral­ną,  jak ro­sną w bu­rzę na­wal­ną,  w gro­my i wi­chry się zbro­ją.    W gro­mach i wi­chrze sza­le­ją  i ga­sną w gro­mach i wi­chrze --  w mro­ku mdle­ją­ce i cich­sze --  już le­d­wo, le­d­wo wid­nie­ją --  znów wsta­ją -- wra­ca­ją ogrom­ne  ol­brzy­mie, ży­ją­ce -- przy­tom­ne. [...]Stanisław WyspiańskiUr. 15 stycznia 1869 w Krakowie Zm. 28 listopada 1907 w Krakowie Najważniejsze dzieła: Wesele (1901); Legenda (1897), Warszawianka (1898), Lelewel (1899), Klątwa (1899), Wyzwolenie(1903), Noc Listopadowa (1903), Akropolis (1903), Powrót Odysa (1907), Sędziowie (1907) Polski dramaturg, poeta okresu Młodej Polski, malarz, grafik. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz historię sztuki, literaturę i historię na UJ. W latach 1890-1894 podróżował po Europie (Włochy, Szwajcaria, Francja, Niemcy, Praga czeska). Ożeniony z chłopką. Charakterystyczne są jego pastele ? impresjonistyczne pejzaże oraz portrety w duchu estetyki secesji, na których postacie obrysowane wyrazistym konturem uchwycone są w naturalnych pozach. Jest twórcą polichromii i witraży w kościele Franciszkanów w Krakowie. W nawiązujących do tradycji dramatu antycznego i szekspirowskiego dramatach symbolicznych Wyspiańskiego refleksji nad historią oraz problematyką narodową i społeczną dotyczącą Polski towarzyszy ideowa dyskusja z romantyzmem. autor: Katarzyna Jastrząb Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Cicha noc

Joseph Mohr

Ci­cha noc Ci­cha noc, świę­ta noc,  po­kój nie­sie lu­dziom wszem.  A u żłób­ka Mat­ka Świę­ta  czu­wa sa­ma uśmiech­nię­ta  nad Dzie­ciąt­ka snem,  nad Dzie­ciąt­ka snem.    Ci­cha noc, świę­ta noc,  pa­stusz­ko­wie od swych trzód,  bie­gną wiel­ce za­dzi­wie­ni  za aniel­skich gło­sem pie­ni,  gdzie się speł­nił cud,  gdzie się speł­nił cud.    Ci­cha noc, świę­ta noc,  na­ro­dzo­ny Bo­ży Syn,  Pan wiel­kie­go ma­je­sta­tu  nie­sie dziś ca­łe­mu świa­tu  od­ku­pie­nie win,  od­ku­pie­nie win.    Bło­gi czas, świę­ty czas,  nie­sie lu­dziom ła­ski łup,  ja­sna gwiaz­da wie­dzie kró­li,  aby zba­wie­nie od­czu­li,  do Dzie­ci­ny stóp,  do Dzie­ci­ny stóp. [...]Joseph MohrUr. 11 grudnia 1792 w Salzburgu Zm. 1zm. 4 grudnia 1848 w Wagrain Najważniejsze dzieła: Cicha noc Austriacki ksiądz, autor słów jednej z najpopularniejszych kolęd na świecie ? Cicha noc. Słowa zostały napisane w roku 1816, a dwa lata później Joseph Mohr przedstawił je muzykowi Franzowi Gruberowi, który skomponował do nich melodię. Był nieślubnym dzieckiem Anny Schoiberin i dezertera armii austriackiej Franza Mohra, który porzucił matkę jeszcze przed narodzinami Josepha. Jako dziecko pozamałżeńskie musiał otrzymać specjalną zgodę na rozpoczęcie edukacji kościelnej. W roku 1815 został księdzem i odtąd przez wiele lat był związany z różnymi parafiami, aż w roku 1836 został proboszczem parafii w Wagrain, gdzie zmarł 12 lat później. Słynął ze swej hojności - niemal wszystkie swoje dochody przeznaczał na pomoc potrzebującym. W Wagrain założył szkołę i stworzył specjalny fundusz umożliwiający dzieciom z rodzin ubogich naukę. W lokalnym muzeum od roku 2006 istnieje stała wystawa poświęcona pamięci Josepha Mohra.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Moja piosnka

Jerzy Żuławski

Moja piosnka Piosnko moja! cóż to tobie?  narodzona ledwo wczora,  dumasz dzisiaj już o grobie,  płakać tylkoś ciągle skora?    Śmiej się, piosnko, śmiej się przecie!  popatrz: świat się śmieje cały,  pachną zioła, pachnie kwiecie,  bluszcz zieleni martwe skały...    Śmiej się piosnko! śmiej koniecznie!  wszakże ludzie śmiechu pragną!  Cóż ty? myślisz płacząc wiecznie,  że się do twej nuty nagną?    Groby stroić — to za wcześnie,  młodaś jeszcze, piosnko moja;  ran odwiecznych zdzierać pleśnie —  na co? po co? rzecz nie twoja!    Piosnka mówi:    Jam młoda, lecz widziałam wiele!  więcej bólu niż szczęścia, więcej łez niż śmiechu:  wielkie miasta widziałam leżące w popiele,  wielkie płuca, dla których brakło już oddechu,  i wielkie zbrodnie w sercach potężnych ukryte,  wielkie węże widziałam w zwalonym kościele,  i znaki wczesnej śmierci w młodych czołach ryte. [...]Jerzy ŻuławskiUr. 14 lipca 1874 w Lipowcu Zm. 9 sierpnia 1915 w Dębicy Najważniejsze dzieła: Na srebrnym globie. Rękopis z Księżyca (1903), Zwycięzca (1910), Stara Ziemia (1911) Pisarz, poeta i dramaturg okresu Młodej Polski; znany i ceniony przez głównych jej przedstawicieli: Przybyszewskiego, Kasprowicza, Tetmajera i innych. Studiował w Szwajcarii, początkowo na politechnice w Zurychu, następnie na Wydziale Filozoficznym uniwersytetu w Bernie, gdzie uzyskał tytuł doktora na podstawie pracy o filozofii Spinozy (Benedykt Spinoza. Człowiek i dzieło; wyd. 1902). Jako twórca swej epoki, wpisuje się w nurty dekadentyzmu i katastrofizmu. Od 1910 roku mieszkał w Zakopanem, w willi ,,Łada", gdzie spotykali się literaci starego i nowego pokolenia (np. Witkacy). Był współzałożycielem TOPR, brał udział w akcjach ratowniczych w górach. Był jednym z pierwszych polskich pisarzy science fiction; patronuje polskiej nagrodzie w zakresie literatury fantastycznej ufundowanej w 2008 r. Na podstawie jego Trylogii księżycowej powstał film Andrzeja Żuławskiego Na srebrnym globie (1976-1977, ukończony po przerwie w 1988 r.). Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Gusła (tomik)

Jerzy Liebert

[Dedykacja] Dusowi Strona tytułowaGusła, I Kwiecień Gotuje się żywica —  Piekło, piekło zielone!  Ptaki jak kamień z procy  Furkocą oślepione.    Jeleń wbiegł na polanę,  Rogi podniósł, przystanął —  Goni wzrokiem po niebie,  Łanię, łanię nieznaną.    [...]Jerzy LiebertUr. ur. 24 lipca 1904 w Częstochowie Zm. zm. 19 czerwca 1931 w Warszawie Najważniejsze dzieła: tomiki poezji Druga ojczyzna (1925), Gusła (1930), Kołysanka jodłowa (1932); zbiór korespondencji Listy do Agnieszki Poezja Lieberta stanowi zapis jego poszukiwań metafizycznych. Tematyka religijno-filozoficzna przejawia się już w debiutanckim wierszu Zmartwychwstanie. Modlitwa młodego poety, opublikowanym w chrześcijańskim Czynie. Związany ze środowiskiem Skamandrytów, przyjaźnił się Liebert z Jarosławem Iwaszkiewiczem, publikował w Skamandrze i Wiadomościach literackich. Ważną relacją była dla poety przyjaźń z Bronisławą Wajngold, która przyjęła chrzest jako Agnieszka, a następnie wstąpiła do zakonu franciszkanek. Za jej przyczyną Liebert znalazł się w kręgu inteligencji katolickiej, związanym z ośrodkiem zakonnym w podwarszawskich Laskach, czytał filozofów chrześcijańskich i brał udział w dyskusjach na temat tych lektur. Dziennikiem tych przeżyć są Listy do Agnieszki. Studiował polonistykę na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, ale ukończenie studiów uniemożliwiła mu gruźlica i kłopoty materialne. Dzięki wsparciu przyjaciół wyjeżdżał na kuracje do Worochty. Zmarł w Warszawie w wieku 27 lat. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Kot w butach

Artur Oppman

Kot w bu­tach Żył raz so­bie sta­ry mły­narz, jak go­łą­bek si­wiu­teń­ki, miał drew­nia­ny młyn nad rze­ką i do­me­czek miał ma­leń­ki. Raz za­nie­mógł cięż­ko mły­narz i do łóż­ka się po­ło­żył, -- czas już przy­szedł na sta­rusz­ka, by swe ko­ści w zie­mi zło­żył. Więc za­wo­łał trzech swych sy­nów i po­dzie­lił swo­je mie­nie. Syn naj­star­szy dom wziął z sa­dem, kę­dy dźwię­czy ptasz­ków pie­nie i młyn sta­ry na pa­gór­ku, by jak oj­ciec mełł w nim ziar­no i utrzy­mał dom oj­cow­ski swo­ją dło­nią go­spo­dar­ną. A syn śred­ni do­stał osła -- pra­co­wi­te, sil­ne zwie­rzę, co ogrom­ne wo­ry mą­ki na wy­trwa­ły grzbiet swój bie­rze. [...]Artur OppmanUr. 14 sierpnia 1867 r. w Warszawie Zm. 4 listopada 1931 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Legendy warszawskie (1925) oraz Pieśni o Legionach i o Księstwie Warszawskim (1918), Pan Twardowski, Stoliczku nakryj się (1903), Stare Miasto (tom wierszy 1925), Moja Warszawa (tom poezji i prozy 1929), Służba poety (1936) Pochodził ze spolonizowanej rodziny niemieckiej o tradycjach powstańczych, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim (1890-92), ale był związany emocjonalnie i pisarsko z Warszawą. Używał pseudonimu Or-Ot. W swojej poezji gloryfikował przeszłość i tradycję polską, przypominał postaci zasłużone w historii Polski, chwalił przeszłość i urodę Warszawy. Pisał też wspomnienia, utwory okolicznościowe, wiersze dla teatrów amatorskich, szopki. Jego twórczość jest zaliczana do nurtu poezji popularnej. Najbardziej znanym utworem jest Stoliczku nakryj się. autor: Marek PuchtaKupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dwie wiosny

Władysław Stanisław Reymont

Dwie wio­sny Wło­ska Dłu­go -- ty­go­dnie ca­łe nie wy­cho­dzi­łem z po­ko­ju, więc tyl­ko przez okna pa­trzy­łem na świat: na sza­re, brze­mien­ne wio­sną nie­bo, to na mo­rze gniew­nie roz­ko­ły­sa­ne, to na czu­by fi­gow­ców o bla­do­zło­tych pło­my­kach list­ków, gdy je wiatr przy­gi­nał do okien; to zno­wu przez zga­szo­ne szkli­wo desz­czów zło­ci­ły mi się ga­je cy­tryn i po­ma­rańcz i sza­rza­ły sre­brem oliw­ki, a po­za ni­mi, w głę­bi da­le­kiej, ma­ja­czy­ły po­rwa­ne kon­tu­ry gór. A no­ca­mi, ty­mi nie­skoń­czo­ny­mi no­ca­mi mar­co­wy­mi krzy­cza­ło mo­rze i kła­mi fal szar­pa­ło ska­ły, aż dom trząsł się w po­sa­dach i ca­łe sta­da wi­chrów prze­wa­la­ły się przez mo­ją te­ra­sę i z ję­kiem i wy­ciem spa­da­ły do mo­rza. [...]Władysław Stanisław ReymontUr. 7 maja 1867 r. w Kobielach Wielkich Zm. 5 grudnia 1925 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Chłopi (1904-1909), Ziemia Obiecana (1899), Komediantka (1896), Fermenty (1897) Jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy, twórca powieści i nowel, czołowy twórca okresu Młodej Polski. Jego prozę cechuje realizm z elementami naturalizmu. Urodził się w zdeklasowanej rodzinie szlacheckiej jako syn organisty (nazwisko ojca brzmiało Rejment) i zubożałej szlachcianki. Edukację zakończył we wczesnym wieku. Próbował wielu zawodów: był krawcem, wędrownym aktorem, pracował na kolei i myślał o wstąpieniu do zakonu. Ostatecznie jednak swoje powołanie odkrył w pisarstwie, które przyniosło mu światową sławę. W 1924 roku, jako drugi Polak, dostał Nagrodę Nobla za pisaną przez ponad siedem lat powieść Chłopi. autor: Marianna Krawczyk Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Przychodzi baba do lekarza i mówi: nie czuję bólu

Jacek Podsiadło

Jacek Podsiadło Wychwyt Grahama Przychodzi baba do lekarza i mówi: nie czuję bólu Śpiącej M. Spełniło się. Głośno o mnie. Kochają mnie kobiety. A bywało inaczej. Mruk lodówki i takt zegara nie wystarczały, czasem i psa było mało. Zbędny, nosiłem w gardle globus histericus, trującą tabletę, która uwięzła w pół Drogi. Dzisiaj, cóż, ... Jacek Podsiadło ur.7 lutego 1964 Najważniejsze dzieła:Nieszczęście doskonałe (1987), Niczyje, boskie (1998), Wychwyt Grahama (1999), Kra (2005), Przez sen (2014), Włos Bregueta (2016) Poeta, prozaik, tłumacz, dziennikarz, felietonista. Publikował w wielu czasopismach literackich, a jego twórczość przetłumaczono na angielski, niemiecki, słowacki, słoweński i ukraiński. Czołowy obok Marcina Świetlickiego poeta pokolenia bruLionu. Głosił poglądy anarchistyczne i pacyfistyczne. W latach 1993-2008 prowadził audycję Studnia w Radiu Opole, a od 2009 roku prowadzi internetowe Domowe Radio Studnia. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wiersz księżycowy

Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian Napój cienisty Wiersz księżycowy W księżycowy wniknąć chłód, Wejść w to srebro na wskroś złote, W niezawiły śmierci cud I w zawiłą beztęsknotę! Był tam niegdyś czar i śmiech, Tłumy bogów w snów obłędzie, Było dwóch i było trzech Lecz żadnego już nie będzie! Został po nich rozpęd wzwyż, I ta oddal bez przyczyny, I ten złoty n... Bolesław Leśmian Ur. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył Chimerę i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako człowiek pierwotny), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dziewczynka i lalka

Wilhelm Grimm

Dziewczynka i lalka Pamiętam czworokątny dziedziniec dużej kamienicy, wiecznie i nieruchomo wpatrzonej oknami w jeden punkt. Pamiętam za tymi oknami przechodzące cienie i sylwetki cudzego życia; zieloną lampę, jakiegoś wiecznie piszącego starca na trzecim piętrze, różową latarkę u młodej pani na drugim, wiszącą matową lampę w jadalni pierwszego piętra, płomyki w kuchniach. Wszystkiemu temu przypatrywałam się często, wszedłszy na okno, gdy gęsty zmrok ogarniał dziedziniec, a tu i ówdzie zapalały się światła w oknach. Ale najlepiej pamiętam w oknie trzeciego piętra jasną główkę dziewczynki, która ukazała się tam jakoś w dzień, spostrzegła mnie i od tego czasu często wdrapywała się na okno, ażeby patrzeć na mnie, przycisnąwszy do szyby wesoły nosek. Nasze dwie główki przyciągały jedna drugą do siebie niepowstrzymanym uczuciem sympatii dziecinnej i ciekawości. I pomiędzy córeczką poważnego urzędnika i córką ubogiej szwaczki, utworzył się telegraf z początku ruchami rąk, uśmiechami, znakami, aż na koniec, pewnego pięknego dnia, zjawiły się arkusze papieru, na których z jej strony ogromnymi literami wymalowanymi pędzelkiem, umaczanym w czarnej farbie, wyczytałam: „Pokaż mi swoje zabawki”. Z mojej zaś, wypisane węglem: „Nie mam żadnych”. W odpowiedzi na to spostrzegłam wyraz nadzwyczajnego zdziwienia; potem jasnowłosa dziewczynka szybko zniknęła z okna, a w dziesięć minut potem zjawiła się u nas pokojówka z prośbą do mamy, ażeby mi pozwoliła pójść pobawić się z ich panienką. [...]Jacob i Wilhelm GrimmJacob Grimm ur. 4 stycznia 1785 w Hanau, zm. 20 września 1863 w Berlinie oraz Wilhelm Grimm ur. 24 lutego 1786 w Hanau, zm. 16 grudnia 1859 w Berlinie Najważniejsze dzieła: kolekcjonowany od roku 1806 a publikowany od 1812 zbiór baśni, bajek ludowych, podań i opowieści Bracia Grimm jako pierwsi zapisywali ludowe baśnie i podania w formie bliskiej tej, w jakiej zostały one opowiedziane, powstrzymując się od literackiego upiększania materiału. Można ich zatem uznać za pionierów badań etnograficznych, mimo że nie prowadzili badań terenowych, lecz zapraszali do swojego mieszkania osoby opowiadające baśnie. Zbieraniem materiału zajmował się głównie Jacob, natomiast Wilhelm nadawał tekstom ostateczny kształt literacki. Najbardziej znane utwory ze zbioru to Królewna Śnieżka, Kopciuszek czy Piękna i Bestia. Bracia Grimm są również autorami wielotomowego słownika języka niemieckiego (Deutsches Wörterbuch). Jacob jest odkrywcą "prawa Grimma" w językoznawstwie, dotyczącego rozwoju praindoeuropejskich spółgłosek w językach germańskich i sąsiednich. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Polonez Kościuszki

Autor nieznany

Polonez Kościuszki (1793 r.) Podróż twoja nam niemiła,  Lepsza przyjaźń z nami była,  Podróż twoja nam niemiła,  Wielki smutek nam sprawiła.    Kochalim cię należycie,    Szanowali nad swe życie,    A gdy nam odjeżdżasz, bywaj zdrów,    O przyjaźni naszej dobrze mów.    [...]Autor nieznanyAutor nieznany - hasło to odnosi się zarówno do utworów plastycznych i literackich, których autor pozostaje bezimienny, choć jest zapewne konkretną osobą, o której można by ustalić jakieś przypuszczalne informacje (jak np. o Gallu Anonimie czy Mistrzu Pięknej Madonny z Wrocławia), jak również do utworów będących najprawdopodobniej dziełem pewnej zbiorowości, np. cechu. W przypadku sztuk wizualnych szczególny rodzaj anonimowości zachowują autorzy tworzący w pracowniach wielkich mistrzów, wykonujący ich polecania, pomniejsze partie większych zamówień. Niemal detektywistyczne technologie, m.in.: badania wieku podłoża, prześwietlenie warstwy malarskiej podczerwienią, pozwalają współcześnie coraz lepiej identyfikować twórców. Czasami jednak można wskazać tylko krąg kulturowy twórcy, centrum artystyczne, pod którego wpływem autor tworzył oraz oszacować czas powstania dzieła. W przypadku literatury do dzieł o autorze zbiorowym zaliczyć można utwory ludowe lub niektóre dzieła starożytne, których powstanie ginie w mrokach dziejów: zrodzone w kulturze oralnej, były powtarzane i zapamiętywane przez kolejnych słuchaczy. Z czasem ktoś zapisywał zapamiętany utwór, niekiedy powstawało kilka niezależnych zapisów. Po epoce antycznej, kiedy twórczość miała zapewniać autorowi indywidualną, ,,imienną" nieśmiertelność - na początku średniowiecza za cnotę twórców uznawano anonimowość. Sztuka miała służyć chwale Boga, religii, kraju - instytucjom trwalszym od znikomego i mało istotnego jednostkowego bytu. Legendy, mity, wiele kronik czy pieśni - teksty ważne dla całych społeczności, to często dzieła, których autorów nie sposób wskazać.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Hasło nasze

Bolesław Leśmian

Hasło nasze... Hasło nasze ma dla nas swe dzieje tajemne:  Lampa, gdy noc już zdąży świat mrokiem owinąć,  Winna zgasnąć w tej szybie, a w tamtej zapłonąć.  Na znak ten oddech tracę. Już schody są ciemne.    Czekasz z dłonią na klamce i, gdy drzwi otwiera,  Tulę tę dłoń, co jeszcze ma chłód klamki w sobie,  A ty wzamian przyciskasz moje ręce obie  Do serca, które zawsze u drzwi obumiera. [...]Bolesław LeśmianUr. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył ?Chimerę? i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako ?człowiek pierwotny?), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Chór duchów izraelskich

Juliusz Słowacki

Chór duchów izraelskich [Doktor Gut]  Nu to niemiecki cud,  Pan Chemik,  Akademik,  Aptekarz,  Czego ty z Litwy jechasz?    A Towiański  Człek Pański,  Oni z Gutem  Pokutę  Odprawili,  Że tu z Litwy przybyli.    Nu a [Szarlota]  [Za] żywota  Nu ta także  Przy [szwagrze]  Osoba  Większa niż oni oba. [...]Juliusz SłowackiUr. 4 września 1809 r. w Krzemieńcu Zm. 3 kwietnia 1849 r. w Paryżu Najważniejsze dzieła: Kordian (1834), Anhelli (1838), Balladyna (1839), Lilla Weneda (1840), Beniowski (1840-46), Sen srebrny Salomei (1844), Król-Duch (1845-49); wiersze: Grób Agamemnona (1839), Hymn o zachodzie słońca (1839), Odpowiedź na ?Psalmy przyszłości? (1848) Polski poeta okresu romantyzmu, epistolograf, dramaturg. W swoich utworach (zgodnie z duchem epoki i ówczesną sytuacją Polaków) podejmował problemy związane z walką narodowowyzwoleńczą, przeszłością narodu i przyczynami niewoli. Jego twórczość cechuje kunsztowność języka poetyckiego. W późniejszym, mistycznym okresie stworzył własną odmianę romant. mesjanizmu i kosmogonii (system genezyjski). Studiował prawo w Wilnie, krótko pracował w Warszawie w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz w Biurze Dyplomatycznym Rządu powstańczego 1831 r. Podróżował po Szwajcarii, Włoszech, Grecji, Egipcie i Palestynie. Osiadł w Paryżu, gdzie zmarł na gruźlicę i został pochowany na cmentarzu Montmartre. W 1927 r. jego prochy złożono w katedrze na Wawelu. autor: Katarzyna Starzycka Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Sen

Adam Mickiewicz

Sen Cho­ciaż zmu­szo­na bę­dziesz mnie po­rzu­cić,  Je­że­li ser­ca nie zmie­nisz w ko­cha­niu,  Rzu­ca­jąc na­wet nie chciej mnie za­smu­cić  I roz­sta­jąc się, nie mów o roz­sta­niu!    Przed smut­nem ju­trem, niech jesz­cze z wie­czo­ra  Ostat­nia spły­nie na piesz­czo­tach chwil­ka;  A kie­dy przyj­dzie roz­sta­nia się po­ra,  Wten­czas tru­ci­zny daj mi kro­pel kil­ka.    Do ust twych usta przy­ci­snę; po­wie­ki  Za­my­kać nie chcę, gdy mię śmierć za­mro­czy;  Nie­chaj roz­kosz­nie usy­piam na wie­ki,  Ca­łu­jąc li­ca, pa­trząc w two­je oczy.    A po dniach wie­lu czy po la­tach wie­lu,  Kie­dy mi ka­żą mo­gi­łę po­rzu­cić,  Wspo­mnisz o two­im sen­nym przy­ja­cie­lu  I zstą­pisz z nie­bios, aby go ocu­cić. [...]Adam MickiewiczUr. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka Zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł) Najważniejsze dzieła: Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831) Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy ?wieszczów?). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika ?Trybuna Ludów? i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Na urząd podczaszego

Wacław Potocki

Na urząd pod­cza­sze­go Do­wie­dziaw­szy się moi przy­ja­cie­le sta­rzy,  Że mię król pod­cza­sze­go urzę­dem ob­da­rzy,  Zbie­gną do mnie z bra­ter­skim ła­ski pań­skiej win­szem.  Dzię­ku­ję. Zjad­szy, po­tym nie ma­jąc czym in­szym  Ba­wić ich: Po­daj księ­gi, bę­dę czy­tał frasz­ki.  A ci: Pa­nie pod­cza­szy, po­dob­niej by flasz­ki.  Przy­nieś­że, chłop­cze, wi­na, gdy nie uj­dą wier­sze.  Po­cznij becz­kę; już­to tu za­ba­wy nie pierw­sze.  Że mi nie stry­chem po­da: Ukaż nam przy­wi­lej,  Nie tak pi­ją pod­cza­szy. [...]Wacław PotockiUr. 1621 w Woli Łużańskiej Zm. 1696 w Łużnej Najważniejsze dzieła: Wojna Chocimska, Ogród Fraszek Poeta o wyjątkowo obfitej spuściźnie, najważniejszy przedstawiciel tzw. baroku sarmackiego. Autor fraszek (zebranych w książce, której tytuł rozpoczynał się od słów Ogród, ale nie plewiony, bróg, ale co snop, to inszego zboża; kram rozlicznego gatunku...), pieśni, wierszowanych romansów, dzieł heraldycznych, trenów na śmierć dzieci (przeżył je wszystkie) i poematów. Pochodził z ariańskiej rodziny herbu Szreniawa, w 1658 przeszedł jednak na katolicyzm, by uniknąć przymusowej emigracji po wygnaniu arian z Polski. Pomijając to wydarzenie, wiódł typowe życie szlachcica: gospodarzył, sprawował urzędy (m.in. podczaszego krakowskiego w latach 1678-1685), uczestniczył w walkach z Kozakami i ze Szwedami, procesował się o majątek. Przez historyków literatury oskarżany niekiedy o prymitywizm i ograniczone horyzonty, w istocie Potocki często przywdziewał retoryczną maskę prostaczka i programowo odcinał się od stylu uprawiania poezji dworskiej. Twórczość jego charakteryzuje plastyczność opisu i konkretny charakter metafor - przy jednoczesnym zamiłowaniu do konceptów i odległych porównań (Żywot ludzki do golenia, Nagrobek grobowi). Spora część jego utworów miała charakter moralizatorski. Widać to także w dygresjach z Transakcji wojny chocimskiej - poematu opowiadającego przebieg kampanii wojennej z 1621 roku a opartego m. in. na diariuszu naocznego świadka, Jakuba Sobieskiego. Potocki świadomie zrezygnował z wydania poematu drukiem za życia, zyskując w ten sposób wolną rękę w pisaniu fragmentów krytycznych i polemicznych. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Front

Józef Czechowicz

front Ludzie w białych domach mówią to pole chwały  w niedziele chodzą do kościoła i na białe procesje  ulicami czystymi w słońcu przebiega pies biały  w białym kwitnącym parku Zakochana czyta poezje    Ale tutaj nie ma wcale białości  w szarej ziemi rowy pełne brudnych żołnierzy  dym siny i różowy przechodzi do nas przez rzekę  nie białe żółte są kości  armatniego ataku ognisty prąd  na niebie nieustannie leży  to front  to zstąpienie do piekieł    Odcinek 212 i wzgórze 105  we dnie szturmy i strzały  a w nocy przez dym przedzierają się reflektory  po drutach kolczastych biegają błyski żywe jak rtęć  wszystko ma wtedy inne kolory    Gdy cicho zbłąkana kula wślizgnie się w białe czoło  znienacka zrobi się biało (nawet na froncie)  biała niedziela biały park piesek biały  zatańczą wkoło    Pole chwały    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Der Taucher

Fryderyk Schiller

Der Tau­cherBal­la­de <>    Der Kö­nig sprach es, und wirft von der Höh  Der Klip­pe, die schroff und steil  Hin­aus hängt in die un­end­li­che See,  Den Be­cher in der Cha­ryb­de Ge­heul.  <>    Und die Rit­ter, die Knap­pen um ihn her,  Ver­neh­mens und schwei­gen still,  Se­hen hin­ab in das wil­de Meer,  Und kei­ner den Be­cher ge­win­nen will. [...] Fryderyk Schiller Ur. 10 listopada 1759 w Marbach Zm. 9 maja 1805 Najważniejsze dzieła: Zbójcy, Intryga i miłość, Sprzysiężenie Fieska w Genui, Don Carlos, Oda do radości, Rękawiczka Poeta i dramaturg, autor prac z zakresu estetyki (Kallias czyli O pięknie, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka, O wzniosłości) oraz teorii sztuki (m.in. O poezji naiwnej i sentymentalnej, Teatr jako instytucja moralna); interesowały go także wybrane tematy historyczne, przede wszystkim z okresu średniowiecza oraz wojny trzydziestoletniej. Uznawany za prekursora romantyzmu niem., jego twórczość, ze względu na krytykę stosunków społecznych czy portretowanie postaci wybitnych samotników skłóconych ze światem, wpisuje się w idee Okresu Burzy i Naporu, Schiller pozostaje jednak jednym z głównych przedstawicieli klasyki weimarskiej, obok Goethego, z którym wiązała go głęboka przyjaźń. Wspólnie napisali kilka istotnych tekstów, np. O patetyczności oraz humorystyczne Ksenie, razem też założyli w 1799 r. teatr w Weimarze. Pochodził z niezamożnej rodziny mieszczańskiej. Jako zdolny młodzieniec zyskał sobie mecenasa w osobie księcia Wirtembergii, Karola Eugeniusza, który umożliwił mu wyższą edukację w zakresie prawa i medycyny w akademii wojskowej w Stuttgarcie. Pierwszą i najsławniejszą ze swoich sztuk napisał mając zaledwie 18 lat, jej premiera w 1781 r. w Mannheim zaowocowała aresztowaniem autora, zakazem publikacji oraz - rozgłosem. Po tym skandalu zmuszony był potajemnie opuścić rodzinne strony i wyjechał do Lipska (gdzie z lekarza wojskowego awansował na wykładowcę filozofii i historii), Drezna, a następnie Weimaru. Drugi z najbardziej rozpoznawalnych utworów Schillera, Oda do radości, powstała w 1786 r. Skomponowana do jej słów przez Beethovena kantata stanowi finał jego IX symfonii, a dziś także hymn Unii Europejskiej. Z powodu treści Zbójców Schiller został uhonorowany obywatelstwem przez rewolucyjną Francję, jednak trudno uznać go za entuzjastę Wielkiej Rewolucji, dostrzegał bowiem dwuznaczność moralną wszelkich prób przywracania sprawiedliwości w sposób gwałtowny. Zmarł na gruźlicę, pozostawiając wiele niedokończonych prac oraz szkiców.   Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.